Advie zen en Meldingen over Kindermishandeling in 2003

Transcriptie

1 Advie zen en Meldingen over Kindermishandeling in 23 Registratiegegevens van de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling Iedereen die zich zorgen maakt over een kind in zijn of haar omgeving kan contact opnemen met een Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Ook bij twijfel. Veel mensen maken gebruik van die mogelijkheid. In deze folder leest u hoe vaak in 23 een vermoeden van kindermishandeling aan een AMK is voorgelegd. Daarnaast treft u ook andere informatie aan die gebaseerd is op de landelijk gebundelde registratiegegevens van de AMK s.

2 Hoe vaak is in 23 een vermoeden van kindermishandeling voorgelegd aan het AMK? In 23 is er keer een vermoeden van kindermishandeling aan een AMK voorgelegd (verder aangeduid als eerste contacten ). Dat is een stijging van 13% ten opzichte van het jaar daarvoor. Zowel de meldingen als consulten en adviezen zijn in aantal toegenomen. Een stijging is al meerdere jaren zichtbaar (zie figuur 1). Sinds 2 is het totaal aantal eerste contacten gestegen met 34%. Figuur 1. Aantal eerste contacten per jaar Tabel 1. Aantal eerste contacten per jaar Soort contact Meldingen Consulten Adviezen Totaal Toename 9% 9% 13% t.o.v. voorafgaande jaar Totaal Adviezen Meldingen Consulten Voor een goed begrip van de cijfers Advies, consult of melding Als iemand zijn zorgen over een kind meestal telefonisch aan een AMK voorlegt, leidt dat tot: - een advies De medewerker van het AMK maakt samen met de beller een inschatting van de situatie: waarom maakt de beller zich zorgen, hoe kan de beller zelf meer duidelijkheid krijgen over het welzijn van het kind en wat kan hij eventueel doen om het kind en de ouders te steunen? Het AMK zelf onderneemt na een adviesgesprek geen actie. Over de registratie Het AMK registreert meldingen per gezin. Eén melding kan dus meerdere kinderen in een gezin betreffen. Wel worden over al deze kinderen gegevens zoals leeftijd en geslacht genoteerd. Het is mogelijk dat meerdere malen in een jaar over eenzelfde kind advies wordt gevraagd. Deze dubbeltellingen zijn in de registratie niet te achterhalen omdat AMK s adviezen en consulten wegens privacyvoorschriften niet op naam van het betreffende kind registreren. - een consult De medewerker van het AMK ondersteunt de adviesvrager, in meerdere contacten, bij het uitvoeren van een eerder gegeven advies. Bijvoorbeeld wanneer de adviesvrager zelf zijn zorgen over het kind met de ouders bespreekt. De verantwoordelijkheid blijft bij de adviesvrager. Het AMK zelf onderneemt geen actie. - een melding De medewerker van het AMK besluit in overleg met de beller dat het AMK de verantwoordelijkheid op zich neemt om te onderzoeken of er inderdaad sprake is van kindermishandeling en welke hulp het gezin in dat geval nodig heeft. Het AMK zal vervolgens proberen die hulp op gang te brengen.

3 Hoeveel dossiers van meldingen zijn in 23 afgesloten? In 23 zijn dossiers afgesloten van meldingen die in 23 of eerder zijn binnengekomen. Over heel 23 zijn er meer dossiers afgesloten dan dat er meldingen zijn binnengekomen. Deze gunstige verhouding is vooral te danken aan de eerste maanden van dat jaar. De laatste vijf maanden kwamen juist meer meldingen binnen dan dat er dossiers werden afgesloten. Een mogelijke verklaring is dat in de eerste helft van het jaar voor een aantal AMK s extra geld beschikbaar was om wachtlijsten (zie kader) weg te werken. Bovendien is in de tweede helft van het jaar vaker met het AMK contact opgenomen dan in het begin van 23. Figuur 2. Aantal meldingen per maand in Afgesloten 9 8 Nieuw J F M A M J J A S O N D Tabel 2. Aantal eerste contacten en afgesloten dossiers Meldingen Consulten Adviezen Nieuw Afgesloten Nieuw Afgesloten Maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal Wachtlijsten De overheid laat sinds 22 regelmatig meten hoe groot de wachtlijsten bij onder meer de AMK s zijn. Meer informatie over de resultaten van die metingen en over onderzoek naar en bestrijding van de wachtlijsten vindt u op Hoe was de verdeling van het aantal eerste contacten over het jaar? Figuur 3. Eerste contacten per maand in Adviezen 2.5 Consulten 2. Meldingen In figuur 3 is het aantal eerste contacten per maand weergegeven. Daarbij vallen twee dingen op. Ten eerste is er een piek te zien in de maand juni; het aantal eerste contacten ligt 11,7% hoger dan in de maand mei. Waarschijnlijke verklaring is dat de naderende zomervakantie reden is voor onder anderen leerkrachten om hun zorgen over een kind te bespreken, omdat zij in die periode het kind uit het oog verliezen J F M A M J J A S O N D Ten tweede zien we in de laatste drie maanden van het jaar een duidelijke stijging ten opzichte van de andere maanden van 23. Dit is mogelijk het gevolg van een publiekscampagne van de AMK s (zie kader). De Universiteit van Maastricht onderzoekt of de campagne daadwerkelijk effect heeft gehad. De resultaten worden in het najaar van 24 verwacht.

4 Hoeveel eerste contacten waren er in 23 bij de afzonderlijke AMK s? Nederland heeft meerdere regionale AMK s met ieder hun eigen werkgebied. De woonplaats van het kind waarover zorgen bestaan, bepaalt welk AMK een adviesvraag of melding afhandelt. Elk AMK is bereikbaar via één landelijk telefoonnummer: (e,5 per minuut). Het aantal meldingen, consulten en adviezen per AMK staat weergegeven in tabel 3. Tabel 3. Aantal eerste contacten per AMK Werkgebied Vestigingsplaats Meldingen Consulten Adviezen Totaal Groningen Groningen Friesland Leeuwarden Drenthe Assen Overijssel Almelo Flevoland Almere Gelderland Velp Utrecht Utrecht Noord-Holland Alkmaar Amsterdam en t Gooi Amsterdam Haaglanden + Zuid-Holland * Den Haag / Rotterdam Rotterdam + Zeeland * Rotterdam West- en Midden-Brabant Breda Oost-Brabant Helmond Noord- en Midden-Limburg Venlo Zuid-Limburg Maastricht Landelijk (totaal) * In de loop van 23 heeft in Zuid-Holland en Zeeland een opsplitsing in 4 AMK s plaatsgevonden. De gegevens zijn slechts beschikbaar in de vermelde tweedeling. Campagne naamsbekendheid AMK s Om zich bij het publiek beter bekend te maken, voerden de meeste AMK s vanaf half oktober 23 een aantal weken campagne. Met de slogans Ook bij twijfel en Misschien wel het belangrijkste telefoontje in iemands leven brachten de AMK s het landelijke telefoonnummer onder de aandacht. Daarvoor werden op regionaal niveau diverse middelen ingezet, zoals een tv- en een radiospot, posters, folders en advertenties. Verder waren er initiatieven in de vorm van theaterproducties, studiemiddagen et cetera. Ten behoeve van de campagne werd de website in het leven geroepen.

5 Welk vermoeden bestaat er? Kindermishandeling is een verzamelterm. De AMK s maken gebruik van een indeling in zes vormen: lichamelijke mishandeling, lichamelijke verwaarlozing, psychisch geweld, affectieve verwaarlozing, seksueel misbruik en getuige zijn van geweld binnen het gezin. Vaak is er sprake van een combinatie van de genoemde vormen. Daarom kunnen per situatie meerdere vormen geregistreerd worden. De totaalpercentages in tabel 4 zijn daardoor hoger dan 1%. Uit tabel 4 blijkt dat niet alle voorgelegde situaties zich makkelijk in de specifieke vormen laten indelen. De categorie overig beslaat een substantieel deel van de binnengekomen meldingen en de consulten en adviezen. Tabel 4. Aard van de mishandeling (in procenten) Aard Meldingen Consulten Adviezen Lichamelijke 2,1% 2,6% 15,% mishandeling Lichamelijke verwaarlozing 21,2% 11,3% 1,2% Psychische geweld 16,5% 11,% 12,3% Affectieve verwaarlozing 36,% 19,1% 19,1% Seksueel misbruik 7,5% 13,4% 12,% Getuige van geweld in gezin 14,6% 7,9% 7,7% Overig / anders 2,1% 15,1% 17,% Geen,2%,7% 3,% Onbekend 2,7% 5,7% 9,7% Totaal 138,9% 14,8% 16% Wat is de leeftijd en het geslacht van de gemelde kinderen? Zoals blijkt uit tabel 5 en figuur 4 worden tegenover het AMK vooral zorgen geuit over kinderen die jonger zijn dan 12 jaar. In tabel 6 is te zien dat, over het geheel genomen, de gemelde vermoedens vrijwel evenveel jongens als meisjes betreffen. Tabel 5. Leeftijd gemelde kinderen Leeftijd Aantal % 838 6,8% ,1% ,1% ,% ,8% ,7% ,4% ,% ,3% ,% 1 765,7% ,5% ,2% ,8% ,4% ,4% ,7% ,3% 18+ouder 7,6% Onbekend 172 1,4% Totaal ,2%* Figuur 4. Leeftijdsverdeling gemelde kinderen t/m 17 jaar Tabel 6. Geslacht gemelde kinderen Geslacht Aantal % Kinderen in Nederland* Jongen ,8% 51,2% Meisje ,2% 48,8% Onbekend 37 3,%. Totaal ,% 1,% * Aantal op 1 januari 23. Bron: CBS. * Door afronding hoger dan 1%

6 Wat heeft het onderzoeken van de melding opgeleverd? In tabel 7 staat weergegeven hoe de situatie was bij het afsluiten van dossiers over meldingen. De cijfers betreffen dossiers die in 23 zijn afgesloten. Het onderzoek van het AMK na een melding kan verschillende uitkomsten hebben. Zo kan blijken dat er geen sprake is van mishandeling, maar dat de geuite zorgen over het kind een andere achtergrond hebben (11,2%). Soms is de mishandeling niet bevestigd (16,7%), maar is het tegendeel evenmin aangetoond omdat het AMK niet genoeg informatie heeft kunnen achterhalen. Blijkt er inderdaad sprake te zijn van mishandeling, dan zal het AMK hulpverlening op gang proberen te brengen. Het AMK draagt de verantwoordelijkheid dan over aan de instantie die bij de hulp aan het gezin betrokken is (37,7%). In gunstige gevallen stopt de mishandeling van het kind nog voor het dossier door het AMK is afgesloten (8,%). Ouders werken niet altijd vrijwillig mee aan de hulp die in het belang van het kind noodzakelijk is. In dat geval meldt het AMK de zaak bij de Raad voor de Kinderbescherming. De Raad heeft juridische mogelijkheden om hulpverlening, bijvoorbeeld in de vorm van een ondertoezichtstelling, te laten opleggen. In een aantal gevallen ligt bemoeienis van de Raad al op het moment van melden voor de hand. Het AMK beperkt zich dan tot een kort onderzoek en geleidt de zaak door naar de Raad. In totaal komt 26,3% van de zaken uiteindelijk bij de Raad terecht. Tabel 7. Situatie bij afsluiting van het dossier Absoluut % Overgedragen aan andere instantie ,7% Melding bij de Raad ,3% Mishandeling niet bevestigd ,7% Geen mishandeling ,2% Mishandeling beëindigd 923 8,% Overleden 14,1% Totaal % In tabel 7 wordt melding gemaakt van 14 overleden kinderen. Dit is echter geen representatief beeld voor het werkelijke aantal kinderen dat aan de gevolgen van mishandeling overlijdt. Het betreft hier alleen situaties waarin een vermoeden van mishandeling bij het AMK was aangekaart. Daarnaast kan het zo zijn dat het kind door een andere oorzaak is overleden in de periode dat het AMK onderzoek deed. Voor meer informatie Als u vragen hebt over genoemde cijfers kunt u contact opnemen met: NIZW Jeugd Expertisecentrum Kindermishandeling Postbus DD Utrecht telefoon (3) fax (3) kindermishandeling@nizw.nl Colofon Dit is een uitgave van: NIZW Jeugd / Expertisecentrum Kindermishandeling Tekst: Adrie Wolzak 24 Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn / NIZW Deze registratiegegevens en gegevens van eerdere jaren vindt u op de site: