ROEKENBEHEERSPLAN GEMEENTE WINSUM EVALUATIE 2017

Transcriptie

1 ROEKENBEHEERSPLAN GEMEENTE WINSUM EVALUATIE 2017 Auteur: Anne-Jan Staal Mei 2017

2

3 Inhoud Inleiding De roek Kenmerken en biotoopeisen Het roeken beheerplan Stappenplan Uitgevoerd beheer Inventariseren Voorbereiding op verstoring Het verstoren en verjagen Gebruikte materialen Kostenoverzicht Overlastlocaties Overzicht meldingen overlastlocaties Beschrijving overlastlocaties Baflo Feerwerd Sauwerd Winsum Waarnemingen uit het buitengebied Conclusie en aanbevelingen Conclusie Verstoren en tijdstip Verplaatsen van overjarige nesten Aanbevelingen Hulpmiddelen Gewenning Uitvoeringstechnisch: Aandachtspunten Mogelijke toename van klachten Procedure van melding: Gemeente / opdrachtnemers Aantallen en bewoonde nesten Omliggende gemeenten Definities van gewenste-, niet gewenste- en gedooglocaties Bijlage 1. Locaties roeken Bijlage 2. Locaties roekenkolonies 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 en

4 Inleiding Voor u ligt het evaluatierapport van het roekenbeheer 2017 voor de gemeente Winsum. De gemeente Winsum is gelegen in het noordwesten van de provincie Groningen. Een gemeente met ca inwoners en een oppervlakte van ha. Winsum is 13 dorpskernen rijk: Adorp, Baflo, Den Andel, Ezinge, Feerwerd, Garnwerd, Groot Wetsinge, Klein Wetsinge, Rasquert, Saaxumhuizen, Sauwerd, Tinallinge en Winsum. In deze evaluatie van het roekenbeheer 2017 zal stil worden gestaan bij een aantal zaken die aanleiding zijn geweest voor het doelmatig handelen. Er zal gekeken worden naar de behaalde resultaten en er zal een advies gegeven worden voor het beheer en de verbeterpunten in het algemeen voor de komende jaren. Deze evaluatie is bestemd voor de gemeente Winsum als leidraad en aanvulling op haar beleid. Dit plan is bedoeld ter bescherming van de roek, er is gewerkt vanuit een objectieve invalshoek.

5 1 De roek Voor een goede interpretatie van het roekenbeheer is het noodzakelijk enige voorkennis te hebben van de soort. Dit hoofdstuk beschrijft de ecologie van de roek en geeft een beschrijving van de huidige aantallen en de overlast per locatie. 1.1 Kenmerken en biotoopeisen Kenmerken De roek (Corvus Frugilegus ) behoort tot de familie van de kraaiachtigen (Corvidae ). Hij is groter dan de kauw (Corvus monedula ) en lijkt qua kleur en grootte op de zwarte kraai (Corvus Corone ). De roek heeft echter een losser verenpak en een wittige, kale snavelbasis. Wat betreft de leefwijze zijn er grote verschillen tussen de roek en de zwarte kraai. De zwarte kraai broedt bijvoorbeeld solitair. Roeken broeden in kolonies die in een natuurlijke situatie kunnen variëren van 100 tot 2000 broedparen. Foto 1: De roek ( Corvius Frugilegus ) Foto 2: De zwarte kraai (Corvius Corone ) Foto 3: De kauw (Corvus monedula) Leefgebied, gedrag en populatie De roek vindt zijn voornaamste leefgebied in de nabijheid van rivier- en beekdalen, vooral op lage zandgronden in het midden en oosten van Nederland. In de noordelijke delen van Nederland is de roek nog met een opmars bezig. De soort foerageert graag op weidegronden maar kan ook in grote getallen op landbouwgronden foerageren. De soort nestelt in Nederland graag in bosjes met hoge bomen, steeds in kolonieverband. Deze kolonies zijn gebaat bij een broedplaats waar ze niet verstoord worden. Wanneer er sprake is van fysieke verstoring zoals ver- of bejaging door de mens of natuurlijke predatoren, zullen de kolonies op zoek gaan naar een meer veilige locatie. Voor verstoring in de vorm van een autosnelweg of een spoorlijn is de roek echter weinig gevoelig. De roek mijdt dichte bossen en bosranden als kolonieplaats. Roeken concentreren zich graag in grote broedkolonies

6 nabij de beste voedselgebieden het liefst op zichtafstand. Ze verhuizen echter steeds vaker naar locaties in woongebieden, waarschijnlijk veroorzaakt door verjaging in het buitengebied. Tegelijkertijd zijn in het buitengebied over het algemeen ook het aantal geschikte bosschages voor vestiging afgenomen. Roeken bouwen nesten van takken, bekleed met mos en plastic van boterhamzakjes. Andere materialen zoals riet of andere plantendelen worden zelden aangetroffen. Een populatie is steeds onderhevig aan voortplantingsgedrag dat streeft naar maximale aantallen en maximale verspreiding gebaseerd op beschikbaarheid van voedsel en broedplaatsen. Daarmee wordt een voor roeken geschikte biotoop optimaal door hen gebruikt: dit betekent ook dat er een`bovengrens' in de populatieomvang is. De statistische ontwikkeling van de populaties in Nederland wijst er op dat bij een omvang van ca broedparen aan roeken de bovengrens is bereikt (thans ). In 2012 bevonden zich ca broedparen in Nederland. (Zie: op ) Vanaf het vroege voorjaar tot in juni vliegen de roeken af en aan naar hun dagelijkse verblijfplaats, met voedsel en met veel lawaai dat in de woonomgeving nogal overlast kan veroorzaken. De roeken produceren een monotoon achtergrondgeluid dat in de kolonies van zonsopgang tot zonsondergang klinkt. Beproefde beheersmaatregelen in het verleden (vooral verstoring van kolonies), lijken in de praktijk te leiden tot verschuiving, wellicht zelfs vergroting van dat probleem (grotere verspreiding). Na verstoring waren veelal kleinere kolonies op een veel groter aantal locaties gevestigd. Het totale aantal nesten verspreid over 18 kolonies op 24 april 2012 in de gemeente Winsum lag op ca Het totale aantal locaties waar roeken hebben genesteld binnen de gemeente in het voorjaar van 2013 is vast gesteld op 21 locaties. In het voorjaar van 2014 is dit aantal nesten toegenomen en heeft er een verschuiving plaatsgevonden in de locaties. Het aantal locaties is wel afgenomen in dat jaar. Er zijn in het voorjaar van locaties vastgesteld met een totaal van 497 bewoonde nesten. In het voorjaar van 2015 zijn er 23 locaties vastgesteld met 516 bewoonde nesten. In het broedseizoen van 2016 was er een toename van roeken zichtbaar. Het aantal bewoonde nesten bedroeg 600 stuks, verspreid over 25 locaties. In het afgelopen seizoen van 2017 zijn er 19 locaties vastgesteld waar in totaal een hoeveelheid van 579 bewoonde nesten zijn waargenomen. Voor een overzicht van deze locaties: Zie: bijlage 1. Foto 4: Roek op het nest Anne-Jan Staal

7 2 Het roeken beheerplan Het roekenbeheerplan 2017 van de gemeente Winsum is geschreven in januari 2016 en draait om, zoals de naam al zegt, het beheren van de roek in de gemeente Winsum. In dit beheersplan zijn alle handelingen voor het beheren en sturen van de roek beschreven voor een goede instandhouding van de soort en waar mogelijk het verkleinen van de overlast. Hieronder staan de doorlopen stappen die geleid hebben tot het schrijven van het beheerplan Per stap zal er stil worden gestaan bij de uitvoering. Ook worden mogelijke aanvullingen voor het komende jaar beschreven. 2.1 Stappenplan Stap 1: inventariseren Stelling: Om het plan goed te laten functioneren zijn telgegevens van de roek nodig. Er zijn oude telgegevens van 2012, 2013, 2014, en 2015 zijn verzameld. Deze geven een overzicht van mogelijke locaties en aantallen van eerdere jaren. De gegevens van 2016 en voorgaande jaren zijn verkregen door het inventariseren van alle nestlocaties. Stap2: locatie waardering Stelling: Om een goed beeld te krijgen van de verschillende nestlocaties is het noodzakelijk deze te waarderen. De locaties welke bekend waren uit voorgaande jaren zijn in kaart gebracht en beoordeeld op hoe deze zijn gelegen. Naar aanleiding hiervan en de binnen gekomen klachten van omwonenden is er een selectie gemaakt met locaties waar het directe beheer op uitgevoerd dient te worden. Door de uitvoering van het beheer zijn er verschuivingen geweest in de locaties en zijn er nieuwe locaties bijgekomen. Door het succesvol verstoren zijn oude locaties verstoten. In het voorjaar van 2017 zullen alle locaties opnieuw gewaardeerd moeten worden. De raad van bestuur van de gemeente Winsum heeft in december 2014 besloten dat er alleen binnen de gemeente, op gemeentegrond, op de aangewezen overlastlocaties van de roek, verstoord en verjaagd zal worden vanaf het beheerjaar Stap 3: locatie aanwijzing Stelling: Wanneer alle locaties zijn gewaardeerd, kan worden vastgesteld wat de meest effectieve manier is om de overlast te bestrijden. Waar nodig en waar mogelijk kunnen alternatieve locaties worden aangewezen. Voorafgaand aan het verstoren worden mogelijke alternatieve locaties aangewezen door de gemeente Winsum. De aangewezen alternatieve locaties worden na verstoring als nieuwe locatie door de roeken aangenomen. De nieuwe locaties die als niet gewenst worden beschouwd, worden in de komende jaren meegenomen in de verstoring. 7

8 3 Uitgevoerd beheer 3.1 Inventariseren Om een goede evaluatie te maken van het effect van de ondernomen handelingen en de resultaten in beeld te krijgen is een goede inventarisatie van de huidige roekenkolonies van belang. Gedurende het verstoren en verjagen is er op verschillende manieren gepeild wat het effect is en of dit effect gewenst is. Nieuwe locaties zijn gedurende de verjaagperiode door middel van eigen inventarisaties en meldingen van bewoners in kaart gebracht. Zodoende is er een constant beeld geweest van de actuele locaties, mogelijke nieuwe locaties en veranderingen hierin. Het aantal roeken wordt gemeten door middel van een inventarisatie van het aantal bewoonde nesten. Per bewoont nest kan er van uit worden gegaan dat er zowel een mannelijke als vrouwelijke roek aanwezig is. In april van dit jaar (2017) is het aantal bewoonde nesten binnen de gemeentegrenzen 579 stuks. Dat bracht het totaal aantal volwassen roeken op ca In totaal verspreiden de roeken zich in 2017 over 19 locaties binnen de gemeente. Voor een overzicht Zie: bijlage 1 en de lijst op de volgende pagina. 8

9 Overzicht roekenlocaties en aantallen 2015 en 2016 nr. Dorp 18 april '16 19 april '17 Adres 1 Rasquert 6 0 Mathenesserweg 2 Rasquert 5 2 Andelstemaar 3 Baflo Dingenpad 4 Tinallinge 1 0 Abbeweersterweg 3 5 Tinallinge 10 3 Abbeweersterweg 4 6 Winsum 1 0 Onderdendamsterweg (locatie 1) 7 Winsum 18 8 Onderdendamsterweg (locatie 2) 8 Winsum 0 1 Lombok 9 Winsum 0 X 0 X Munsterweg / potvenne 10 Winsum 2 0 Terkweg naar Onderdendam 11 Winsum 33 0 Meeden <--> Netlaan 12 Winsum 17 0 X Hoofdstraat 13 Winsum 0 X 0 X Wierdaweg 14 Winsum 0 X 0 X Bellingeweer 15 Winsum 25 0 X Medenelaan 16 Winsum 0 X 0 X Schepperijlaan 17 Winsum 3 6 Zwembad 18 Winsum Schouwerzijlsterweg Winsum 5 12 Garnwerderweg 1 20 Winsum 9 9 Klein Garnwerd 1 21 Ezinge Allersmaborg 22 Ezinge 4 0 Allersmaweg Ezinge 9 6 Nieuwestreek Feerwerd Valgeweg Feerwerd 6 5 Onnesweg Feerwerd Aduarderdiep 27 Garnwerd Antumerweg 28 Sauwerd 2 25 Plantsoenweg nr.1 29 Sauwerd 0 X 0 X Provincialeweg 9 30 Sauwerd 50 8 Stationstraat Sauwerd 0 16 Stationstraat Hekkum 2 14 Hekkumerweg / provincialeweg 33 Adorp 0 X 0 X Torenweg 6 Totaal Nesten: X = deze locatie is dat jaar verstoort. 9

10 3.2 Voorbereiding op verstoring Alvorens de verjaagacties zijn begonnen en om de kans van slagen te vergroten is op een aantal locaties besloten om eventuele resterende overjarige nesten te verwijderen. In het voorjaar van 2017 zijn er op twee locaties, op aanwijzing van de gemeente en door de toename van het aantal klachten in totaal 24 overjarige nesten verwijderd en een deel hiervan herplaats. Het ging hierbij om overjarige nesten op de locaties Hoofdstraat Winsum en Medenelaan. De overjarige nesten die nog geschikt waren voor herplaatsing zijn verplaatst naar de achterzijde van de Medenelaan. Foto 5: Overjarige roeken nesten. Foto 6: Het verwijderen van de overjarige nesten in Het verstoren en verjagen. Op 30 januari 2017 is gestart met het controleren van de bekende nestlocaties. Op 6 februari 2016 zijn de eerste roeken aangetroffen die hun oude locatie als rustplaats voor de nacht opzochten. Door deze vervolgens te verstoren, op de niet gewenste locaties, zijn deze locaties voor de roeken minder interessant geworden. Tijdens het beheer is er vastgesteld waar de vogels het meest door werden verstoord op een overlastlocatie. Hieruit is het meest effectieve verstoormiddel vastgesteld en vervolgens ingezet. Begin februari 2017 is de verstoring gestart met behulp van de megafoon, fysieke aanwezigheid en de inzet van een plastic oehoe en slechtvalk. Gedurende het voorjaar trad er gewenning op en is er overgestapt op het verstoren met behulp van de laserpen. Hiermee kan op grotere afstand verstoring onder de verblijvende roeken worden gerealiseerd. Door de afwisseling van deze verjaagmethoden is er tot in maart succesvol verstoord. 10

11 3.4 Gebruikte materialen Om ervoor te zorgen dat de ondernomen acties een grote kans van slagen zouden hebben zijn er een aantal hulpmiddelen, welke effectief zijn gebleken in andere gemeenten, ingezet bij het verstoren en het verjagen. Het gaat hier om: De megafoon met opgeslagen alarmkreten van een roek. De plastic oehoe en slechtvalk Fysieke verstoring De laserpen Het laatst genoemde hulpmiddel is naar aanleiding van een artikel van van de Dierenbescherming Groningen: diervriendelijke aanpak ganzenproblematiek ingezet. Deze middelen en de daarbij behorende handelingen mogen gebruikt worden conform de ontheffing van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door een daarvoor aangewezen persoon met aantoonbaar kwalificaties en of daarvoor gevolgde HBO opleiding(en). Foto 7: Plastic oehoe en slechtvalk Foto 8: Laserpen Foto 9: Megafoon 11

12 3.5 Kostenoverzicht De volgende kosten waren aan het beheer en de verslaglegging op de overlastlocaties verbonden. Kosten voor de verplaatsen en verwijderen van nesten 1500,00 Kosten verstoren gedurende het gehele voorjaar 6450,00 Kosten verslaglegging 1200,00 Totale kosten excl. BTW 9150,00 Er is in het voorjaar van 2016 meer tijd besteed aan de afhandeling van de klachten dan voorgaande jaren. In het afgelopen seizoen van 2017 zijn er dan ook op twee locaties vooroverleggen geweest met bewoners uit de directe omgeving van de daar aanwezige overlast locatie. Hierdoor is met name in de beginfase van de vesteging op deze locaties een terugloop van het aantal klachten geconstateerd. De tijd die gespendeerd is aan de afhandeling van deze klachten is hiermee ook sterk teruggedrongen. Wel zijn er in de loop van het voorjaar van 2017 de aantal klachten over nieuwe locaties bij gekomen. Ook voor komend voorjaar (2018) zou een informatieronde op de bekende locaties met een hoog klachten-aantal wenselijk zijn. En zal er rekening mee gehouden moeten worden dat door verstoring er klachten bij zullen komen. Om een snelle en correcte afhandeling van binnenkomende meldingen en klachten te kunnen garanderen is in van dit document onze werkwijze hierin schematisch weergegeven. Ter verduidelijking worden er ook 3 praktijkvoorbeelden gebruikt. 12

13 4 Overlastlocaties 2017 In 2017 is er op diverse locaties beheer uitgevoerd. Het ging hierbij om de volgende locaties: Winsum: Hockeyveld, Bellingeweer, Schepperijlaan, Medenelaan, Hoofdstraat en Potvenne. Adorp: Torenweg. Sauwerd: De oude begraafplaats en Stationsstraat 58. Op bovenstaande locaties, met uitzondering van Stationsstraat 58 en de torenweg Adorp, zijn geen roeken tot broeden gekomen waardoor er geen overlast door omwonenden is gemeld. In overleg met omwonenden van de locatie aan de Stationsstraat 58 is er besproken dat het aantal bewoonde nesten zou worden teruggebracht naar tien. De verstoring heeft geleid tot een resultaat van 8 bewoonde nesten in het afgelopen voorjaar waarmee deze doelstelling is behaald. Wel is er op diverse andere locaties overlast bij de gemeente gemeld. Voor wat betreft de locatie aan de Torenweg in Adorp: hier hebben tot twee maal toe drie paar roeken een start gemaakt met het bouwen van hun nest. Deze zijn voordat de afronding en de ei-leg gestart kon worden verwijderd. 4.1 Overzicht meldingen overlastlocaties Hieronder is een overzicht van de locaties met overlastmeldingen die in 2017 zijn binnengekomen bij de gemeente Winsum schematisch weergegeven. Ook is omschreven welke vorm van overlast er werd ondervonden. In de laatste kolom is aangegeven of er vooroverleg met de omwonende is geweest. Overzicht meldingen 2016 Gemeentegrond Vooroverleg Locatie Aantal meldingen Klacht Wel Geen Baflo 6 Geluid en vuil X X Feerwerd 1 Geluid X Sauwerd 6 Geluid en vuil X X Adrop 3 Geluid X 4.2 Beschrijving overlastlocaties Baflo Aan het Dingenpad in Baflo bevindt zich een locatie die is aangewezen als gedooglocatie. De locatie is gesitueerd op gemeentegrond. Er wordt op deze locatie niet verstoort of verjaagd. Aan het Dingenpad zijn in het beheerjaar 2014, 18 bewoonde nesten waargenomen. In 2015 is dit aantal nesten gegroeid naar 31 en in 2016 is deze gegroeid naar een aantal van 85 bewoonde nesten. Tijdens de telronde van 19 april 2017 zijn er 128 bewoonde nesten waargenomen. De meeste hinder die wordt ondervonden door de direct aanwonenden van deze locatie is de geluidsoverlast en de bevuiling van de woningen en terrassen door de uitwerpselen en het aangevoerde nestmateriaal Feerwerd Aan de Onnesweg ter hoogte van nummer 16 in Feerwerd bevindt zich een locatie waar de 13

14 roeken zich in het voorjaar van 2016 hebben gevestigd. Het ging om een aantal van 6 bewoonde nesten. In het voorjaar van 2017 zijn hier tijdens de telronde op 19 april 5 bewoonde nesten waargenomen. Het gaat hier om een locatie op particuliere grond. Met deze reden wordt er op deze locatie niet verstoort of verjaagt door de Gemeente Sauwerd Aan de Stationsstraat in Sauwerd bevindt zich in het beheerjaar 2016 een locatie waar de roeken zich vanaf het beheerjaar 2014 hebben gevestigd. In 2014 zijn hier 26 bewoonde nesten waargenomen. Dit aantal is in 2015 naar 29 bewoonde nesten gegroeid en in het voorjaar van 2016 zijn er tijdens de telronde, 50 bewoonde nesten waargenomen. Door de aanhoudende klachten van de omwonenden is er door de gemeente ingestemd om te ondersteunen in het beheer van de locatie. Tijdens een bijeenkomst in het vroege voorjaar met de betrokken bewoners is er besloten dat de kolonie door middel van verstoring en verjaging zal worden teruggebracht naar een voor de aanwonenden acceptabele omvang. De meeste hinder die wordt ondervonden door de direct aanwonenden van deze locatie is de geluidsoverlast en de bevuiling van het aangrenzende treinperron en woningen door uitwerpselen en het aangevoerde nestmateriaal. Het gaat hier om een locatie die zich niet op gemeentegrond bevindt. Maar waar de gemeente de aanwonenden onder begeleiding heeft gefaciliteerd. In de loop van het voorjaar hebben de roeken zich van de locatie aan de Stationsstraat 58 door de verstoring verschoven naar de andere kant van het dorp aan de Plantsoenweg en naar een locatie buiten het dorp. De locatie aan de Plantsoenweg bevindt zich deels op gemeentegrond. De roeken hebben zich gevestigd in de bomen aan de Provinciale weg en de Plantsoenweg. De eerste klachten zijn binnengekomen toen de roeken op deze locatie al begonnen waren met de ei-leg. Dit is dan ook de reden waarom er niet is overgegaan tot het verstoren van deze locatie Winsum Het dorp Winsum kent verschillende locaties waar zich een kolonie van roeken bevind waar in het voorjaar van 2016 meldingen van hinder over zijn binnen gekomen. Dit was dan ook reden voor de gemeente om op deze locaties over te gaan tot zowel ondersteunen in de verstoring en verjaging als het verwijderen en verplaatsen van de overjarige nesten. Aan de Medenlaan bevindt zich een locatie die in de aanzet van het beheerjaar 2014 is aangewezen als gedooglocatie. Op deze locatie zijn in het beheerjaar van 2014 een vijftal overjarige nesten herplaatst. Hiermee is geprobeerd de roeken te stimuleren om deze bosschage als alternatieve locatie te laten innemen. Aanwonenden van de Aewal gaven in het beheerjaar 2015 en 2016 aan dat de geluidsoverlast als hinderlijk wordt ervaren op deze locatie. De direct aangrenzende boeren geven schade aan afdekfolie op de kuilbult aan als overlast. Na aanhoudende klachten heeft de gemeente besloten om in het afgelopen beheer jaar 2017 hierom over te gaan tot het verplaatsen van de overjarige nesten en de verstoring de roeken. Met als doel de roeken te stimuleren naar de achterzijde van de locatie te verhuizen. De tweede locatie bevindt zich aan de Hoofdstraat te Winsum. Het gaat hierbij om een locatie die in de begin van de verjaag- en verstoor acties is opgenomen in het beheer maar waar in 2015 besloten is niet meer te gaan verstoren. Hierdoor zijn er in 2015 twee roeken tot broeden gekomen en zijn er in het afgelopen voorjaar van 2016, 17 bewoonde nesten waargenomen. De bewoners hebben de gemeente benaderd voor ondersteuning bij het verjagen en verstoren. Op eigen kosten zijn de overjarige nesten van deze locatie verwijderd 14

15 en de nog te her plaatsen nesten zijn naar de achter zijde aan de Medenlaan verplaatst. 4.3 Waarnemingen uit het buitengebied Aan de Garnwerderweg en van de Voslaan worden waarnemingen gemeld van de verstoring en predatie van weidevogels door de aanwezigheid van de roeken. Daarnaast zijn er meldingen van schade aan kuil- en maisbulten door roeken en kraaien rondom Winsum. De Familie Wolters maakte onderstaande foto s in Conclusie en aanbevelingen 5.1 Conclusie Het roekenbeheer van 2017 kan als succesvol worden bestempeld. Alle vermelde overlastlocaties in het roekenbeheerplan voor 2017 op gemeentegrond zijn met succes verstoord. Geen enkele roek heeft zich genesteld op bestaande locaties waarop verstoord en verjaagd wordt binnen het beheer. De Locatie aan de Stationsstraat 58 te Sauwerd is teruggebracht naar een voor de bewoners acceptabel aantal bewoonde nesten. Het totale aantal roekennesten is in het beheerjaar van 2017 ten opzichte van 2016 licht afgenomen. Het aantal meldingen van overlast door roeken is echter toegenomen. Het betreft hier locaties waar in het beheerjaar 2017 niet is verstoord of verjaagd Verstoren en tijdstip Zoals aangegeven in het beheerplan voor 2017 is er in het vroege voorjaar (eind januari / 15

16 begin februari) gestart met het verstoren van ongewenste nestlocaties. Hierbij is, net als in de voorgaande jaren, ingespeeld op het natuurlijke gedrag van de roek die zich alvorens te beginnen met de nestbouw s avonds verzameld op toekomstige nestlocaties. Door het s avonds en s ochtends verstoren van de roek op deze locaties treed mijding van deze locaties op. Als er niet in het vroege voorjaar wordt gestart met verstoring op ongewenste locaties is de kans groot dat deze locaties worden aangenomen als nestlocaties. Dit heeft zich aan de Hoofdstraat voorgedaan. In het komende jaar zal er rond half januari weer gestart moeten worden met de inventarisatierondes van alle bekende locaties op gemeentegrond van de gemeente Winsum zodat inzichtelijk wordt waar de roeken zich gaan verzamelen om te nestelen. Het inventariseren van de locaties kan het beste in samenwerking met omwonenden en vrijwilligers worden gedaan zodat meteen kan worden begonnen met het verstoor- en verjaagproces wanneer de eerste roeken gesignaleerd worden Verplaatsen van overjarige nesten Oude nesten dienen als baken voor de roek bij het zoeken naar een nieuwe nestlocatie. Door het verwijderen van oude nesten op ongewenste nestlocaties en deze te herplaatsen op gewenste locaties zijn de roeken met succes gestimuleerd om de alternatieve locatie(s) aan te nemen als nieuwe nestlocatie. Ook deze acties vinden plaats in het vroege voorjaar alvorens de nestlocaties door de roek worden aangenomen. 16

17 5.2 Aanbevelingen Hulpmiddelen Wij raden aan de effectief ingezette hulpmiddelen in het komende jaar toe te blijven passen om de roeken te verjagen van ongewenste locaties. Te weten: 1. Megafoon 2. Laserpen 3. Plastic oehoe en slechtvalk 4. Fysieke aanwezigheid van verjagers /vrijwilligers De megafoon dient met name overdag als verstoringsmiddel te worden ingezet. Dit om voor de omwonenden zo min mogelijk geluidsoverlast te veroorzaken. De eerste verjaagronde vindt namelijk al in de vroege ochtend plaats. De laserpen is met name in de schemer het meest effectief. De plastic oehoe en plastic slechtvalk kunnen worden ingezet bij het voorkomen van snel terugkomen van de roeken naar verstoring op ongewenste nestlocaties. De oehoe en slechtvalk zijn natuurlijke predatoren van de roek. Dit verhoogd de reactie van de roek om deze plek te mijden Gewenning De schrikreactie van de roek is groot bij het verjagen met de laserpen. Overdag treed bij gebruik van de megafoon en laserpen gewenning op. Bij langer gebruik van de plastic oehoe en plastic slechtvalk treed ook hier gewenning op. Onze aanbeveling is dan ook om de verschillende hulpmiddelen voldoende af te wisselen om deze gewenning tegen te gaan Uitvoeringstechnisch: Indien gewenst kan de gemeente op nieuwe locaties in het vroege voorjaar starten met voorbereidingen zoals het verwijderen van oude nesten op ongewenste locaties en het starten met verjaagrondes in de avond. Voor een juiste monitoring is het consequent noteren van waargenomen gedrag en uitgevoerde acties van essentieel belang. Het activeren van omwonenden om deze te betrekken bij het proces van verstoren en verjagen. 17

18 5.3 Aandachtspunten Mogelijke toename van klachten Ondanks de iets lager uitvallende telling van 19 april 2017 is er een aantal locaties die de aandacht van de gemeente behoeven voor het komend beheer jaar Het gaat om nieuwe locaties en bestaande locaties met een grote groei. De locaties aan de Plantsoenlaan in Sauwerd is een resultaat van de verstoring in aan de Stationsstraat te Sauwerd en bevind zich voor en tussen de randbebouwing van het dorp. De kolonie op de locatie aan het Dingenpad te Baflo heeft in de afgelopen jaren een sterke groei laten zien. Tijdens de telronde van 19 april 2017 zij hier 128 bewoonde nesten waar genomen. Van deze locaties zijn diverse klachten binnengekomen. Het huidige beheer, waarbij verstoort is op de door de gemeente aangewezen ongewenste locaties, heeft ertoe geleid dat er op deze locaties geen roeken tot broeden zijn gekomen in het afgelopen voorjaar. Door het weren van de roeken op de niet gewenste locaties zijn de roeken naar geschiktere maar ook minder geschikte locaties verhuisd. Doordat de roeken op deze locaties succesvol tot broeden zijn gekomen is te verwachten dat de populatie roeken in de gemeente en de aangrenzende gemeenten verder groeit. In het komende voorjaar zullen zowel de jonge als oude vogels op zoek gaan naar een nestlocatie. Dit zal tot gevolg kunnen hebben dat de aantallen locaties en de hoeveelheid roeken op de locaties zullen groeien. Dit blijkt ook uit de verzamelde gegevens van de afgelopen jaren. Hierbij zal de kans op nieuwe klachten van overlast kunnen toenemen. Naast de klachten van omwonenden over geluidsoverlast en uitwerpselen op de nestlocaties, komen er ook geluiden van omliggende agrariërs over schade aan de gewassen als graan en maïs. Mogelijk zullen de hoeveelheid klachten van schade aan gewassen ook toenemen met een groeiend aantal roeken in de gemeente. Ook in 2018 wordt er alleen verstoord en verjaagd op ongewenste locaties die zich op gemeentegrond bevinden. In overleg met de gemeente zal waar nodig uitbreiding plaats vinden in het roekenbeheer Procedure van melding: Gemeente / opdrachtnemers Om het in de vorige paragraaf genoemde risico te beheersen is volgens ons belangrijk om bij de melding van een klacht twee zaken vast te stellen. Vindt de oorzaak van de klacht plaats op gemeentegrond en is deze werkelijk gerelateerd aan Roeken? Door deze twee vragen te beantwoorden kunnen de volgende 3 situaties ontstaan: Situatie 1: De klacht is niet gerelateerd aan Roeken. Afhandeling: - Er vindt een mondelinge uitleg plaats. - Van de uitleg wordt een kort verslag gedaan en verstuurd naar de melder van de klacht. - De klacht wordt geregistreerd als een niet roeken-gerelateerde klacht. Situatie 2: Klacht over kolonie op gemeentegrond. Afhandeling: - Er wordt per gereageerd en uitleg gedaan over het beleid van de gemeente Winsum. Indien de melder genoegen neemt met deze eenmalige uitleg is de klacht afgehandeld. - Komt de melder opnieuw met vragen dan volgt er mondelinge uitleg door twee personen. Van deze uitleg wordt een verslag gemaakt en verstuurd naar betrokkenen 18

19 en naar de gemeente. - De klacht wordt geregistreerd als klacht op gemeente grond. Situatie 3: Klacht over kolonie op niet-gemeentegrond. Afhandeling: - Er volgt binnen een week overleg met de eigenaar van de grond om een oplossing te bedenken. Dit overleg wordt uitgevoerd door de gemeente. - Mits de gemeente besluit om in het specifieke geval te ondersteunen bij de bestrijding van de roekenkolonie wordt toestemming gevraagd aan de perceeleigenaar om de grond te mogen betreden. - De klacht wordt geregistreerd als klacht op grond derden. Inkomende Klacht Gemeente Van der Werf Situatie 1: Klacht Afgehandeld Situatie 2: Situatie 3: Klacht op Gemeente grond Klacht op niet Gemeente grond Gemeente Terugkoppeling van besluit naar indiener klacht Overleg grondeigenaar Terugkoppeling van klacht 19

20 5.3.3 Aantallen en bewoonde nesten In de grafiek hieronder en is het aantal bewoonde nesten van de afgelopen 6 jaar weergegeven. De telgegevens van 2013 zijn hierin afwijkend. In dit jaar zijn de aanwezige nesten van roeken niet in april maar in november geteld. Door het late tijdstip van deze telling was het niet mogelijk nog met enige juistheid vast te stellen hoeveel roeken er gebroed hadden binnen de gemeente grenzen. Wel is door de tellingen in de jaren ervoor en erna een duidelijke trend zichtbaar. Een overzicht per locatie is opgenomen in bijlage 2 van dit document Bewoonde nesten Gemeente Winsum Omliggende gemeenten Om een acceptabel evenwicht tussen het aantal roeken en de aantallen klachten van overlast in de gemeente te realiseren is het belangrijk met aangrenzende gemeenten te overleggen over het juiste pakket aan maatregelen om de roeken te kunnen reguleren. Er kan gedacht worden aan een gezamenlijke monitoring van de roeken en een gezamenlijke aanpak van de klachten. Op dit moment wordt er in de omliggende gemeenten niets ondernomen aan het beheer Definities van gewenste-, niet gewenste- en gedooglocaties Een gewenste locatie bevindt zich aan de rand of buiten de dorpskern. Het biedt de kolonie de mogelijkheid om zich uit te breiden en is door de gemeente aangewezen als zijnde gewenst. Een niet gewenste locatie bevindt zich in de dorpskern of is omsloten door huizen. Het biedt de kolonie geen mogelijkheid om te groeien en is door de gemeente aangewezen als zijnde ongewenst. Een gedooglocatie is een locatie die door de gemeente is aangewezen en waar de roeken niet worden verstoord of verjaagt. Op deze locatie is mogelijk nog ruimte tot groei van de kolonie. 20

21 Bijlage 1. Locaties roeken 2017 Overzicht roekenlocaties en aantallen 2017 Terein eigenaar nr. Dorp 18 april '15 Adres Gemeente Anders 1 Rasquert 2 Andelstemaar X 2 Baflo 128 Dingenpad X 3 Tinallinge 3 Abbeweersterweg 4 X 4 Winsum 8 Onderdendamsterweg (locatie 2) X 5 Winsum 1 Lombok X 6 Winsum 30 Schouwerzijlsterweg 10 X 7 Winsum 6 Zwembad X 8 Winsum 12 Garnwerderweg 1 X 9 Winsum 9 Klein Garndwerd 1 X 10 Garnwerd 85 Antumerweg X 11 Ezinge 66 Allersmaborg X 12 Ezinge 6 Nieuwestreek 21 X 13 Feerwerd 76 Valgeweg 14 X 14 Feerwerd 5 Onneweg 16 X 15 Feerwerd 79 Aduarderdiep X 16 Sauwerd 25 Plantsoenweg nr.1 X 17 Sauwerd 8 Stationstraat 58 X X 18 Sauwerd 16 Stationstraat 52 X 19 Hekkum 14 Hekkumerweg / provincialeweg X Totaal Nesten:

22 Bijlage 2. Locaties roekenkolonies 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 en 2017 Overzicht roekenlocaties en aantallen 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 en 2017 nr. 1 Dorp Westernieland 24 april ' november ' april ' april ' april ' april '17 0 Adres Dirk Wierengastraat 2 Rasquert 30 7 * 0 X Meijmaweg 1 3 Rasquert Mathenesserweg 4 Rasquert Andelstemaar 5 Baflo 20 5 * Dingenpad 6 Baflo Sassemaborglaan 10 7 Tinallinge Abbeweersterweg 3 8 Tinallinge Abbeweersterweg 4 9 Winsum 28 1 * Onderdendamsterweg (locatie 1) 10 Winsum Onderdendamsterweg (locatie 2) 11 Winsum Onderdendamsterweg Winsum 6 1 * 0 X 0 X 0 X 0 X Munsterweg / potvenne 13 Winsum Terkweg naar Onderdendam 14 Winsum 6 3 * Lombok 15 Winsum X Meeden <--> Netlaan 16 Winsum 0 3 * 0 X Kerkstaat 17 Winsum * 0 X Hoofdstraat 18 Winsum X 0 X 0 X 0 X Wierdaweg 19 Winsum X 0 X 0 X 0 X Bellingeweer 20 Winsum Medenelaan 21 Winsum X 0 X 0 X Schepperijlaan 22 Winsum Zwembad 23 Winsum Schouwerzijlsterweg Winsum Garnwerderweg 1 25 Winsum X Klein Garnwerd 2 26 Ezinge * Allersmaborg 27 Ezinge Allersmaweg Ezinge Nieuwestreek Ezinge Oldijk 30 Feerwerd 9 11 * Valgeweg Feerwerd X Onnesweg 1 32 Feerwerd Onnesweg Feerwerd Schiftpot 34 Feerwerd Aduarderdiep 35 Feerwerd Meedenerweg Garnwerd Antumerweg 37 Garnwerd Burgemeester Brouwerstraat 38 Groot-Wetsinge Karspelweg 39 Sauwerd Plantsoenweg nr.1 40 Sauwerd Stationstraat Sauwerd X 0 X 0 X 0 X Provincialeweg 9 42 Sauwerd Stationstraat Hekkum Hekkumerweg / provincialeweg 44 Adorp Munnikeweg 45 Adorp X 0 X 0 X 0 X Torenweg 6 Totaal Nesten: * De lokaties zijn opgenomen omdat hier roeken aanwezig waren of hiervan melding is gemaakt. In 2012, 2014 en 2015 zijn bewoonde nesten geteld. In 2013 zijn alleen de overjarige nesten geteld. Hiervan is het totale aantal broedgevallen per locatie niet duidelijk. * overjarig(e) nest(en) X: deze locaties zijn opgenomen in het beheer van dat jaar. Hier heeft verstoring en verjaging plaatsgevonden. 22