Vroegtijdige herkenning van ouderenmishandeling in de acute zorgketen

Transcriptie

1 Vroegtijdige herkenning van ouderenmishandeling in de acute zorgketen

2 Introductie Verpleegkundige, senior onderzoeker Acute Zorgregio Oost Associate lector Acute Intensieve Zorg, Hogeschool Arnhem en Nijmegen Forensisch verpleegkundige Aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling ambulancedienst Gelderland-Zuid Pagina 2

3 Pagina 3

4 Doelstelling presentatie 1) Recente landelijke ontwikkelingen 2) Definitie en signalen van ouderenmishandeling 3) Risicofactoren 4) Hoe kun je signaleren? 5) Bespreken van vermoeden en melden Discussie: wat kunnen we van elkaar leren en hoe kunnen we onderlinge samenwerking zoeken en verbeteren? Pagina 4

5 Nieuwe ontwikkelingen Kamerbrief VWSL Veilig Ouder worden, september Eerder en bewuster in beeld: publiekscampagne, betere ondersteuning mantelzorgers, trainen vrijwilligers, samenwerking Sensoor-luistertelefoon-Veilig Thuis, meldcode huiselijk geweld. 2. Stoppen en duurzaam oplossen: stimuleren aandachtsfunctionaris, waarschuwingsregister Zorg en Welzijn, professionalisering Veilig Thuis, pleger aanpak, lokale alliaties financieel misbruik, Veilig Ouder worden infobox, bijdrage banken, leidraad Veilige Zorgrelatie, Richtlijn FMS, gemeentelijke borging, regiovisie Pagina 5

6 Hoe vaak wordt er mishandeld? NL cijfers ouderen (of minder?)* 30% van mensen met dementie 5,5% van zelfstandig wonende ouderen 1027 meldingen (2012) 1703 meldingen (2014) 1 op de 20 ouderen (2017) # Nederland: 17 miljoen *Plaisier, I & I. de Klerk. (2015) Ouderenmishandeling in Nederland. Den Haag: SCP # Nog een weg te gaan. Stand van zaken aanpak ouderenmishandeling eind 2017 Rapport Regioplan, 2018

7 VWS Hoi Sivera, We hebben voor de begrotingsbehandeling van VWS vragen over ouderenmishandeling gekregen van de Kamer. Een van de vragen is: Hoeveel ouderen komen jaarlijks bij de huisarts en bij de Spoedeisende Hulp (SEH) met opmerkelijk en onverklaarbaar letsel? afbeelding: F. Muller fotogravfie, beeldbank AZO Nu hebben wij daar vanuit VWS onvoldoende tot geen zicht op. Is dat iets waar jullie wel meer cijfers over hebben? Of wordt op de SEH niet geregistreerd om wie het gaat (bijv ouderen)? Ik hoor graag jouw ideeën en wat we evt mee kunnen nemen in onze beantwoording? Als je in de gelegenheid bent, zie ik graag vandaag of uiterlijk morgen 12 uur je reactie ivm deadlines voor de vragen. Veel dank alvast en groeten, Arianne VWS Programma: Ouderen in veilige handen Pagina 7

8 Ouderenmishandeling? De ambulanceverpleegkundige komt ter plaatse met optische en akoestische signalen. Er is een brand in een huis waar twee ouderen (71 en 79 jaar) wonen. De vrouw heeft als gevolg van haar brandwonden vervoer naar het ziekenhuis nodig. De man legt uit dat hij voor zijn vrouw loempia s aan het bakken was toen de brand uit brak. De brandweer vraagt de ambulanceverpleegkundige om binnenshuis goed rond te kijken. Ze vindt een overvol huis met meubels, huisraad en andere spullen. Het is er erg onhygiënisch en het lijkt nauwelijks leefbaar in huis. De verpleegkundige gaat het gesprek aan met de ouderen over haar zorgen. De ouderen voelen zich persoonlijk aangevallen en vinden haar observaties erg beledigend. Pagina 8

9 Definitie & taboe Ouderenmishandeling: " Al het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke en/of professionele relatie met de oudere (ouder dan 65 jaar) staan, waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt dan wel vermoedelijk zal lijden en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid". [Comijs et al,1996] Afbeelding: Pagina 9

10 Vormen van ouderenmishandeling gezien door: 1) Lichamelijke mishandeling (46%) 2) Geestelijke mishandeling (73%) 3) Sexuele mishandeling (2%) 4) Verwaarlozing (12%) 5) Financieel misbruik (37%) 6) Schending van rechten Cijfers, NL Movisie 2014 Pagina 10

11 Slachtoffer Pleger Ø Toename afhankelijkheid (zorg, Ø Persoonlijke problemen, verslaving, lichamelijk, psychisch, sociaal, persoonlijkheidskenmerken, financieel), psychotisch, angst, depressie, Ø Gezondheidsproblemen financiële problemen, problemen (lichamelijke of geestelijk, cognitie, op het werk, verslaving) Ø Overbelasting, stress, Ø Sociale isolatie / netwerk, Ø Gebrek aan sociale steun of Ø Gebrek aan kennis / toegang tot emotionele support professionele ondersteuning Ø Gebrek aan kennis vaardigheden Ø Ingrijpende voorvallen: overlijden, zorg verhuizing etc. Pagina 11

12 Andere risico factoren Familie / systeem Instelling Ø Wederzijdse afhankelijkheid, Ø Bezuiniging personeel, lage Ø Druk mantelzorg, dysfunctionele kwaliteit van zorg, familierelaties, Ø Onvoldoende bewustzijn probleem, Ø Financiële familieproblemen kennis en vaardigheden, Ø Historie van (huiselijk) geweld Ø Onvoldoende budget voor leefomgeving, voeding en zorg Maatschappij Ø Onvoldoende overheidsbeleid & sturing Ø Onvoldoende respect voor waardigheid van ouderen Pagina Ø Individualisme 12 Ø Groeiende populatie ouderen Ø Generatiekloof Ø Kanteling zorgsysteem

13 je gaat het pas zien, als je het door hebt Lichamelijk letsel: blauwe & beurse plekken (o.a. binnenzijde extremiteiten), fracturen.. Signalen van verwaarlozing; lichamelijke verzorging, ondervoeding, uitdroging, doorligwonden.. Oudere is angstig, depressief, krijgt niet het woord. Verstoorde interactie tussen oudere en mantelzorger Overbelaste mantelzorger Delay in zoeken hulp of zorg mijden / buiten de deur houden Verhaal niet passend bij ingangsklacht / reden opname Pagina 13

14 Signaleren? Vanaf Hoe signaleren jullie? Wijk Notaris Bank Gemeente woningcooperatie? Pagina

15 Signaleringsinstrument Is er een vermoeden (in welke vorm dan ook) van ouderenmishandeling of verwaarlozing? Ja / Nee Indien ja... q Is de interactie tussen oudere en mantelzorger kloppend? q Zijn signalen en symptomen van trauma/aandoening consistent met verhaal van de patiënt? q Is er een delay in time? q Zijn er tekenen van verwaarlozing huis/oudere? q Zijn er andere observaties? Pagina 15

16 Specifieke forensische aspecten Ø Wat zie je? Ø Wat hoor je? Ø Wat denk je? Ø Wat bespreek je? Ø... en rapporteer signalen en symptomen... afbeelding: B. Spooren, forensisch arts Pagina 16

17 Vraag advies Collega Behandelend arts Geriater Sociaal werk Aandachtsfunctionaris huiselijk geweld Veilig thuis Huisarts Forensisch arts Afbeelding: jvqpyi5lhaahxjvhqkhv3tc_uq_auicigb&biw=1440&bih=805#imgrc=mfx6- YyLrT3DsM:&spf= Is er sprake van OM, hoe krijg je meer duidelijkheid, hoe bespreek je vermoeden met patiënt, acties om risico s te beperken, taken en verantwoordelijkheden, melding? Pagina 17

18 Afweging risico s 1. Risico afwenden (door inschakelen hulp)? 2. Reële kans op lichamelijke of psychische schade? Patiënt akkoord met melding: ja / nee? In geval van vermoeden zwaar lichamelijk, psychisch letsel of dood, dan kan gemeld worden zonder toestemming. Pagina 18

19 Juridisch kader Kinderen 1. Uit huis plaatsing 2. Onder toezichtstelling Ouderen 1. Mentorschap 2. Bewindvoering Rol van bewindvoerder in de (acute) zorg? Hoe te checken? Hoe gaan jullie daar mee om? Pagina 19

20 Samenvatting Ø Ouderenmishandeling: ook een probleem in de acute zorgketen Ø Signaleren en bespreken is complex Ø Ontwikkel gevoeligheid bij professionals / collega s Ø Blijf het samen bespreken (individueel, teams en in de keten) Ø Stel aandachtsfunctionaris aan in organisatie Ø Organiseer multidisciplinair overleg (tussen organisaties) Ø Zoek elkaar domeinoverstijgend op Ø Samen kunnen we het verschil maken! Pagin 20

21 Info in workshop Jade Peng, Intermediar tussen Nederlandse en Chinese cultuur Telefoon: Interculturele consulenten via Bindkracht 10 Info Aanvragen Folders FAQ Pagin 21

22 World Elder Abuse Awarness Day Vragen of contact: Weblog lectoraat acute intensieve zorg HAN Pagina 22