Natuur als uitdaging voor kinderen
|
|
- Elias van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Natuur als uitdaging voor kinderen
2 Wat is de betekenis van natuurervaringen voor de ontwikkeling van kinderen? Ontdekken van nieuwe literatuur
3
4
5
6 Accentverschuiving van Kinderen voor natuur naar Natuur voor kinderen
7 Van buiten word je beter Kind- en natuurbeweging krijgt steun vanuit de beweging Natuur voor gezondheid VITAMINE G
8 VAN BUITEN WORD JE BETER natuur voor gezondheid Herstel van stress en aandachtsmoeheid Stimuleren van bewegen Vergemakkelijken sociale contacten Positieve invloed op ontwikkeling kinderen Positieve invloed op persoonlijke ontwikkeling en zingeving
9 JEUGDERVARINGEN Zintuiglijke ervaringen in vroege jeugd Buitenspel op bouwterrein Later in het bos
10 UITDAGENDE NATUUR Natuur is voor kinderen Om te doen en Om te zijn Bloemen zijn voor jonge kinderen primair om te plukken
11 Uitdaging enkele hulpbegrippen Affordances Boom: klim in mij Kind: kan in jou klimmen? Eenheid van vraag en aanbod Setting Handelingscontext: ruimtelijk, wat mag het kind?, etc. Rijke en arme settings Beide werken zowel onbewust als bewust
12 Wilde landjes Wilde landjes zijn prototype van speelnatuur Ze trekken kinderen aan zoals stroop de vliegen Wat trekt kinderen daarin aan?
13 Affordances natuur voor kinderen Openheid en Vertrouwdheid
14 Openheid (1) Werken met ruw materiaal Theorie van de losse dingen - creativiteit Luisteren naar het materiaal Maken van dingen: werktuigen, mooie dingen, hutten, gebruiksvoorwerpen
15 Openheid Losse dingen (2)
16 Openheid (2) beweging
17 Openheid - beweging
18 Openheid (3) leren over biodiversiteit
19 Vertrouwdheid geborgenheid
20 Vertrouwdheid geborgenheid
21 Recht doen aan verschillen & sociale verhoudingen Grote verscheidenheid aan niches Kinderen kunnen eigen ritme volgen Doorbreken eenzijdige dominantie atletische kinderen met bijbehorende sociale hiërarchie Het wonder van de natuurspeelplaats : minder conflicten
22 Aandachtsherstel Twee vormen van aandacht Gerichte aandacht, vermoeidheid, eventueel stress Onwillekeurige aandacht dingen die aandacht trekken + 'dwalende aandacht Uitrusten van gerichte aandacht en stress
23 Liefde voor het leven Mensen hebben een aangeboren verwantschapsband met de natuur: de biophilia-hypothese In onze primaire reacties zijn we vaak nog als jagers- en voedselverzamelaars
24 De stille taal van de ruimte Vergelijk strak betegeld plein met speeltoestellen: hier zijn de grote jongens de baas en is geen plaats voor natuur met natuurrijk en gedifferentieerd terrein: hier zijn kinderen in hun verscheidenheid en natuur welkom
25 Duurzame landschappen voor kinderen Landschappen drukken uit hoe wij als cultuur over onze relatie met de natuur denken (voelen, handelen) Scholen zijn brandpunten van de cultuur waardenoverdracht, bewust en onbewust Natuurrijke en duurzame (waterbeheer bijv.!) buitenruimten van scholen zijn een belangrijk middel bij de ontwikkeling van een natuurbetrokken bestaan Dit geldt mutatis mutandis ook voor natuurspeelplaatsen in de openbare ruimte
26 Uitsterven van ervaring (1) Speelse ervaringen met natuur zijn goed voor de ontwikkeling van kinderen Onderzoek laat zien dat de belangrijkste factoren voor de ontwikkeling van engagement voor natuur en milieu zijn: - informele, niet schoolse natuurervaringen in de jeugd - ontmoetingen met geloofwaardige volwassenen
27 Uitsterven van ervaring (2) Als dat laatste klopt moeten we ons hart vasthouden voor toekomstig draagvlak voor natuur en milieu. Genoemde ervaringen verdwijnen steeds meer: extinction of experience Een belangrijke basis voor NME valt weg
28 NME en natuurrijke plekken voor Zorg voor kinderen en zorg voor de natuur liggen in elkaars verlengde NME in onze tijd houdt ook in: zorgen voor natuurrijke plekken voor kinderen als kwaliteit van hun leefomgeving Dit zijn ook plekken voor informeel en formeel leren over natuur en milieu kinderen
29 Arrangementen Wat er eerst gewoon was, het oerwoud om de hoek, moet nu gearrangeerd worden door samenwerking van meer partijen Het is en blijft een zacht belang, dat sterke en soms ongewone coalities vereist.
30
Breng de natuur naar kinderen
Breng de natuur naar kinderen Door Kees Both Mens-zijn en natuur horen bij elkaar. Intensieve natuurervaringen zijn goed voor het welzijn van kinderen en voor hun betrokkenheid bij de natuur. In een tijd
Nadere informatieNATUUR ALS UITDAGING VOOR KINDEREN
NATUUR ALS UITDAGING VOOR KINDEREN Tekst lezing Kees Both tijdens de Vlaamse NME-dag, Brussel 20 okt. 2009 Delen van deze tekst zijn vanwege de beschikbare tijd niet uitgesproken Deze lezing gaat niet
Nadere informatiede Warande & Speelnatuur
de Warande & Speelnatuur 1 april 2010 luisteren, dromen, kennismaken,... teveel tijd wordt er doorgebracht achter tv- of computerscherm waarom speelnatuur speelplek voor scharrelkinderen vraag... wanneer
Nadere informatieNatuur een leer ruimte voor kinderen
Natuur een leer ruimte voor kinderen Dieuwke Hovinga Lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind Lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind Dieuwke Hovinga, Lectoraat Natuur & Ontwikkeling Kind Onderzoek Onderzoeksgroep
Nadere informatieHet Dansende dierenbos
Het Dansende dierenbos Kinder-yoga op muziek Jasper Merle & Hester van Toorenburg SPECTRUM over yoga, kinderen & dit boek In Het dansende dierenbos komen dieren, muziek en yoga samen. Er kan worden gedanst,
Nadere informatieStel: je bent groenbeheerder en je krijgt te maken met klimbomen in opleiding. Menigeen
Spelen op het wilde landje op de nieuwe geluidswal langs de A2 in Maastricht. Het beheer van speelnatuur Paul Janssen ecoloog, in dienst van het CNME Maastricht e.o. Kees Both onderwijs- en natuurpedagoog
Nadere informatieGroene speelruimte: types en varianten
Groene speelruimte: types en varianten Groene speelruimte - De varianten Type speelplein -Het groene speelplein hoger schaalniveau (schaalniveau A) -Het groene buurtspeelplein (schaalniveau B) Type speelbos
Nadere informatieGoed spelen. Voorstel voor een ruimer speelruimtebeleid
Goed spelen Voorstel voor een ruimer speelruimtebeleid Voorwoord De raadsfracties van het CDA en de PvdA zijn al geruime tijd bezig met onderzoek naar speelgroen in de gemeente Leeuwarden. In veel wijken
Nadere informatiePraktijk voor KinderMaud & Jeugd Psychologie Simons Elke ouder kent het: Doe ik het wel goed? gevoel! ÒIk sta je graag bij om twijfels over de opvoeding of ontwikkeling van je kind weg te nemen. Jullie
Nadere informatiePedagogisch beleid Flexkidz
Pedagogisch beleid Flexkidz Voor u ligt het verkorte pedagogisch beleidsplan van Flexkidz. Hier beschrijven we in het kort de pedagogische visie en uitgangspunten. In dit pedagogisch beleidsplan beschrijven
Nadere informatieDE BREMER STADSMUZIKANTEN
1 DE BREMER STADSMUZIKANTEN Toneelspelletje voor kinderen door volwassenen of oudere jeugd De Bremer Stadsmuzikanten is het beroemde sprookje van de gebroeders Grimm uit 1812. Het verhaal gaat over hoe
Nadere informatieVerhalen van binnen en buiten Spel verhalen die in- en uitlopen.
Verhalen van binnen en buiten Spel verhalen die in- en uitlopen. Jolanda Snoek, Elly Hitters, Janneke Hagenaar copyright www.de-actviteit.nl We maken ruimte voor grote verhalen! In beelden zie je hoe spelverhalen
Nadere informatieSysteem- & relatietherapie. Katrien Aelvoet
Systeem- & relatietherapie Katrien Aelvoet Zit je in de knoop met jezelf? Lijkt de fut uit je relatie? Is er geen land meer te bezeilen met je kind? Misschien kan ik je helpen. Ik ben Katrien Aelvoet,
Nadere informatieTRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016
TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische
Nadere informatie1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule
Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatie67e jaargang - JANUARI Nr. 1
67e jaargang - JANUARI 2011 - Nr. 1 De twee beste Natuurontwikkelingsprojecten 2010... 10 De Schinkeleilanden... 17 Groene waterzuivering... 32 Speelnatuur: een hype of een visie?... 40 Goed ontworpen
Nadere informatieKind en Natuur. Groen Pedagogisch Adviescentrum. Natuurrijk spelen, leren en leven. mail@kind-en-natuur.nl www.kind-en-natuur.nl
Drs. Laura Minderhoud- van der Heijden Groen Pedagogisch Adviescentrum Kind en Natuur Natuurrijk spelen, leren en leven Ortho- en Klinisch pedagoog Ontwikkelaar groene pedagogiek Coach, trainer Begeleiding
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het gaat om aanraken vandaag. Aanrakingen die mensen beter maken. Heilzame, helende aanrakingen. De verhalen van vandaag uit het evangelie van Marcus
Nadere informatieVLEKKENPLAN GROENE SPOOR - WAGENWERKPLAATS
VLEKKENPLAN GROENE SPOOR - WAGENWERKPLAATS 4 DECEMBER 2007 'Een Groen Spoor, gelegen in de buitenruimte van de Wagenwerkplaats en ingevuld als een recreatieve en natuurlijke verbindingszone tussen het
Nadere informatieMOS duurzame scholen straffe scholen GoodPlanet Belgium I I I
Mijn natuurbeleving MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be
Nadere informatieHoe maak ik van mijn klas een groep? Marijne Sammels 10 april 2014
Hoe maak ik van mijn klas een groep? Marijne Sammels 10 april 2014 Van klas naar groep Hoe ontstaat een moeilijke groep? 5 fasen van groepsvorming (Tuckman) Aandachtspunten Forming Storming Norming kennismaking
Nadere informatieCaroline Penninga-de Lange Je kind in balans
Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:
Nadere informatiePedagogisch Beleidsplan CKO De Herberg
Pedagogisch Beleidsplan CKO De Herberg Hoofdstuk 1: Missie, visie en doelstellingen Voorwoord Onze Missie en Identiteit Onze Visie Pedagogische hoofddoelstellingen Een goed pedagogisch klimaat Hoofdstuk
Nadere informatieOf je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot.
Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Rouw van naastbestaanden van personen met dementie Gerke VERTHRIEST Een pluim voor jou, mantelzorger! We staan stil bij: - Rouwen als iemand nog niet dood
Nadere informatieJaar Werkboek 4 weken Challenge
Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij
Nadere informatieBuitenspelen. Kwaliteit van de speelomgeving in de eigen buurt
Buitenspelen Kwaliteit van de speelomgeving in de eigen buurt Index 1. Opzet onderzoek p. 3 2. Buitenspelen p. 5 3. Favoriete speelplekken en spellen p. 10 4. Buitenspelen in de buurt p. 15 5. Wat maakt
Nadere informatieGroenzone Oerle zuid. Ontdek het mooiste stukje nieuw Oerle. Wendy van Kemenade
Groenzone Oerle zuid Ontdek het mooiste stukje nieuw Oerle Wendy van Kemenade Context Oerle, ons dorp Dia 2 Waarde gebied Elementen in het gebied Waterbergingen* Bos en bomen* Oude houtsingels* Boomgaard,
Nadere informatieHorse Sense Redefined
Horse Sense Redefined (Herdefiniëring van gezond paardengevoel en verstand) 2-daagse EAPD Introductie Cursus In de EAPD - persoonlijke ontwikkeling met behulp van het paard laat Chris zijn studenten zien
Nadere informatieinfo voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart
info voor jongeren en hun ouders/verzorgers man, vrouw en kind Transitie met een hart Inhoud 01 Opgroeien en zelfstandig worden... 04 02 Transitie, wat is dat?... 04 03 Transitie in het ziekenhuis... 04
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan
Pedagogisch beleidsplan Het kinderdagverblijf en buitenschoolsopvang De Bosuil is een opvang in de natuur. Onze opvang is gevestigd op een mooie locatie aan de rand van het bos in Amerongen, waar de kinderen
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieProject Schoolstraat aarle-rixtel
Project Schoolstraat aarle-rixtel Raadscommissie 12 juni 2012 inhoudsopgave en en bureau opgave locatie ontwerp vragen en en bureau en en bureau motto Poëtisch en pragmatisch is het motto van architecten
Nadere informatieHoe speelnatuur goed doet
Groene pedagogiek in de naschoolse opvang t Speelhuis Hoe speelnatuur goed doet Kansen voor een betere ontwikkeling van onze kinderen ONZE NATUURBELEVING in onzen tijd speelden we HAAL JE EEN INTENSE HERINNERING
Nadere informatieAan de poort van de stad der geletterdheid
Aan de poort van de stad der geletterdheid Wij hebben besloten om eindelijk onze stem te laten horen. Samen met de cursisten en docenten. Omdat je als laaggeletterde geen toegang krijgt tot de stad. Met
Nadere informatieNr. 2008-014 Houten, 8 april 2008. Beslispunten: 1. In te stemmen met het ontwerp van het Speelnatuurgebied Nieuw Wulven.
Nr. 2008-014 Houten, 8 april 2008 Aan de gemeenteraad Onderwerp: Speelnatuurgebied Nieuw Wulven Beslispunten: 1. In te stemmen met het ontwerp van het Speelnatuurgebied Nieuw Wulven. 2. In te stemmen met
Nadere informatieAls school samenwerken met een opvanginitiatief voor baby s en peuters (03.02.2012)
Als school samenwerken met een opvanginitiatief voor baby s en peuters (03.02.2012) Schoolbestuur Het Inrichtend Comité Annuntiaten Heverlee groepeert 6 schoolbesturen = 6 VZW s 27 administratieve scholen:
Nadere informatieMedia & Creativiteit Herfst week 5
Media & Creativiteit Herfst week 5 Agenda Divergeren versus convergeren Mr Bean Deviator van de week: Vooronderstellingen (p. 156) Storyboarding: een toelichting Huiswerk Divergentie en convergentie Twee
Nadere informatieVoor het eerst naar school
Voor het eerst naar school Welkom op De Wonderboom Uw kind gaat binnenkort voor het eerst naar school. We wensen jullie een fijne tijd toe op De Wonderboom. Dit boekje informeert over verschillende zaken
Nadere informatieMet jeugd de bergen in
Met jeugd de bergen in NKBV Bergsportdag 2011 Anne van Galen Even voorstellen Sinds 2e jaar de bergen in 16 jaar eerste alpiene klimcursus 20 jaar: instructeur op jeugdcursussen alpen Verslaafd aan de
Nadere informatieGewoon opvoeden in Groningen
Gewoon opvoeden in Groningen Voorbeeld : gewoon opvoeden, alledaags opvoeden, alledaagse opvoedvragen Wat is dit? Start: Eigen voorbeeld geven. Voor iedereen verschillend, afhankelijk van de situatie van
Nadere informatieKANSEN VOOR NATUURRIJK SPELEN
KANSEN VOOR NATUURRIJK SPELEN WENSEN, KNELPUNTEN EN OPLOSSINGSRICHTINGEN VOOR NATUURRIJKE SPEELRUIMTE IN DE STAD Florence van den Bosch Onderzoek door Wageningen UR & Hogeschool Rotterdam i.o.v. LNV Alterra:
Nadere informatieEen uitdagend, en groen, schoolplein
Een uitdagend, en groen, schoolplein Aan: Van: Datum: College van B&W en leden van de gemeenteraad Gulpen-Wittem Leerkrachten, ouders en leerlingen van BS Klavertje Vier te Eys Woensdag 8 mei 2013 (t.b.v.
Nadere informatieKerstviering Kleuters
Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,
Nadere informatiePedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien
Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Inleiding Kinderopvang Haarlem heeft één centraal pedagogisch beleid. Dit is de pedagogische basis van alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem.
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatieKernklas. Ieder kind is uniek...
Alle kinderen blij in het onderwijs van nú Kernklas Ieder kind is uniek......en is méér dan het gedrag dat zich laat zien. Een kind heeft gevoelens, emoties, behoeften, interesses, passie en talenten.
Nadere informatie68e jaargang - SEPTEMBER 2012 - Nr. 9. Biodiversiteit met verrassend resultaat
68e jaargang - SEPTEMBER 2012 - Nr. 9 Biodiversiteit met verrassend resultaat Ilse Pennings Hoek Hoveniers Kinderen spelen steeds vaker binnen, veelal in een digitale speelwereld. En wanneer zij wel buiten
Nadere informatieBuiten spelen in een natuurlijke omgeving. Freiburg, Kreuzstr. Een reliefrijk speelparkje vlakbij Freiburg C.S. Foto: Marianne van Lier/Willy Leufgen
Buiten spelen in een natuurlijke omgeving 1 van 7 Freiburg, Kreuzstr. Een reliefrijk speelparkje vlakbij Freiburg C.S. Foto: Marianne van Lier/Willy Leufgen Kind in de natuur Buiten spelen in een natuurlijke
Nadere informatie3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur
3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur Activiteiten en bereik 2011: Vrije bezoekers: 23.119 NME activiteiten: 1046 Avonturenclubs: 1474 Speciale doelgroepen 20 Openbare
Nadere informatieExperts in spelen Hoe kinderen kunnen worden betrokken bij het ontwerpen van een groene speelplaats
EExxppeerrttss iiinn ssppeellleenn Hoe kiinderen kunnen worden bettrokken biijj hett onttwerpen van een groene speellpllaatts 1 Experts in spelen Hoe kinderen kunnen worden betrokken bij het ontwerpen
Nadere informatieOntdekkingstocht duin, bos en strand
Ontdekkingstocht duin, bos en strand Opdracht 1 Het noorden van de kaart Start deze ontdekkingstocht op de parkeerplaats van Ecomare. Om te weten of je goed loopt, is het belangrijk dat je de kaart goed
Nadere informatieHEADS LARGER THAN HANDS
HEADS LARGER THAN HANDS Op zoek naar meer balans Drs. Annemarije Struik Psycholoog HOE ZIT HET MET JOU?? Quotes uit de praktijk Ik vind het allemaal zo leuk Ik geef dingen niet graag uit handen Als ik
Nadere informatieSociale vaardigheden: Partners in het leerproces
Sociale vaardigheden: Partners in het leerproces OMGAAN MET DE ZORGVRAGER 1 Attitudes 12 1.1 Attitude 13 1.2 De specifieke beroepsattitudes van de verzorgende 14 1.2.1 De specifieke beroepsattitudes van
Nadere informatieActiviteit Doel Beschrijving doel Planning Uitvoering
Hier vind je een overzicht van de lesdoelen die worden aangeboden in dit project. Houd er rekening mee dat je tijdens de uitvoering van de lessen waarschijnlijk met méér doelen bezig zult zijn, voortkomend
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7 Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 7 Inleiding 11 1 Gevoel en verstand in de liefde 15 2 De partnerkeuze 21 3 Mythes over de liefde 29 4 De liefde ontraadseld 35 5 Verbetering begint bij jezelf 43 6 De vaardigheden
Nadere informatieANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger
ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN
Nadere informatieMind & Motion, Centrum voor BewustZijn
NIEUWSBRIEF Follow your it knows the way Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn Nieuwsbrief 1 9 januari 2015 Lieve mensen, Een mooi en bijzonder nieuw jaar. Ik wens jullie allen een liefdevol, gezond,
Nadere informatieKleurtoepassing & emotie
Kleurbeleving & trends Yvonne Wouda Kleurtoepassing & emotie De invloed van kleuren en kleurcombinaties op het gevoel van de beleving. Principes van kleurenpsychologie: Kleuren dragen een betekenis Betekenis
Nadere informatieNieuwsbrief 2014-2015-04 17-10-2014
Nieuwsbrief 2014-2015-04 17-10-2014 Beste ouders/verzorgers, Vandaag ontvangt u de 4 e nieuwsbrief van dit schooljaar. Kanjertraining Zoals u ongetwijfeld weet werken we op school van groep 1 t/m 8 met
Nadere informatieRecht op blauwe plekken
Recht op blauwe plekken Symposium Zot van natuur 10 december 2015 Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris Kinderrechtencommissariaat? Ombudswerk (de Klachtenlijn) Voor kinderen, jongeren, ouders en
Nadere informatieInschrijfformulier Jaarkaart Galecop Golf Introductie aanbieding Golfen tot 1 januari 2017
Introductie aanbieding Golfen tot 1 januari 2017 Ja, ik schrijf mij in voor een jaarkaart en maak gebruik van de introductie aanbieding Golfen tot 1 januari 2017 voor 275,- x Naam:.. Roepnaam Geboortedatum..
Nadere informatiemadera Natuurlijk Spelen, een Trend Duurzaamheid met RVS De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS.
madera N atuurlijk RVS 4 7 Natuurlijk Spelen, een Trend De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS. Duurzaamheid met RVS Hernieuwbaar en sluit aan op de oneindige kringloop van Cradle to Cradle.
Nadere informatieAutisten uit de kast. Binnen het bedrijf gebruik ik vaak een neutralere term, maar u begrijpt waar het over gaat: schaamte en angst.
Tekst, uitgesproken op het Jaarlijkse Congres van de Nederlandse Vereniging voor Autisme, 7 & 8 oktober 2011 (respectievelijk 1300 & 1200 bezoekers). www.autisme.nl -------------------------------------------------------
Nadere informatieKINDVAK 2016 info@expertisepuntkindcentra.nl
Agenda Voorzieningen voor kinderen Een IKC en de te doorlopen stappen KINDVAK Den Bosch 29-1-2016 Welkom Vragen inventariseren Theorie en visie op de ontwikkelingen, pleidooi voor het kind Inzicht in de
Nadere informatieRe-Job E-Book Take-Off
Re-Job E-Book Take-Off re-job 3. TAKE OFF 3.1 Ik en mijn talent Stel je eens voor: Je rijdt door een willekeurige straat en één van de voortuinen springt je in het oog. De schoonheid, de bloemen, de geuren
Nadere informatieProtestantse wijkgemeente Zoetermeer-Noord, Orde van dienst.
Protestantse wijkgemeente Zoetermeer-Noord, Orde van dienst. Datum: 30 oktober 2016 Locatie: Ichthuskerk LITURGIE B KOMEN Lied voor de dienst: Eva's lied 10: 1, 2 (Vol van verwachting zijn wij gekomen)
Nadere informatieHOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN
HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN ROUTE 2,0 km Hou je van sporen zoeken? Neem dan deze route door Hof Espelo! Ontdek de sporen van verschillende dieren in het bos. De route is zeer geschikt voor het hele gezin.
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatiePedagogisch werkplan Peutergroep De Touwladder
Pedagogisch werkplan Peutergroep De Touwladder 1. De locatie De locatie bevindt zich in Ugchelen, nabij Apeldoorn. De locatie heeft 1 groep en is 1 ochtend geopend. Er kunnen ieder dagdeel 8 peuters van
Nadere informatiede kinderen hier om elkaar te gebruiken als de massa mensen, ze kunnen door elkaar heen lopen en elkaar begroeten etc.).
Als je boven de stad vliegt, land je midden op een plein. Het plein is vol met mensen, je steekt het plein over en loopt dwars door de mensen heen, af en toe begroet je iemand. (help de kinderen hier om
Nadere informatieDe gelijkenis van de verloren zoon.
De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieNr. 41: 9 september 2012 Een digitaal platform voor mensen die elkaar ontmoeten bij de Perronmeetings
Spoor ❶ Het begin Nr. 41: 9 september 2012 Een digitaal platform voor mensen die elkaar ontmoeten bij de Perronmeetings B & W: Bid en Werk De vakantieperiode is voor bijna iedereen weer voorbij. Een heerlijke
Nadere informatieHet Pedagogisch Beleidsplan
2015 BSO de Bosplaats M Moura MSvan Wijnen Het Pedagogisch Beleidsplan 1 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van BSO de Bosplaats. Dit pedagogisch beleidsplan is een leidraad van waaruit
Nadere informatieKOL bijeenkomst 3 12-13
KOL bijeenkomst 3 12-13 Terugblik: H1:demotoets uitwisselen Bijeenkomst 2 leerstijlen (slb) Wat heb je afgelopen stagedagen gezien/gedaan dat te maken heeft met leren? Aanvullen spin leren: Mijn leren
Nadere informatiePedagogisch Beleid. Nanny Association
Pedagogisch Beleid Nanny Association Rijen, juni 2006 Inhoud Inleiding 1. Nanny Association 2. Profiel nanny 3. Functie- en taakomschrijving 4. Accommodatie en materiaal 5. Ouderbeleid 6. Pedagogische
Nadere informatieCombinatiefuncties. Impuls brede scholen, sport en cultuur. 12 december 2008
Combinatiefuncties Impuls brede scholen, sport en cultuur 12 december 2008 Presentatie Marieke Pronk Backer Diks Projectleider Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling 12 december 2008 12 december 2008 Sportplan
Nadere informatieWat is JATOV? Jatov wordt uitgegeven in vier delen. In ieder deel staat één woord centraal. De opbouw is als volgt: kennen. Bijbel te lezen.
JaTov 1 Inhoud Wat is Jatov? 5 Wat betekent Jatov? 6 Voor jou 8 1. Het doel 10 2. De Bijbel 16 3. Wat is zonde? 22 4. FF Checken 28 5. Redding 30 6. Geloof 36 7. Vergeving 42 8. FF Checken 48 9. Bidden
Nadere informatieInformatie voor ouders van kinderen van 0 1 ½ jaar
Sint en Kerst Informatie voor ouders van kinderen van 0 1 ½ jaar 0 1 ½ In het thema 'Sint en Kerst' staat de viering van Sinterklaas en Kerst centraal. Bij het thema 'Sinterklaas', leren de kinderen hoe
Nadere informatieNaar aanleiding van de avond met de klankbordgroep is de keuze gemaakt om te zoeken naar avontuurlijk spelen / spelen in het groen in plaats van het
1 2 Naar aanleiding van de avond met de klankbordgroep is de keuze gemaakt om te zoeken naar avontuurlijk spelen / spelen in het groen in plaats van het traditionele spelen. Ook is op die avond gesproken
Nadere informatieInhoud. Inleiding... 9
Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Mindfulness introduceren................................. 15 Mindfulness ontdekken.......................................15
Nadere informatieJongerenverwerking Franciscus Spreekt (duur: 60 minuten)
Jongerenverwerking Franciscus Spreekt (duur: 60 minuten) Doelstellingen De deelnemers kunnen de leefwijze van Franciscus vergelijken met hun eigen leefwereld. De deelnemers hebben handvaten om zelf in
Nadere informatieGroene Pedagogiek voor kinderen met speciale noden
Groene Pedagogiek voor kinderen met speciale noden DOOR ILSE VONDER GROENE PEDAGOOG 1 Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind Artikel 31 Recreatie Het kind heeft recht op rust en vrije tijd,
Nadere informatieTYPE 3A BN 37 TYPE 3A TYPE 3B TYPE 3B TYPE 3A BN 33 TYPE 2 BN 05 BN 31 TYPE 2 BN 29 TYPE 2 BN 28 BN 08 BN 09 / 10 BN 26 TYPE 1B BN 24
13 De woningen tla Wes ndse tuin t raa anst m uis H e i Jop BN 01 8 7 TYPE 3A TYPE 3A TYPE 3A BN 02 6 BN 38 TYPE 3A TYPE 3A BN 33 BN 04 2 BN 34 1 BN 32 TYPE 1E 3 BN 35 BN 05 BN 31 TYPE 1D 10 x Woningtype
Nadere informatieHet kikkerpad. veldwerk - onderbouw
Het kikkerpad veldwerk - onderbouw Inhoud: korte omschrijving opbouw en organisatie kikkertjeslied lessuggesties kopieerbladen: kleurplaat met versje handleiding begeleiding/ouders Milieu Educatie Centrum
Nadere informatieMijn naam is:! Mijn Pietennaam is:
Mijn naam is: Mijn Pietennaam is: Dit boekje is gemaakt door Bas Wesseling, leerkracht op RKBS Klippeholm en docent aan PABO INHolland, i.s.m Bazar Media. Inhoudsopgave Vak Onderwerp Bladzijde Rekenen
Nadere informatieNo time to waste. Kinderen en hun recht op vrije tijd
No time to waste. Kinderen en hun recht op vrije tijd Docentendag Bachelor Pedagogie van het Jonge Kind Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris Artikel 31 van het VRK Elk kind heeft recht op rust en
Nadere informatieOverzicht lezingen & workshops
Overzicht lezingen & workshops Door Sander Videler Lezingen spiritualiteit ~ De ziel en het ego: Belle & het Beest ~ De ziel: Sneeuwwitje, Doornroosje, Belle & Assepoester tegelijk ~ Het pad van je hart
Nadere informatieEr kan en mag heel veel! Kinderopvang Festival Reinoud Kroese, Pulito Advies Delft, 23 november 2013 13.15-14.45 15.15-16.30
Er kan en mag heel veel! Kinderopvang Festival Reinoud Kroese, Pulito Advies Delft, 23 november 2013 13.15-14.45 15.15-16.30 Mindshift is hard nodig! Doorgeslagen veiligheidsdenken in de laatste 20 jaar
Nadere informatiePuberteit en Autismespectrumstoornissen
Uitnodiging Puberteit en Autismespectrumstoornissen Het Centrum voor Jeugd en Gezin Midden-Limburg organiseert op woensdag 2 maart 2016 een thema-avond met als onderwerp puberteit en autismespectrumstoornissen.
Nadere informatieRENTMEESTERS VAN ALTENA. Icoonproject. Natuurspeelplaatsen voor kinderen
RENTMEESTERS VAN ALTENA Icoonproject Natuurspeelplaatsen voor kinderen 1 Samenvatting 1. Puur Natuur Geef mij een stukje puur natuur, met bomen, stronk en zand, met water en een autoband, gewoon een stukje
Nadere informatieDE ORANG OETAN. Bosmens
DE ORANG OETAN Bosmens Sommige mensen hebben last van hoogtevrees. Dit langharige bosmens heeft het omgekeerde. Hoog in de bomen van het tropische regenwoud zoekt hij naar rijp fruit om te eten. Hij komt
Nadere informatieGroene speelruimte SPELEN & RAVOTTEN
Groene speelruimte speelweefsel Speelruimte typologieën DE QUICKSCAN EEN QUICKSCAN OM VLOT SPEELRUIMTES IN KAART TE BRENGEN In een lokale situatie komen diverse types speelruimte voor: skatesite, voetbalveldje,
Nadere informatieWAT BEPAALT DE MAXIMALE PRESTATIE? HET HOOFD? Bert Van Poucke
WAT BEPAALT DE MAXIMALE PRESTATIE? HET HOOFD? Bert Van Poucke Analyse 4 pijlers belangrijk om optimale prestaties te leveren: 1) de fysieke pijler (incl. technisch en tactisch) 2) de mentale pijler 3)
Nadere informatiePedagogische Visie en Beleid
Pedagogische Visie en Beleid Inleiding Voor ouders, medewerkers en alle anderen die betrokken zijn bij, en geïnteresseerd zijn in onze kinderopvang. Voor verantwoorde kinderopvang is veel nodig, om te
Nadere informatieSpelen! 'De wereld ontdekken door te rennen, te klimmen en te ravotten!' BTL maakt speelruimte leefbaar!
Spelen! 'De wereld ontdekken door te rennen, te klimmen en te ravotten!' BTL maakt speelruimte leefbaar! Het nieuwe spelen! Onze Tuin- en Landschapsarchitecten zien al langer een nieuwe trend binnen de
Nadere informatieGoede buren. Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam
Goede buren Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam Voorganger: ds. Joke van der Neut Organist: Alex Hommel Orgelspel Welkom door ouderling van dienst Jan
Nadere informatieLespakket Middenbouw Lesmodule M1 Horen, zien en zwijgen
Lespakket Middenbouw Lesmodule M1 Horen, zien en zwijgen Natuurproject SAMEN OP PAD Activiteit ALGEMEEN Versie 1 Horen, zien en zwijgen Doelstelling lesmodule Voorbereiding: Ontdekken van drie zintuigen
Nadere informatie