Probleemgeoriënteerd denken in de longgeneeskunde

Transcriptie

1 PGDLongziekten.book.book Page 3 Monday, February 7, :10 PM S.M. de Hosson, M.J. Tip, dr. J.W.G. van Putten, prof.dr. T.S. van der Werf (redactie) Probleemgeoriënteerd denken in de longgeneeskunde Een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek De Tijdstroom, Utrecht

2 PGDLongziekten.book.book Page 4 Monday, February 7, :10 PM Eerste druk, 2010 Eerste druk, tweede oplage, 2011 De Tijdstroom uitgeverij, Omslagontwerp: Cees Brake bno, Enschede Basisontwerp binnenwerk: Robert Jan Hofhuis Uitgegeven door De Tijdstroom uitgeverij BV, Postbus 775, 3500 AT Utrecht. Internet: info@tijdstroom.nl Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen. Waar dit mogelijk was is aan auteursrechtelijke verplichtingen voldaan. Wij verzoeken eenieder die meent aanspraken te kunnen ontlenen aan in dit boek opgenomen teksten en afbeeldingen, zich in verbinding te stellen met de uitgever. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 juncto het Besluit van 20 juni 1974, Stbl. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stbl. 471, en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van gedeelten uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. ISBN NUR 876

3 PGDLongziekten.book.book Page 5 Monday, February 7, :10 PM Inhoud Voorwoord 9 1 Dyspneu e causa ignota (e.c.i.) 11 C.J. Majoor, Y. Heijdra 2 Kortademig bij inspanning 21 H. van der Vaart, H.A.M. Kerstjens 3 Acute dyspneu bij COPD 33 M. de Vries, R.J.H. Koppers 4 Palliatieve fase bij COPD 43 F.J.S. Netters, S.M. de Hosson, J.B. Wempe 5 Chronisch hoesten 53 M.A. Dubbers, J.W.K. van den Berg 6 Seizoensgebonden kortademigheid 61 M. Youssef-El Soud, F.W.J.M. Smeenk 7 Piepende ademhaling 69 D. Bänffer, N.M. Thönissen, J.S. van der Zee 8 Een nieuwe afwijking op de foto 77 M.J. Tip, J.W.G. van Putten 9 Hemoptoë 87 E.C.J. Phernambucq, E.F. Smit 10 Metastasen bij longkanker 99 S.M. de Hosson, J.W.G. van Putten 11 Een opgezet gelaat 111 H.N.A.J. van Rijswijk, B. Biesma 12 Stridor 125 W.K. de Jong, H.J.M. Groen

4 PGDLongziekten.book.book Page 6 Monday, February 7, :10 PM 13 Unilateraal pleuravocht 135 G.J.M. Limonard, J.P. Janssen 14 Hoesten en koorts 145 M.J.Tip, T.S. van der Werf 15 Koorts onder antibiotica 157 S.M. de Hosson, L.H. Steenhuis 16 Holtevormende afwijking 167 L.M.M. Crombag, K.J.M. Mooren, W.G. Boersma 17 Gewichtsverlies en nachtzweten 175 Y. Hondebrink, R. van Altena 18 Een patiënt met pijn in de rug 185 W. Hoefsloot, W.C.M. de Lange 19 Recidiverende luchtweginfecties 195 L.E.L. Hendriks, E.H.J. van Haren 20 Cystic fibrose 207 S. Dik, H.G.M. Heijerman 21 Hilaire lymfadenopathie 219 S. Kock, M. Drent 22 Long- en nierafwijkingen 229 E. bij de Vaate, J-W.J. Lammers 23 Trommelstokvingers 239 M. Van der Schoot, M.S. Wijsenbeek 24 Een diffuus longbeeld 249 M. Veltkamp, J.C. Grutters 25 Pijn bij doorzuchten 261 A.D.M. Hoogerbrugge-Oosterom, C.F. Melissant 26 Inspanningsdyspneu 273 E.E. Looysen, A. Vonk Noordegraaf 27 Hyperventilatiesyndroom? 289 M.J. Tip, P.N.R. Dekhuijzen

5 PGDLongziekten.book.book Page 7 Monday, February 7, :10 PM 28 Pijn op de borst 297 A.W.E. Braam, H.J.M. Smit 29 Snurken en moe 305 B.I. Hiddinga, F.M. Harding, M.M.M. Eijsvogel 30 Inhalatietrauma 315 F. Hasami, R. Aalbers 31 Thoraxtrauma 321 H.J. van der Woude, T.S. van der Werf 32 Chronische respiratoire insufficiëntie 329 L. Vanfleteren, N.A.M. Cobben Medewerkers 341 Register 343

6 PGDLongziekten.book.book Page 8 Monday, February 7, :10 PM

7 PGDLongziekten.book.book Page 9 Monday, February 7, :10 PM Voorwoord In de laatste twee decennia is de manier waarop medici in Nederland opgeleid worden sterk veranderd. Medische kennis neemt snel toe en inzichten veranderen. Het encyclopedische model van kennisverwerving voldoet niet meer; artsen van de toekomst moeten nieuwe kennis kunnen verwerven en toepassen. In de training staan deze vaardigheden centraal, niet meer de parate kennis. Artsen hebben altijd al een probleemgeoriënteerde denkwijze gehanteerd om een diagnose te stellen en een behandelplan op te stellen. De opleidingseisen en eindtermen die in 1994 (in het Raamplan voor het medisch onderwijs) werden vastgesteld, komen tegemoet aan de eis dat de geneeskundeopleiding een probleemgeoriënteerde invalshoek moest krijgen. Probleemgeoriënteerd denken in de longgeneeskunde sluit goed aan bij de wijze waarop het onderwijs aan de verschillende medische faculteiten tegenwoordig is ingericht. De klacht waarmee een patiënt zich presenteert staat centraal. Hierbij spelen anamnese en lichamelijk onderzoek, veruit de belangrijkste diagnostische tests, een cruciale rol. De lezer wordt uitgenodigd om na te denken over het klinische probleem, waarbij deze aan de hand van aanvullende informatie geholpen wordt in het opstellen en vervolgens versmallen van de differentiaaldiagnose. Op grond van de differentiaaldiagnose wordt de lezer uitgenodigd een keuze te maken welk aanvullend onderzoek geïndiceerd is en aan de hand hiervan een diagnose te stellen. Tot slot worden de overwegingen ten aanzien van behandeling benoemd, in de meeste gevallen gebaseerd op nationale of internationale richtlijnen. Dit boek is geschreven door longartsen in opleiding, afkomstig uit vrijwel alle opleidingsklinieken in Nederland. Hiermee is gestreefd om het perspectief vanwaaruit het probleem opgelost moet worden zo dicht mogelijk bij de lezer te leggen. Elk hoofdstuk is gesuperviseerd door een op dat gebied inhoudsdeskundige longarts. Wij hebben als redactie niet gestreefd om alle pulmonale problemen aan bod te laten komen, daarvoor is het vak te uitgebreid. De auteurs presenteren 32 veelvoorkomende klachten waarmee een patiënt zich bij de huisarts, de longarts of op de spoedeisende hulp kan melden. Dit boek is in de eerste plaats bestemd voor studenten geneeskunde, coassistenten, huisartsen, longartsen en voor hen die hiervoor in opleiding zijn. Maar ook specialisten in aanverwante vakgebieden zullen in dit boek up-to-date informatie terug kunnen vinden.

8 PGDLongziekten.book.book Page 10 Monday, February 7, :10 PM De auteurs hebben een geweldige prestatie geleverd, waarvoor wij hen zeer erkentelijk zijn. We hopen dat dit boek zijn weg zal vinden in de kliniek. Groningen, september 2010 Sander de Hosson Maarten Tip John van Putten Tjip van der Werf