Hier Actieplan komt de titel te staan, Omgevingslawaai. Gemeente Almelo

Transcriptie

1 Hier Actieplan komt de titel te staan, Omgevingslawaai eventueel over meerdere regels. Eventueel Almeloos geluid nog een onderregel. Gemeente Almelo

2 Actieplan Omgevingslawaai Gemeente Almelo Colofon Opdrachtgever Ambtelijke werkgroep Registratie Datum Versie Gemeente Almelo Postbus 5100, 6500 GC Almelo Stadhuis: Haven-zuidzijde 30, Almelo Dhr. L. Snellenberg Mw. J. Rouweler INT november 2018 Definitief Gemeente Almelo Niets uit dit drukwerk mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van gemeente Almelo, noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Pagina 2 van 55

3 Inhoud SAMENVATTING WAAROM EEN ACTIEPLAN? Geluid in de woonomgeving Wettelijk kader Van geluidsbelastingkaart naar actieplan Vaststellen plandrempel Inventarisatie van maatregelen Kosten-batenanalyse Opstellen van het ontwerp actieplan Publicatie en inspraak Vaststelling actieplan en verzending aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat LOKALE BESCHRIJVING Beschrijving situatie in de Gemeente Almelo Gemeentelijk gebiedsgericht geluidbeleid Belangrijke infrastructurele werken en / of ruimtelijke ontwikkelingen Gezondheid Resultaten onderzoek GGD Belevingsonderzoek Stiltegebieden Saneringsopgave Al genomen maatregelen COMMUNICATIE De wettelijke inspraakprocedure Participatie inwoners Inventarisatie geluidhinderknelpunten Gesprekken in de wijk DE AANPAK VAN DE HOTSPOTS Ambitie Plandrempel weg- en railverkeer Pagina 3 van 55

4 4.1.2 Plandrempel industrie De hotspots in de gemeente Almelo Hotspots Hotspots Maatregelen Getroffen maatregelen hotspots 2013 (in de periode ) Mogelijk te treffen maatregelen hotspots 2013 en 2018 (in de periode ) kosten-batenanalyse (doelmatigheid) Beoordeling van de hotspots Beperking van het aantal geluidgehinderde inwoners Resumé en conclusie Overige actieplannen DE AANPAK VAN KNELPUNTEN INWONERSPARTICIPATIE Ambitie De (geluidhinder)knelpunten en de mogelijk te treffen maatregelen BIJLAGE 1 Afkortingen en begrippen BIJLAGE 2 De geluidsbelastingkaarten Overzicht per brontype Wegverkeer Railverkeer Industrie Verschillen geluidbelastingkaarten Herberekening Vergelijking 2011 en 2016 voor wegverkeer Vergelijking 2011 en 2016 voor railverkeer BIJLAGE 3 Dosis-effectrelatie BIJLAGE 4 DALY onderzoek GGD BIJLAGE 5 Resultaten Almelopanel BIJLAGE 6 De hotspots op de kaart BIJLAGE 7 Reactie op de ingekomen zienswijzen BIJLAGE 8 Lijst van deelnemers Pagina 4 van 55

5 SAMENVATTING Wettelijk kader De Europese Richtlijn Omgevingslawaai (Richtlijn Omgevingslawaai) richt zich op de evaluatie en beheersing van geluidbelasting waaraan woningen, en dus mensen, worden blootgesteld. De Richtlijn Omgevingslawaai is in 2004 in de Wet geluidhinder opgenomen en in 2012 omgezet naar de Wet milieubeheer. Om uitvoering te geven aan deze richtlijn zijn in Nederland voor dit specifieke doel onder andere agglomeraties met minimaal inwoners aangewezen. Gemeente Almelo maakt samen met de gemeenten Enschede en Hengelo onderdeel uit van de agglomeratie Enschede. Om de vijf jaar wordt een geluidbelastingkaart en een actieplan omgevingslawaai gemaakt. In 2017 is de geluidbelastingkaart vastgesteld. Vervolgens moet er een actieplan vastgesteld worden. De gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo werken samen bij het opstellen van het actieplan. Inspraak De uniforme voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 Algemene wet bestuursrecht is van toepassing op de vaststelling van het actieplan omgevingslawaai. Een ieder heeft zienswijzen naar voren kunnen brengen over het ontwerp actieplan omgevingslawaai. Ook de gemeenteraad van de gemeente Almelo is hiertoe in de gelegenheid gesteld. Het college van de gemeente geeft vervolgens een reactie op de zienswijzen en stelt het definitieve actieplan omgevingslawaai vast. Inwonersparticipatie Naast de formele inspraak zijn inwoners ook uitgenodigd via het Almelopanel om mee te praten over geluid in hun woonomgeving. Ongeveer 25 inwoners hebben hier gehoor aan gegeven. Dit heeft geresulteerd in 121 knelpunten of wensen op het gebied van het beperken van geluidhinder en aanverwante zaken (zie hoofdstuk 5). De participatie past goed bij de nieuwe organisatie van de gemeente. De gemeente wil gaan werken met wijksturing en -programma s. De gemeente gaat beter luisteren naar de wensen van de inwoners. Elke wijk krijgt mogelijk een eigen budget om de wensen te realiseren. Inwoners krijgen dus ook een eigen verantwoordelijkheid en de vrijheid om te kiezen. De aangedragen knelpunten en wensen gaan globaal over de volgende onderwerpen: Storend gedrag van verkeersdeelnemers, zoals hoge snelheden, hinder van vrachtwagens (routes en bevoorrading), motoren en brommers; Hinderlijk gedrag van buurtbewoners, vuurwerk, mensen die na uur sporten, hangjongeren en tuinfeesten; Hinder van het s morgensvroeg legen van ondergrondse containers en groenonderhoud; Het ontbreken van toezicht op ongewenst gedrag, verkeer remmende maatregelen en flitspalen en Het lawaai van de Rijksweg A35 en goederentreinen. Rapportage geluidbelastingkaarten Op 6 juni 2017 is in dit kader de geluidsbelastingkaart van de gemeente Almelo vastgesteld. Op deze kaart is de actuele situatie (peiljaar 2016) te zien van de geluidhinder als gevolg van wegverkeer, railverkeer en industrie. Volgens de geluidsbelastingkaart zijn in Almelo inwoners ernstig gehinderd en inwoners gehinderd door omgevingslawaai van wegen en spoorlijnen. Daarmee is 3% (2011: 3%) van de bevolking ernstig gehinderd en ongeveer 7,4% (2011: 7,6%) gehinderd door omgevingslawaai. De grootste bijdrage tot deze hinder wordt geleverd door wegverkeer. In Almelo zijn 702 inwoners door omgevingslawaai slaapverstoord. Pagina 5 van 55

6 Daarmee is 0,97% (2011: 1,1%) van de bevolking slaapgestoord. Ook voor de slaapverstoorde mensen is het wegverkeer de voornaamste bron. Ambitie (plandrempels) In het actieplan omgevingslawaai wordt gewerkt met een plandrempel. De plandrempel is een ambitiewaarde. De gemeente mag de hoogte van de plandrempel zelf vaststellen en mag daarbij afwijken van de normen die in de Wet geluidhinder zijn opgenomen. In situaties waar de geluidbelasting hoger is dan de plandrempel worden bekeken of maatregelen mogelijk zijn om deze overschrijding terug te dringen. De ambitiewaarde is geen grenswaarde die gehaald moet worden op straffe van sancties indien de waarde niet wordt gerealiseerd. De gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo hebben wederom besloten om gezamenlijk de plandrempel vast te stellen op 63 db (voor weg- en railverkeerslawaai). Voor industrielawaai geldt een plandrempel van 55 db. Hotspots Onder hotspots wordt verstaan: een cluster van locaties waar de plandrempel wordt overschreden en die in het actieplan nader zijn bekeken. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat een helder beeld van de situaties in Almelo waar de hoogste geluidbelastingen optreden. In Almelo zijn voor de komende vijf jaren vier hotspots toegevoegd aan de negen hotspots uit Evaluatie Actieplan Omgevingslawaai In de vorige planperiode zijn negen hotspots in Almelo vastgesteld. Bij de vaststelling is bepaald dat er alleen maatregelen getroffen zouden worden als er werk met werk gemaakt werd en er voldoende financiële dekking was. De aanleg van geluidarm asfalt, in combinatie met groot onderhoud aan de weg, was de enig aangewezen maatregel. Hotspots gemeentelijke wegen Getroffen maatregelen ( ) 1 Ootmarsumsestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. Los van het actieplan is de Sluitersveldsingel qua doorstroming verbeterd. Of er minder sluipverkeer over de Ootmarsumsestraat rijdt is nog niet bekend. 2 Schoolstraat Geen groot onderhoud en er ligt al geluidarm asfalt. 3 Nachtegaalstraat Stil asfalt toegepast op de Nachtegaalstraat (2014/2015). Sanering van 105 B-lijst woningen aan de Nachtegaalstraat is in uitvoering en naar verwachting gereed in Violierstraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 5 Henriette Roland Holstlaan Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 6 Wierdensestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 7 Rietstraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 8 Zuiderstraat en Bornerbroeksestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 9 Bornsestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. Hotspots In aanvulling op de nog resterende hotspots uit 2013 zijn de volgende 4 hotspots toegevoegd. Hotspots gemeentelijke wegen Ligging 10 Raveslootsingel (t.h.v. Swanehof) tussen Poulinkstraat en de Aa 11 Van Rechteren Limpurgsingel, tussen Hofstraat en kanaal (t.h.v. de Oosteres) 12 Bruglaan (oneven nummers) tussen Sluiskade ZZ en Westerdokstraat 13 Berlagelaan (oneven nummers) tussen Ledeboerslaaan en Rombout Verhulstlaan Pagina 6 van 55

7 Mogelijk te treffen maatregelen en de kosten-batenanalyse De focus in de kosten-batenanalyse ligt op het aanbrengen van stille wegdekken. Alle overige maatregelen zijn moeilijk te begroten en ook hun effect op het aantal geluidbelaste woningen is moeilijk exact weer te geven. De toepassing van stil asfalt in plaats van het reguliere asfalt leidt tot hogere onderhoudskosten. De gemeente Almelo past bij alle hotspots stil wegdek toe, waar dit technisch mogelijk is. Het jaarlijks onderhoudsbudget wordt hiervoor vanaf 2022 eerst met verhoogd en daarna over 10 tot 15 jaar geleidelijk met nog eens verhoogd. Voor de meeste hotspots geldt dat er de komende planperiode (5 jaren) geen onderhoud is gepland en dat het toepassen van stil asfalt daarmee nu nog niet aan de orde is. Hotspots gemeentelijke Mogelijk te treffen maatregelen ( ) wegen 1 Ootmarsumsestraat De straat kent verschillende typen wegvakken. Er rijden bijvoorbeeld geen vrachtwagens onder de tunnel door. Op de Jozefstraat rijdt relatief veel vrachtverkeer. Tot 2022 wordt er geen groot onderhoud gepleegd en vanwege de vele zijstraten en parkeervakken (wringend verkeer) ligt de toepassing van stil asfalt niet voor de hand. Bij het Eskerplein liggen klinkers. Bij het Eskerplein is gekleurd asfalt te overwegen. De klinkers zijn destijds vanwege stedenbouwkundige argumenten gelegd. De verdiept liggende putdeksels maken extra lawaai. De putdeksels zijn verzakt. Beheer beoordeelt dit. Er start een proef i-vri van Mariaparochie tot de snelweg om het verkeer sneller te laten doorstromen op de hoofdwegen. Door ook het afslaan te vertragen kan de Ootmarsumsestraat rustiger worden. 2 Schoolstraat Het groot onderhoud staat gepland in Omdat er stil asfalt ligt komt er geluidarm asfalt terug. Ook komt er een oversteekvoorziening. Deze voorziening heeft een snelheid remmend effect. 3 Nachtegaalstraat De Nachtegaalstraat is voorzien van een stiller asfalt (Microflex SMA). Vervolgens zijn de 113 woningen langs deze weg meegenomen in een gevelisolatieproject. Die geluidsanering wordt in 2019 afgerond. 4 Violierstraat Op de kruising van de Violierstraat en de Deldensestraat zijn de verkeerslichten verwijderd. En er zijn middengeleiders teruggeplaatst. De komende tien jaar staat er geen groot onderhoud gepland. De woningen die op de saneringslijst staan, zijn formeel gesaneerd door verkeersmaatregelen en de aanleg van de Nijreessingel. 5 Henriette Roland Holstlaan Volgens de inspecties heeft de straat binnen vijf jaar onderhoud nodig. Het moment hangt heel sterk samen met komst van een bouwmarkt op het Rhijnbeekterrein. Stiller asfalt lijkt mogelijk, ook op een eventuele ovonde. 6 Wierdensestraat Het asfalt in de Mans Kapbergtunnel wordt momenteel vervangen. Het genoemde wegvak valt daar buiten. Voorlopig is daar geen groot onderhoud nodig. Als de fietssnelweg wordt doorgetrokken wijzigt het profiel ook. Er is rijkssubsidie mogelijk voor geluidarm asfalt en woningisolatie bij de aanliggende woningen. 7 Rietstraat De woningen zijn net als die langs de Violierstraat al gesaneerd vanwege de aanleg van de Nijreessingel. Qua onderhoud wordt de Rietstraat in tweeën geknipt. Het deel tussen de Violierstraat en het spoor krijgt voor 2022 groot onderhoud. De intensiteit is niet zo hoog en er is wringend verkeer (zijstraten en parkeervakken). Verkeerstellingen en snelheidsmetingen zijn nodig om te bepalen of geluidarm asfalt zinvol is. Er zijn snelheidsremmers en plateaus aanwezig. 8 Zuiderstraat en De Zuiderstraat krijgt voor 2022 groot onderhoud. Vanwege de VRI op de Pagina 7 van 55

8 Bornerbroeksestraat kruising met de Raveslootsingel en de opstelvakken is het de vraag of stiller asfalt zinvol is. De Bornerbroeksestraat heeft nog geen groot onderhoud nodig. De meeste woningen langs beide wegen zijn al geïsoleerd. 9 Bornsestraat In 2018 wordt groot onderhoud uitgevoerd. Geluidarm asfalt is hier niet wenselijk. Nu ligt er DAB. Geluidarm asfalt is niet geschikt vanwege het laden en lossen, wringend verkeer, enzovoort. In plaats van asfalt wordt gedacht aan klinkers. Dat geeft meer geluid en vraagt om minder verkeer. Er komt een oversteekvoorziening ter hoogte van de supermarkt. 10 Raveslootsingel (ter hoogte van appartementencomplex De Swanehof) 11 Van Rechteren Limpurgsingel (ter hoogte van Oosteres) Het geluid komt van de weg en het spoor. De Raveslootsingel is een invalsweg die drukker wordt. Er is geen alternatieve route. Mogelijke maatregelen zijn geluidarm asfalt en een afscherming van het balkon. Tot 2022 vindt er geen groot onderhoud plaats. Stil asfalt is wel mogelijk. Er zijn geen verkeersmaatregelen mogelijk. De woningen zijn bij de bouw geïsoleerd. Elders op de singel ligt geluidarm asfalt. Geluidarm asfalt is mogelijk. Tot 2022 is er geen groot onderhoud. Diffractoren zijn (bij wijze van proef) mogelijk. Ook geluidschermen kunnen een optie zijn. 12 Bruglaan (deels) Tot 2022 komt er geen groot onderhoud aan het wegdek. Stil asfalt is te zijner tijd wel mogelijk. Eigenlijk komt dit wegvak niet in aanmerking omdat het maar 150 meter lang is en daarmee te kort. 13 Berlagelaan (deels) De straat krijgt voor 2022 geen groot onderhoud. Stil asfalt is niet wenselijk vanwege veel zijstraten en parkeerhavens. Uiteindelijk is het isoleren van de woningen de enige efficiënte oplossing. Belangrijke infrastructurele werken Verwachte ontwikkelingen zoals groot onderhoud zijn van belang voor het actieplan. Daar waar mogelijk wordt bij de hotspots aansluiting gezocht met het Integraal Groot OnderhoudsPlan (IGOP). Almelo mag jaarlijks ongeveer 165 nieuwe woningen toevoegen aan het woningbestand. Daarnaast gaat het om projecten in de stad voor vervangende nieuwbouw die beperkt van omvang zijn. Een beperkt aantal projecten heeft ruimtelijke gevolgen, bijvoorbeeld omdat er veel woningen worden gepland of omdat de wegstructuur verandert. Een voorbeeld daarvan is het project De Velden (voormalig Indiëterrein). Geschatte effecten van de voorgenomen maatregelen Om de effecten van de voorgenomen maatregelen in kaart te brengen, is een berekening gemaakt. Daarbij is het uitgangspunt dat het geluidarme asfalt bij de hotspots 4 tot en met 8 en 10 tot en met 12 zijn aangebracht. De effecten op de aantallen geluidbelaste woningen en gehinderden zijn per geluidklasse L den in de onderstaande tabel weergegeven. Aantallen geluidbelaste woningen Aantallen gehinderden Geluidklasse, Lden Voor maatregelen Na maatregelen Voor maatregelen Na maatregelen db db db db db Pagina 8 van 55

9 Acties De gemeente Almelo heeft de laatste jaren al heel veel gedaan om het geluid bij bestaande woningen te beperken. Het spoor is verdiept gelegd en er staan geluidschermen langs het spoor. De rijkswegen zijn om de stad gelegd en de Nijreessingel ontlast de Violierstraat. Op verschillende locaties stil asfalt toegepast en langs de Van Rechteren Limpurgsingel staan ter hoogte van de Kogellaan geluidschermen. De woningen die op de A-lijst staan zijn inmiddels allemaal voorzien van geluidisolatie. Al deze acties hebben een positief effect op de geluidsituatie in de gemeente Almelo. De gemeente zet het bestaande beleid door maar neemt ook nieuwe acties op in dit actieplan. Acties De gemeente Almelo bespreekt het thema geluid structureel in de wijk bij de gebruikelijke wijkschouw. De gemeente Almelo legt stil asfalt aan bij de hotspots, waar dit technisch haalbaar en financieel mogelijk is. De gemeente Almelo legt bij groot onderhoud de oorspronkelijke geluidreductie vast en bepaalt de geluidreductie van het nieuwe type asfalt. De oorspronkelijke geluidreductie van het asfalt blijft ook in de toekomst het uitgangspunt. De gemeente Almelo bepaalt in 2018 welke B-lijst woningen (nog) in aanmerking komen voor de geluidsanering en dient in 2019 of 2020 geluidsaneringsprogramma s in bij het ministerie van I&W. De gemeente Almelo streeft er naar zo veel als mogelijk, samen met de inwoners, knelpunten aan te pakken of wensen te realiseren in de komende vijf jaren. De gemeente Almelo rapporteert jaarlijks (rond juni) over de stand van zaken voor wat betreft de knelpunten en wensen aan de betrokken inwoners. Conclusie Voor de meeste hotspots geldt dat er de komende planperiode geen onderhoud is gepland en dat het toepassen van stil asfalt daarmee nog niet mogelijk is. De gemeente Almelo volgt de komende planperiode de aanpak zoals hierboven bij acties is beschreven om te bekijken in hoeverre het toch mogelijk is om maatregelen te treffen. Voor de overige locaties geldt dat de woningen meestal op de saneringslijst (B-lijst ) staan en dat er in de toekomst nog maatregelen volgen. Als alle hotspots worden voorzien van geluidarm asfalt nemen de jaarlijkse exploitatielasten geleidelijk toe. In 2022 met ongeveer en daarna geleidelijk over 10 tot 15 jaar met nog een In Almelo is de toepassing van stille wegdekken een veelbelovende maatregel om de geluidbelasting te reduceren. Daarnaast zijn maatregelen zoals het stimuleren van openbaar vervoer en het bevorderen van fietsverkeer, die een positief effect hebben op de verlaging van de geluidbelasting in de gehele gemeente, onderdeel van het bestaande beleid in Almelo. Al deze acties hebben een positief effect op de geluidsituatie in de gemeente Almelo. Pagina 9 van 55

10 1. WAAROM EEN ACTIEPLAN? 1.1 Geluid in de woonomgeving Almelo is een mooie, groene gemeente in Twente. De stad heeft prachtige parken, waarvan er vier zijn gewaardeerd met de Green Flag Award. 1 De natuur reikt tot in de binnenstad. Langs de rivier de Aa, die dwars door de stad stroomt, is het prettig wonen en wandelen. De stad is ruim opgezet en relatief rustig. Toch zijn er plekken waar overmatig geluid heerst. Afbeelding 1 Beeklustpark Als er te veel geluid in de woonomgeving is, heeft dat ook gevolgen voor de beleving van de leefkwaliteit. Mensen ervaren te veel geluid in de woonomgeving als minder waardevol. Toch hoeft het niet overal stil te zijn. Bij een woonomgeving horen geluiden en sommige straten zijn levendiger dan andere. Het is dus de opgave voor de overheid om samen met zijn Afbeelding 2 Almelose Aa burgers deze afweging te maken: Niet zoveel geluid dat de volksgezondheid in gevaar komt, maar wel een leefkwaliteit en woonklimaat dat past bij de aard van de omgeving. In dit Actieplan Omgevingslawaai (actieplan) zijn de huidige geluidssituaties inzichtelijk gemaakt, de belangrijkste hotspots bepaald, vragen van inwoners behandeld en de mogelijk te treffen maatregelen in beeld gebracht om de geluidssituatie te verbeteren. 1.2 Wettelijk kader De Wet geluidhinder (Wgh) geldt sinds Deze wet is in de loop der tijd aangevuld met en deels vervangen door de Wet milieubeheer (Wm). Deze wetten zijn belangrijke instrumenten om teveel geluid te voorkomen en te beperken. In 2002 is de Europese Richtlijn Omgevingslawaai (Richtlijn) vastgesteld. 2 In Nederland is deze Richtlijn in 2004 in de Wgh geïmplementeerd. 3 De Richtlijn heeft vooral de bedoeling om op lokaal niveau in kaart te brengen hoe het er met omgevingslawaai voor staat en wat de gemeentelijke overheid daar in samenspraak met zijn inwoners aan wil doen. De Richtlijn richt zich op de evaluatie en beheersing van geluidbelasting waaraan woningen, en dus mensen, worden blootgesteld. Vooral de gezondheidsaspecten, te weten schadelijke en hinderlijke effecten, zijn hierbij van belang. Om de schadelijke gevolgen van omgevingslawaai te bestrijden, worden volgens de Richtlijn de volgende drie verplichte instrumenten elke vijf jaar toegepast: 1) Eerst de inventarisatie van de geluidniveaus in de omgeving. Hoeveel geluid is er en waar komt het vandaan? Deze inventarisatie wordt weergegeven op de geluidsbelastingkaart; 2) De inventarisatie wordt gevolgd door het beheersen en waar nodig verlagen van dat geluid middels het vaststellen van een actieplan en 1 Green Flag Award parken in de gemeente Almelo: het Beeklustpark, het Goossenmaatspark, het Schelfhorstpark in Almelo en het dorpspark in Bornerbroek. 2 Richtlijn 2002/49/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 juni 2002 inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai, PbEG L 189 (geluidsbelastingkaarten en actieplannen). 3 Voorheen hoofdstuk IX van de Wet geluidhinder, thans titel 11.2 van de Wet milieubeheer. Pagina 10 van 55

11 3) Vervolgens worden de inwoners geïnformeerd over omgevingslawaai en de effecten daarvan. Hierbij hoort het publiceren van de geluidsbelastingkaarten en het houden van inspraak over het actieplan. Het toepassingsgebied van de geluidsbelastingkaart en het actieplan beperkt zich tot een aantal gedefinieerde brontypen, te weten weg- en railverkeer, luchtvaart en specifieke vastgelegde industriële activiteiten. Een meer gedetailleerde uitwerking over het opstellen van de geluidsbelastingkaart en het actieplan is gegeven in een tweetal uitvoeringsbesluiten, te weten het Besluit geluid milieubeheer 4 en de regeling geluid milieubeheer. 5 Om uitvoering te geven aan deze Richtlijn zijn in Nederland voor dit specifieke doel agglomeraties aangewezen. De gemeente Almelo is samen met de gemeenten Enschede en Hengelo aangewezen als de agglomeratie Enschede (de agglomeratie). Op 6 juni 2017 zijn de geluidsbelastingkaarten voor 2016 volgens de Richtlijn door het college van burgemeester en wethouders (het college) vastgesteld, met daarin de huidige situatie van het omgevingslawaai in Almelo. De geluidsbelastingkaarten zijn gepubliceerd op het internet en in te zien op een digitale kaart via de website De pdf-kaarten en bijhorende Rapportage geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 gemeente Almelo (Rapportage geluidsbelastingkaarten) zijn op te vragen bij de gemeente. In bijlage 2 van dit actieplan is een samenvatting opgenomen van de Rapportage geluidsbelastingkaarten. De gemeente is als vervolg op de geluidsbelastingkaarten op grond van de Richtlijn verplicht om voor de gemeentelijke wegen een actieplan vast te stellen. Gedeputeerde Staten stelt een actieplan voor de provinciale wegen vast. De actieplannen voor de rijkswegen, hoofdspoorwegen en grote luchthavens worden vastgesteld door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat (I en W). 6 ProRail B.V. stelt een actieplan op voor railverkeer. 1.3 Van geluidsbelastingkaart naar actieplan De geluidssituatie in de gemeente Almelo is beschreven in de Rapportage geluidsbelastingkaarten. De geluidsbelastingkaarten beschrijven de situatie in Om van de geluidsbelastingkaarten tot een actieplan te komen, is een aantal stappen nodig. Dit hoofdstuk licht kort de zes processtappen toe Vaststellen plandrempel Volgens de Richtlijn moet het actieplan gaan over prioritaire problemen. Van een prioritair probleem is sprake als een relevante grenswaarde wordt overschreden. Bij implementatie in de Nederlandse wetgeving is het begrip relevante grenswaarde vertaald in plandrempel. De plandrempel is een ambitieniveau dat het maximaal acceptabele geluidsniveau weergeeft (op de buitenmuur van een woning). Een eerste stap in het maken Figuur 1 Proces van geluidbelastingkaart naar actieplan van een actieplan is het vaststellen van één of meer plandrempels. Op basis van de plandrempel(s) wordt beleid geformuleerd. In situaties waar de 4 AMvB, gepubliceerd in het Staatsblad 2012, nummer Ministeriële regeling, gepubliceerd in de Staatscourant 2012, nummer Voorheen was dit de minister van Infrastructuur en Milieu. Pagina 11 van 55

12 geluidsbelasting hoger is dan de plandrempel worden maatregelen ( acties ) overwogen om deze overschrijding terug te dringen Inventarisatie van maatregelen Er zijn verschillende soorten maatregelen denkbaar, waarmee geluid in de omgeving kan worden verminderd. In deze tweede stap worden die maatregelen op een rij gezet en tegen elkaar afgewogen. Dan gaat het om vragen als: welke effecten kunnen met die maatregel worden bereikt, welke kosten zijn ermee gemoeid en welke andere effecten zijn ermee te bereiken, bijvoorbeeld verbetering van de luchtkwaliteit. Het geluid in de woonomgeving kan afkomstig zijn van bronnen waarop de gemeente geen directe invloed kan uitoefenen, zoals rijks- en provinciale wegen. De beheerders van deze bronnen, in deze Rijkswaterstaat en de provincie Overijssel, moeten zelf ook actieplannen maken Kosten-batenanalyse In deze stap worden de kosten en de baten van de maatregelen tegen elkaar afgewogen. De kosten van de maatregelen moeten in verhouding zijn met baten die ermee bereikt kunnen worden. De kosten en baten hebben dus invloed op de keuze van de maatregelen. De kosten van maatregelen laten zich doorgaans goed in geld uitdrukken, maar de baten zijn meer te verwachten in de richting van volksgezondheid, lagere zorgkosten en de verkoopwaarde van onroerende goederen. Er is geen vast omschreven wijze voor het berekenen van de kosten en baten Opstellen van het ontwerp actieplan Nadat de vorige stappen zijn doorlopen stelt het college een ontwerp actieplan vast. In dat ontwerp actieplan moet de wetgeving beschreven worden alsmede ook: Het betrokken gebied, De resultaten van de geluidsbelastingkaarten, Het voorgenomen beleid dat gevolgen kan hebben voor de geluidskwaliteit in de komende 10 jaar, zoals de uitvoering en invulling van bepaalde bestemmingsplannen of andere ruimtelijke ontwikkelingen en De voorgenomen maatregelen ter verbetering van de geluidskwaliteit in de komende vijf jaar Publicatie en inspraak Artikel van de Wm beschrijft de procedure voor de vaststelling van het actieplan. De voorbereiding gebeurt volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In tegenstelling tot wat er in artikel 3:15 van de Awb beschreven staat, kan iedereen zienswijzen naar voren brengen over het ontwerp actieplan. Ook de gemeenteraad van de gemeente Almelo kan zienswijzen uitbrengen. De termijn voor het naar voren brengen van zienswijzen bedraagt zes weken. Het college van de gemeente verwerkt in een reactie die zienswijzen. Zo nodig volgt aanpassing van het actieplan. Zie bijlage 7 voor de ingekomen zienswijzen en de bijbehorende beantwoording. Bezwaar en beroep zijn niet mogelijk Vaststelling actieplan en verzending aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Na verwerking van de zienswijzen stelt het college het definitieve actieplan vast. Binnen één maand na de vaststelling stelt het college de stukken ter beschikking aan een ieder en verzend het actieplan aan de door het ministerie van I en W aangewezen instantie. 7 Het ministerie van I en W moet de gegevens elke vijf jaar verzamelen, categoriseren en verzenden aan de Europese Commissie. 7 Voorheen was dit het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Pagina 12 van 55

13 2. LOKALE BESCHRIJVING In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de huidige situatie van de gemeente Almelo op het gebied van geluid. Eerst volgt een korte beschrijving van de gemeente Almelo. Vervolgens wordt het gemeentelijk gebiedsgericht geluidbeleid behandeld, waarna de infrastructurele werken en / of ruimtelijke ontwikkelingen worden weergegeven die van invloed kunnen zijn op de geluidsituatie. Later in het hoofdstuk wordt ingegaan op de gezondheidssituatie, de beleving, de stille gebieden, de saneringsopgave en de al genomen maatregelen in de gemeente Almelo. 2.1 Beschrijving situatie in de Gemeente Almelo De gemeente Almelo heeft inwoners. 8 Het grondgebied beslaat een oppervlakte van bijna 70 km². Door Almelo lopen enkele doorgaande gemeentelijke wegen waardoor hoge verkeersintensiteiten hoge geluidbelastingen op de gevels van woningen veroorzaken. Deze wegen zijn onder andere de Ootmarsumsestraat, de Henriëtte Roland Holstlaan, de Violierstraat, de Nachtegaalstraat, de Bornerbroeksestraat, de Rietstraat, de Zuiderstraat, de Pastoor Ossestraat, de Entersestraat en de Bornestraat. Afbeelding 3 Gemeente Almelo 9 8 Bron: Cijfers & trends Almelo, Bevolking, peildatum 1 januari 2017 (met bronvermelding naar Basis Registratie Personen (BRP)). 9 Bron: Google Maps. Pagina 13 van 55

14 Daarnaast ligt de gemeente Almelo binnen de geluidcontouren van wegen waarvan de gemeente geen wegbeheerder is. Aan de zuidelijke rand van de stad Almelo loopt de Rijksweg A35. Aan de westzijde ligt de Rijksweg N36. Deze weg vervangt de N743 en N349. Rijkswaterstaat is wegbeheerder van beide rijkswegen. Vanuit het zuidoosten komt de N743 Almelo binnen. Dat is een provinciale weg waarvan de provincie Overijssel wegbeheerder is. Afbeelding 4 XL Businesspark Daarnaast loopt door het centrum van Almelo de spoorlijnen van de trajecten Deventer Almelo, Almelo Hengelo, Zwolle Almelo en Almelo Mariënberg. ProRail is beheerder van deze spoorlijnen. In Almelo liggen drie gezoneerde industrieterreinen, dat zijn: Bedrijvenpark Twente en Dollegoor, De Sumpel en het Regionaal Bedrijventerrein (XL Businesspark). 2.2 Gemeentelijk gebiedsgericht geluidbeleid Sinds 2009 heeft de gemeente Almelo Gebiedsgericht geluidbeleid gemeente Almelo voor nieuwe ontwikkelingen binnen haar gemeentegrenzen. Hoewel het geluidbeleid zich primair richt op nieuwe situaties, bleek er behoefte te bestaan om de bestaande knelpunten in beeld te brengen. De doelstellingen van het gebiedsgerichte geluidbeleid zijn: het voorkomen van nieuwe geluidhindersituaties, het monitoren van en inzicht geven in de bestaande situaties, het saneren van bestaande geluidhindersituaties langs wegen en het beheer van geluidruimte voor bedrijven. Ook dit actieplan geeft uitvoering aan een van de doelstellingen uit het gebiedsgerichte geluidbeleid voor wat betreft de aanpak van geluidhindersituaties (de zogenaamde hotspots ). 2.3 Belangrijke infrastructurele werken en / of ruimtelijke ontwikkelingen Dit actieplan kijkt in principe vijf jaren vooruit. De kwaliteit van de leefomgeving in Almelo wordt niet alleen beïnvloed door de maatregelen en acties, die de gemeente zelf in het kader van dit actieplan wil uitvoeren, maar ook door de verwachte en voorgenomen ruimtelijke ontwikkelingen. Verwachte ontwikkelingen zoals groot onderhoud zijn ook van belang voor het actieplan. Daar waar mogelijk wordt bij de hotspots aansluiting gezocht met het Integraal Groot OnderhoudsPlan (IGOP). Almelo mag jaarlijks ongeveer 165 nieuwe woningen toevoegen aan het woningbestand. Daarnaast gaat het om projecten in de stad voor vervangende nieuwbouw die beperkt van omvang zijn. Een beperkt aantal projecten heeft ruimtelijke gevolgen, bijvoorbeeld omdat er veel woningen worden gepland of omdat de wegstructuur verandert. Een voorbeeld daarvan is het project De Velden (voormalig Indiëterrein). 2.4 Gezondheid Overmatig geluid in de woonomgeving leidt tot ongewenste effecten. Lawaai in de woonomgeving veroorzaakt vooral hinder en verstoring van slaap. Via lichamelijke stressreacties kan lawaai de kans op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten vergroten en de klachten verergeren van mensen die al lijden aan hart- en vaatziekten. Lichamelijke stressreacties treden Pagina 14 van 55

15 meestal pas op na jarenlange blootstelling aan (zeer) hoge geluidniveaus in de woon- of werkomgeving. Lawaai kan ook leerprestaties van kinderen beïnvloeden. Tijdens het opstellen van het actieplan is GGD Twente (GGD) nadrukkelijk bij het proces betrokken. GGD heeft de gemeente Almelo geïnformeerd over de relatie tussen geluid en gezondheid en hen gewezen op de mogelijkheden die de GGD heeft om te kwantificeren hoe groot het gezondheidsverlies is ten gevolge van de blootstelling aan het geluid van weg- en railverkeer en bedrijven. De kwantificering vindt plaats met de Daly-methodiek. Dit is een methodiek waarmee de gezondheidswinst van verschillende scenario s wordt uitgedrukt in een getal (de Daly). 12 Een Daly is opgebouwd uit het aantal verloren jaren door vroegtijdige sterfte en de jaren geleefd met ziekte. Deze methode is een geschikte manier om gezondheidswinst kwantitatief te bepalen. Vermindering met één Daly levert een gecalculeerde gezondheidswinst op van ,- voor één jaar. Deze winst (onder andere door lagere zorgkosten) is echter (grotendeels) niet beschikbaar voor de gemeente. De GGD heeft de gezondheidseffecten van de in kaart gebrachte geluidssituatie in 2016 voor Almelo voor twee scenario s doorgerekend: 1) één zonder plandrempel en 2) één met plandrempel van 63 db L den. Hieronder volgt een korte samenvatting van het rapport dat de GGD heeft opgesteld. In bijlage 4 is de volledige rapportage van de GGD opgenomen Resultaten onderzoek GGD Om inzichtelijk te maken hoeveel gezondheidswinst te behalen is, heeft de GGD berekeningen uitgevoerd met de Daly-methodiek. Het aantal ernstig gehinderden of ernstig slaapverstoorden wordt vermenigvuldigd met een weegfactor en een disability duur (de periode waarvoor het verlies aan gezondheid geldt). Het rapport van de GGD geeft aan dat omgevingslawaai in Almelo in 2016 zorgde voor een berekende gezondheidsverlies van in totaal 197,3 daly s. Vermindering met één Daly levert een gecalculeerde gezondheidswinst op van ,-. Deze winst is opgebouwd uit veel factoren. In het onderzoek is gekeken naar de winst in Daly s wanneer de gecumuleerde geluidsbelasting ten gevolge van het weg- en railverkeer in de gemeente wordt teruggebracht naar de plandrempel van 63 db. Naleving van deze plandrempel levert (ten opzichte van een scenario zonder plandrempel) een berekende gezondheidswinst op van 2,8 Daly. Het onderzoek wijst verder uit dat de bijdrage van railverkeer gering is in vergelijking met de bijdrage van wegverkeer. Het hanteren van deze plandrempel levert een totale gezondheidswinst op van ,80 (2,8 Daly x ,-). Zoals al vermeld is deze winst niet voor de gemeente beschikbaar. Ook heeft de GGD in 2016 een gezondheidsmonitor geluid in de regio Twente uitgevoerd. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de ervaren geluidhinder door inwoners (volwassen en ouderen) uit Almelo. In Almelo zijn er 842 vragenlijsten correct ingevuld en gebruikt voor de analyse. 10 Kempen, E. E. M. van & D. J. M. Houthuijs (2008), Omvang van de effecten op gezondheid en welbevinden in de Nederlandse bevolking door geluid van weg- en railverkeer, Rapportnummer: , RIVM, Bilthoven Daly: Disability Adjusted Life Years of wel het verlies aan gezonde levensjaren. Pagina 15 van 55

16 Ervaren geluidhinder door: (totaal van matige en ernstige geluidhinder) Twente % Almelo % Enschede % Hengelo % Ervaren geluidhinder door wegverkeer > 50 km/u Ervaren geluidhinder door wegverkeer < 50 km/u Ervaren geluidhinder door treinverkeer Ervaren geluidhinder door vliegverkeer Ervaren geluidhinder door brommers/scooters Ervaren geluidhinder door buren Ervaren geluidhinder door bedrijven/industrie Tabel 1 GGD gezondsheidsmonitor 2016: ervaren geluidhinder in Almelo en Twente Belevingsonderzoek Vanwege dit actieplan is in april 2017 een enquête over geluidhinder en trillinghinder gehouden onder de leden van het AlmeloPanel. 14 Het Kennispunt Twente heeft de enquête aan de gemeente gerapporteerd. De belangrijkste resultaten over geluidhinder zijn hieronder opgesomd. Ook zijn de resultaten uit 2012 vergeleken met die van De volledige rapportage van het Kennispunt Twente is opgenomen in bijlage 5. De voornaamste resultaten zijn: De mate van ernstige geluidhinder, slaapverstoring en trillinghinder is toegenomen in Almelo ten opzichte van De ervaren ernstige geluidhinder onder panelleden is het hoogst in Aadorp en de wijk De Riet. Er is sprake van een toename in het aandeel ernstig slaapverstoorden in de wijk De Windmolenbroek. Ten opzichte van 2012 is het aandeel ernstig geluidgehinderden door wegverkeer, buren en treinen toegenomen. Het aandeel ernstige slaapverstoorden is toegenomen bij zeven van de negen geluidbronnen. De meeste panelleden ervaren ernstige geluidhinder door wegverkeer (15%), bromfietsers / scooters (13%) en buren (11%). In onderstaand figuur zijn de percentages inzichtelijk gemaakt van de ernstig geluidgehinderde panelleden naar bron (2012 en 2017). Op de geluidsbelastingkaart zijn alleen de bronnen wegverkeer (exclusief bromfietsers / scooters), railverkeer en bedrijven / industrie opgenomen. Het actieplan richt zich dus in eerste instantie op de geluidhinder vanwege het (gemeentelijk) wegverkeer. 13 Uit de rapportage van de GGD over Daly-berekeningen omgevingslawaai. 14 Het AlmeloPanel is een grote groep inwoners, die een aantal keren per jaar via internet een vragenlijst van de gemeente invult. Pagina 16 van 55

17 Figuur 2 Percentage ernstig geluidgehinderde panelleden naar bron De panelleden uit Aadorp en de wijken Ossenkoppelerhoek en De Riet ervaren het meest geluidhinder door wegverkeer. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen met percentages van de ernstig geluidgehinderden panelleden naar bron. In de tabel zijn de totalen voor de hele gemeente en de drie hoogst scorende wijken opgenomen. Tabel 2 Percentage ernstig geluidgehinderde panelleden naar bron, Almelo totaal en de drie Almelose wijken met het hoogste aandeel Stiltegebieden De Wgh en de Wm kennen geen normen voor stiltegebieden. Dergelijke gebieden worden dus niet beschermd vanuit de wet. Een stiltegebied kan een in een Provinciale Milieuverordening (PMV) vastgesteld gebied zijn, dat zo stil mogelijk gehouden wordt. Binnen de gemeentegrenzen van de gemeente Almelo liggen geen stiltegebieden. 15 Uit het rapport van Kennispunt Twente. 16 Uit het rapport van Kennispunt Twente. Pagina 17 van 55

18 2.7 Saneringsopgave In Nederland wordt al langer gewerkt aan het voorkomen of beperken van geluidhinder. De Wgh en de Wm verplichten bijvoorbeeld tot het uitvoeren van een geluidonderzoek bij nieuwe plannen voor woningbouw of nieuwe wegen en spoorwegen. De wet geeft dan grenswaarden aan waaraan in zulke situaties moet worden getoetst. Voor bestaande situaties (van voor 1986) zijn saneringsregelingen van toepassing. Als de zogenaamde saneringsgrenswaarde werd overschreden, wordt in principe door de rijksoverheid geld beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de sanering. De gemeenten hebben dergelijke situaties al lang geleden aangemeld. Deze situaties zijn terecht gekomen op een drietal landelijke lijsten: de A-lijst (urgente gevallen) en de B-lijst (minder urgente gevallen) voor wegverkeerslawaai en de Raillijst voor railverkeerslawaai. De landelijke budgetten zijn beperkt. De uitvoering van de sanering is een proces van vele jaren. In hoofdstuk 4 wordt in de kostenbatenanalyse ook ingegaan op de gesaneerde en nog te saneren woningen in de gemeente Almelo. 2.8 Al genomen maatregelen De gemeente Almelo heeft al heel veel gedaan om het geluid bij bestaande woningen te beperken. Het spoor Almelo Hengelo is over een afstand van één kilometer verdiept gelegd. Er staan geluidschermen langs het spoor. De rijkswegen zijn om de stad gelegd en de Nijreessingel ontlast de Violierstraat. Op een groot deel van de Van Rechteren Limpurgsingel ligt geluidarm asfalt en langs de Van Rechteren Limpurgsingel staan ter hoogte van de Kogellaan geluidschermen. De woningen die op de A-lijst staan zijn inmiddels allemaal voorzien van geluidisolatie. Een deel van de woningen die op de B-lijst staan zijn ook al voorzien van geluidisolatie. Pagina 18 van 55

19 3. COMMUNICATIE Communicatie is één van de verplichtingen uit de Richtlijn. De inwoners van de gemeente moeten voorgelicht worden over omgevingslawaai en de effecten daarvan. Hierbij hoort onder meer het publiceren van de geluidsbelastingkaarten en het houden van inspraak over het voorliggende actieplan. De gemeente Almelo heeft dit keer voor het eerst ook ingezet op participatie van haar inwoners. In dit hoofdstuk worden de wettelijke inspraakprocedure en de participatie van de inwoners beschreven. 3.1 De wettelijke inspraakprocedure Het college van burgemeester en wethouders heeft het ontwerp actieplan vastgesteld en vrijgegeven voor inspraak. Het ontwerp actieplan heeft zes weken ter inzage gelegen. De ter inzage legging is bekend gemaakt in het digitale gemeenteblad. Eenieder heeft gedurende deze zes weken zienswijzen kunnen indienen. De reactie op de ingekomen zienswijzen is opgenomen in bijlage 7. Het ontwerp actieplan is vervolgens omgezet in een definitief actieplan en deze is vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. Het definitieve actieplan is opnieuw bekend gemaakt in het digitale gemeenteblad. 3.2 Participatie inwoners Voor de geluidbelastingkaarten is de geluidhinder berekend, maar geluid is ook beleving. Mensen kunnen omgevingsgeluid positief en negatief waarderen. Waar de een geniet van een fluitende vogel, geniet de andere van ronkende motoren. Geluid dat negatief wordt beoordeeld, wordt lawaai genoemd. Om dienstbaar te zijn, heeft de gemeente haar inwoners meer actief benaderd en bevraagd. De berekende knelpunten op de geluidbelastingkaart vormen één opgave. Maar van welke geluidhinder hebben inwoners (nog meer) last? En hoe kan deze geluidhinder aangepakt worden? Uit het recent uitgevoerde belevingsonderzoek (zie paragraaf 2.5 en bijlage 5) bleek dat één op de drie panelleden (inwoners) ernstige geluidhinder ondervindt. Eén op de zeven panelleden ervaart ernstige geluidhinder door wegverkeerslawaai. Bij de terugkoppeling van de resultaten van het belevingsonderzoek aan de panelleden is gevraagd of zij behoefte hadden om over geluidhinder in gesprek te gaan met de gemeente. 23 Panelleden (hierna participanten) bleken hiervoor belangstelling te hebben. In de volgende paragrafen is het proces van inwonersparticipatie beschreven. In hoofdstuk 5 worden hun knelpunten en wensen genoemd en behandeld. De participatie past goed bij de nieuwe organisatie van de gemeente. De gemeente wil gaan werken met wijksturing en -programma s. De wijksturing houdt in dat geluisterd wordt naar de wensen van inwoners. En elke wijk krijgt een eigen budget om die wensen te realiseren. Inwoners krijgen dus ook een eigen verantwoordelijkheid en de vrijheid om te kiezen Inventarisatie geluidhinderknelpunten Om goed voorbereid het gesprek aan te gaan, zijn eerst alle participanten individueel telefonisch benaderd. De participanten vertelden tijdens deze gesprekken over hun motivatie om mee te doen en de ervaren geluidhinder in de buurt. Op basis van de opgehaalde informatie, is gekozen om per wijk in gesprek te gaan met de participanten. Pagina 19 van 55

20 3.2.2 Gesprekken in de wijk Van maandag 30 oktober tot en met donderdag 16 november 2017 hebben vijf wijkgesprekken en twee individuele gesprekken plaatsgevonden. 17 De wijkgesprekken zijn gevoerd op basis van de methoden studio, aan de hand van een drietal stellingen. Afbeelding 5 In gesprek met inwoners in wijkcentrum De Schöppe De stellingen staan genoemd in tabel 11 in hoofdstuk 5. Aan de hand van de stellingen zijn knelpunten en wensen besproken en mogelijke oplossingen aangedragen. Daar waar de geluidbelastingkaarten alleen over wegverkeers-, railverkeers- en industrielawaai gaan, gingen de gesprekken ook over andere vormen van (geluid)hinder. Vuurwerk, burenlawaai, spelende kinderen en ronkende motoren zijn enkele voorbeelden van andere soorten van geluidhinder. Tijdens de individuele gesprekken is geen gebruik gemaakt van stellingen. De deelnemers vonden de gesprekken positief. Hun verwachtingen waren realistisch. Zij vonden het prettig om hun stem te laten horen en dat er naar geluisterd werd. Tijdens diverse gesprekken hebben de participanten aangegeven dat de gemeente vaker op deze manier in contact zou moeten treden met haar inwoners. Actie De gemeente Almelo bespreekt het thema geluid structureel in de wijk bij de gebruikelijke wijkschouw. Hoofdstuk 5 van dit actieplan beschrijft de inhoud en de (mogelijke) aanpak van de geluidhinderknelpunten op basis van de inwonersparticipatie. Eerst wordt in het volgende hoofdstuk ingegaan op de aanpak van de hotspots, die gebaseerd is op de Richtlijn. 17 Wijkgesprekken in 1. De Aalderinkshoek, 2. De Riet, Nieuwland en Ossekoppelerhoek, 3. De Schelfhorst, 4. De Swanehof en 5. Windmolenbroek en individueel in De Westeres en De Hofkamp. Pagina 20 van 55

21 4. DE AANPAK VAN DE HOTSPOTS Dit hoofdstuk beschrijft de oude (2013) en nieuwe (2018) hotspots. Onder hotspots wordt verstaan: een cluster van woningen waar de plandrempel wordt overschreden en die in het actieplan nader zijn uitgewerkt. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat een helder beeld van de situaties waar de hoogste geluidsbelastingen optreden. Eerst wordt teruggeblikt op (de aanpak van) de hotspots uit Met de genomen maatregelen en de uitkomsten van de nieuwe geluidbelastingkaarten zijn vervolgens de hotspots en de aanpak voor 2018 en verder bepaald. 4.1 Ambitie In dit actieplan is de plandrempel bepalend voor het vaststellen van de hotspots. De plandrempel is een ambitiewaarde. Wordt de ambitiewaarde niet gehaald, dan staan er echter geen sancties op voor de gemeente. De gemeente mag de hoogte van de plandrempel zelf bepalen. De plandrempel mag afwijken van de normen uit de Wgh. Dit actieplan beschrijft op welke wijze de overschrijdingen van de plandrempels ongedaan gemaakt kunnen worden. In dit actieplan worden de mogelijke maatregelen en effecten voor de komende periode (vijf jaren) benoemd. Evenals in 2012 heeft de gemeente Almelo samen met de gemeenten Enschede en Hengelo ook nu besloten tot één en dezelfde plandrempel. De ambitie van de gemeente gaat verder dan het vaststellen van een plandrempel. De gemeente wil ook aandacht en bewustwording blijven geven aan de geluidbelastingen binnen haar gemeentegrenzen, participatie van inwoners realiseren (zie paragraaf 3.2) en lawaai voorkomen of beperken voor een prettige en gezonde leefomgeving Plandrempel weg- en railverkeer De gemeente kiest ook nu weer voor een plandrempel van 63 db. Deze waarde sluit aan de bij de saneringsregeling Wgh. Deze regeling kent een maximale waarde voor het geluidniveau binnen woningen van 43 db. Van een normaal onderhouden woning mag verwacht worden dat deze een geluidwering heeft van minimaal 20 db. Bij een gevelbelasting tot 63 db is het dus aannemelijk dat de geluidbelasting in de woning niet hoger zal zijn dan 43 db. In de gemeente zijn er bijna woningen met een geluidbelasting boven de plandrempel van 63 db. Binnen de looptijd van dit actieplan kunnen niet alle geluidsituaties bij deze woningen verbeterd worden Plandrempel industrie Voor industrielawaai geldt in Nederland op grond van de Handreiking Industrielawaai en het gebiedsgerichte geluidbeleid gemeente Almelo een richtwaarde van 55 db(a) L etm. In de systematiek van de geluidkartering is gekozen voor een omzetting van L etm naar L den, door te veronderstellen dat beide gelijke waarde hebben. Daarom wordt in Almelo voor industrielawaai vooralsnog een plandrempel aangehouden van 55 db L den, wat verondersteld wordt overeen te komen met een vergunde waarde van L etm = 55 db(a). Overschrijdingen van deze richtwaarde zijn alleen te verwachten in situaties waar de handhaving tekort schiet of waar hogere waarden zijn toegestaan na een besluit met een belangenafweging. Binnen de gemeente zijn een beperkt aantal bedrijven en instellingen aanwezig die bij vergunning of maatwerkvoorschrift 55 db(a) of meer mogen produceren op nabijgelegen woningen. 18 De rapportage geluidbelastingkaarten geeft overschrijdingen bij de woning Aalderinkssingel Rapportage geluidbelastingkaarten. Pagina 21 van 55

22 (brugwachterswoning) en twee woonboten aan de Haven Noordzijde 92 en 94. Alle drie de woningen zijn inmiddels verwijderd. Daarmee wordt dus in de gemeente Almelo overal voldaan aan de plandrempel voor industrielawaai. 4.2 De hotspots in de gemeente Almelo Wanneer is er sprake van een hotspot? De gemeente hanteert de volgende criteria om te bepalen of er sprake is van een hotspot: De geluidbelasting op de gevel van een woning is hoger dan de plandrempel van 63 db; Het betreft een cluster van meer dan één woning; Het gaat om woningen nabij gemeentelijke hoofdwegen en inrichtingen; De rijsnelheid op een wegvak is 50 km / uur of hoger; De verkeersintensiteit bedraagt meer dan voertuigen / per etmaal Hotspots 2013 Op basis van de geluidbelastingkaart 2011 en de criteria zijn in 2013 negen hotspots aangewezen. In onderstaande tabel zijn deze negen hotspots weergegeven. Tabel 3 Hotspots 2012 Hotspots gemeentelijke wegen Ligging 1 Ootmarsumsestraat tussen de Van Rechteren Limpurgsingel en Derk Smoeslaan 2 Schoolstraat tussen Olmenstraat en Platanenstraat 3 Nachtegaalstraat tussen Nieuwstraat en Spreeuwenstraat 4 Violierstraat tussen Zwanebloemstraat en Bornsestraat 5 Henriette Roland Holstlaan tussen Jan Vermeerstraat en Rembrandtlaan 6 Wierdensestraat tussen Dijkstraat en Alidastraat 7 Rietstraat tussen Bornerbroeksestraat en Violierstraat 8 Zuiderstraat en Bornerbroeksestraat tussen Raveslootsingel en Grotestraat 9 Bornsestraat tussen Grotestraat en Schipbeekstraat Hotspots 2018 Op basis van de geluidbelastingkaart 2016 en de criteria zijn in 2018 vier hotspots toegevoegd aan de nog bestaande hotspots uit Deze staan in onderstaande tabel. Tabel 4 Hotspots 2018 Hotspots gemeentelijke wegen Ligging 10 Raveslootsingel (t.h.v. Swanehof) tussen Poulinkstraat en de Aa 11 Van Rechteren Limpurgsingel, tussen Hofstraat en kanaal (t.h.v. de Oosteres) 12 Bruglaan (oneven nummers) tussen Sluiskade ZZ en Westerdokstraat 13 Berlagelaan (oneven nummers) tussen Ledeboerslaaan en Rombout Verhulstlaan Een cluster van woningen aan de Pastoor Ossestraat in Bornerbroek heeft ook een hogere geluidbelasting op de gevel van 63 db. Echter, de Pastoor Ossestraat is een provinciale weg. De straat wordt dus niet aangemerkt als gemeentelijke hotspot. De gemeente kaart het knelpunt aan bij de provincie. Naar verwachting vindt er voorlopig geen groot onderhoud plaats. In bijlage 6 is een kaart opgenomen met daarop de ligging van de hotspots in de gemeente Almelo. Pagina 22 van 55

23 4.3 Maatregelen De Wgh onderscheidt drie categorieën geluidbeperkende maatregelen: Bronmaatregelen: Bronmaatregelen zorgen ervoor dat het algehele geluidsniveau rondom de bron omlaag gaat. Overdrachtsmaatregelen: dergelijke maatregelen verminderen het geluid voordat het bij de ontvanger komt (onder andere afscherming). Maatregelen bij de ontvanger: dit betreft gevelisolatie van woning met het doel om het geluidsniveau in de woning omlaag te brengen. Bron Overdracht Ontvanger Voorkeursvolgorde Minder auto s Minder vrachtauto s Lagere snelheid Gelijkmatige snelheid Kleinere motoren Stillere motoren Stillere banden Stiller wegdek Afbeelding 6 Voorkeursvolgorde maatregelen Geluidsscherm Grotere afstand tussen bron en ontvanger Gevelisolatie Naast deze drie categorieën zijn er ook maatregelen denkbaar die niet feitelijk (rekenkundig) de geluidhinder verminderen, maar wel de beleving van geluidhinder. Denk in dit geval bijvoorbeeld aan beplanting langs een weg, zodat het wegverkeer uit het zicht genomen wordt. Op basis van ervaring wordt gesteld dat aanwonenden hierdoor minder geluidhinder beleven. In de onderstaande tabel zijn in zijn algemeenheid mogelijke maatregelen in de gemeente Almelo benoemd, inclusief een indicatieve geluidsreductie van de betreffende maatregelen. Tabel 5 Mogelijk te treffen maatregelen Maatregel Effect op geluid Toepasbaar in Almelo (indicatief) Stille wegdekken 2-6 db Het toepassen van stille wegdekken is een mogelijke maatregel. Geluidschermen 0-15 db In binnenstedelijk gebied zijn geluidschermen in principe vanuit stedenbouwkundige principes niet toepasbaar. Daarnaast ontbreekt het veelal aan fysieke ruimte. Diffractoren 3 db Het toepassen van diffractoren 19 is een mogelijke maatregel. 19 Een diffractor is een betonnen element dat op gelijke hoogte met het wegoppervlak, dicht naast de weg wordt geplaatst. In plaats van het lawaai te absorberen, buigt de diffractor het verkeerslawaai af in een Pagina 23 van 55

24 Maatregel Effect op geluid Toepasbaar in Almelo (indicatief) Snelheidsbeperking 1-2 db Op de ringwegen van Almelo geldt een snelheid van 70 of 80 km / uur. Op wijkontsluitingswegen geldt 50 km / uur en in wijken 30 km / uur. Op buslijnen geldt 50 km / uur. Bij snelheidsbeperking van 50 naar 30 km / uur moeten in verband met de veiligheid klinkers worden toegepast in plaats van asfalt. Het geluidreducerend effect gaat dan verloren. Bij een snelheidsverlaging van 70 naar 50 km / uur moet een ander wegprofiel worden toegepast. Bevorderen fietsverkeer Beperkt Ja. Almelo werkt aan een stelsel van de fietssnelweg (F35). Routering vrachtverkeer 1-3 db Dit wordt meegenomen in het GVVP. Verkeerscirculatieplan 0-5 db Dit wordt meegenomen in het GVVP. Eigen wagenpark (stiller maken) Beperkt Ja, voorbeeldfunctie Getroffen maatregelen hotspots 2013 (in de periode ) Het actieplan is in 2013 vastgesteld. Bij de vaststelling is bepaald dat de maatregelen alleen mogelijk waren als er werk met werk gemaakt werd en er voldoende financiële dekking was. Destijds was de aanleg van geluidarm asfalt, in combinatie met groot onderhoud aan de weg, de enig aangewezen maatregel. Het aanbrengen van geluidarm asfalt is dus afhankelijk van het moment dat er groot onderhoud wordt gepleegd. Om op de negen wegvakken geluidarm asfalt mogelijk te maken zou het onderhoudsbudget structureel met per jaar omhoog moeten. In 2013 is daar niet voor gekozen. In onderstaande tabel zijn de getroffen maatregelen beschreven per hotspot. Tabel 6 Getroffen maatregelen Hotspots gemeentelijke wegen Getroffen maatregelen ( ) 1 Ootmarsumsestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. Los van het actieplan is de Sluitersveldsingel qua doorstroming verbeterd. Of er minder sluipverkeer over de Ootmarsumsestraat rijdt is nog niet bekend. 2 Schoolstraat Geen groot onderhoud en er ligt al geluidarm asfalt. 3 Nachtegaalstraat*) In 2015 is stil asfalt aangebracht op de Nachtegaalstraat. De sanering van de 113 B-lijst woningen aan de Nachtegaalstraat loopt. 4 Violierstraat **) Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 5 Henriette Roland Holstlaan Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 6 Wierdensestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 7 Rietstraat **) Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 8 Zuiderstraat en Bornerbroeksestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. 9 Bornsestraat Geen groot onderhoud en dus geen geluidarm asfalt. *) De geluidsanering van de Nachtegaalstraat wordt in 2018 grotendeels afgerond. Negen woningen van Beter Wonen worden medio 2019 verduurzaamd en dan gelijktijdig voorzien van geluidsisolerende maatregelen aan de gevels. **) Naar nu blijkt zijn de meeste woningen langs deze wegen gesaneerd toen de Nijreessingel werd aangelegd. De singel zou de Violierstraat en de Rietstraat, mede dankzij gesubsidieerde verkeerskundige opwaartse richting. Door deze afbuiging wordt de hinder in de naaste omgeving van de weg aanzienlijk verminderd. Pagina 24 van 55

25 maatregelen, flink ontlasten. In de praktijk viel dat tegen. De verkeersintensiteit nam weliswaar af, maar bleef zodanig hoog dat er behoorlijke geluidbelastingen op de woningen resteerden Mogelijk te treffen maatregelen hotspots 2013 en 2018 (in de periode ) Binnen de gemeente zijn met de betrokken teams (verkeer en stadsbeheer) de hotspots besproken. Belangrijk waren de vragen of er groot onderhoud aan de weg nodig is, stil asfalt kan worden toegepast en welke maatregelen verder mogelijk zijn om de geluidbelastingen bij de woningen te verlagen. In de onderstaande tabel zijn de mogelijk te treffen maatregelen opgenomen. Tabel 7 Mogelijk te treffen maatregelen Hotspots Mogelijk te treffen maatregelen ( ) gemeentelijke wegen 1 Ootmarsumsestraat De straat kent verschillende typen wegvakken. Er rijden bijvoorbeeld geen vrachtwagens onder de tunnel door. Op de Jozefstraat rijdt relatief veel vrachtverkeer. Tot 2022 wordt er geen groot onderhoud gepleegd en vanwege de vele zijstraten en parkeervakken (wringend verkeer) ligt de toepassing van stil asfalt niet voor de hand. Bij het Eskerplein liggen klinkers. Bij het Eskerplein is gekleurd asfalt te overwegen. De klinkers zijn destijds vanwege stedenbouwkundige argumenten gelegd. De verdiept liggende putdeksels maken extra lawaai. De putdeksels zijn verzakt. Beheer beoordeelt dit. Er start een proef i-vri van Mariaparochie tot de snelweg om het verkeer sneller te laten doorstromen op de hoofdwegen. Door ook het afslaan te vertragen kan de Ootmarsumsestraat rustiger worden. 2 Schoolstraat Het groot onderhoud staat gepland in Omdat er stil asfalt ligt komt er geluidarm asfalt terug. Ook komt er een oversteekvoorziening. Deze voorziening heeft een snelheid remmend effect. 3 Nachtegaalstraat De Nachtegaalstraat is voorzien van een stiller asfalt (Microflex SMA). Vervolgens zijn de 113 woningen langs deze weg meegenomen in een gevelisolatieproject. Die geluidsanering wordt in 2019 afgerond. 4 Violierstraat Op de kruising van de Violierstraat en de Deldensestraat zijn de verkeerslichten verwijderd. En er zijn middengeleiders teruggeplaatst. De komende tien jaar staat er geen groot onderhoud gepland. De woningen die op de saneringslijst staan, zijn formeel gesaneerd door verkeersmaatregelen en de aanleg van de Nijreessingel. 5 Henriette Roland Holstlaan Volgens de inspecties heeft de straat binnen vijf jaar onderhoud nodig. Het moment hangt heel sterk samen met komst van een bouwmarkt op het Rhijnbeekterrein. Stiller asfalt lijkt mogelijk, ook op een eventuele ovonde. 6 Wierdensestraat Het asfalt in de Mans Kapbergtunnel wordt momenteel vervangen. Het genoemde wegvak valt daar buiten. Voorlopig is daar geen groot onderhoud nodig. Als de fietssnelweg wordt doorgetrokken wijzigt het profiel ook. Er is rijkssubsidie mogelijk voor geluidarm asfalt en woningisolatie bij de aanliggende woningen. 7 Rietstraat De woningen zijn net als die langs de Violierstraat al gesaneerd vanwege de aanleg van de Nijreessingel. Qua onderhoud wordt de Rietstraat in tweeën geknipt. Het deel tussen de Violierstraat en het spoor krijgt voor 2022 groot onderhoud. De intensiteit is niet zo hoog en er is wringend verkeer (zijstraten en parkeervakken). Verkeerstellingen en snelheidsmetingen zijn nodig om te bepalen of geluidarm asfalt zinvol is. Er zijn snelheidsremmers en plateaus aanwezig. 8 Zuiderstraat en Bornerbroeksestraat De Zuiderstraat krijgt voor 2022 groot onderhoud. Vanwege de VRI op de kruising met de Raveslootsingel en de opstelvakken is het de vraag of stiller asfalt zinvol is. De Bornerbroeksestraat heeft nog geen groot onderhoud nodig. De meeste woningen langs beide wegen zijn al geïsoleerd. Pagina 25 van 55

26 Hotspots Mogelijk te treffen maatregelen ( ) gemeentelijke wegen 9 Bornsestraat In 2018 wordt groot onderhoud uitgevoerd. Geluidarm asfalt is hier niet wenselijk. Nu ligt er DAB. Geluidarm asfalt is niet geschikt vanwege het laden en lossen, wringend verkeer, enzovoort. In plaats van asfalt wordt gedacht aan klinkers. Dat geeft meer geluid en vraagt om minder verkeer. Er komt een oversteekvoorziening ter hoogte van de supermarkt. 10 Raveslootsingel (ter hoogte van appartementencompl ex De Swanehof) Het geluid komt van de weg en het spoor. De Raveslootsingel is een invalsweg die drukker wordt. Er is geen alternatieve route. Mogelijke maatregelen zijn geluidarm asfalt en een afscherming van het balkon. Tot 2022 vindt er geen groot onderhoud plaats. Stil asfalt is wel mogelijk. Er zijn geen verkeersmaatregelen mogelijk. 11 Van Rechteren Limpurgsingel (ter hoogte van Oosteres) De woningen zijn bij de bouw geïsoleerd. Elders op de singel ligt geluidarm asfalt. Geluidarm asfalt is mogelijk. Tot 2022 is er geen groot onderhoud. Diffractoren zijn (bij wijze van proef) mogelijk. Ook geluidschermen kunnen een optie zijn. 12 Bruglaan (deels) Tot 2022 komt er geen groot onderhoud aan het wegdek. Stil asfalt is te zijner tijd wel mogelijk. Eigenlijk komt dit wegvak niet in aanmerking omdat het maar 150 meter lang is en daarmee te kort. 13 Berlagelaan (deels) De straat krijgt voor 2022 geen groot onderhoud. Stil asfalt is niet wenselijk vanwege veel zijstraten en parkeerhavens. Uiteindelijk is het isoleren van de woningen de enige efficiënte oplossing kosten-batenanalyse (doelmatigheid) De kosten-batenanalyse is uitgevoerd om een inzicht te verkrijgen in de meerkosten en de opbrengsten (baten) bij toepassing van maatregelen die de geluidsituatie verbeteren. Als eerste wordt ingegaan op het toepassen van stille (of geluidarme) wegdekken. Daarna worden de hotspots in de gemeente Almelo behandeld. De focus in de kosten-batenanalyse ligt op het aanbrengen van stille wegdekken. Alle overige maatregelen zijn moeilijk te begroten en ook hun effect op het aantal geluidbelaste woningen is moeilijk exact weer te geven. Daarom is de kostenbatenanalyse beperkt tot de genoemde locaties waarvoor stille wegdekken worden overwogen. In het kader van de kosten-batenanalyse is besloten om de hotspots door te gaan rekenen met stil SMA. Dit type stil asfalt heeft een beperkte geluidreductie, gemiddeld 2,5 db, maar is duurzamer en kan door de samenstelling van het mengsel ook op kruispunten worden toegepast. 20 De toepassing van stil SMA in plaats van Dicht Asfalt Beton (DAB) leidt structureel tot hogere aanleg- en onderhoudskosten. 21 Afbeelding 7 Wegdeklabel 20 De geluidreductie, waarmee gerekend wordt, is op 50 km / uur wegen maximaal 2,5 db. De geluidafstraling van banden op asfalt neemt in de loop van de tijd toe. Dat geldt voor alle typen asfalt. De rekenmethode gaat uit van het gemiddelde geluidreducerende effect over de gehele levensduur. Hoewel nieuwe geluidreducerende dunne wegdekken 4 tot 5 db kunnen reduceren, wordt een gemiddelde rekenwaarde van 2,5 db gehanteerd. 21 Geluidarm asfalt moet vaker vervangen worden dan gewoon asfalt. Als een bestaand wegdek vervroegd wordt vervangen, is de stijging van de onderhoudskosten groter, omdat dan de restwaarde van het bestaande wegdek moet worden meegeteld. Daarnaast geldt dat een weg met geluidarm asfalt vaker moet worden afgesloten, maar de meerkosten hiervan zijn niet inzichtelijk te maken. Pagina 26 van 55

27 Kosten en dekking van de extra structurele jaarlijkse exploitatiekosten De stijging van de structurele jaarlijkse exploitatielasten, bij toepassing van stil SMA, wordt door de asfaltbeheerders van de gemeente Almelo anno 2018 geraamd op 2,00 / m² per jaar. Hiervan is 1,00 per m² nodig voor de extra kapitaallasten in verband met de extra investering en 1,00 per m² voor het extra onderhoud. Geluidarm asfalt is duurder bij aanleg en moet eerder vervangen worden en heeft extra veegbeurten nodig om het geluidsreducerende effect te behouden. Voor de dekking wordt aansluiting gemaakt bij het Integraal Groot Onderhoud- en Investeringsprogramma (IGOPV). 22 Het samengaan van groot onderhoud en de aanleg van geluidarm asfalt zorgt voor synergie. De relatief kleine meer investering draagt bij aan een flink lagere geluidbelasting bij vele woningen in de omgeving van het wegvak. Middels een dekkingsvoorstel wordt in de gemeentebegroting ruimte gemaakt voor de extra structurele jaarlijkse exploitatielasten op het moment dat het geluidarme asfalt wordt gelegd. Uitgangspunten voor de toepassing van geluidarm asfalt in de gemeente Almelo Met stil asfalt op stedelijke wegen is de laatste jaren in Nederland ervaring opgedaan. De levensduur is, net als bij DAB, afhankelijk van veel factoren, zoals de kwaliteit van de ondergrond, de samenstelling van de verkeersstroom (het aantal vrachtwagens) en de snelheidswisselingen die daarin optreden. Naar aanleiding van bovenstaande informatie hanteert de gemeente Almelo de volgende uitgangspunten voor de toepassing van stil asfalt. De toepassing van geluidarm asfalt is afhankelijk van de volgende punten: 1. Er is budget om het geluidarme asfalt aan te leggen. 2. Het jaarlijkse onderhoudsbudget kan met 2,00 / m² omhoog voor de toepassing van geluidarm asfalt bij de hotspots. 3. Het geluidarme asfalt wordt gelijktijdig met groot onderhoud aangebracht. 4. De geluidbelasting bij de bestaande woningen ligt, nu en in de toekomst, boven de plandrempel van 63 db. In principe wordt geluidarm asfalt niet toegepast in de volgende situaties: De wegvakken zijn korter dan 200 meter. Daarmee wordt voorkomen dat er een lappendeken van verschillende wegdektypen ontstaat; Op minder dan 50 meter voor verkeerslichten; Op drukke kruispunten met of zonder verkeerslichten of rotondes en / of Op plekken met veel wringend verkeer is. Daarbij speelt de mate van de belasting (vrachtwagens), maar ook de herhaling (personenauto s bij bijvoorbeeld een supermarkt en parkeervakken) een belangrijke rol. Bij veel wringend verkeer is de levensduur van het geluidarm asfalt aanzienlijk korter. Dat is niet wenselijk. De ontwikkeling van geluidarm asfalt staat echter niet stil. Er zijn geluidarme asfaltsoorten die beter tegen wringend verkeer kunnen. In afwijking van het principe kan dat type geluidarm asfalt mogelijk wel op die plekken toegepast worden. In Almelo is op verschillende wegdekken al geluidarm asfalt toegepast. Elke wegenbouwer heeft een eigen type geluidarm asfalt ontwikkeld. Langzamerhand zijn de eerste stille wegdekken aan vervanging toe. Door marktwerking wordt het asfalt vervangen door een andere aannemer met andere types geluidarm asfalt. Het is moeilijk om steeds precies dezelfde geluidreductie te halen. De ene keer is het nieuwe asfalt wat stiller, de andere keer is het nieuwe asfalt minder stil. 22 Via de nota kapitaalgoederen. Pagina 27 van 55

28 Actie De gemeente Almelo legt bij groot onderhoud de oorspronkelijke geluidreductie vast en bepaalt de geluidreductie van het nieuwe type asfalt. De oorspronkelijke geluidreductie van het asfalt blijft ook in de toekomst het uitgangspunt Beoordeling van de hotspots In tabel 7 is een beoordeling gegeven van de verschillende hotspots binnen de gemeente. In deze beoordeling is gekeken of er in de komende planperiode onderhoud staat gepland. Verder is beschouwd of de woningen langs de hotspots al zijn gesaneerd of dat de woningen op de saneringslijst (B-lijst) staan. De B-lijst woningen kunnen in 2019 of 2020 volgens het oude systeem nog worden gesaneerd. Na invoering van de Omgevingswet wordt de drempel voor de geluidsanering op 70 db gesteld. Voordeel is dat nieuwe geluidbelaste situatie in aanmerking komen. Het nadeel is dat veel B-lijst woningen afvallen omdat hun geluidbelastingen lager zijn dan 70 db. Acties De gemeente Almelo legt geluidarm asfalt aan bij de hotspots, waar dit technisch haalbaar is. De gemeente Almelo bepaalt in 2018 welke B-lijst woningen (nog) in aanmerking komen voor de geluidsanering en dient in 2019 of 2020 geluidsaneringsprogramma s in bij het ministerie van I&W. Voor de meeste hotspots geldt dat er de komende planperiode geen onderhoud is gepland en dat het toepassen van stil asfalt daarmee nog niet aan de orde is. Voor de volledigheid is gekeken naar de meerkosten bij het toepassen van stil asfalt op de verschillende hotspots. Een overzicht is te vinden in onderstaande tabel. Adviesbureau DAT.mobility heeft alle woningen binnen 100 meter van elke hotspot geselecteerd en de geluidbelastingen berekend. Daarna zijn de geluidbelastingen van die woningen verlaagd met 2,5 db. De reductie is het effect van geluidarm asfalt. Vervolgens heeft het adviesbureau bepaald hoeveel woningen voor en na de toepassing van de reductie boven de plandrempel van 63 db uitkomen. Uit onderstaande tabel blijkt dat de toename van de onderhoudskosten voor de verschillende hotspots uiteenlopen. Dit is afhankelijk van de lengte van het toe te passen stille asfalt. Indien op de aangegeven wegvakken geluidarm asfalt wordt toegepast dalen de geluidbelastingen bij 571 woningen tot onder de plandrempel en nemen de jaarlijkse onderhoudskosten in 2022 met toe. En vervolgens geleidelijk over 10 tot 15 jaar met nog eens Pagina 28 van 55

29 Tabel 8 Afname van het aantal woningen boven de plandrempel na toepassing stil asfalt. Hotspot Aantal woningen 23 Maatregel Lengte [m] Aantal woningen boven de plandrempel Voor de maatregel Na de maatregel Toename jaarlijkse exploitatielast en [ ] Ootmarsumsestraat Schoolstraat 39 Geen, er ligt al stil SMA Nachtegaalstraat 145 Geen, er ligt Microflex SMA 4. Violierstraat 212 SMA HR Holstlaan 155 SMA Wierdensestraat 61 SMA Rietstraat 264 SMA Zuiderstraat / Bornerbroeksestraat 180 SMA Bornsestraat Raveslootsingel 128 SMA Van Rechteren Limpurgsingel 24 SMA Brugstraat 89 SMA Berlagelaan Totaal In de planperiode 2018 tot 2023 vindt bij een aantal wegen groot onderhoud plaats. In onderstaande tabel staan die wegen en de bijbehorende verhoging van het onderhoudsbudget. Tabel 9 Hotspots waar tussen 2018 en 2023 groot onderhoud plaats vindt en stil asfalt mogelijk is Hotspots gemeentelijke wegen jaar Verhoging exploitatielasten per jaar in 2 Schoolstraat 2019 Verhoging is niet nodig. Er ligt stil asfalt en er komt weer stil asfalt. 5 Henriette Roland Holstlaan Tussen en Rietstraat, tussen Violierstraat en het spoor 8 Zuiderstraat 2019 of 2020 Het wegvak is 140 meter lang. Na aftrek van de opstelvakken bij de VRI blijft slechts 90 meter over. Dat is te kort om geluidarm asfalt toe te passen. Totaal , vanaf 2022 Bij de Oosteres zijn diffractoren een mogelijkheid. 25 De stenen buigen het geluid af naar boven. De geluidbelasting bij de woningen neemt daardoor met 3 db af. Dat is ongeveer evenveel als het effect van geluidarm asfalt. De diffractoren kosten ongeveer 150,- per strekkende meter. Bij een lengte van 130 meter zijn de totale kosten ongeveer Betreft het aantal woningen binnen 100 meter van de hotspot. 24 Gemiddeld 2,00/m2 per jaar en een gemiddelde breedte van 7 meter. 25 Bijvoorbeeld Whisstone van 4Silence uit Enschede. Pagina 29 van 55

30 De gleuven in de diffractoren moeten wel regelmatig schoon gemaakt worden. De diffractoren worden pas toegepast als er groot onderhoud plaats vindt (na 2022). Afbeelding 8 Diffractoren 4.4 Beperking van het aantal geluidgehinderde inwoners Met de beschreven maatregelen wordt beoogd de geluidbelasting terug te dringen bij de woningen met een geluidbelasting boven de plandrempel. Ook zal zoals reeds omschreven een groter deel van Almelo in de omgeving van deze wegen profiteren van een lager omgevingsgeluid. Om de effecten in kaart te brengen, is een berekening gemaakt. Daarbij is het uitgangspunt dat het geluidarme asfalt bij de hotspots 4 tot en met 8 en 10 tot en met 12 zijn aangebracht. De positieve effecten van de diffractoren zijn buiten beschouwing gelaten. De effecten op de aantallen geluidbelaste woningen en gehinderden zijn per geluidklasse L den in de onderstaande grafiek en tabel weergegeven. Figuur 3 De effecten van de maatregel geluidarm asfalt op de aantallen geluidbelaste woningen Tabel 10 Aantallen geluidbelaste woningen en gehinderden Aantallen geluidbelaste woningen Aantallen gehinderden Geluidklasse, Lden Voor maatregelen Na maatregelen Voor maatregelen Na maatregelen db db db db db Resumé en conclusie Op de Nachtegaalstraat ligt inmiddels geluidarm asfalt en hebben de meeste woningen voldoende geluidisolatie om een acceptabel binnenniveau te creëren. Op de Schoolstraat lag al geluidarm asfalt. In principe moet om die reden geluidarm asfalt terug komen. Dat gebeurt bij het groot onderhoud in Er is veel wringend verkeer op de Ootmarsumsestraat (1), Bornsestraat (9) en Berlagelaan (13). Hierdoor is (kwetsbaar) geluidarm niet gewenst. Indien de gemeente Almelo bij Pagina 30 van 55

31 alle hotspots stil wegdek gaat toepassen, waar dit technisch mogelijk is, nemen de jaarlijkse onderhoudskosten van het asfalt uiteindelijk toe met in totaal ,00. In 2022 met ongeveer en daarna geleidelijk over 10 tot 15 jaar met nog een Voor vijf van de dertien hotspots is er de komende planperiode geen onderhoud gepland. Daarom wordt er voorlopig nog geen stil asfalt toegepast. Bij de Swanehof langs de Raveslootsingel is veel wegverkeers- en spoorweglawaai. Hier zijn andere maatregelen dan geluidarm asfalt nodig om de geluidsituatie te verbeteren. Ter hoogte van de Oosteres langs de Van Rechteren Limpurgsingel zijn naast geluidarm asfalt ook diffractoren of geluidschermen mogelijk. De gemeente Almelo volgt de komende planperiode de aanpak zoals bij de acties is beschreven om te bekijken in hoeverre het mogelijk is om maatregelen te treffen. 4.5 Overige actieplannen Niet alleen de gemeente, maar ook de beheerders van autosnelwegen, landelijke spoorwegen en van de luchthaven Schiphol moeten geluidsbelastingkaarten en actieplannen maken. Rijkswaterstaat heeft geluidsbelastingkaarten gemaakt voor het rijkswegennet. Echter, de aantallen inwoners binnen agglomeraties die hinder ondervinden van een autosnelweg worden niet door Rijkswaterstaat, maar door de gemeente gerapporteerd. 26 De gemeente kan alleen in zijn actieplan geen maatregelen opnemen voor het geluid van de autosnelwegen, omdat zij geen beheerder hiervan is. Mogelijke maatregelen bij autosnelwegen worden in het actieplan van ministerie van I en W (in deze Rijkswaterstaat) vermeld. Ook de provincie Overijssel stelt als beheerder van de provinciale wegen een actieplan op voor wegen waar meer dan drie miljoen motorvoertuigen per jaar passeren. Voor spoorwegen binnen de gemeentegrenzen geldt hetzelfde als voor het rijkswegennet. De aantallen blootgestelde inwoners wordt door de gemeente gerapporteerd. Mogelijke maatregelen bij landelijke spoorwegen worden in het actieplan van ministerie van I en W (in deze ProRail) vermeld. 26 Besluit geluid milieubeheer, toelichting bij artikel 10: De aantallen woningen en andere geluidgevoelige objecten, alsmede de aantallen inwoners, worden alleen aangegeven voor het gebied dat is gelegen buiten de agglomeraties. Pagina 31 van 55

32 5. DE AANPAK VAN KNELPUNTEN INWONERSPARTICIPATIE 5.1 Ambitie Communicatie met inwoners over het actieplan is één van de drie pijlers uit de Europese richtlijn omgevingslawaai. In de Nederlandse wetgeving is daar invulling aangegeven door de ter inzage legging van het actieplan voor zienswijzen (afdeling 3.4 Awb). Voor de gemeente Almelo gaat de ambitie verder dan enkel de wettelijke inspraak. De gemeente Almelo streeft naar een nieuwe rol: meer in de stad en meer mét de stad. Vandaar dat inwoners meer actief benaderd zijn om mee te praten en denken over geluidhinder en de mogelijke aanpak hiervan. Naast geluidhinder werden ook andere vormen van hinder aangedragen. De gemeente Almelo probeert om, samen met haar inwoners, oplossingen te vinden voor de problematiek om zo een gezonde en veilige leefomgeving te creëren. Acties De gemeente Almelo streeft er naar zo veel als mogelijk, samen met de inwoners, knelpunten aan te pakken of wensen te realiseren in de komende vijf jaren. De gemeente Almelo rapporteert jaarlijks over de stand van zaken voor wat betreft de knelpunten en wensen aan de betrokken inwoners. 5.2 De (geluidhinder)knelpunten en de mogelijk te treffen maatregelen In onderstaande tabel zijn alle 121 aangegeven knelpunten en wensen opgenomen en de mogelijk te treffen maatregelen. Per stelling hebben de inwoners de knelpunten een prioriteit gegeven. De punten met de meeste prioriteit staan per wijk bovenaan. Met diverse collega s uit verschillende werkvelden zijn de knelpunten en wensen besproken. Per knelpunt zijn de acties bepaald en de verantwoordelijke teams benoemd. Pagina 32 van 55

33 Tabel 11 Lijst met knelpunten en wensen van participanten en mogelijke maatregelen Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie Aalderinkshoek / Wierdense hoek A Als de gemeente nu maar 1 Het vrachtverkeer over de C. van Renneslaan vermindert en anders routeert 2 Het groenonderhoud in het Verdipark later uitvoert (beginnen na 9.00 uur in plaats van 7.30 uur) 3 De snelheid van auto s en brommers omlaag zou brengen 4 Een flitspaal en / of toezicht (vooral s avonds) zou regelen 5 Geen fietsers en brommers meer toestaat in het Verdipark 6 Snelheid remmende maatregelen neemt in de Apollolaan. 7 Bloembakken op straat zet (chicane) in plaats van drempels. 8 De individuele motorrijder zou kunnen aanspreken. 9 Hoge prioriteit zou geven aan onderhoud wegen en stoepen (alleen busroutes worden gedaan). - De routering van het vrachtverkeer meenemen in het verkeers- en vervoersstructuurplan. Een verbod op inrijden vrachtverkeer (éénrichting) overwegen. - De gemeente gaat in gesprek met het bedrijfsleven. - De Algemene plaatselijke verordening (APV) regelt lawaaiige activiteiten. Dergelijke activiteiten mogen alleen tussen en uur plaatsvinden. - Team beheer wordt gevraagd om rekening te houden met de wensen van de inwoners. - De inwoners kunnen hinder van onderhoud melden op de website > melden aan de gemeente > meteen melden > een melding doorgeven. - De gemeente voert een meting (snelheid, aantal voertuigen) uit en herhaalt deze later nog een keer. - Zonodig plaatst de gemeente (mobiele) waarschuwingsborden, met de gemeten snelheid, tussen beide metingen in. - De gemeente informeert bij het Openbaar Ministerie (OM) of de gemeente of het OM een (mobiele) flitspaal kan inzetten. - Het zijn voetpaden. Aan één zijde staan blauwe voetgangersborden. Aan de andere zijde is er geen inritconstructie. - Ter overweging meenemen in de wijkprogrammering of handhaving nodig is. Ontwerp (verkeer) Team beheer openbare ruimte Ontwerp (verkeer) Team bijzondere wetten Stadsdeel coördinator - Zie actie onder A.7. Ontwerp (verkeer) - Vanwege de verkeersveiligheid genieten drempels de voorkeur. Als de meerderheid van de inwoners Ontwerp (verkeer) bloembakken willen, dan bekijkt de gemeenten of dat mogelijk is. Het is van belang om de inwoners goed te informeren over de effectiviteit van deze maatregel. - Als de gemeente bloembakken wil, betekent het een uitbreiding van het onderhoudsareaal. Om dat te voorkomen sluit de gemeente een zogenaamd adoptiecontract voor het onderhoud met de inwoners. - Een actie is in dit geval niet te geven. - De busroutes zijn onlangs opnieuw geasfalteerd. Daardoor kan de indruk ontstaan dat die wegen netter zijn. - Twee keer per jaar worden alle wegen geïnspecteerd. Het noodzakelijke onderhoud is sober en deugdelijk. - Gebreken kunnen via de website van de gemeente worden gemeld. Zie actie onder punt A.2. Team beheer openbare ruimte 2 x per jaar Pagina 33 van 55

34 Nr. KNELPUNTEN/WENSEN ACTIE(S) Wie Aalderinkshoek / Wierdense hoek B Een prettige jongere is. 10 Iemand die overdag voetbalt in plaats van s nachts. 11 Iemand die op één aangewezen plek liefst overdekt- rondhangt zonder overlast te veroorzaken. 12 Iemand die respect heeft voor de medemens. C Het zou mooi zijn als 13 De gemeente doet wat de inwoners vragen. 14 De gemeente bij een wijkvereniging / - vergadering is. 15 De analoge wijkkrant terug komt (niet alle inwoners worden nu digitaal bereikt) 16 Meer medewerkers van de gemeente zich laten zien. 17 De gemeente laat weten wat ze doen met opmerkingen e.d. 18 Er camera s bij de milieuparken komen om de orde en netheid te bewaken. 19 Kinderen van de school het Palet niet meer fluiten of schreeuwen. 20 Het zwerfglas buiten de containers van de milieuparken direct wordt opgeruimd. - Als er hinder optreedt bij een voetbalkooi kan er een gedragsbord worden ophangen. - Als er hinder bij een trapveld wordt geconstateerd, is de gemeente geen voorstander van borden, maar wordt maatwerk toegepast. - Jeugd laat zich niet leiden. - Ter overweging meenemen in het onderhoudsprogramma van de wijk. - Aankaarten bij de wijkagent. - Mogelijk experimenteren met gratis wifi hotspot op een gewenste plek in de wijk. Een hoge pieptoon of een gedragsbord bij een hangplek kan hinder beperken. Zie ook actie onder punt B Een actie is in dit geval niet te geven. Een concrete actie is moeilijk te benoemen. Burgerinitiatieven zijn welkom bij de gemeente. De organisatie is gebaseerd op programma- en wijksturing. De gemeente luistert vaker en beter naar de inwoners en acteert er naar daar waar mogelijk. De gemeenteraad heeft besloten geen geld meer beschikbaar te stellen voor de wijkkrant. Wijken kunnen / moeten dit indien wenselijk zelf regelen. Zie actie onder punt C.14. De inwoners die meegewerkt hebben aan deze lijst worden periodiek (jaarlijks) geïnformeerd over de voortgang van de acties. - Camera s zijn al overwogen. Ze zijn duur (in verband met het bekijken van de opnames) en maken ontoelaatbare inbreuk op de privacy. - Er is (beperkt) regulier toezicht door Bijzondere opsporingsambtenaren (BOA s). - Bij twee parken worden proeven genomen met kunststof grasmatten met bloemen, om netheid te bevorderen. Inwoners kunnen slordigheden melden via de gemeentelijke website. Zie de actie onder punt A.2. - Spelende schoolkinderen maken lawaai tijdens het speelkwartier. De Wet milieubeheer accepteert dat. De inwoners kunnen zo nodig contact opnemen met de school en dit bespreken. - De vuilnismannen kunnen het glas wel opvegen, maar de wagen is te hoog om het glas er in te gooien. Om die reden gebeurt het niet. Als er vuil naast de container ligt, wordt dit apart opgeruimd. - Er is (beperkt) regulier toezicht door BOA s. - Inwoners kunnen slordigheden melden via de website van de gemeente. Zie actie onder punt A.2. Team beheer openbare ruimte Stadsdeel coördinator Stadsdeel coördinator Stadsdeel coördinator Ontwerp (geluid) Ontwerp (afval) Team bijzondere wetten / toezicht Team bijzondere wetten / toezicht Ontwerp (afval) Pagina 34 van 55

35 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Riet, Het Nieuwland en De Ossekoppelerhoek D Als de gemeente nu maar 21 Meedenkt en samenwerkt (bijvoorbeeld door een buurtgesprek) en inwoners blijft betrekken bij ontwikkelingen. - Zie actie onder punt C Geluidschermen langs het spoor plaatst van de Rietstraat tot aan de Nijreessingel. 23 Stimuleert dat goederen treinen langzamer rijden, zodat deze minder hinder veroorzaken. 24 Minder stoplichten plaatst, zoals bijvoorbeeld in de Nieuwstraat. Hierdoor wordt voorkomen dat verkeer onnodig stil staat. - ProRail is beheerder van het spoor (probleemhouder) en verantwoordelijk voor klachten. De gemeente treedt in dit geval op als gesprekspartner namens haar inwoners en kaart de problemen en mogelijke oplossingen aan bij ProRail. Samen met de provincies en gemeenten langs de route van Arnhem tot Oldenzaal is op 9 mei 2018 een brief geschreven. De brief vraagt de staatssecretaris de rijsnelheid van goederentreinen s nachts te verlagen. Daarmee gaan ook de piekgeluiden omlaag. - Zie actie onder punt D Het huidige beleid is dat verkeerslichten worden verwijderd, indien dit mogelijk is. Dit is bijvoorbeeld onlangs nog gebeurd aan de Violierstraat. 25 Samenwerkt met buurgemeenten. - Daar waar mogelijk werkt de gemeente samen met buurgemeenten. 26 Geld heeft. - Wanneer de gemeente geld heeft, wordt dit ook gebruikt voor een betere leefomgeving. E De voet gaat wel van het gaspedaal als 27 Er door de wijk geen doorgaande weg loopt (de Aalderinkshoek wordt als voorbeeld genoemd). 28 Als de straat ingericht wordt als een 30 km/uur straat in plaats van 50 km/uur. De busroutes zijn verdwenen, dus wat belet het inrichten als 30 km/uur? 29 Een straat een woon- of winkelstraat is, en geen doorgaande functie heeft. - Het vraagstuk wordt meegenomen in het verkeers- en vervoersstructuurplan. - Het verlagen van de snelheid vergt aanpassingen aan de inrichting van een weg. Het geniet niet de voorkeur, maar de maatregel wordt betrokken bij de herijking van het verkeer- en vervoersstructuurplan. - Stimuleren van stiller verkeer, met name fietsen. - Taxi s hebben een ontheffing om (stapvoets) door de Grotestraat tot aan het Amaliaplein te rijden. Gemeente en toezichthouders kunnen de taxibedrijven hierop aanspreken. - De aanwezige camera s mogen niet ingezet worden om snelheid te controleren, omdat dit in verband met privacy erg gevoelig ligt. 30 De hardrijder wordt betrokken bij - Zie actie onder punt C.14. de inrichting van de straat / buurt. 31 Er files ontstaan. - Een concrete actie is in dit geval moeilijk te geven. F Het zou mooi zijn als 32 (doorgaand) vracht- en busverkeer niet zo vroeg (05.00 uur in de - Er is maatwerk nodig om een klacht (wijkcentrum) over laden en lossen op te lossen. ochtend) door de straten rijdt. - Via maatwerk kan, waar nodig, een venstertijd opgenomen worden in een verkeersbesluit. Ontwerp (geluid) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Team bijzondere wetten / toezicht Ontwerp (verkeer) Pagina 35 van 55

36 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Riet, Het Nieuwland en De Ossekoppelerhoek F Het zou mooi zijn als 33 De binnenstad autovrij zou zijn (voorbeeld Düsseldorf). 34 De binnenstad (Grotestraat en markt) fietsvrij zou zijn of alleen toegankelijk voor elektrisch verkeer. 35 Wanneer woon- en werkverkeer meer gescheiden zou zijn (last van laden en lossen). 36 Doorgaande (spoor)wegen om de stad heen zouden liggen. 37 De route van de hulpdiensten anders zou zijn? 38 Bij nieuwbouw in de kelders geparkeerd kan worden, om parkeerdruk in de straat tegen te gaan. 39 Bekend is wat de reden is van het veranderen van de hulpdienst- en bus routes. 40 Bekend is wat de alternatieven zijn voor de verdwenen bus. 41 Boeren s morgens minder vroeg met zwaar materieel over de Kieftsbeeklaan rijden. De Schelfhorst G Als de gemeente nu maar 42 Stuurt op gedrag; te beginnen bij de kinderen, ouders, school op wijkniveau, spreek ze aan. - In de Grotestraat Noord wordt een pilot uitgevoerd om het autoverkeer juist terug te laten keren in de binnenstad op verzoek van de ondernemers. - De vraag wordt gekoppeld aan de binnenstadsvisie. - In de mobiliteitsvisie zijn drie kernopgaven benoemd: Versterken van de bereikbaarheid van de werklocaties, betere bereikbaarheid voor alle modaliteiten voor het functioneren van de binnenstad en stimuleren van innovaties. Een en ander wordt uitgewerkt in het verkeers- en vervoersplan. De kans van slagen voor een autovrije binnenstad met distributie en P+R buiten de stad is nihil. - De gemeente blijft fietsen in de binnenstad toestaan (besluit van 19 december 2017). - Een concrete actie is in dit geval niet mogelijk. - Zie actie onder punt E Het verleggen van de hulpdienstroutes is het verleggen van het probleem. - In het verkeers- en vervoerstructuurplan is een kaart opgenomen met de hulpdienstroutes. Als het wenselijk is kan een route toegelicht worden. - De gemeente kan per wijk bekijken of er braakliggende terreinen zijn die ingericht kunnen worden als (tijdelijke) parkeerplaats. - Het gebruik van deelauto s en ondergronds parkeren bij nieuwbouw stimuleren. - Zie actie onder punt F De gemeente legt uit waarom de buslijn verdwijnt en verstrekt informatie over alternatief vervoer. - De gemeente beoordeelt de routes voor landbouwverkeer. - Primair is het geen taak van de gemeente om te sturen op het gedrag van de individuele inwoner. - De inwoner kan zijn buurman op zijn gedrag aanspreken. - Er is al verkeerseducatie op de basisscholen. - De wijk kan aangeven of er behoefte is aan foto s van kinderen met de tekst: Wij spelen hier! in combinatie met goede communicatie. Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer i.s.m. geluid) Pagina 36 van 55

37 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Schelfhorst G Als de gemeente nu maar 43 BOA s heeft die integraal toezicht houden. Deze BOA s zijn nu niet zichtbaar in de wijk. Ze kunnen beter op de fiets dan met de auto door de wijk. - Het streven is om BOA s zoveel mogelijk te laten fietsen. BOA s fietsen al wel, maar de capaciteit is beperkt. Team bijzondere wetten / toezicht 44 Controle uitvoert op nachtelijk vuurwerk (buiten Oud en Nieuw). Controleer uitgaansvervoer. 45 Controleert op lawaai van brommers en motoren. 46 De afvalcontainers na uur zou kunnen laten ledigen 47 Tijdelijke verkeersborden niet onnodig lang laat staan. - De controle op vuurwerk is lastig omdat inwoners op heterdaad betrapt moeten worden. De controle wordt meegenomen in de reguliere surveillance. Team bijzondere wetten / toezicht - De gemeente kaart dit aan bij de wijkagent. Team bijzondere wetten / toezicht - Twente Milieu moet zich aan de APV (lawaaiige activiteiten na uitvoer) houden. Ontwerp (afval) - De gemeente spreekt Twente Milieu er op aan. - Inwoners kunnen hinder op de website van de gemeente melden. Zie actie onder punt A.2. - De gemeente geeft opdrachten voor tijdelijke klussen. - Het bedrijf dat tijdelijk borden plaatst, haalt ze ook weer weg. - Inwoners kunnen onnodige vertraging melden op de website. Zie actie onder punt A Goede initiatieven blijft stimuleren. - Zie actie onder punt C Gastvrij zou zijn. - Een concrete actie is niet van toepassing in dit geval. H De voet gaat wel van het gaspedaal als 50 Een (gesponsorde) flitspaal aanwezig - Zie actie onder punt A.4. is. - De Politie vindt preventie beter dan bekeuren. 51 De Sluitersveldsingel maar één rijbaan - De bewuste weg is zo ingericht om geen zou hebben in plaats van twee. Daarmee wordt inhalen via de capaciteitsprobleem te krijgen. Desgewenst kan de gemeente tekst en uitleg geven. uitvoegstrook onmogelijk. 52 Als er drempels zijn. De voorkeur gaat uit naar brede drempels. 53 Auto s langzamer rijden door afbeeldingen van kinderen (uit de wijk). - De (on)wenselijkheid wordt besproken met de wijkinwoners. Een goede voorlichting over de effectiviteit van dergelijke maatregelen is hierbij van belang. - Als de wens van de wijk er is om verkeer remmende maatregelen aan te leggen, dan gaat de gemeente dit mogelijk maken als er verder geen andere belemmeringen zijn. - Een verkeersdrempel geniet vanuit de gemeente de voorkeur ten opzichte van een chicane met bloembakken. - Zie actie onder punt G.42. Team openbare ruimte Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Pagina 37 van 55

38 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Schelfhorst H De voet gaat wel van het gaspedaal als 54 Er controle is door de politie. - Het is een landelijk probleem dat de politie weinig / geen prioriteit heeft liggen bij snelheidsovertredingen. Ontwerp (verkeer i.s.m. geluid) - Naar aanleiding van klachten gaat de gemeente meten. De resultaten worden ook voorgelegd aan de politie. Als er aanleiding is controleert de politie wel. 55 Als er een waarschuwingsbord bij de invalswegen staat met de tekst u rijdt km/uur. - Zie actie onder punt A.3. I Het zou mooi zijn als 56 De mentaliteit beter wordt, waardoor - Zie actie onder punten C.14 en G.42. controle niet meer nodig is. 57 Mensen positief zijn (stimuleren). - Zie actie onder punten C.14 en G De gemeente buurtfeesten stimuleert (gastvrijheid, thema s bespreken). - Zie actie onder punt C Mensen zich willen inzetten voor wijkactiviteiten (en ook de wijkkrant). 60 De gemeente in gesprek gaat met de wijkcommissie. De Swanehof J Als de gemeente nu maar 61 Iets doet met de klachten van de inwoners (luisteren, terug melden enzovoort) 62 Nieuwe metingen uitvoert vanwege de toename van het treinverkeer 63 Bemiddelt met / over de woningstichting Beter Wonen 64 Duidelijkheid geeft over de situatie. Is er iets aan de klachten te doen? Raildempers, geluidschermen? - Zie actie onder punt C Eventueel zijn er mogelijkheden via de nieuwe vrijwilligersorganisatie DNO (voorheen Scoop en maatschappelijk werk). - Zie actie onder punt C De inwoners die meegewerkt hebben bij het opstellen van deze lijst worden (periodiek) geïnformeerd over de voortgang van de acties. - In Hengelo wordt continu het geluid, de trillingen en de aantallen treinen gemeten. De rapportage wordt op bestuurlijk niveau met ProRail besproken en is openbaar. - De gemeente Almelo gaat elk jaar, gedurende een week, een geluidmeting uitvoeren bij de Swanehof. - De gemeente gaat in gesprek met de woningstichting om mogelijke oplossingen te bespreken. - De inwoners worden hierover geïnformeerd. - Zie actie onder punt J De gemeente gaat ook in gesprek met ProRail om mogelijke oplossingen te bespreken. - De inwoners worden hierover geïnformeerd. - Zie actie onder punt F De route van de hulpverleners verandert. 66 Harde radio s in auto s aanpakt. - Zie actie onder punt G Snelle motoren bekeurt (meer - Zie actie onder punt H.54. controle door politie op de singel) Ontwerp (geluid) Ontwerp (geluid) Ontwerp (geluid) Ontwerp (geluid) Pagina 38 van 55

39 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Swanehof J Als de gemeente nu maar 68 Meer groen langs het spoor terugbrengt. - In vergelijking met 2003 is de situatie van het groen niet wezenlijk anders. Er staan bomen langs de Raveslootsingel. De lage heg is vervangen door een hek. Het gras is er nog steeds. - Meer en dichter groen belemmert het uitzicht en heeft geen of minder effect op de geluidbelastingen op hogere verdiepingen. K Het ergste aan de treinen is 69 De las in de rail maakt een gedreun ( dong-dong ). - Zie actie onder punt J Het vervoer van de gevaarlijke stoffen (risico s). - De gemeente gaat de veiligheidsregio vragen om voorlichting te geven aan de inwoners van de Swanehof en de Wingerd. - Zie actie onder punt J Dat de snelheid van de treinen (te) hoog is. 72 Het rangeren van de stoptrein in de - Zie actie onder punt J.64. verdiepte bak. 73 Dat het aantal (goederen)treinen - Zie actie onder punt J.64. steeds meer wordt. Slecht één kwartier per uur rijden er geen treinen! 74 Het gebruik van de (typhoon) toeter. - Zie actie onder punt J Gebrek aan geluidwerende - Zie actie onder punt J.64. maatregelen. 76 Dat de treinen steeds langer worden - Zie actie onder punt J.64. met meer wagons. 77 Dat het materiaal erg oud is. - Zie actie onder punt J.64. L Het zou mooi zijn als 78 Er half ronde geluidschermen over - Zie actie onder punt J.64. het spoor geplaatst zouden worden. 79 Er meer snelheidscontroles zijn op de - Zie actie onder punt A.4. Raveslootsingel (flitspaal). 80 De loggia s (meer) - Zie actie onder punt J.63 en J. 64. geluidsabsorberend krijgen. 81 Er meer groen langs het spoor komt - Zie actie onder punt J.68. te staan. 82 De treinen langzamer zouden rijden. - Zie actie onder punt J Het rangeerterrein weg zou zijn. - Zie actie onder punt J Motoren en scooters stiller zouden - De gemeente stimuleert het gebruik van de fiets. zijn. 85 Er verkeersremmende maatregelen - Zie actie onder punt A.7. getroffen zouden worden. 86 Treinmateriaal stiller zou zijn. - Zie actie onder punt J De las / de overgang bak / spoor weg - Zie actie onder punt J.64. of stiller zou zijn. 88 De woningstichting meer steun geeft - Zie actie onder punt J.63. en begrip zou hebben. Pagina 39 van 55

40 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Swanehof L Het zou mooi zijn als 89 Het lawaai van bouwactiviteiten aan de overzijde van het spoor (o.a. moskee) afgeschermd wordt. 90 De inwoners van de Swanehof (beter) worden geïnformeerd over wegwerkzaamheden. Windmolenbroek M Als de gemeente nu maar 91 Aan Rijkswaterstaat (RWS) vraagt om hogere en langere geluidschermen langs de A35 92 De maximale rijsnelheid op de A35 verlaagt (naar 120 of 100 km/uur) 93 Bij RWS vraagt om geluidarm asfalt op de A35 94 Uitzoekt of het effect van de windrichting is onderschat bij de aanleg van de A35. - Omwonenden kunnen zich via de website aanmelden om geïnformeerd te worden over nieuwe plannen. - Op de website van de gemeente Almelo staat onder Project in uitvoering informatie over de voortgang van gemeentelijke projecten. - Klachten kunnen op de website worden gemeld. Zie actie onder punt A.2. Team Bouwtoezicht - Zie acties onder punt L.89. Ontwerp (verkeer) - Rijkswaterstaat is beheerder van de weg en verantwoordelijk voor hinder van die weg. De gemeente treedt op als gesprekspartner richting Rijkswaterstaat en kaart de problemen en mogelijke oplossingen aan. - Zie actie onder punt M Zie actie onder punt M Toezicht zou uitoefenen op tuinfeesten met muziek. 96 Toezicht zou uitoefenen op vuurwerk - Zie actie onder G Serieus naar de punten kijkt en de - Zie actie onder J.61. burger serieus neemt. 98 Het bedrijfsterrein aan de Windmolen een eigen ontsluitingswegen geeft op de HR Holstlaan. 99 De verkeersintensiteiten op de Wiekslagen omlaag zou brengen. (bussen, zwaar verkeer, industrie en voetbalverkeer) N Het ergste aan auto s is - In 2003 is het geldende rekenvoorschrift gebruikt om een reële inschatting te maken van de optredende geluidbelastingen en effecten van afscherming. Het is ondoenlijk om het effect van de windrichting te controleren. - Dit is primair geen taak voor de gemeente. Buren kunnen elkaar op dergelijk gedrag aanspreken. - De gemeente vindt dat een eigen ontsluitingsweg van het bedrijfsterrein op de HR Holstlaan niet aan de orde is. - De wijk kan de wens uitspreken om de Wiekslagen te knippen. De gemeente beoordeelt die wens (knip maken door bijvoorbeeld paaltjes in de weg) verkeerskundig. 100 Lawaaioverlast door rijdend verkeer. - Een concrete actie is niet van toepassing. 101 Het sluipverkeer (koeriers, voetbalverkeer e.d.) in de Wiekslagen - Er is al een verbod ingesteld voor vrachtverkeer op de Wiekslagen. Toezicht daarop ontbreekt nu. Inwoners geven aan dat vrachtwagens zich niet aan die verkeersregel houden. De gemeente bekijkt om toezicht te gaan houden. 102 De verkeersdrempels en verhoogde fietsovergangen (Wiekslagen / Vogelweide) veroorzaken overlast. 103 De trillingen door bussen en vrachtverkeer die over drempels rijden. - De gemeente bespreekt met de inwoners dat de drempel in het fietspad (hoofdroute) een stopplek is vanwege de oversteek. - Zie actie onder N Drempels kunnen zo gemaakt worden dat deze geen noemenswaardige hinder meer veroorzaken. Bij een volgend groot onderhoud kan de drempel sinusvormig (en dus stiller en met minder trillingen) uitgevoerd worden. Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Team bijzondere wetten / toezicht en handhaving Ontwerp (verkeer) Ontwerp (verkeer) Pagina 40 van 55

41 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie Windmolenbroek N Het ergste aan auto s is 104 De verslechtering van de luchtkwaliteit. - De gemeente Almelo neemt deel aan het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). In Almelo wordt voldaan aan de wettelijke normen die gelden voor de luchtkwaliteit. 105 De aan- en afvoer bij industriepercelen aan de Windmolen. - Een eigen ontsluiting is niet aan de orde. Zie ook actie onder punt N In de Wiekslagen is het al eenrichtingsverkeer voor vrachtverkeer. Dit vergt mogelijk meer toezicht. - De doorgaande weg opknippen in overleg met de wijk. 106 De verkeersintensiteiten zijn te hoog - Zie actie onder punt E.27. (auto s, bussen en industrieel verkeer). 107 De A35. - Zie actie onder punt M De (te) hoge snelheid verlaagd de veiligheid. - Zie actie onder punt M.91. O Het zou mooi zijn als 109 Als de geluidschermen langer en hoger - Zie actie onder punt M.91. zouden zijn langs de A Verkeersintensiteiten omlaag zouden - Zie acties onder punt N.106. gaan (vrachtverkeer, bussen, andere routering). 111 De rijsnelheid op de A35 verlaagd zou - Zie actie onder punt M.91. worden naar 120 of 100 km/uur. 112 Er geen opleggers (autobedrijven) meer - Zie actie onder punt N.105. door de wijk rijden 113 Er geluidarm asfalt toegepast wordt. - De gemeente heeft de ambitie om stil asfalt aan te leggen bij clusters van woningen die een geluidbelasting van meer dan 63 db hebben. - De gemeente stelt extra geld beschikbaar om de meerkosten bij aanleg en kortere levensduur te dekken. 114 Er in de buurt samen in gesprek gegaan - Zie actie onder punt C.14. kan worden vanwege burenlawaai (met de wijkagent?). 115 Er geen hinder meer is van fijnstof. - Zie opmerking onder actie N Motoren rustiger rijden, en er geen - De gemeente kan een meetprogramma starten, met de optie hardrijders meer zijn. tot handhaving door de politie. Ontwerp (verkeer) Ontwerp en Team openbare ruimte Ontwerp (verkeer) Pagina 41 van 55

42 Nr. KNELPUNTEN / WENSEN ACTIE(S) Wie De Hofkamp 118 Er rijdt nog onnodig veel verkeer op de voormalige parkeerring via de Schipbeekstraat, Hanzelaan en Hofstraat - De gemeente past de parkeerbewegwijzering en signalering aan voor de nieuwe situatie. Ontwerp (verkeer) 119 Het verkeerslawaai van de Van Rechteren Limpurgsingel mag minder. 120 De Hofkampstraat en de Grotestraat Zuid worden gebruikt om bezoekers van de horeca op het Amaliaplein op te halen. Met name taxi s veroorzaken s nachts veel hinder. 121 De bladblazers met benzine motoren maken veel geluid. Kunnen er stillere bladblazers worden gebruikt? Westeres 117 Inwoners ervaren soms overlast van jeugd op basketbalveld op het Sumatraplein. - De singel maakt deel uit van de hoofdwegen structuur en heeft een geluidarm wegdek. Geluidschermen zijn vanwege het uitzicht niet gewenst. Diffractoren kunnen nog wat geluid reduceren. Omdat het geen hotspot is en de financiële middelen ontbreken is de kans klein dat dit gerealiseerd wordt. - Zie actie onder punt E De gemeente is voorstander van stille bladblazers, omdat dat ook ARBO-technisch voordelen heeft. De huidige bladblazers zijn nog niet helemaal afgeschreven en de stillere elektrische bladblazer werken te kort op één acculading. - De gemeente hangt een gedragsbord op bij het speelveld. - De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om het bal-asfalt contact stiller te maken. Team Beheer openbare ruimte Ontwerp en Team Beheer openbare ruimte Pagina 42 van 55

43 BIJLAGE 1 Afkortingen en begrippen AFKORTINGEN Awb AMvB ARBO B en W BOA DAB DALY db en db(a) DGD EU GGD GVVP I en W IGOP ISV L den L etm L night PMV RMR RMV RMW RWS SMA SMA+ SMA 0/6 en 0/11 VRI Wgh Wm ZOAB BEGRIPPEN decibel Algemene wet bestuursrecht Algemene maatregel van bestuur Arbeidsomstandigheden College van burgemeester en wethouders Buitengewoon opsporingsambtenaar Dicht asfalt beton, de standaard wegverharding Disability Adjusted Life Year Decibel Dunne geluidsreducerende deklaag, een stil wegdek geschikt voor toepassing bij stedelijk wegverkeer Europese Unie Gemeentelijke Gezondheidsdienst Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Integraal Groot Onderhoudsplan Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Day-evening-night level Etmaalwaarde Night level Provinciale Milieu Verordening Reken- en Meetvoorschrift geluid railverkeer Reken- en Meetvoorschrift geluid Reken- en Meetvoorschrift geluid wegverkeer Rijkswaterstaat Steen Mastiek Asfalt Steen Mastiek Asfalt waarmee in dit actieplan wordt gerekend Bepaalde mengvormen van Steen Mastiek Asfalt VerkeersRegelInstallatie Wet geluidhinder Wet milieubeheer Zeer Open Asfalt Beton Geluid is een trilling van lucht, die vanaf een geluidbron naar ons oor wordt overgedragen. De sterkte waarmee geluid op ons oor valt bepaalt, hoe hard het geluid op ons overkomt. Die sterkte wordt aangeduid als het geluidniveau en wordt uitgedrukt in decibel, afgekort als db. Voor een gezond mens ligt het allerzachtste geluid dat hij of zij nog net kan horen bij 0 db, en het allerhardste geluid in de buurt van de 120 db. Omdat mensen hele hoge tonen (zoals van een hondenfluitje) en hele lage tonen (zoals van een olifant) niet kan horen, wordt er bij de meting van geluid een filter gebruikt, dat zich net zo gedraagt als het menselijk oor (de hoge en lage tonen worden weggefilterd). Dat filter wordt het A-filter genoemd en het geluidniveau wordt dan aangegeven in db(a). Pagina 43 van 55

44 Effecten op de mens Geluidhinder Hotspots Slaapverstoring Binnen of buiten Niet altijd evenveel geluid Bij geluidniveaus van 80 db(a) en meer kan op de lange duur gehoorschade ontstaan. Er gaan dan dingen in het oor onherstelbaar kapot en daardoor word je een beetje doof (lawaaidoofheid). Die effecten treden pas na jaren op. Gebruik van koptelefoons met harde muziek en het vaak bezoeken van live concerten leiden tot die lawaaidoofheid. In de woonomgeving treden die effecten meestal niet op. Daar zijn de geluidniveaus lager, meestal tussen 50 en 70 db(a). Het effect is dan geluidhinder en slaapverstoring. Geluidhinder is een verzamelnaam voor effecten zoals ergernis, stress, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en stofwisselingsproblemen die allemaal kunnen ontstaan door langdurige blootstelling aan lawaai in de woonomgeving. Onder hotspots wordt verstaan: een cluster van woninge waar de plandrempel wordt overschreden en die in het actieplan nader zijn bekeken. Door in te zoomen op deze hotspots ontstaat een helder beeld van de situaties waar de hoogste geluidbelastingen optreden. Slaapverstoring is een verzamelnaam voor effecten zoals beïnvloeding van de diepe slaap (zonder dat je wakker wordt), waardoor je s morgens minder uitgerust opstaat. Die verstoring van de diepe slaap leidt er soms alleen maar toe dat mensen zich in de slaap bewegen. Ernstiger zijn ontwaakreacties, waarbij je door geluid echt wakker wordt en weer in slaap moet komen. Beide leiden net als geluidhinder tot ergernis, stress en andere gezondheidsklachten. De ernst van de effecten is natuurlijk ook afhankelijk van waar je bent. Als je buiten de woning bent (in de tuin of op straat) zijn geluiden van buiten beter te horen (en harder) dan wanneer je binnen in de woning bent. Het is de gewoonte om de sterkte van geluid bijna altijd aan te geven buiten de woning. Alleen als er maatregelen aan de gevel worden genomen (zoals dubbel glas of suskasten) dan wordt ook wel eens uitgerekend wat er binnen de woning overblijft aan geluid. Zo een pakket maatregelen aan de gevel wordt aangeduid met de verzamelnaam gevelisolatie. De sterkte van geluid op het oor is erg afhankelijk van de soort van geluidbron, maar ook van de afstand tot die geluidbron. Als je heel ver van een opstijgend vliegtuig af staat, klinkt het misschien even hard als een koelventilator van een slagerij die vlakbij staat. En het maakt veel verschil of zo n geluidbron altijd aanstaat (zoals de ventilator) of alleen maar kort te horen is (zoals het opstijgende vliegtuig).tenslotte spelen ook de weersomstandigheden nog een grote rol. Als de wind van de bron naar je toe waait zijn de geluiden veel sterker te horen dan wanneer de wind in de omgekeerde richting waait. Of een bepaalde bron tot geluidhinder zal leiden is daarom moeilijk te voorspellen. Je moet er dan rekening mee houden of die bron altijd aanstaat of maar even te horen is, hoe ver die bron van je verwijderd is, hoe de wind staat, en ook een beetje of het overdag, s avonds of s nachts is. Daarom zijn er grootheden bedacht, die met al die effecten rekening houden. Pagina 44 van 55

45 Equivalente geluidniveau Straffactoren Etmaalwaarde Letm Day-evening-night level en night level (Lden en Lnight) Aftrek ex art. 110 Wet geluidhinder Het equivalente geluidniveau is een soort gemiddelde van alle geluiden en pauzes over een lange tijd. Voor de voorspelling van geluidhinder wordt meestal een soort gemiddelde over een heel jaar uitgerekend. Je weet dan zeker, dat alle optredende geluiden zijn meegenomen, en dat er ongeveer evenveel dagen waren waarbij de wind van de bron naar je toe waaide als dagen dat de wind andersom stond. Hetzelfde geluid met dezelfde sterkte is s nachts hinderlijker dan overdag. Dat komt aan de ene kant omdat het s nachts stiller is, zodat het geluid meer opvalt, aan de andere kant zijn de effecten ook ernstiger. s Nachts treedt slaapverstoring op, overdag zijn de meeste mensen aan het werk en merken de geluiden niet zo op. In wettelijke regels, die het geluid beperken, wordt daar rekening mee gehouden door toepassing van straffactoren: s avonds wordt er bij het geluid 5 db opgeteld en s nachts 10 db. De etmaalwaarde is de oude Nederlandse maat voor omgevingslawaai. Het is een gemiddeld niveau (equivalent, zie boven) en de straffactoren worden toegepast. De etmaalwaarde is de hoogste van de volgende drie waarden: Het equivalente niveau over de dagperiode ( uur), eigenlijk: gemiddeld over alle dagperiodes in een heel jaar, Het equivalenten niveau over de avondperiode ( uur), eigenlijk gemiddeld over alle avondperiodes in een heel jaar, en vermeerderd met 5 db, Het equivalente niveau over de nachtperiode ( uur), eigenlijk: gemiddeld over alle nachtperiodes in een heel jaar, vermeerderd met 10 db. Met de wetswijziging van 1 januari 2007 is de Europese standaardmaat Lden ingevoerd in het Nederlandse systeem. Maar voor sommige onderdelen (vergunningen van bedrijven) blijft de Letm de geluidmaat. Met de term day-evening-night level wordt de nieuwe geharmoniseerde Europese dosismaat voor weg- en railverkeersgeluid aangeduid. De afkorting is Lden. De Lden is samengesteld uit de equivalente niveaus over de drie periodes van het etmaal (dag, avond, nacht), waarbij voor die periodes ook dezelfde straffactoren worden toegepast. Het Lden het gemiddelde van de drie, waarbij de lengte van de etmaalperiode in uren als een weging telt. Voor de nachtperiode is er afzonderlijk nog het nachtniveau Lnight. Dit is het equivalente niveau over de nachtperiode zonder toepassing van de straffactor van 10 db. Omdat verwacht werd, dat het autoverkeer op den duur stiller zou worden, mag in Nederland bij het toetsen van wettelijke grenswaarden op de berekende geluidniveaus een aftrek worden toegepast. Voor wegen met snelheden onder de 70 km/u bedraagt de aftrek 5 db. Als de grenswaarde bijvoorbeeld 50 db bedraagt, en de berekende waarde is 55 db, dan wordt er volgens deze systematiek aan de grenswaarde voldaan. De aftrek is niet in alle gevallen van toepassing. In de geluidkaarten is geen aftrek toegepast. De berekende niveaus kunnen daarom niet onmiddellijk met (oude) grenswaarden worden vergeleken. Pagina 45 van 55

46 BIJLAGE 2 De geluidsbelastingkaarten Overzicht per brontype In de Rapportage geluidsbelastingkaarten is de geluidhinder met behulp van de wettelijke rekenmodellen voor weg- en railverkeer en industrielawaai inzichtelijk gemaakt voor de huidige situatie (2016). 27 In dit hoofdstuk volgt een samenvatting van de Rapportage geluidsbelastingkaarten. In de hierna getoonde tabellen zijn het aantal gehinderden en ernstig gehinderden in de etmaalperiode en het aantal slaapgestoorden in de nachtperiode bepaald aan de hand van dosis-effectrelaties. 28 In bijlage 3 is een toelichting opgenomen over de dosis-effectrelaties. Ook wordt in de tabellen inzicht gegeven in het aantal woningen waar in de afgelopen jaren een sanering heeft plaatsgevonden. Hierdoor is de geluidskwaliteit voor deze woningen beduidend beter dan op basis van de berekeningen wordt aangegeven. Voor veel van deze woningen zijn zogenaamde gevelmaatregelen toegepast. Hierdoor is de geluidsbelasting op de buitenkant van de gevel nog steeds hoog, maar is het geluidsniveau in de woning sterk gereduceerd. Volgens de geluidsbelastingkaarten zijn in Almelo inwoners ernstig gehinderd en inwoners gehinderd door omgevingslawaai. 29 Daarmee is 3,04 % van de bevolking ernstig gehinderd en 7,41 % gehinderd door omgevingslawaai. De grootste bijdrage tot deze hinder wordt geleverd door wegverkeer. In Almelo zijn 702 inwoners slaapgestoord. 30 Daarmee is 0,97 % van de bevolking slaapgestoord. Ook voor de slaapgestoorde mensen is het wegverkeer de voornaamste bron Wegverkeer In de tabellen 1 en 2 worden per geluidsbelastingklasse het aantal woningen, inwoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. In de etmaalperiode worden inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting boven 55 db L den ten gevolge van wegverkeerslawaai. In de nachtperiode worden inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting hoger dan 50 db L night. Wegverkeer is daarmee de belangrijkste geluidsbron waaraan inwoners van Almelo worden blootgesteld. 27 De gemeente Almelo heeft voor het bereken van weg- en railverkeerslawaai gekozen voor de rekenmethode SRM II. Voor industrielawaai is gebruik gemaakt van het zonebeheermodel. 28 De tabellen in dit hoofdstuk komen één op één uit de Rapportage geluidbelastingkaarten. 29 Toelichting bij aantallen gehinderden en ernstig gehinderden: Om van de geluidbelaste woningen te komen tot geluidgehinderde inwoners worden dosis-effectrelaties (bijlage 3) toegepast. Met deze relaties wordt aangegeven, dat er bij een bepaalde klasse geluidsbelasting een bepaald percentage kans op ernstige geluidshinder voor de inwoners optreedt. Bij lage geluidsbelastingen is er wel een kans op ernstige geluidshinder, maar die kans is klein, zodat er weinig inwoners ernstig gehinderd zijn. Bij hoge geluidsbelastingen neemt die kans op ernstige geluidshinder toe, maar ook bij zeer hoge geluidsbelastingen is niet 100% van de inwoners ernstig gehinderd. Om het aantal ernstige gehinderde inwoners te kunnen afleiden is het aantal woningen vermenigvuldigd met het standaard aantal inwoners per woning (gemiddeld 2,3 inwoners per woning) en met de kans op ernstige geluidshinder in die geluidsklasse. 30 Toelichting bij aantallen slaapgestoorden: Om van de geluidbelaste woningen te komen tot slaapgestoorde inwoners worden dosis-effectrelaties (bijlage 3) toegepast. Met deze relaties wordt aangegeven, dat er bij een bepaalde klasse geluidsbelasting s nachts een bepaald percentage kans op ernstige slaapverstoring voor de inwoners optreedt. Bij lage geluidsbelastingen is er wel een kans op ernstige slaapverstoring, maar die kans is klein, zodat er weinig inwoners ernstig slaapgestoord zijn. Bij hoge geluidsbelastingen neemt die kans op ernstige slaapverstoring toe, maar ook bij zeer hoge geluidsbelastingen s nachts is niet 100% van de inwoners ernstig slaapgestoord. Om het aantal ernstig slaapgestoorde inwoners te kunnen afleiden is het aantal woningen vermenigvuldigd met het standaard aantal inwoners per woning (gemiddeld 2,3 inwoners per woning) en met de kans op ernstige slaapverstoring s nachts in die geluidsklasse. Pagina 46 van 55

47 Tabel 12 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) Tabel 13 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 50 db Lnight ten gevolge van wegverkeer (slaapverstoring) Railverkeer In de tabellen 3 en 4 worden per geluidsbelastingklasse het aantal woningen, inwoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. In de etmaalperiode worden 970 inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting boven 55 db L den ten gevolge van railverkeerslawaai. In de nachtperiode worden 557 inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting hoger dan 50 db L night. Tabel 14 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) Tabel 15 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 50 db Lnight ten gevolge van railverkeer (slaapverstoring) Industrie In de tabellen 5 en 6 worden per geluidsbelastingklasse het aantal woningen, inwoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als de nachtperiode. In de etmaalperiode worden 18 inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting Pagina 47 van 55

48 boven 55 db L den ten gevolge van industrielawaai. In de nachtperiode worden geen inwoners blootgesteld aan een geluidsbelasting hoger dan 50 db L night. Tabel 16 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van industrielawaai (hinder) Tabel 17 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 50 Lnight ten gevolge van industrielawaai (slaapverstoring) 2.2 Verschillen geluidbelastingkaarten In 2011 heeft de gemeente Almelo voor het eerst geluidsbelastingkaarten opgesteld. Nu de gemeente voor de tweede keer de kaarten heeft opgesteld, is het mogelijk om te beoordelen hoe de geluidsbelastingen voor het jaar 2016 zich verhouden tot die uit Herberekening 2011 De geluidsbelastingkaarten uit 2011 zijn gebaseerd op het reken- en meetvoorschrift uit 2006 (RMV2006). In 2012 is het nieuwe reken- en meetvoorschrift (RMV2012) van kracht geworden. De huidige geluidsbelastingkaarten zijn aldus gebaseerd op het RMV2012. Ten opzichte van de vorige rekenmethode (RMV2006) ontstaan hierdoor voor weg- en railverkeer andere rekenresultaten. Naast de gewijzigde rekenmethode is bij het opstellen van de geluidsbelastingkaarten 2016 een andere manier voor het vaststellen van de onderverdeling van het verkeer over de voertuigcategorieën toegepast. Ook is onderscheid gemaakt tussen elementenverharding in halfsteensverband en keperverband. Om een zuivere vergelijking te kunnen uitvoeren tussen 2011 en 2016 is er daarom voor gekozen om deze aanpassingen en onjuistheden in het rekenmodel 2011 door te voeren en deze vervolgens opnieuw door te rekenen met de rekenmethode In de tabellen 7 en 8 zijn voor weg- en railverkeer de rekenresultaten voor 2011 van de oude (RMV2006) als de nieuwe (RMV2012) rekenmethode weergegeven. Tabel 18 Aantal woningen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) voor het jaar 2011 op basis van RMV2006 en RMV2012. Pagina 48 van 55

49 Tabel 19 Aantal woningen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) voor het jaar 2011 op basis van RMV2006 en RMV2012 Op basis van de nieuwe rekenmethode zijn er ongeveer 2% meer woningen met een geluidbelasting hoger dan 55 db als gevolg van wegverkeer. Voor het railverkeer is sprake van een afname van 11% Vergelijking 2011 en 2016 voor wegverkeer In de tabellen 9 en 10 worden het aantal woningen weergegeven in de verschillende geluidsbelastingklassen voor 2011 en Tabel 20 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) 2011 Tabel 21 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) 2016 Uit de vergelijking van de resultaten van 2011 en 2016 van het wegverkeer komt het volgende naar voren: Het totaal aantal gehinderde personen is afgenomen met 1,4% en het aantal ernstig gehinderde personen met 2,9%. Het aantal woningen waarvoor geluidswerende voorzieningen zijn aangebracht en die een geluidbelasting hebben hoger dan 55 db, is toegenomen met 948 woningen. Dit is toe te 31 In de tabellen in deze paragraaf is voor de vergelijkbaarheid voor zowel het jaar 2011 als 2016 gerekend met een gemiddelde woningbezetting van 2,2. In de EU-richtlijn is aangegeven dat voor het jaar 2011 moet worden uitgegaan van een waarde van 2,3. Pagina 49 van 55

50 schrijven aan het opschonen van de lijst met gesaneerde woningen. De meeste woningen zijn voor 2011 al meegenomen bij een geluidsanering. Een vergelijkbaar beeld komt ook naar voren als de resultaten van de nachtperiode van beide jaren met elkaar worden vergeleken Vergelijking 2011 en 2016 voor railverkeer In de tabellen 11 en 12 worden het aantal woningen weergegeven in de verschillende geluidsbelastingklassen voor de jaren 2011 en Tabel 22 Aantal woningen / personen met een geluidbelasting >= 55 db Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) 2011 Tabel 23 Aantal woningen / personen met een geluidsbelasting >= 55 db L den ten gevolge van railverkeer (hinder) 2016 Uit de vergelijking van de resultaten van 2011 en 2016 van het railverkeer komt het volgende naar voren: Het totaal aantal gehinderde personen is afgenomen met 17,7% en het aantal ernstig gehinderde personen met 19,6%. Het aantal woningen waarvoor geluidswerende voorzieningen zijn aangebracht en die een geluidbelasting hebben hoger dan 55 db, is afgenomen met 101 woningen (een afname van 47,6%). Een vergelijkbaar beeld komt ook naar voren als de resultaten van de nachtperiode van beide jaren met elkaar vergeleken worden. Pagina 50 van 55

51 BIJLAGE 3 Dosis-effectrelatie Dosis-effectrelatie Met behulp van een dosis-effect relatie kan het aantal gehinderden in een geluidsklasse worden berekend. De dosis-effectrelatie is voor iedere geluidsklasse bekend en het gemiddelde percentage gehinderden, ernstig gehinderden en slaapverstoorden kan hiermee worden berekend. Opbouw dosis effect Tijdens een onderzoek naar geluid en hinder wordt aan de aan het geluid blootgestelde inwoners een vragenlijst voorgelegd. In de resultaten van dergelijke vragenlijsten wordt bij inwoners met een lage geluidsbelasting minder gehinderden gevonden. Bij hogere geluidsbelastingen wordt een hoger percentage gehinderden gevonden. Door deze resultaten in een grafiek te zetten wordt een dosis-effectrelatie verkregen. Wanneer een geluidsbelasting bekend is kan in de grafiek een bijbehorend percentage worden afgelezen zoals te zien in onderstaande figuur. Dit percentage is het aantal personen, van de totaal blootgestelden in de betreffende geluidsklasse, dat hinder zal ondervinden ten gevolge van het lawaai. Voor ernstig gehinderden en slaapverstoorden zijn soortgelijke grafieken te vormen. Hinder van geluid Percentage hinder Verkeer Rail Luchtvaart Lden (db) Figuur 1 Dosis-effectrelatie voor hinder ten gevolge van verschillende bronnen van geluid Verschillende soorten bronnen van lawaai (verkeer, trein, luchtvaart en industrie) worden niet allen als even hinderlijk ervaren. Het constante geluid van wegverkeer wordt op een andere manier beoordeeld dan treinverkeer dat enkele malen per uur een piek in de geluidsbelasting veroorzaakt. Hierdoor verschillen de percentages in geluidsklassen voor de verschillende bronnen van geluid. Pagina 51 van 55

52 BIJLAGE 4 DALY onderzoek GGD Zie rapportage Daly-berekeningen omgevingslawaai gemeente Almelo in het kader van de EU richtlijn omgevingslawaai, opgesteld door GGD Twente, excelnummer: A 86113, september 2017, opgenomen in de zaak DCS EU-richtlijn Omgevingslawaai Actieplan onder registratie INT BIJLAGE 5 Resultaten Almelopanel Zie rapportage Resultaten peiling omgevingslawaai Almelopanel 2017, opgesteld door Kennispunt Twente, opgenomen in de zaak DCS EU-richtlijn Omgevingslawaai Actieplan onder registratie INT Pagina 52 van 55

53 BIJLAGE 6 De hotspots op de kaart Pagina 53 van 55

54 BIJLAGE 7 Reactie op de ingekomen zienswijzen Het ontwerp Actieplan Omgevingslawaai heeft van 13 september tot en met 24 oktober ter inzage gelegen. De deelnemers aan de inwonerparticipatie hebben het ontwerpplan per mail ontvangen. Tijdens de inzagetermijn hebben twee mensen het plan bij de publieksbalie ingezien. Er zijn twee zienswijzen ingediend. In de tabel hieronder staat informatie over de ingediende zienswijzen en onze (verkorte) reactie daarop. De zienswijzen leiden niet tot aanpassing van het Actieplan Omgevingslawaai Indiener Ontvankelijk? Inhoud zienswijze De heer Ja De heer Schoon woont in Schoon Aadorp. Hij complimenteert de gemeente met het goed leesbare en overzichtelijke plan. Hij vraagt het gemeentebestuur om in de volgende rondes Aadorp extra aandacht te geven. Goed overleg met gerede partijen of belangengroepen (Plaatselijk Belang Aadorp) voorkomt dat een rustig dorp verwordt tot een kakofonisch lastoord. De heer Tuinman Ja De heer Tuinman wijst op de geluid- en verkeershinder op de Wiekslagen en vraagt om een goede oplossing om te hinder weg te nemen of te beperken. En hij vraagt de Wiekslagen als een hotspot te behandelen. Overnemen in actieplan? Om de bewonersparticipatie meer structuur te geven is in het actieplan opgenomen dat de gemeente Almelo het thema geluid structureel in de wijk bij de gebruikelijke wijkschouw bespreekt. Daarmee wordt de vraag uit de zienswijze beantwoord. De Stadsdeel coördinator regelt de wijkschouw. De zienswijze leidt niet tot een aanpassing van het actieplan. Het Actieplan gaat uit van de belastingen uit de eerder vastgestelde Geluidbelastingkaart. Op basis van die gegevens is de Wiekslagen geen hotspot. De heer Tuinman was aanwezig bij het gesprek in zijn wijk op 1 november Door zijn inbreng zijn de actiepunten op de bladzijden 40 en 41 opgenomen, te weten: 99. De wijk kan de wens uitspreken om de Wiekslagen te knippen Er is een verbod ingesteld voor vrachtverkeer. Nu vrachtwagens zich daar niet aan houden, bekijkt de gemeente om toezicht te gaan houden De drempel wordt met inwoners besproken De drempel kan bij een volgend groot onderhoud sinusvormig worden uitgevoerd. Dat soort drempel is stiller en geeft minder trillingen. De heer Tuinman heeft op 11 september jl. samen met zijn buren een gesprek gehad met wethouder Maathuis over de situatie aan de Wiekslagen. De bewoners hebben hierover een brief ontvangen (d.d. 24 oktober 2018; UIT ). In die brief zijn de aandachtspunten besproken en de afspraken vastgelegd. De zienswijze leidt niet tot een aanpassing van het actieplan. Pagina 54 van 55

55 BIJLAGE 8 Lijst van deelnemers Dit actieplan is tot stand gekomen mede met medewerking van: Externe partners en betrokken inwoners Pagina 55 van 55