DRM-Fiche algemene informatie

Transcriptie

1 VCLB De Wissel Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Campus Centrum Coeveltstraat Deurne Tel Fax Campus Noord Markt Ekeren Tel Fax Campus Noord Gagelveldenstraat Merksem Tel Fax Campus Oost Hallershofstraat Deurne Tel Fax Campus Zuid Leopoldlei Hoboken Tel Fax Beroepsgeheim/ambtsgeheim: DRM-Fiche algemene informatie Personeelsleden van een school hebben in eerste instantie een pedagogische opdracht: onderwijs en zorg voor leerlingen. Vanuit de school hebben ze ambtsgeheim: plicht tot discretie, in eerste instantie t.a.v. personen buiten de schoolmuren. Met privacygevoelige informatie moet ook binnen de school omzichtig worden omgegaan. Informatie die relevant is voor het functioneren van de leerling op school moeten zij wel meedelen aan bepaalde collega s en directie. Personeelsleden van een school kunnen dus geen geheimhouding waarborgen. CLB medewerkers zijn daarentegen hulpverleners. Het waarborgen van de vertrouwensrelatie met de leerling/ouders is daarbij essentieel. Daarom heeft elke CLB-medewerker ten persoonlijke titel beroepsgeheim: plicht tot strikte geheimhouding van vertrouwelijke gegevens t.a.v. iedereen. Een CLB-medewerker mag echter onder bepaalde voorwaarden wel relevantie informatie meedelen: o aan CLB collega s o andere hulpverleners binnen IJH, indien mogelijk mits toestemming van de betrokkenen o aan de (onderzoeks)rechter ( spreekrecht ) o aan de gemandateerde voorzieningen o aan het parket/procureur des konings o aan de sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulpverlening (SDJ, ook wel sociale dienst jeugdrechtbank genoemd) o bij acute gevaarsituaties o met toestemming van de betrokkene aan andere hulpverleners buiten IJH en derden o aan personeelsleden van de school onder welbepaalde voorwaarden School en CLB Schoolpersoneel en CLB- medewerkers mogen gegevens uitwisselen in zoverre die relevant zijn voor de CLB hulpverlening: - noodzakelijk zijn voor het betrokken schoolpersoneel om hun pedagogische opdracht voor een welbepaalde leerling te kunnen vervullen. Niet alle personen op school hebben evenveel leerling-gegevens nodig om hun taak goed te kunnen uitvoeren. Schoolpersoneel kan afhankelijk van hun positie t.a.v.de concrete leerling- ondergebracht worden in ambtskringen: 1

2 directie zorgcoördinator/interne leerlingenbegeleider/cel leerlingenbegeleiding/ MDO klasleerkracht/klassenraad andere personeelsleden Afhankelijk van de ambtskring kan de CLB medewerker meer of minder informatie meedelen. Het belang van de leerling staat steeds centraal. Alle partners respecteren daarbij de wettelijke grenzen van het beroepsgeheim, de deontologie en de privacywetgeving. Informatie uitwisselen gebeurt in overleg met de leerling/ouder. Geheimhoudingsplicht slaat niet alleen op wat is meegedeeld, maar op alles wat men heeft vernomen of vastgesteld en vertrouwelijk is. Dit omvat niet alleen de informatie die de cliënt zelf heeft toevertrouwd, maar ook informatie die men verkrijgt van derden of die men uit het dossier haalt in het kader van een hulpverlening. -> Gedeeld beroepsgeheim Binnen integrale jeugdhulp heeft het gedeeld beroepsgeheim in het decreet een wettelijke basis gekregen door de volgende bepalingen (art 75 ): De actoren vermeld in artikel 72 (zie hieronder), wisselen onder elkaar persoonsgegevens uit met het oog op de uitvoering van de bevoegdheden en taken, geregeld bij of krachtens dit decreet. Met behoud van de toepassing van de verplichtingen en beperkingen die voortvloeien uit de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens of uit de regelgeving van de sectoren, is de gegevensuitwisseling onderworpen aan de volgende voorwaarden: 1 de gegevensuitwisseling heeft alleen betrekking op gegevens die noodzakelijk zijn voor de jeugdhulpverlening; 2 de gegevens worden alleen uitgewisseld in het belang van de personen tot wie de jeugdhulpverlening zich richt; 3 de actoren, vermeld in artikel 72, proberen zo veel mogelijk, de instemming met de gegevensuitwisseling te verkrijgen van de persoon op wie de gegevens betrekking hebben. 2

3 Opgelet Het centrum en de CLB-medewerkers mogen gegevens uit het multidisciplinaire dossier bezorgen aan de actoren - de toegangspoort, de gemandateerde voorzieningen, de sociale dienst jeugdrechtbank, jeugdhulpaanbieders en de andere personen en voorzieningen die jeugdhulpverlening aanbieden 1 - voor zover de volgende voorwaarden voldaan zijn (art 74): - de gegevensuitwisseling heeft alleen betrekking op gegevens die noodzakelijk zijn voor de jeugdhulp; - de gegevens worden alleen uitgewisseld in het belang van de personen tot wie de jeugdhulpverlening zich richt; - er wordt zo veel mogelijk getracht om de instemming met de gegevensuitwisseling te verkrijgen van de persoon op wie de gegevens betrekking hebben. Het is dan ook aan te raden om, wanneer de instemming uiteindelijk niet werd verkregen en de informatie-uitwisseling toch plaats vond, in het dossier te motiveren welke stappen ondernomen werden om de instemming te verkrijgen en waarom de informatie-uitwisseling toch plaatsvond. Bij informatie-uitwisseling met alle andere personen/diensten is wel nog steeds schriftelijke toestemming nodig om gegevens uit te wisselen. Gemandateerde hulpverleners met een onderzoeks- of rapporteringsopdracht buiten Integrale Jeugdhulp zijn niet gebonden door het beroepsgeheim t.a.v. hun opdrachtgever (hun opdrachtgever kan bijvoorbeeld een jeugdrechter of een overheidsdienst zijn, ) De theorie van het gedeeld beroepsgeheim kan geen verantwoording bieden voor de communicatie tussen een hulpverlener in een hulpverlenende context en een hulpverlener die optreedt binnen de grenzen van een mandaat. De finaliteiten van de contacten met de cliënten zijn zeer verschillend: een behandelende hulpverlener beoogt te helpen, een gemandateerde hulpverlener heeft een adviserende, toeziende, controlerende functie (OCMW maatschappelijk werker, psychosociale teams van de gevangenissen, straathoekwerkers, drugspreventiewerkers in dienst van de gemeente/provincie, ). De gemandateerde zou zich daarom ook niet mogen profileren als vertrouwenspersoon. 1 Dit zijn het Agentschap Jongerenwelzijn, het Algemeen Welzijnswerk, de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, de Centra voor leerlingenbegeleiding, Kind en Gezin, de Centra voor Integrale Gezinszorg en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. 3

4 Wanneer een jeugdhulpverlener informatie doorgeeft aan een professioneel met beroepsgeheim, maar van buiten de jeugdhulp, bv. een arts of advocaat van de jongere, gelden de algemene voorwaarden van noodzaak, belang, beroepsgeheim en toestemming. Weigert de jongere, dan kan er geen informatie worden doorgegeven.! Er wordt geen verslaggeving meegegeven voor advocaten op vraag van ouders! -> Parket en sociale dienst jeugdrechtbank Communicatie: R. Dufromont department onderwijs en vorming - d.d. 18/10/2016 Samenwerking en informatie-uitwisseling tussen alle betrokken actoren bij situaties van verontrusting zijn cruciaal voor de adequate aanpak er van. Het Vlaams parlement stemde in met een decretale bepaling (artikel 75/1 decreet integrale jeugdhulp, B.S. 19 augustus 2016) die in situaties van verontrusting de informatie-uitwisseling beschrijft tussen parket en/of een sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulpverlening (SDJ) en een hulpverlener op initiatief van parket en/of de sociale dienst van gerechtelijke jeugdhulpverlening: Behalve in de gevallen die bij of krachtens dit decreet zijn bepaald, is elke vorm van gegevensoverdracht verboden tussen enerzijds de jeugdhulpaanbieders, andere dan gemandateerde voorzieningen, en anderzijds de magistraten, belast met jeugdzaken en de sociale diensten. Het verbod, vermeld in het eerste lid, geldt niet als de betrokken minderjarige die minstens twaalf jaar is of die, als hij jonger is, tot een redelijke beoordeling van zijn belangen in staat is, en zijn ouders of opvoedingsverantwoordelijken op een geïnformeerde en schriftelijke wijze instemmen met de overdracht van gegevens. Het verbod geldt evenmin voor de basisgegevens met betrekking tot: 1 de identificatie van de betrokken partijen; 2 het feit of er jeugdhulpverlening ten aanzien van de minderjarige en, in voorkomend geval, aan zijn ouders of opvoedingsverantwoordelijken is aangevat, wordt verder gezet of is beëindigd. De gegevensuitwisseling, vermeld in het tweede lid, kan enkel plaatsvinden op een schriftelijke vraag van magistraten belast met jeugdzaken of van de sociale diensten met het oog op het bieden van de gepaste jeugdhulpverlening aan de minderjarige, aan zijn ouders of opvoedingsverantwoordelijken. Als uitgangspunt blijft de toestemming van de cliënt de basis waarop binnen vrijwillige hulpverlening gewerkt wordt. Als parket of sociale dienst van de jeugdrechtbank een vraag naar informatie stelt wordt geprobeerd deze toestemming te verkrijgen (tenzij deze 4

5 vraag naar instemming een gevaar voor de cliënt zou betekenen). Er wordt zo transparant mogelijk naar leerlingen en ouders toe gewerkt (tenzij dit een gevaar voor de cliënt zou kunnen betekenen). In elk geval wordt vóórdat geantwoord wordt steeds aan het parket/de sociale dienst van de jeugdrechtbank gevraagd naar de context van de vraag om zicht te krijgen op de concrete verontrusting. Op volgende schriftelijke vragen gesteld door en op initiatief van magistraten of van sociale diensten voor gerechtelijke jeugdhulpverlening in het kader van verontrusting mag (op 04/10/2016 spraken de Antwerpse CLB s met parket en sociale dienst gerechtelijke jeugdhulpverlening af dat er op deze vragen in het kader van verontrusting zal geantwoord worden) na teamoverleg ook zonder toestemming van de cliënt geantwoord worden: 1) Is de cliënt gekend in een context van verontrusting? Het antwoord kan ja of neen zijn. 2) Is er hulpverlening aangevat of lopende in een context van verontrusting? Het antwoord kan ja of neen zijn en als er een M-document werd ingediend dan mag dat vermeld worden. Dus, als er hulpverlening lopende is, maar niet in een context van (mogelijke) verontrusting, dan is het antwoord neen. 3) Is hulpverlening in de context van verontrusting beëindigd? Het antwoord kan ja of neen zijn en als er een M-document werd ingediend dan mag dat vermeld worden. Als de politie een vraag stelt, dan mag geen informatie uitgewisseld worden, tenzij de vraag via de politie schriftelijk gesteld werd door een parketmagistraat. Vaak werken parketmagistraten via de politie. Medewerkers van de sociale dienst van de jeugdrechtbank zullen zelf rechtstreeks CLB contacteren. Het antwoord door het CLB wordt schriftelijk gegeven en onder gesloten omslag geadresseerd aan de sociale dienst van de jeugdrechtbank of het parket (eventueel via de politie) meegegeven. Het geven van bijkomende informatie op vraag van parket of sociale dienst gerechtelijke jeugdhulpverlening kan enkel als daarvoor gegronde reden is in het belang van de leerling (zoals de noodtoestand of een vermoeden van kindermishandeling (art. 458 bis)) of mits toestemming van de cliënt om informatie door te geven aan parket/sociale dient voor gerechtelijke jeugdhulpverlening. 5

6 In acute gevaarsituaties mag je zelf melding doen aan politie/parket/sdj/ en als er (vermoedens) van kindermishandeling zijn mag je rechtstreeks de procureur des Konings informeren(zie aparte fiche)als alle andere middelen zijn uitgeput en na overleg met de vestigingscoördinator. Probeer de leerling zoveel mogelijk op de hoogte te houden van de stappen die je zet (toestemming is hier echter niet nodig). -> Gezamenlijk beroepsgeheim Bij gedeeld beroepsgeheim werken zorgverleners samen, maar vormen geen afgegrensde eenheid. Het gezamenlijk beroepsgeheim heeft betrekking op een duidelijk omschreven en samengesteld hulpverleningsteam. Het gezamenlijk beroepsgeheim rust m.a.w. op een team van hulpverleners als dusdanig, in plaats van op elk teamlid afzonderlijk en impliceert dat er tussen de teamleden onderling geen beroepsgeheimgrenzen zijn, zodat alle informatie die relevant is voor de hulpverlening vrij kan circuleren binnen het team. Alleen die informatie mag uitgewisseld worden die relevant is voor het effectief opnemen van de verantwoordelijkheid die op het team rust. In een omzendbrief betreffende integrale jeugdhulp is er sprake van een nutscriterium: alleen informatie die nuttig is voor de hulpverlening. Dit hulpverlenersteam moet wel duidelijk herkenbaar zijn voor de cliënt. Bijgevolg is het belangrijk om leerlingen en ouders te informeren over de teamwerking binnen het CLB en het gezamenlijk beroepsgeheim dat hier bij hoort. In onze sectorregelgeving (BVR MDD) staat daarenboven vermeld dat elke CLBmedewerker die betrokken is bij de begeleiding van een leerling toegang heeft tot het MDD. Dit impliceert gezamenlijk beroepsgeheim Alle teamleden kunnen bepaalde gegevens ontoegankelijk maken voor teamgenoten op vraag van de betrokkene of omwille van privacy redenen (relatie teamlid/ betrokkene). Dit ontoegankelijk maken moet wel gemotiveerd worden in het dossier. 6