Wat is MOS? Wat is MOS? Wat is MOS? Milieuzorg Op School. Op school staat één milieuthema centraal. Een milieuzorgproject van kleutert.e.m.

Transcriptie

1 MOS Milieuzorg Op School een milieuzorgproject van kleuter- tot en met hogeschool Wat is MOS? Een initiatief van de afdeling Milieu-integratie en subsidiëringen van de Vlaamse Overheid i.s.m. de vijf Vlaamse provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie Wat is MOS? Wat is MOS? Een milieuzorgproject van kleutert.e.m. hogeschool Geen éénmalig project wel via begeleiding een milieubewuste en energiebesparende school uitbouwen Keuze uit 5 MOS-thema s Op school staat één milieuthema centraal Aandacht voor dit thema: op schoolniveau in de klas in de omgeving BaO: actieplan (planning) 1

2 Wat is MOS? Hoe MOS aanpakken? Stappenplan Op welke manier? Volgens de MOS-criteria: Leerlingen doen actief mee (participatie en educatieve winst) Zoveel mogelijk mensen worden betrokken (draagvlak en communicatie) Milieuzorg is een deel van de schoolcultuur (verankering) Een MOS-school bespaart energie (milieuwinst) Hoe MOS aanpakken? Stappenplan Aangaan van een engagement (milieubeleidsverklaring MOS ondertekenen) Oprichten van een energiewerkgroep (MOS-werkgroep) Sensibiliseren van alle betrokkenen Inventariseren van de beginsituatie Concrete MOS-acties plannen en invoeren Tussentijds meten en registreren Evalueren MOS-logo Eventueel kan de school een MOS-logo aanvragen 2

3 MOS-logo Ondersteuning Erkenning dat je school op een kwaliteitsvolle, creatieve en participatieve manier aan milieuzorg werkt! Op ritme van de school (geen verplichting) Volgens de MOS-criteria Ondersteuning Ondersteuning MOS-materialen Begeleiding school (op vraag van de school) beantwoorden van vragen per telefoon of of via een schoolbezoek of via een gemeentelijk scholenoverleg school kan deelnemen aan nascholingen en trefdagen algemene handleiding BaO: themabundels SO: themapakketten met meetinstrumenten MOSterd digimos affiches BaO: MOS-poppelepee 3

4 BaO: MOS-themabundel energie SO: MOS-themapakket energie SO: MOS-themapakket energie meetinstrument ECOS: energiecheck op school maatregelen volgens principe van Trias Energetica afgestemd op MOS-stappenplan suggesties voor de verschillende doelgroepen suggesties voor VOET 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 Afdrukbaar overzicht in pdf Afdrukbaar overzicht in pdf 9

10 Milieuzorg Op School Websites Websites Vlaams Energieagentschap: met verschillende publicaties en overzicht van subsidies Brussels Instituut voor Milieubeheer: o.a. pollutiemeter voor Brussel Medisch Milieukundigen bij de LOGO s: leggen link tussen milieu en gezondheid project Lekker fris over binnenklimaat op school projectsite: 10

11 Milieuzorg Op School Websites Websites NME-inventaris: databank voor Natuur- & MilieuEducatie Milieukoopwijzer: o.a. info over juiste keuze van binnenverlichting meer websites: ook provinciale initiatieven Schoolvoorbeelden: Werken aan energie met MOS Schoolvoorbeelden: Sensibiliseren in het BaO mascotte roept op om op zoek te gaan naar energie verhaal TB: Leon en de ikkietikkietijd stripverhaal: De energiegrot speuren naar energie: energiebronnen mijn energieagenda: inventariseren van ervaringen 11

12 Schoolvoorbeelden: Sensibiliseren in het SO plaats verschillende uitvindingen op een tijdslijn en duid aan wanneer fossiele brandstoffen uitgeput zullen zijn elektriciteit: 1752 stoomtrein: 1804 vliegtuig: 1903 televisie: 1925 computer: 1946 gsm: 1982 bereken je ecologische voetafdruk of die van je klas organiseer een energietentoonstelling Schoolvoorbeelden: : Meten is weten leerlingen houden stand van electriciteits- en gasmeter bij school uit Beringen bespaart in 1 schooljaar 3000 op energiekosten. Metingen toonden aan dat een onbezet gebouw tijdens de avondcursussen wordt verwarmd. Het gebouw afkoppelen kost Schoolvoorbeelden: Meten is weten binnenklimaat meten: via CO 2 -meter of eenvoudige proefjes (kalkwater wordt troebel en wit in aanwezigheid van CO2) uitspraak leerling: Ik had nooit gedacht dat energie meten zo n interessant onderwerp zou zijn. leerlingen uit een school uit Ternat berekenden dat een drankautomaat evenveel verbruikt dan de verlichting van een half klaslokaal 12

13 Milieuzorg Op School Schoolvoorbeelden: Acties! gedragsveranderingen aansporen: spelen met gezelschapspelen zonder batterijen sappentrapper: fiets aan fruitpers om eigen fruitsap te persen leerlingen 6de jaar SO brengen een nacht zonder energie door op school klasgesprek: Wat kunnen wij doen? tijdens vrije ruimte nadenken over mogelijke acties in de school affiches, licht- en deurstickers ontwerpen in elke klas is er een licht- en deurenkapitein (ook bij de kleuters) zie volgende afbeeldingen ter illustratie 13

14 Schoolvoorbeelden: Acties! Schoolvoorbeelden: Acties! eenvoudige of grote technische aanpassingen: drankautomaten afgeschaft kokschool recupereert energie uit de warme lucht van dampkappen en zet etensresten om in biomassa refterproject: gezonde, gezellige refter creëren én daarbij kiezen voor een efficiëntere verlichting school en buurt nemen deel aan campagne klimaatwijken kinderen maken tochtdieren voor school en thuis leerlingen uit TSO/BSO plaatsen radiatorfolie afdeling houtbewerking wordt verwarmd met de restjes onbewerkt hout uit de werkplaatsen deelnemen aan Dikke-truiendag: 13 februari

15 Milieuzorg Op School Schoolvoorbeelden: DikkeDikke-truiendag school toont film An Inconvenienth Truth voor 5de en 6de school plaatst thermometer in elk lokaal: Rode streep op 20 C = Opgelet! Verwarming lager zetten Schoolvoorbeelden: DikkeDikke-truiendag elke leerling engageert zich voor een energiesparende tip alle acties bekendmaken in de school Wollo s versieren leerlingen roepen rusthuis en OCMW op om mee te doen Schoolvoorbeelden: DikkeDikke-truiendag Beste collega's Morgen neemt onze school deel aan de Dikke-truiendag. Onze leerlingen hebben vanmorgen een brief ontvangen die hun ouders hiervan op de hoogte brengt. (zie bijlage) Ik stuur jullie ook nog even een berichtje om jullie te laten weten dat Jan de verwarming morgen om 8 uur zal uitschakelen. Gelieve jullie outfit aan deze situatie aan te passen! Mochten er collega's zijn die hun CO2-uitstoot morgen nog drastischer zouden willen doen dalen door met de fiets (i.p.v. met de auto) naar school te komen, dan kan ik hen (naast de door de Provincie Limburg toegekende fietsvergoeding) al een kleine beloning in het vooruitzicht stellen. Alvast bedankt voor jullie (actieve of passieve) medewerking aan deze dag! 15

16 Milieuzorg Op School Resultaten bekendmaken en evalueren Resultaten bekend maken en evalueren school uit Aspelare bespaart 18% op energiefactuur dankzij sensibilisatieactiviteiten in kader van MOS en klimaatwijken leerlingen uit een school uit Aalst berekenden dat de verwarming lager zetten, op dikke-truiendag, resulteert in een besparing van 22 euro. Gemiddeld was het nog 20,3 C. leerlingen uit een school uit Ronse houden een jaar lang prikacties en besparen 7500 school in Deurne plaatst 432 m tochtstrips op de 108 ramen. Leerlingen berekenen dat dit een besparing van 259,2 kg CO2-uitstoot per maand in de winter betekent. uitspraak leerling 6de lj: Als ik later een huis verbouw of bouw, denk ik zeker aan een energiezuinige manier om dat te doen. energiearm schoolfeest met energieuitdagingen en bekend maken resultaten energiemeting (sfeerfoto s volgende dia) Mogelijke rol van energiecoördinator centraal aanspreekpunt voor energiebesparing bouwt een energiezuinig beleid uit: legt doelstellingen en verantwoordelijkheden vast in een milieubeleidsverklaring werkt samen met de MOS-werkgroep of energiewerkgroep communiceert met het personeel, de leerkrachten en de leerlingen over geplande acties en reeds geboekte resultaten 16

17 Mogelijke rol van energiecoördinator Meer weten over MOS? zorgt voor een breed draagvlak: dit is zeer belangrijk bij gedragsmaatregelen volgt de energieboekhouding, energieaudits en ECOS op coördineert energiemaatregelen: plant en voert uit integreert energiezorg in de schoolwerking: schoolreglement, schoolwerkplan, vast agendapunt, in de lessen (vb: stel een energiekoffer samen) Meer weten over MOS? ANT: BHG: LIM: OVL: VBR: WVL: COO: 17