GEDEPUTEERDE STATEN VAN DE PROVINCIE GRONINGEN

Transcriptie

1 GEDEPUTEERDE STATEN VAN DE PROVINCIE GRONINGEN Groningen, 20 oktober 2017 Werkmaatschappij IBOR t.a.v. de heer K. Kiewiet Postbus SLOCHTEREN Dossiernr. : K6207 Documentnr. : Verzonden : 27 oktober 2017 Gelet op: het verzoek van dhr. K. Kiewiet van Werkmaatschappij IBOR te Slochteren, ontvangen op 3 oktober 2017; de Wet natuurbescherming; BESLUITEN: I. Aan Werkmaatschappij Integraal Beheer Openbare Ruimte te Slochteren, vergunning te verlenen voor het volgende: voor de activiteit: in het plangebied: in de gemeenten: zoals beschreven in rapport: voor de vergunningperiode: Verjagen van roeken op ernstige overlastlocaties en proberen ze te verleiden naar andere nestlocaties. Dorpshuisweg/Kloostersingel/Vijverlaan Harkstede (Gemeente Slochteren); Viskenijstraat/Hoofdweg/Schoollaan Siddeburen (Gemeente Slochteren); Noorderstraat (Koepelkerk) Sappemeer (Gemeente Hoogezand-Sappemeer); Kerkstraat (Ned. Hervormde kerk) Noordbroek (Gemeente Menterwolde) Slochteren, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde "Dillerop natuuradvies, september 2017; Roekenbeheerplan Gemeente Midden-Groningen." vanaf de verzenddatum van dit besluit tot 2027, met indien nodig de mogelijkheid tot verlenging II. Op grond van: een ontheffing te verlenen van de verbodsbepalingen van art. 3.1: ten aanzien van de beschermde vogelsoorten van de Vogelrichtlijn: artikel 3.3 lid 1 en 4 van de Wet natuurbescherming lid 2, opzettelijk vernielen, beschadigen of wegnemen van nesten of rustplaatsen; lid 4, het opzettelijk storen van individuen waarbij sprake is van wezenlijk negatieve invloed op de instandhouding van de soort; Roek (Corvus frugilegus) 1

2 III. De bijlagen deel uit te laten maken van dit besluit. IV. Voor zover de aanvraag niet in overeenstemming is met de gestelde voorschriften en beperkingen, zijn deze laatste bepalend. Bij strijdigheid tussen de voorschriften en de bijlagen bij dit besluit prevaleren deze als volgt: 1. voorschriften; 2. overwegingen bij besluit; 3. de aanvraag van 3 oktober 2017 en aanvullende gegevens van 4 oktober 2017, inclusief de rapportage "Dillerop natuuradvies, september 2017; Roekenbeheerplan Gemeente Midden-Groningen." Groningen, 20 oktober 2017 Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen: namens dezen: A.J. Hoogerwerf Hoofd van de afdeling Landelijk Gebied en Water Deze brief is elektronisch aangemaakt en daarom niet ondertekend. 2

3 Toelichting Wij verwijzen u naar de bijlage Overwegingen bij het Besluit voor nadere motivering. Bezwaar Als u het niet eens bent met dit besluit bestaat de mogelijkheid om binnen zes weken na verzenddatum van deze brief een bezwaarschrift in te dienen. Meer informatie daarover vindt u in de digitale brochure Bezwaar maken tegen een besluit die u kunt vinden op de website van de provincie Groningen ( Als u overweegt een bezwaarschrift in te dienen, zouden wij het op prijs stellen als u eerst contact met ons opneemt. Wellicht kunnen uw bezwaren door een toelichting van ons worden weggenomen. Het indienen van een bezwaarschrift schort de werking van dit besluit niet op. U kunt daarvoor een verzoek om voorlopige voorziening indienen. Meer informatie over het vragen van een voorlopige voorziening vindt u op Meer informatie Wij vertrouwen er op dat voldoende duidelijk is welke voorwaarden aan dit besluit verbonden zijn. Heeft u nog vragen, dan kunt u bellen naar telefoonnummer U wordt dan doorverbonden met een medewerker die uw vragen zal beantwoorden. Bij correspondentie over deze brief verzoeken wij u het correspondentienummer te vermelden. 3

4 BIJLAGEN Voorschriften Aan deze vergunning zijn de volgende voorschriften verbonden: Algemene voorschriften 1. Dit besluit is enkel van toepassing op roeken en de beschreven verboden handelingen. 2. Dit besluit geldt alleen voor de werkzaamheden die conform de aanvraag worden uitgevoerd, voor zover in dit besluit zelf niet anders is aangegeven. 3. De vergunninghouder dient onverwijld contact op te nemen met Provincie Groningen indien bij het uitvoeren van de werkzaamheden van het project andere beschermde soorten dan de genoemde worden aangetroffen of andere handelingen als bedoeld in voorschrift 1 noodzakelijk zijn. 4. Deze vergunning kan uitsluitend gebruikt worden door (medewerkers van) de vergunninghouder of haar rechtsopvolgers of in opdracht van de vergunninghouder handelende (rechts-)personen. De vergunninghouder of haar rechtsopvolgers blijven daarbij verantwoordelijk en aansprakelijk voor de juiste naleving van deze ontheffing. 5. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden dient een afschrift van dit besluit en de bijbehorende documenten op de locatie van de werkzaamheden aanwezig te zijn en op verzoek te worden getoond aan de daartoe bevoegde toezichthouders of opsporingsambtenaren. 6. De vergunninghouder dient, zodra de datum waarop de werkzaamheden zullen aanvangen bekend is, deze datum schriftelijk, telefonisch of per , uiterlijk een week voorafgaand aan de werkzaamheden, door te geven aan Provincie Groningen. Specifieke voorschriften 7. Alle mitigerende maatregelen dienen te worden uitgevoerd onder begeleiding van een deskundige 1 op het gebied van de soorten waarvoor ontheffing is verleend. 8. Bij de planning van de werkzaamheden dient rekening gehouden te worden met de seizoenactiviteiten van de soorten waarvoor ontheffing wordt verleend, om verstoring in de meest kwetsbare perioden (voortplanting, winterrust) te voorkomen. De geschiktheid van de periode voor het uitvoeren van de werkzaamheden dient te worden bepaald door een deskundige op het gebied van de betreffende soorten. 9. De nesten op de overlastlocaties dienen verwijderd en verplaatst te worden naar alternatieve beheerlocaties. Op deze locaties dienen de nesten opnieuw in de bomen bevestigd te worden. a. Allereerst dienen gedurende de wintermaanden de nog aanwezige nesten op de overlastlocaties, indien bereikbaar, met een hoogwerker/klimmer te worden verwijderd. b. De meeste nesten zullen uit de bomen moeten worden getrokken en op de grond neervallen, waarna de losse takken zullen worden opgeruimd. c. Enkele takken met nesten dienen voor zover mogelijk uit de boom verwijderd te worden en voorzichtig naar (een) geschikte locatie(s) in het buitengebied gebracht te worden. d. Op die geschikte locatie(s) dienen zij met behulp van een hoogwerker stevig en voldoende hoog in bomen te worden bevestigd. 10. Indien het uiteindelijk niet mogelijk zal zijn om de bestaande nesten in zijn geheel uit de bomen te halen en op (een) geschikte alternatieve locatie(s) te plaatsen, dienen als alternatief rieten manden met nestmateriaal geplaatst te worden. Per locatie dienen circa 20 á 25 bestaande nesten en/of rieten manden met nestmateriaal geplaatst te worden. 11. De bomen waarin zich nesten bevinden, dienen zodanig te worden gesnoeid dat het voor roeken niet mogelijk is er nieuwe nesten te bouwen. Daar waar nodig of wenselijk dient men bomen te verwijderen of te kandelaberen. 12. Om te verhinderen dat roeken op de oude broedlocatie terugkeren, dienen deze verjaagd te worden. a. Dit dient plaats te vinden gedurende de maanden februari, maart en april, voornamelijk in de vroege ochtend en late namiddag. 1 Provincie Groningen verstaat onder een deskundige een persoon die voor de situatie en soorten ten aanzien waarvan hij of zij gevraagd is te adviseren en/of te begeleiden, aantoonbare ervaring en kennis heeft op het gebied van soortspecifieke ecologie. De ervaring en kennis dient te zijn opgedaan doordat de deskundige: - op HBO-, dan wel universitair niveau een opleiding heeft genoten met als zwaartepunt (Nederlandse) ecologie; en/of - op MBO niveau een opleiding heeft afgerond met als zwaartepunt de Flora- en faunawet, soortenherkenning en zorgvuldig handelen ten opzichte van die soorten; en/of - als ecoloog werkzaam is voor een ecologisch adviesbureau, zoals bijvoorbeeld een bureau welke is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus; en/of - zich aantoonbaar actief inzet op het gebied van de soortenbescherming en is aangesloten bij en werkzaam voor de daarvoor in Nederland bestaande organisaties (zoals bijvoorbeeld Zoogdiervereniging, RAVON, Stichting Das en Boom, Vogelbescherming Nederland, Vlinderstichting, Natuurhistorisch Genootschap, KNNV, NJN, IVN, EIS Nederland, FLORON, SOVON, STONE, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen en Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied) en/of - zich aantoonbaar actief inzet op het gebied van de soortenmonitoring en/of - bescherming. 4

5 b. Dit kan door middel van het fysiek aanwezig zijn van de verjager, bijvoorbeeld een omwonende, die gebruikmaakt van een megafoon, door het laten knallen van bijvoorbeeld een alarmpistool of door het produceren van andere harde verjagende geluiden. 13. De vogels dienen op de gewenste locaties gelokt te worden door het plaatsen van de oude nesten op deze nieuwe alternatieve locaties. Daarnaast dienen de vogels gelokt te worden door het aanbieden van nestmateriaal en het verstrekken van voedsel in de winterperiode in de directe omgeving van de nieuwe locaties. Gebruikmaken van een cd-speler met daarop het geluid van een broedkolonie van roeken behoort eveneens tot de mogelijkheden. 14. Er dient een goede voorlichting plaats te vinden om draagvlak voor de aanwezigheid van roeken te bevorderen. Voorlichtingsactiviteiten kunnen bestaan uit plaatsing van een informatief stuk in het gemeentelijk weekblad of op de website van de Gemeente en het organiseren van informatiebijeenkomsten. De omwonenden die overlast ondervinden dienen middels een brief van de Gemeente op de hoogte worden gebracht aangaande de specifieke werkzaamheden in hun straat. 15. Er dient te worden gemonitord of de getroffen maatregelen het gewenste effect hebben gehad. Na het broedseizoen dient een evaluatie plaats te vinden over de resultaten en de genomen maatregelen. Op basis van deze evaluatie dient het plan indien nodig te worden bijgestuurd dan wel ongewijzigd te worden voortgezet. Een tussenrapportage over deze monitoring dient elk jaar na dato te worden overgelegd aan bevoegd gezag. Binnen twee maanden na afloop van de vergunningperiode dient de eindrapportage te worden aangeleverd aan bevoegd gezag. Uit deze rapportages moet duidelijk naar voren komen dat de roekenpopulatie in stand gebleven is. Indien getroffen maatregelen niet effectief zijn gebleken, dienen in overleg met bevoegd gezag aanvullende maatregelen getroffen te worden. Het effect van deze aanvullende maatregelen dient ook in de rapportage naar voren te komen. 16. De monitoring dient door een vaste medewerker in dienst van de Gemeente en/of door bijvoorbeeld een vrijwilliger van een plaatselijke vogelwerkgroep te worden uitgevoerd. 17. Bovenstaande mitigerende maatregelen dienen in een ecologisch werkprotocol te worden opgenomen. Dit ecologisch werkprotocol dient op de locatie aanwezig te zijn en dient onder betrokken werknemers, met name ook de uitvoerenden op de bouw- of projectlocatie, bekend te zijn. Werkzaamheden dienen conform dit protocol te worden uitgevoerd. Overige voorschriften 18. Indien blijkt dat de in dit besluit gestelde termijn niet voldoende is om de werkzaamheden waarop de vergunning betrekking heeft uit te voeren, dient u, zeker vier maanden voor het verstrijken van deze termijn een nieuwe aanvraag indienen. Dit voorkomt onnodige vertraging van het project. 19. Aanspreekpunt in het kader van dit besluit en de daaruit voortvloeiende voorschriften is het Loket, U kunt ook contact opnemen met Afdeling Landelijk Gebied en Water van de Provincie Groningen, Postbus 610, 9700AP, Groningen. 5

6 Overwegingen bij Besluit 1.1 Aanvraaggegevens Dossiernummer: 6207 Ontvangstdatum aanvraag: 3 oktober 2017 Aanvullende gegevens: 4 oktober 2017 Onderwerp: Een verzoek om ontheffing in het kader van soortbescherming Activiteit: Motivatie: Doel: Activiteitenplan: Plangebied: Het verjagen van roeken. Bewoners van de gemeenten Slochteren, Menterwolde en Hoogezand- Sappemeer (per 1 januari gemeente Midden-Groningen) ondervinden op 4 locaties in de bebouwde omgeving in toenemende mate zeer ernstige overlast van roeken, zoals geluidsoverlast en vervuiling door uitwerpselen en takken (nestmateriaal). Werkmaatschappij IBOR, die de openbare ruimte voor deze drie gemeenten beheert, ontvangt daar veel klachten en meldingen over. IBOR en ook de politiek heeft aan bewoners aangegeven alles in het werk te zullen stellen deze ernstige klachten te verminderen. Op basis van de gegevens van het opgestelde Roekenbeheerplan zullen roeken verjaagd worden en zullen nabijgelegen locaties aantrekkelijk gemaakt worden voor vestiging van de roek. Het doel is de roek maximale bescherming te bieden en tegelijkertijd de overlast die de vogels veroorzaken daar waar mogelijk binnen de toegestane wettelijke regels te verminderen, te proberen dezelfde roeken naar andere broedlocatie(s) buiten deze locaties te bewegen en voor de toekomst te behouden. De groepen roeken variëren in grootte van circa 5 tot 90 broedparen en een uitzondering betreft de kolonie bij de Nederlandse Hervormde Kerk aan de Kerkstraat in Zuidbroek met 146 broedparen die overlast veroorzaken voor de omwonenden. "Dillerop natuuradvies, september 2017; Roekenbeheerplan Gemeente Midden-Groningen." Dorpshuisweg/Kloostersingel/Vijverlaan Harkstede (Gemeente Slochteren); Viskenijstraat/Hoofdweg/Schoollaan Siddeburen (Gemeente Slochteren); Noorderstraat (Koepelkerk) Sappemeer (Gemeente Hoogezand-Sappemeer); Kerkstraat (Ned. Hervormde kerk) Noordbroek (Gemeente Menterwolde) Een aanvraag in het kader van gebiedsbescherming wordt door u niet nodig geacht en zal hier derhalve verder buiten beschouwing gelaten worden. Gebruikte bronnen: Anonymus (2016) Wet van 16 december 2015, houdende regels ter bescherming van de natuur (Wet natuurbescherming). Staatsblad 34: van Dijk A.J.& Boele A., 2011; Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. Dillerop natuuradvies, augustus 2017; Leidraad Gemeente Midden- Groningen, Wet natuurbescherming. EZ (2015) Besluit van de Staatssecretaris van Economische Zaken, DGAN-PDJNG / , houdende vaststelling van geactualiseerde Rode lijsten flora en fauna. Staatscourant nr LNV, 2004, Besluit van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, november Besluit TRCJZ/ 2004/ 5727, houdende vaststelling van Rode lijsten flora en fauna. Gepubliceerd in de Staatscourant van 11 november 2004, nr SOVON Vogelonderzoek Nederland, 2002; Atlas van de Nederlandse Broedvogels Nederlandse Fauna 5. Ministerie LNV, 2005 Buiten aan het werk? Houd tijdig rekening met beschermde dieren en planten. De Flora- en faunawet in de praktijk, informatie over vrijstellingen, ontheffingen en gedragscodes. Ministerie van Economische Zaken, versie 1.3 december 2016, Soortenbescherming bij ruimtelijke ingrepen, Wet natuurbescherming. Geraadpleegde websites 6

7 Nader veldbezoek: voorjaar 2017 Vastgestelde soorten: Geplande activiteit: Vergunningperiode: Roek (Corvus frugilegus) verjagen van roeken vanaf de verzenddatum van dit besluit tot 2027, met indien nodig de mogelijkheid tot verlenging Negatieve effecten als gevolg van de ingreep zonder mitigerende maatregelen leidt tot overtreding van: artikel 3.1 voor vogelsoorten van artikel 1 van de Vogelrichtlijn met betrekking tot: lid 2, opzettelijk vernielen, beschadigen of wegnemen van nesten of rustplaatsen; lid 4, het opzettelijk storen van individuen waarbij sprake is van wezenlijk negatieve invloed op de instandhouding van de soort; Roek (Corvus frugilegus) 1.2 Ecologische afweging met betrekking tot beschermde soorten Onderzoeksmethode In opdracht van Groene werkmaatschappij Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) is door Dillerop natuuradvies voor de gemeente Midden-Groningen een plan van aanpak (een roekenbeheerplan) opgesteld. Aanleiding voor het samenstellen van een plan van aanpak is het grote aantal klachten van omwonenden uit verschillende dorpen waar men roekenoverlast ondervindt. Het gaat hierbij om de volgende overlastlocaties: Dorpshuisweg in Harkstede, Hoofdweg/Nederlandse Hervormde Kerk/Viskenijstraat in Siddeburen, Nederlandse Hervormde Kerk in Zuidbroek en de Koepelkerk in Sappemeer. Voor het opstellen van het roekenbeheerplan is gebruik gemaakt van alle relevante en beschikbare gegevens over de roek in de gemeente Midden-Groningen en is door Dillerop natuuradvies in het voorjaar van 2017 aanvullend veldwerk verricht om de actuele stand van het voorkomen van de roek in kaart te brengen Onderzoeksresultaten en functies in het plangebied voor de beschermde soort De roek is in Midden-Groningen met dertien grote en wat kleinere kolonies vertegenwoordigd. Daarbij moet worden opgemerkt dat tussen de verschillende kolonies in de directe omgeving of uitgevallen kolonies, sterke uitwisseling kan plaatsvinden en in sommige gevallen nieuwe locaties in de omgeving worden gekozen, waar roeken maar één of meerdere jaren aanwezig zijn. Mogelijk heeft dit te maken met het verdwijnen van geschikte bosjes in het buitengebied of door verstoring tijdens het broedseizoen. In bijlage 1 van het activiteitenplan is een overzichtskaart opgenomen waar in de gemeente Midden-Groningen zich roekenkolonies bevinden en in bijlage 2 een overzichtstabel met aantallen. Negatieve effecten In het roekenbeheerplan draait het om het beheren van de roek en zijn omgeving. Door één of meer locaties aan te wijzen, in te richten en actief te beschermen kan een goede staat van instandhouding van de soort worden gewaarborgd en kan de overlast verminderen. Doordat er in de gemeente beschermde locaties aangewezen worden, is de kans reëel dat roeken zich gaan verplaatsen naar die beschermde en aantrekkelijk gemaakte locaties. Op andere plekken waar de roekenoverlast te groot is, kunnen de vogels dan verjaagd worden, hetgeen een overtreding betekent van verbodsbepaling opzettelijk storen. Mitigerende maatregelen om negatieve effecten te voorkomen of te minimaliseren Het roekenbeheerplan gaat uit van de volgende maatregelen, welke nader uitgewerkt zijn in het activiteitenplan: verplaatsen van nesten; snoeien van bomen; verjagen van roeken; lokken; communicatie met omwonenden; jaarlijks monitoren en evalueren. 7

8 Deze maatregelen zijn opgenomen als voorschriften bij deze ontheffing. Onder deze voorschriften blijft zorgvuldigheid voldoende gewaarborgd en komt de gunstige staat van instandhouding van de roekenpopulatie in deze gemeente niet in het geding. Gunstige staat van instandhouding Op deze manier komt de gunstige staat van instandhouding van de roek niet in het geding. In Nederland komt de roek plaatselijk algemeen voor en dan vooral in het noorden, oosten en zuiden van ons land. Het zwaartepunt ligt in de laaggelegen delen van de zandgronden en in rivier- en beekdalen in Oost- en Zuid- Nederland. Dit verklaart ook de parelkettingachtige verspreiding van kolonies in die delen van het land. Ondanks de toename in de jaren tachtig en negentig is dit beeld in grote lijnen intact gebleven. De ongeveer paren die in 1970 en 1975 werden geteld, vormden maar een vijfde deel van de stand in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Intensieve vervolging in de broedtijd en vergiftiging met zaaizaadontsmettingsmiddelen hadden de stand zeer sterk laten afnemen. Als koloniebroeder met een vrij gering reproductievermogen is de roek voor beide bijzonder kwetsbaar. Na de wettelijke bescherming in 1977 en het aan banden leggen van het pesticidengebruik in min of meer dezelfde periode, gaat het de roek weer duidelijk voor de wind, gezien de verzesvoudiging van de stand ten opzichte van het dal, naar een geschatte stand van broedparen op dit moment. De trend is dat roeken in toenemende mate in kleine kolonies gaan broeden. De gemiddelde koloniegrootte is, waarschijnlijk als gevolg van jacht en verstoring, in de periode afgenomen van 95 naar 70 paren. Dit werkt, bij toegenomen aantallen, een ruimere verspreiding in de hand. De roek kent sinds 1990 een significante toename van minder dan 5 procent per jaar. Vanaf 2000 is er echter sprake van een significante afname van minder dan 5 procent per jaar, waarschijnlijk als gevolg van actiever ingezette schadebestrijding (afschot). In de provincie Groningen is het aantal roeken door de jaren heen licht gestegen sinds 1999 van circa 2000 naar 3500 paren. Eindoordeel ecologische afweging Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is hiermee aannemelijk gemaakt dat de gunstige staat van instandhouding van roeken gewaarborgd blijft. 1.3 Alternatievenafweging Locatie Handhaving van nestlocaties op de 4 overlastlocaties is gezien de ernst van de klachten niet mogelijk. Er zal geprobeerd worden de roeken elders te stimuleren hun nesten te bouwen, terwijl ze op huidige locatie verjaagd gaan worden. Dit is nader toegelicht op bladzijde 14 tot en met 23 van het activiteitenplan. Ecologisch gezien is hiermee de best beschikbare methode gekozen. De alternatievenafweging is voldoende gemotiveerd. 1.4 Belangenafweging Volksgezondheid of openbare veiligheid Het belang is, in het licht van de inspanningen die gedaan worden om de roekenkolonie te behouden of elders te huisvesten, voldoende gemotiveerd. De aanwezigheid van roeken op de 4 genoemde locaties leidt in toenemende mate tot meldingen, klachten en frustraties bij bewoners en gebruikers. In Siddeburen en Harkstede gaat het vooral over uitwerpselen, takken op straat en op geparkeerde auto s en geluidsoverlast. In Harkstede is een invalidenparkeerplaatsen nauwelijks bereikbaar. In Siddeburen ligt de locatie direct boven een terras van een horecaondernemer, hetgeen leidt tot onhygiënische en voor de horecabezoekers onaantrekkelijke situatie. De Gemeente heeft het afgelopen jaar erg veel negatieve reacties ontvangen (telefonisch, klachten/meldingen en brieven). Bij de Koepelkerk Sappemeer en Nederlands Hervormde kerk in Zuidbroek betreft het voornamelijk het met uitwerpselen besmeuren van graven en overlast die gebruikers ondervinden (poep en takken). De overlast bij de Koepelkerk is eenmaal zelfs in de krant benoemd. De poep van roeken veroorzaakt schade aan de oude poreuze grafzerken. Het beton wordt door de zuren aangetast. Het is ondoenlijk de graven schoon te houden. De overlast die veroorzaakt wordt, is vooral geluidsoverlast (van s morgens 5 tot s avonds 11 uur), uitwerpselen en de grote hoeveelheid takmateriaal die de roeken onder de nestkolonie verspreiden in de bebouwde omgeving en op begraafplaatsen. Voor zover bekend veroorzaakt de roek geen directe gezondheidsklachten en hangen gezondheidsklachten af van de persoon. Met geen directe gezondheidsklachten worden zaken bedoeld als het overdragen van ziektes en/of parasieten. Indirecte gezondheidsklachten worden echter in zeer ernstige mate veroorzaakt. Hiermee worden zaken bedoeld als migraine, slaapverstoring, concentratiestoornissen 8

9 en psychosomatische klachten. Dit is afhankelijk van verschillende persoonlijke factoren, zoals de grondhouding. Is deze positief (bijvoorbeeld bij vogelaars) dan wordt er geen overlast ondervonden. Bij al onze melders en klagers is de grondhouding negatief; zij voelen zich slachtoffer door de aanwezigheid van roeken in hun woonomgeving. Hierdoor ontwikkelt de overlast zich als gevolg van bovengenoemde gezondheidsklachten zelfs tot lichamelijke klachten. Welke persoonlijke gevolgen een roekenkolonie heeft op de gezondheid is nog niet precies aangetoond, omdat structureel en wetenschappelijk medisch onderzoek ontbreekt. In het broedseizoen liggen er met regelmaat dode (jonge) roeken in de straat die uit het nest gegooid worden. Deze kadavers leiden naast stankoverlast tot ernstige aantasting van de hygiëne. De locaties in de bebouwde omgeving maken deel uit van de schoolroute naar de basisschool. Vervuiling door uitwerpselen op de weg en voetpad en de grote hoeveelheid nestmateriaal onder de kolonie op de openbare weg en voetpad leiden tot grote risico s ten aanzien van de openbare veiligheid. Poep veroorzaakt in ernstige mate gladheid en ook de forse mate van takval levert risicovolle situaties op voor met name voetgangers en fietsers. In Harkstede kan een invalidenparkeerplaats zoals gezegd gedurende de broedperiode niet meer door de gebruiker gebruikt worden (takval en poep van woning naar invalidenparkeerplaats). De Gemeente kan niet meer aan haar zorgplichten voldoen en wordt nalatigheid verweten. Ook de toegankelijkheid van de begraafplaatsen leidt tot risicovolle situaties bij bezoekers. 2.1 Conclusie Met de aangeleverde gegevens is de aanvraag ontvankelijk gebleken om te kunnen beoordelen. 2.3 Conclusie Soortenbescherming Op basis van de ingediende aanvraag kan gesteld worden dat de alternatievenafweging voor deze activiteit in dit plangebied voldoende is onderbouwd en het belang van de activiteit voldoende is aangetoond. Met de maatregelen zoals uitgewerkt in de voorschriften wordt het effect als gevolg van de geplande activiteit in het plangebied voldoende beperkt en blijft de gunstige staat van instandhouding van roeken gewaarborgd. 2.5 Eindconclusie Om de activiteit uit te voeren is een vergunning vereist of ontheffing nodig van verbodsbepalingen zoals in de volgende tabel weergegeven. Omdat de gunstige staat van instandhouding gewaarborgd blijft, is de aanvraag voor vergunning c.q. ontheffing: voor de volgende soort voor artikel 3.1 Roek (Corvus frugilegus), toegekend 1 1 Met betrekking tot de verbodsbepalingen: lid 2, opzettelijk vernielen, beschadigen of wegnemen van nesten of rustplaatsen; lid 4, het opzettelijk storen van individuen waarbij sprake is van wezenlijk negatieve in-vloed op de instandhouding van de soort; Daarom verlenen wij, Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen, een vergunning c.q. ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming. Dit besluit geeft ontheffing voor de soorten en verbodsbepalingen zoals is weergegeven in bovenstaande tabel. De activiteit kan daarmee in het omschreven plangebied binnen de vergunningperiode en met inachtneming van de voorschriften gerealiseerd worden. 3 Consequenties Wat u verder kunt verwachten Bij besluit tot vergunning-/ontheffingverlening is het toegestaan de werkzaamheden uit te voeren zoals in de aanvraag uiteengezet is, voor plangebied en periode zoals omschreven in het besluit. U dient gedurende de werkzaamheden rekening te houden met het broedseizoen van vogels. Verstoring van broedgevallen van vogels dient te worden voorkomen. Voor de in het plangebied te verwachten vogelsoorten kan dit plaatsvinden door werkzaamheden buiten de broedperiode van aanwezige soorten uit te voeren. Tevens kunnen voorbereidende maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat vogels tot broeden kunnen komen binnen het plangebied. Voor het broedseizoen wordt geen standaardperiode gehanteerd in het kader van de Wet natuurbescherming. Van belang is of een broedgeval aanwezig is, ongeacht de periode. Verblijfplaatsen van vogels die hun verblijfplaats het gehele jaar gebruiken zijn 9

10 jaarrond beschermd. Voor het verwijderen van dergelijke verblijfplaatsen is te allen tijde een ontheffing vereist. Wanneer bij uitvoering van de werkzaamheden verbodsbepalingen overtreden worden ten aanzien van andere soorten dan die waarop het besluit van toepassing is, dient u de werkzaamheden stil te leggen en aanvullend ontheffing voor deze soorten aan te vragen. 10

11 Roekenpopulatie gemeente Midden-Groningen gem. part. over Opmerking Slochteren Harkstede A. Altingstraat/ De Arke bosstrook x 24 niet bezet Hoofdweg huisnr. 43 x 1 niet meer aanwezig Dorpshuisweg laanbeplanting x Vijverlaan laanbeplanting x Kloostersingel laanbeplanting x 5 Siddeburen Viskenijstraat/ Hoofdweg NH-kerk/Hoofdw./Viskenijstr. x Hoofdweg huisnr. 95 x 5 9 Hoofdweg huisnr. 91 x 5 5 Hoofdweg huisnr. 89 x 1 Hoofdweg nr. 88a Waterschap x 2 Hoofdweg huisnr. 90 x 1 1 Geermaar huisnr. 3 x niet bezet Oostwoldjerweg boerderij gem. grens x niet meer aanwezig Hoogezand- Sappemeer Noorderstraat boerderij x 10 2 niet bezet Sappemeer Noorderstraat begraafplaats Koepelkerk x Margrietpark monument 21 niet bezet Arie Boscherstraat school/ Heidemeer x niet meer aanwezig Middenstraat thv Nutsstraat x 3 niet meer aanwezig Middenstraat langs spoor x Hoogezand De Kalckwijk/ Chopinlaan sportpark x Kerkstraat sporthal x Torbeckelaan x Menterwolde Noordbroek Torenlaan NH-kerk x niet meer aanwezig Hoofdstraat bejaardenhuis x niet meer aanwezig Scheemderweg NAM-locatie x niet meer aanwezig Schoolstraat MFC x 30 niet meer aanwezig Korengarst 2 niet meer aanwezig Noordbroeksterhamrik t/o huisnr. 8 x niet bezet Pastorieweg NAM-locatie x niet meer aanwezig Hoofdstraat markt 2 niet meer aanwezig Hoofdstraat t.o. Coop 3 niet meer aanwezig Slochterstraat x 2 niet bezet Zuidbroek Kerkstraat NH-kerk/ begraafplaats x Kerkstraat t/o hsnr. 42a x 2 niet meer aanwezig Heiligelaan Sportpark ZNC x Heiligelaan beuk huisnr. 69 x 7 niet meer aanwezig Heiligelaan ZNC terrein huisnr.71 x 1 niet meer aanwezig A7 thv Gouden Driehoek berm x 4 niet meer aanwezig Muntendam N33 populieren x Meeden Heereweg bosplantsoen huisnr x Zevenwoldsterweg bospeceel x Kerkstraat begraafplaats/ bosperceel x 6 17 Berkenlaan (achter) bosperceel x 2 3 Geen gegevens bekend en/of geteld. (Geteld) Niet meer aanwezig en/of restanten van nesten, niet bezet. Geteld (aantal broedparen / bezette nesten). Geteld (met geregistreerde meldingen van overlast). TOTAAL

12 Roekenbeheerplan Gemeente Midden-Groningen Dillerop natuuradvies

13 Colofon: Opdrachtgever: Contactpersoon: Veldwerk: Tekst en foto s: Projectnummer: Groene werkmaatschappij Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) Dhr. K. Kiewiet Dillerop natuuradvies Dillerop natuuradvies INV-094 natuuronderzoek en ecologische advisering Postadres: Ir. Mentropweg 15, 9341 AR Veenhuizen Telefoon: Website: Deze publicatie kan geciteerd worden als: Dillerop natuuradvies, september 2017; Roekenbeheerplan Gemeente Midden-Groningen. Dillerop natuuradvies is niet aansprakelijk voor gevolgschade, noch voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van Dillerop natuuradvies; opdrachtgever vrijwaart Dillerop natuuradvies voor aanspraken van derden in verband met deze toepassing. 2

14 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Doel Gemeente Midden-Groningen 5 2 De Roek Kenmerken Leefgebied, voedsel en gedrag Nestlocaties, voortplanting en natuurlijke vijanden Verspreiding in Nederland en ontwikkeling aantallen 8 3 Wettelijk kader Wet natuurbescherming (Wnb) Soortenbescherming Beschermingsstatus van de roek 11 4 Roekenbeheerplan Algemeen Klachten Uit te voeren maatregelen Verplaatsen van nesten Snoeien van bomen Verjagen van roeken Lokken Communicatie Jaarlijks monitoren Evalueren Kostenraming 13 5 Overlastlocaties en alternatieve locaties Harkstede Siddeburen Sappemeer Zuidbroek Overige roekenkolonies (geen overlast) 23 6 Aanbevelingen 24 7 Literatuur 25 Bijlagen 1 Overzichtskaart roekenkolonies in de gemeente Midden-Groningen 2 Overzichtstabel met roekenkolonies en aantallen 3

15 1. Inleiding 1.1 Aanleiding In opdracht van Groene werkmaatschappij Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) is door Dillerop natuuradvies voor de gemeente Midden-Groningen een plan van aanpak (een roekenbeheerplan) opgesteld. Aanleiding voor het samenstellen van een plan van aanpak is het grote aantal klachten van omwonenden uit verschillende dorpen waar men roekenoverlast ondervindt. Het gaat hierbij om de volgende overlastlocaties: Dorpshuisweg in Harkstede, Hoofdweg/Nederlandse Hervormde Kerk/Viskenijstraat in Siddeburen, Nederlandse Hervormde Kerk in Zuidbroek en de Koepelkerk in Sappemeer. Omdat roeken in het kader van de Wet natuurbescherming beschermd zijn en om eventueel de roekenproblematiek te kunnen aanpakken is het hebben van een plan van aanpak noodzakelijk om, indien nodig, met een ontheffing van het bevoegd gezag voor de genoemde overlastlocaties maatregelen te kunnen treffen. Voor het opstellen van het roekenbeheerplan is gebruik gemaakt van alle relevante en beschikbare gegevens over de roek in de gemeente Midden-Groningen en is door Dillerop natuuradvies in het voorjaar van 2017 aanvullend veldwerk verricht om de actuele stand van het voorkomen van de roek in kaart te brengen. 1.2 Doel Het doel is de roek maximale bescherming te bieden en tegelijkertijd de overlast die de vogels veroorzaken daar waar mogelijk binnen de toegestane wettelijke regels te verminderen, te proberen dezelfde roeken naar (een) andere broedlocatie(s) buiten deze locaties te bewegen en voor de toekomst te behouden. Deze groepen roeken variëren in grootte van circa 5 tot 90 broedparen en een uitzondering betreft de kolonie bij de Nederlandse Hervormde Kerk aan de Kerkstraat in Zuidbroek met 146 broedparen die overlast veroorzaken voor de omwonenden: geluidsoverlast en vervuiling door uitwerpselen en takken (nestmateriaal). Om aan deze overlast een einde te kunnen maken zal allereerst voor de overlastlocaties ontheffing aangevraagd moeten worden bij het bevoegd gezag (Provincie Groningen). 4

16 1.3 Gemeente Midden-Groningen De gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren fuseren op 1 januari 2018 tot een nieuwe sterke gemeente. De nieuwe naam voor de gemeente wordt Midden-Groningen. De nieuwe gemeente heeft straks meer dan inwoners. De toekomstige gemeente Midden-Groningen ligt centraal in de provincie Groningen en langs de A7. De gemeente is omringd door prachtige natuurgebieden. Van onder andere het natuurgebied bij het Foxholstermeer tot het Zuidlaardermeer en van het Schildmeer tot de Heemtuin in Muntendam. 5

17 2. De Roek (Corvus Frugilegus) 2.1 Kenmerken De roek (Corvus Frugilegus) behoort tot de familie van de kraaiachtigen (Corvidae). Hij lijkt qua kleur en grootte op de zwarte kraai (Corvus Corone). De roek heeft echter een losser verenpak en een wittige, kale snavelbasis. Wat betreft de leefwijze zijn er grote verschillen tussen de roek en de zwarte kraai. De zwarte kraai bijvoorbeeld broedt solitair. Roeken broeden in kolonies die in een natuurlijke situatie kunnen variëren van 100 tot 2000 broedparen. Roek Zwarte kraai 2.2 Leefgebied, voedsel en gedrag De roek is een bewoner van het halfopen cultuurlandschap waar weiden, akkers en bosjes elkaar wisselen. Op de weiden en akkers zoekt de roek zijn voedsel dat voornamelijk bestaat uit regenwormen, emelten (larven van de langpootmug), engerlingen (larven van de meikever) en ritnaalden (larven van de kniptor). Naast dit dierlijke dieet eet de roek voor circa 20% voedsel plantaardige materiaal. Een deel hiervan bestaat uit de gewassen die zich op de akkers bevinden, voornamelijk granen. 2.3 Nestlocaties De hoge bomen in bosjes en langs wegen zijn favoriete broedplaatsen. Vooral hoge bomen zoals populieren, essen, eiken en soms in berken. Bomen moeten over voldoende sterke takken beschikken die de bouw van meerdere nesten mogelijk maakt. Nesten roek (kolonie) nest (solitair) zwarte kraai 6

18 Kolonies zijn gebaat bij een broedplaats waar ze niet verstoord worden. Wanneer er sprake is van fysieke verstoring zoals ver- of bejaging door de mens, zullen de kolonies op zoek gaan naar een meer veilige locatie. Voor verstoring in de vorm van een autosnelweg of een spoorlijn is de roek echter weinig gevoelig. De roek mijdt dichte bossen en bosranden als kolonieplaats. Roeken concentreren zich graag in grote broedkolonies nabij de beste voedselgebieden, liefst op zichtafstand. Ze verhuizen echter steeds vaker naar locaties in woongebieden, waarschijnlijk veroorzaakt door verjaging in het buitengebied. Tegelijkertijd zijn in het buitengebied over het algemeen ook het aantal geschikte bosschages voor vestiging afgenomen. Voortplanting De nestbouw begint februari begin maart. Het legsel bestaat uit 3 tot 5 blauw groene eieren die na een broedtijd van 16 tot 18 dagen uitkomen. In de daar op volgende 28 tot 30 dagen worden de jongen op het nest gevoerd tot dat deze vliegvlug zijn. Het duurt dan twee jaar voordat de jonge roek geslachtsrijp is en een partner heeft gevonden waar deze zijn leven lang aan gekoppeld is. Natuurlijke vijanden De natuurlijke vijanden van de roek zijn de buizerd, havik en slechtvalk. Bij de buizerd gaat het meestal om verjaging, hoewel soms jonge roeken van een nest worden geplukt. De grootste doodsoorzaak van roeken is echter de sterfte als juveniel (jonge vogels) vanwege gebrek aan voedsel. Roeken vermijden plaatsen waar haviken zitten, omdat deze de jonge vogels kunnen doden en zelfs ook volwassen roeken. 7

19 2.4 Verspreiding in Nederland In Nederland komt de roek plaatselijk algemeen voor (zie onderstaand figuur), en dan vooral in het noorden, oosten en zuiden van ons land. Het zwaartepunt ligt in de laaggelegen delen van de zandgronden en in rivier- en beekdalen in Oost- en Zuid-Nederland. Dit verklaart ook de parelkettingachtige verspreiding van kolonies in die delen van het land. Ondanks de toename in de jaren tachtig en negentig is dit beeld in grote lijnen intact gebleven. Verspreiding van de roek in Nederland (bron: Sovon). Ontwikkeling aantallen De ongeveer paren die in 1970 en 1975 werden geteld, vormden maar een vijfde deel van de stand in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Intensieve vervolging in de broedtijd en vergiftiging met zaaizaadontsmettingsmiddelen hadden de stand zeer sterk laten afnemen. Als koloniebroeder met een vrij gering reproductie vermogen is de roek voor beide bijzonder kwetsbaar. Na de wettelijke bescherming in 1977 en het aan banden leggen van het pesticiden gebruik in min of meer dezelfde periode, gaat het de roek weer duidelijk voor de wind, gezien de verzesvoudiging van de stand ten opzichte van het dal, naar een geschatte stand van broedparen. De trend is dat roeken in toenemende mate in kleine kolonies gaan broeden. De gemiddelde koloniegrootte is, waarschijnlijk als gevolg van jacht en verstoring, in de periode afgenomen van 95 naar 70 paren. Dit werkt, bij toegenomen aantallen, een ruimere verspreiding in de hand. 8

20 De roek kent sinds 1990 een significante toename van minder dan 5 procent per jaar (zie onderstaand figuur). Vanaf 2000 is er echter sprake van een significante afname van minder dan 5 procent per jaar, waarschijnlijk als gevolg van actiever ingezette schadebestrijding (afschot). Ontwikkeling aantallen van de roek van 1990 tot 2015 (bron: Sovon). Provincie Groningen In de provincie Groningen is het aantal roeken door de jaren heen licht gestegen sinds 1999 van circa 2000 naar 3500 paren. 9

21 3. Wettelijk kader 3.1 Wet Natuurbescherming Op 1 januari 2017 is de nieuwe Wet Natuurbescherming (Wnb) in werking getreden. Deze wet vervangt drie wetten: de Natuurbeschermingswet 1998, de Boswet en de Flora- en faunawet. De Wet Natuurbescherming staat in het teken van de verbinding tussen ecologie, economie en bescherming van natuur. De Wet Natuurbescherming richt zich op: het beschermen en ontwikkelen van de natuur, mede vanwege de intrinsieke waarde, en het behouden en herstellen van de biologische diversiteit; het doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de natuur ter vervulling van maatschappelijke functies; het verzekeren van een samenhangend beleid gericht op het behoud en beheer van waardevolle landschappen, vanwege hun bijdrage aan de biologische diversiteit en hun cultuurhistorische betekenis, mede ter vervulling van maatschappelijke functies. 3.2 Soortenbescherming Voor soortenbescherming geldt dat deze gericht is op het bereiken of herstellen van een gunstige staat van instandhouding van soorten. Binnen de Wet Natuurbescherming wordt soortenbescherming opgedeeld in drie categorieën: 1. De bescherming van alle van nature in Nederland in het wild levende vogels op grond van de Vogelrichtlijn (artikel 1). 2. De bescherming van in het wild levende dieren en planten van soorten die voorkomen in de EU op grond van de Habitatrichtlijn (bijlagen I, II, IV en V) en natuurbeschermingsverdragen (artikel ). 3. De bescherming van niet onder de bovenstaande twee categorieën vallende zoogdieren, amfibieën, reptielen, vissen, dagvlinders, libellen, kevers en vaatplanten voorkomend in Nederland, vermeld in de bijlage van de Wet natuurbescherming (artikel ). Voor zoogdieren, amfibieën en reptielensoorten opgenomen in deze bijlage geldt geen Europese verplichting tot bescherming. Deze soorten worden beschermd vanwege de breed in de maatschappij levende overtuiging dat deze dieren bescherming behoeven. De andere in de bijlage opgenomen soorten worden om ecologische redenen beschermd. Hiermee geeft Nederland uitvoering aan de algemene verplichting van het Biodiversiteitsverdrag om kwetsbare en bedreigde dier- en plantensoorten te beschermen. 10

22 3.3 Beschermingsstatus van de roek De Roek is een beschermde vogelsoort en de nesten zijn jaarrond beschermd (Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten, ministerie van LNV, augustus 2009). Het is verboden in het wild levende vogels (VR artikel 1): lid 1. opzettelijk te doden of te vangen; lid 2. opzettelijk nesten, rustplaatsen en eieren te vernielen of te beschadigen of nesten van vogels weg te nemen; lid 3. eieren van vogels te rapen en deze onder zich te hebben; lid 4. vogels opzettelijk te storen; lid 5. Het verbod, bedoeld in het vierde lid, is niet van toepassing indien de storing niet van wezenlijke invloed is op de staat van instandhouding van de desbetreffende vogelsoort. Ontheffingen en vrijstellingen Gedeputeerde staten kunnen een ontheffing verlenen van verboden die gelden voor Beschermingsregime soorten Vogelrichtlijn (artikel 3.3). Een ontheffing of een vrijstelling wordt uitsluitend verleend als aan de volgende voorwaarden is voldaan: Er bestaat geen andere bevredigende oplossing. Er is voldaan aan een in artikel 3.3 dan wel artikel 3.8 genoemd belang. Er is geen sprake van een verslechtering van de (gunstige) staat van instandhouding van de desbetreffende soort. Aan een ontheffing kunnen voorwaarden worden gesteld om schade te beperken of te compenseren zodat er geen afbreuk wordt gedaan. 11

23 4. Roekenbeheerplan 4.1 Algemeen De roek is in Midden-Groningen met dertien grote en wat kleinere kolonies vertegenwoordigd. Daarbij moet worden opgemerkt dat tussen de verschillende kolonies in de directe omgeving of uitgevallen kolonies, sterke uitwisseling kan plaatsvinden en in sommige gevallen nieuwe locaties in de omgeving worden gekozen, waar roeken maar één of meerdere jaren aanwezig zijn. Mogelijk heeft dit te maken met het verdwijnen van geschikte bosjes in het buitengebied of door verstoring tijdens het broedseizoen. In bijlage 1 is een overzichtskaart opgenomen waar in de gemeente Midden-Groningen zich roekenkolonies bevinden en in bijlage 2 een overzichtstabel met aantallen. 4.2 Klachten Op het moment dat roeken in de directe omgeving van mensen gaan nestelen ontstaan al snel klachten. De klachten bestaan onder andere uit geluidsoverlast, bevuiling door uitwerpselen en vallende takken (nestmateriaal). Of de klachten gegrond zijn, moet per klacht worden bekeken. De meeste klachten ontstaan door onvoldoende kennis van en gebrek aan informatie aan de klager. Voorlichting over roeken aan omwonenden is daarom wenselijk. Van de dertien kolonies zijn er vier aangewezen als overlastlocaties: in Harkstede, Siddeburen, Sappemeer en Zuidbroek. 4.3 Uit te voeren maatregelen In het roekenbeheerplan draait het om het beheren van de roek en zijn omgeving. Door één of meer locaties aan te wijzen, in te richten en te beschermen kan een goede staat van instandhouding van de soort worden gewaarborgd en kan de overlast verminderen. Doordat er in de gemeente beschermde locaties aangewezen worden, is de kans reëel dat roeken zich gaan verplaatsen. Het beschermen van de locatie(s) en kolonie(s) zorgt ervoor dat de roeken niet verjaagd mogen worden. Hieronder wordt een aantal uit te voeren maatregelen besproken om de overlast die bepaalde roekenkolonies met zich mee kunnen brengen te beperken. Men moet zich ervan bewust zijn dat uitvoering van onderstaande stappen meerdere jaren kan duren en niet in strijd mag zijn met de Wet natuurbescherming en dierenwelzijn of een bedreiging mag vormen voor de goede staat van instandhouding van de soort. 4.4 Verplaatsen van nesten Nesten spelen een belangrijke rol bij de keuze van de locatie. Vanaf november bezoeken de vogels de oude nestlocatie(s), in voorbereiding op het nieuwe broedseizoen. De nesten op de overlastlocaties worden verwijderd en verplaatst naar alternatieve beheerlocaties. Op deze locaties worden de nesten opnieuw in de bomen bevestigd. Allereerst zullen gedurende de wintermaanden de nog aanwezige nesten op de overlastlocaties, indien bereikbaar, met een hoogwerker/klimmer worden verwijderd. De meeste nesten zullen uit de bomen moeten worden getrokken en op de grond neervallen, waarna de losse takken zullen worden opgeruimd. Enkele takken met nesten zullen voor zover mogelijk uit de boom verwijderd en voorzichtig naar (een) geschikte locatie(s) in het buitengebied gebracht worden. Hier zullen zij met behulp van een hoogwerker stevig in bomen op de nieuwe locatie worden bevestigd. Indien het uiteindelijk niet mogelijk zal zijn om de bestaande nesten in zijn geheel uit de bomen te halen en op (een) geschikte alternatieve locatie(s) te plaatsen, worden als alternatief rieten manden met nestmateriaal geplaatst. Per locatie worden circa 20 á 25 bestaande nesten en/of rieten manden met nestmateriaal geplaatst. De roeken die zich vervolgens gaan vestigen zullen gebruikmaken van de oude nesten en/of rieten manden of een nieuw nest gaan bouwen. 12

24 4.5 Snoeien van bomen De bomen waarin zich nesten bevinden dienen zodanig te worden gesnoeid dat het voor roeken niet mogelijk is er nieuwe nesten te bouwen. Daar waar nodig of wenselijk dient men bomen te verwijderen of te kandelaberen. 4.6 Verjagen van roeken Om te verhinderen dat roeken op de oude broedlocatie terugkeren worden deze verjaagd en dit gebeurt gedurende de maanden februari, maart en april, voornamelijk in de vroege ochtend en late namiddag. Dit kan door middel van het fysiek aanwezig zijn van de verjager, bijvoorbeeld een omwonende, die gebruikmaakt van een megafoon, door het laten knallen van bijvoorbeeld een alarmpistool of het produceren van andere harde verjagende geluiden. 4.7 Lokken De vogels worden allereerst gelokt door het plaatsen van de oude nesten op de nieuwe alternatieve locaties. Daarnaast worden de vogels gelokt door het aanbieden van nestmateriaal en het verstrekken van voedsel in de winterperiode in de directe omgeving van de nieuwe locaties. Gebruikmaken van een cd-speler met daarop het geluid van een broedkolonie van roeken behoort eveneens tot de mogelijkheden. 4.8 Communicatie Goede voorlichting is belangrijk en zorgt voor het ontstaan van een draagvlak voor de aanwezigheid van roeken. Voorlichtingsactiviteiten kunnen bestaan uit plaatsing van een informatief stuk in het gemeentelijk weekblad of op de website van de gemeente en het organiseren van informatiebijeenkomsten. De omwonenden die overlast ondervinden kunnen middels een brief van de gemeente op de hoogte worden gebracht aangaande de specifieke werkzaamheden in hun straat. 4.9 Jaarlijks monitoren Om de effecten van de maatregelen te meten, is monitoring van groot belang. De monitoring kan door een vaste medewerker in dienst van de gemeente worden uitgevoerd en/of door bijvoorbeeld een vrijwilliger van een plaatselijke vogelwerkgroep. De monitoring is niet alleen van belang voor de goede uitvoering van het plan maar ook een wettelijke eis die ontstaat op het moment dat een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming wordt aangevraagd Evalueren Na het broedseizoen vindt een evaluatie plaats over de resultaten en genomen maatregelen. Op basis van deze evaluatie kan het plan worden bijgestuurd dan wel ongewijzigd worden voortgezet Kostenraming Met het uitvoeren van maatregelen, het verplaatsen van nesten (weghalen op overlastlocaties met een hoogwerker/klimmer), het inrichten van nieuwe locaties, het verjagen, het snoeien van bomen, het regelen van afschrikapparatuur, het jaarlijks monitoren, evalueren en het geven van voorlichting etc., zijn kosten gemoeid. Geschat wordt om voor de komende drie tot vijf jaar, jaarlijks een bedrag te reserveren tussen de en ,-. 13

25 5. Overlastlocaties en alternatieve locaties 5.1 Harkstede In de aanwezige laanbeplanting, voornamelijk in linden en in eiken langs de Dorpshuisweg, Vijverlaan en de Kloostersingel (in rood aangegeven op onderstaande kaartje) broeden in totaal 87 paren in De roekenkolonie is redelijk stabiel en is voor zover bekend, aanwezig sinds Overlast die wordt ondervonden door omwonenden bestaat uit geluidsoverlast en uitwerpselen en vallende takken in tuinen en op geparkeerde auto s. Vijverlaan (overlast door uitwerpselen en takken). 14

26 Dorpshuisweg. Overlast door uitwerpselen en takken (tegenover huisnummers 21 t/m 25 en 37 t/m 41). Bevuilde auto met uitwerpselen door roeken. 15

27 Verplaatsen van de nesten naar (een) alternatieve locatie(s). Optie(s): A & B. Twee gemeentelijke bosjes bij de Scharmerplas. A B 16

28 5.2 Siddeburen Bij de Nederlandse Hervormde Kerk en langs de Hoofdweg bevindt zich al jaren een roekenkolonie. Het aantal succesvolle broedparen over de jaren is redelijk constant met een uitschieter in 2014 met 68 paar. Vanaf 2015 is een lichte afname vastgesteld en broedt de roek nu ook meer verspreid langs de Hoofdweg. In 2017 waren 44 nesten bezet (hieronder in rood aangegeven). Overlast die wordt ondervonden door omwonenden bestaat voornamelijk uit geluidsoverlast, bevuiling door uitwerpselen, vallende takken in tuinen en op geparkeerde auto s en bevuiling van de grafstenen en het hekwerk. Nederlandse Hervormde Kerk en de Hoofdweg in Siddeburen. 17