SNEEUWWANDELEN. Meerdaagse wintertrekkings in Europa door Arvid, Joery, Brecht & Debbie INHOUD

Transcriptie

1 SNEEUWWANDELEN Meerdaagse wintertrekkings in Europa door Arvid, Joery, Brecht & Debbie INHOUD Waarom op tocht gaan in de winter? Op sneeuwschoenen of langlaufski s? Welke uitrusting heb ik nodig? Hoe houd ik me warm? Wat zijn de gevaren? Welk weer kan ik verwachten? Welke regio s zijn de moeite waard? Waar vind ik meer info? 1

2 Waarom? Cairngorms (Schotland) 2

3 Zweden 3

4 4

5 Waarom niet? Rondane (Noorwegen): Tent opzetten in een sneeuwstorm 5

6 6

7 Loopgraafvoet - HOE? 7

8 Sneeuwschoenen of langlaufski s Sneeuwschoenen 8

9 Sneeuwschoenen PRO s Laagdrempelig (<> ski s) Steiler terrein CONTRA S Trager Vanaf 40 moeilijk (<> toerski s) Types Vlak terrein versus bergterrein: Vorm: groter en breder versus kleiner en smaller Aanwezigheid stijghulp (bij MSR) Intensiteit van binding en steviger constructie Tips: Bergschoen met stijvere zool (minstens type B) Gebruik wandelstokken 9

10 Types voor vlak terrein TSL 226 Rando Easy (reeks: Rando) MSR - Lightning (reeks: Flat & rolling) Types voor bergterrein TSL Escape 325 (reeks Montagne) MSR Lightning Ascent (reeks: Steep & challenging) 10

11 Langlaufski s PRO S Geen techniek vereist (t.o.v. alpiene toerskiën) Door het glijden: sneller > grotere afstanden Meer fun dan sneeuwschoenen CONTRA S Logistiek Duurder (c) Types (a) (b) (a) (b) (c) 11

12 Bindingen 12

13 WANDEL- UITRUSTING 13

14 Wandeluitrusting (deel 1) Schoenen: waterdicht en voldoende stijve zool Warme sokken, eventueel Vapor Barrier Linesocks (beschermt de voet van vocht) Thermisch ondergoed (synthetisch <> katoen) Fleece + hardshell versus softshell (slecht weer versus goed weer) 3-lagensysteem of winterbroek (vb. Schoeller) <> skibroek Regenbroek en gamaschen Wandeluitrusting (deel 2) Muts, kraag, handschoenen, warme sokken Extra luxe: donsjas, donssloffen Wandelstokken Thermos en voeding (voldoende calorieën > kou) Rugzak versus pulka 14

15 KAMPEER- UITRUSTING 15

16 Tent Kampeeruitrusting Windvaste tent (minstens 4-seizoens) Tips: Tent ingraven en sneeuwmuurtje maken Vermijden dat wind onder zeil speelt: sneeuwblokken! Sneeuwharingen Mat: Voldoende dik (4cm) want veel kou door sneeuwlaag Combinatie van twee matten (lichte alu-mat) 16

17 Slaapzak: Kampeeruitrusting Comforttemperatuur: -10 à -15 C is minimum! Extra: fleece of zijden lakenzak, extra slaapzak Dons is lichter voor zelfde temperatuurbereik dan synthetisch maar wel kwetsbaarder voor vocht Kledij: Doel: slaapzak opwarmen Niet te veel en te dikke lagen: Warm thermisch ondergoed, muts, sokken, ev. fleece kraag en extra dun laagje (fleece of merinowol) Als slaapzak te licht: alle kledij aan Kookmateriaal: Kampeeruitrusting Benzinebrander: meest betrouwbaar en krachtiger Tip: regelbare brandstoftoevoer vb. MSR Dragonfly Gas? Afhankelijk van samenstelling Sneeuw smelten: Duur: afhankelijk van kracht van brander (15-30min voor 1,5l) Eerst wat water in de pot en geregeld stukje sneeuw bij doen Opgelet met vervuilde sneeuw 17

18 Hoe jezelf warm houden op bivakplaats? Warme kledij (volledige lichaam) maar zweten vermijden Vanuit slaapzak in voortent koken Warm voedsel en drank (extra calorieën!) Bewegen maar niet te veel Goed materiaal: slaapzak, mat, thermisch ondergoed Urineren 18

19 GEVAREN? Het weer Extreme weersomstandigheden komen s winters in de bergen frequent voor en stellen hoge eisen aan de buitensporter: Extreme koude Stormwinden Slecht zicht Diepsneeuw Lawinegevaar 19

20 Extreme koude op zoek naar bivakplek Weinig wolken & windstil : koude accumuleert in valleien en depressies ± 5 verschil tussen valleibodem en helling Bij karstdepressies kan verschil >20 bedragen (op kalkplateaus in de Alpen) Extremen uit de Alpen: Funtensee (Berchtesgaden): -46 c Gruenloch (Totesgebirge) : -53 c => Bivakkeer hogerop, desnoods op de helling Extreme koude onderweg Wind levert aanzienlijk afkoelend effect op blote huid Wind chill index In gevarenzone: Voorzie extra dikke handschoenen en bedekking voor oren/neus/gezicht Probeer blootstelling aan wind te beperken 20

21 Stormwinden Stormwinden erg frequent tijdens winter op bergtoppen en ruggen (vb GR5 Vogezen, crête Jura) Algemene regel: hoe hoger hoe sterker de wind Records: Brocken (1143m): 263km/u Feldberg (1493m): 213km/u Mont Aigoual (1567m): 335km/u (95d/jaar >100km/u) Effect op lopende persoon: 70-90km/u: voortbewegen wordt moeilijk km/u: persoon kan erg moeilijk rechtop blijven >110km/u: voortbewegen enkel mogelijk al kruipend Lijstormen Bij stormachtige wind of storm: Wind versnelt in zijn neerwaartse beweging achter plateau, bergrug of col indien helling niet te steil is Ivo Vanmontfort case Ik ben deze nacht gegeseld door wind en regen. In het holst van de nacht mij aangekleed en klaargemaakt om evt snel deze plek te ontvluchten. Tent heeft het heel hard te verduren gekregen. Tentstok is ernstig beschadigd. Groot deel van de nacht onder de tentstok blijven zitten om deze te ondersteunen. Draaiwinden zorgen voor kleine watertornado s op het meer. Van de hellingen lopen bakken water naar beneden. Tent geheel vlak gelegd en onder het tentzeil blijven wachten op beterschap. Uiteindelijk rond 9.30u beslist om op te breken in een wind die mij geregeld omver blies en de tent nog verder dreigde te ontmantelen. (uit Cape Wrath trail ; hiking.be) => Bivak in lijzijde (vooral achter cols) vermijden WZW-wind 21

22 Venturri effecten in valleien Wind versnelt doorheen vernauwing van vallei Wind versnelt bij overgang van vallei naar vlakte (vaak vlagerig) Windsnelheid kan in beide gevallen meer dan verdubbelen =>Voornamelijk U-valleien in Scandinavië (o.a. Kungsleden) =>Oppassen met tentbivak Valleisystemen van Sarek, Stora Sjofallets & Kebnekaise Venturri effecten in valleien Vb: Syterskalet vallei op Kungsleden (oostenwind) Das Thermometer steht jetzt bei -17 C, und es bläst ein starker Wind. Zu Hause würde ich das einen Sturm nennen, aber hier ist es wohl nicht so ungewöhnlich. Der Wind treibt den Schnee durch das Tal, der Himmel ist klar... Vom Geräusch des Windes her, der um die Hütte bläst, weiß ich schon beim Aufwachen, daß sich über Nacht nichts verbessert hat. Wetter ist hier auch eine lokale Angelegenheit, ein paar Kilometer weiter kann es ganz anders aussehen... Der Wetterbericht kündigt Wind von 2 bis 4 m/s an, aber ich würde das hier eher für 10 m/s halten. Starker Wind ist hier in diesem Tal geradezu typisch, erklärt uns Karl-Göran, die Wettervorhersage spielt dabei keine Rolle... Jetzt erreichen wir das Ende des Tals, und wir sehen eine renvaktarstuga am höchsten Punkt. Für einen Moment läßt der Wind etwas nach, und wir machen eine kurze Pause, um etwas zu essen. Wir rechnen damit, daß der Wind wieder einsetzt, wenn wir aus dem Tal herauskommen und die offene Ebene erreichen. Doch das Gegenteil ist der Fall, offensichtlich bündelt das Tal den Wind wie ein Tunnel, und außerhalb wird es plötzlich ganz windstill. (Uitreksels uit verslag op travelnotes.de) 22

23 Slecht zicht Mist (white out): Bij slecht weer bergen in de wolken => afdalen voor beter zicht Bij stabiel weer mistlaag in valleien => klimmen om boven wolken uit te komen Driftsneeuw: Bij sterke wind (>50km/u) tijdens en na sneeuwval Sla waypoints op in GPS als backup voor plekken waar slecht zicht te verwachten is 23

24 Diepsneeuw Diepsneeuw is vooral gevaar bij sneeuwschoenen (dieper dan knieën wegzakken is mogelijk!) Wanneer: na verse sneeuwval Waar: plaatsen waar de wind sneeuw ophoopt (lokaal sneeuwduinen op plateaus Alpen, woud in Scandinavië) Sneeuwlaag wordt meestal harder na enkele heldere nachten Risico 24

25 Lawinegevaar Soorten lawines: poeder lawines plaat lawines (slab avalanche) smelt lawines Vergroten de kans: hevige sneeuwval / verse diep sneeuw dooi regen wind hellingsgraad Europese Lawine schaal 1. zwak: onwaarschijnlijk, enkel op extreme, geëxpo-seerde hellingen 2. matig: bij belasting; spontaan op steile hellingen onder bepaalde condities 3. gemiddeld: bij lichte belasting; spontaan op bepaalde hellingen 4. hoog: op alle hellingen bij belasting; spontaan op vele hellingen 5. zeer hoog: overal hoge waarschijnlijkheid op spontane lawines Redding Materiaal lawinebieps schep sonde Methode waar het laatst waargenomen met lawinebieps zoeken op lijnen met ca. 40m tussen grid search met lawinebieps sonderen graven 25

26 Hoe voorkomen Reductie Methode hellingsgraad oriëntatie van de helling aantal personen regionale info Munter 3 x 3 sneeuw & weer terrein menselijke factoren thuis opzoeken weerbericht, kaart, wie gaat er mee en wat zijn hun verwachtingen lokale info zonale info ter plekke vragen en zelf observeren zelf tijdens de tocht observeren en beslissingen nemen Lawinegevaar 26

27 27

28 Materiaal (deel 1) Lawinebieps: zoeken van slachtoffers Materiaal (deel 2) Sonde: precieze bepaling van het slachtoffer Schop: opgraven van het slachtoffer 28

29 Navigatie & planning Zomerroutes versus winterroutes Soms weinig herkenningspunten Snelheid > kwaliteit van sneeuw Tips: Hoogtelijnen > hellingsgraad Kaart, kompas & GPS! Uitgaan van voorzichtige planning met mogelijke toertjes (vb. naar top, col) bij goede condities MEER INFO 29

30 Cursussen Lawinekunde (30 januari -Gent) Stageweek in Névache(20-27 maart) -volzet Meer info Presentatie: Reisverslagen 30