THEMATISCHE FICHE: ENERGIE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "THEMATISCHE FICHE: ENERGIE"

Transcriptie

1 THEMATISCHE FICHE: ENERGIE Projectoproep Vindt de pedagogische leermiddelen, de fiches en de video s van schoolprojecten hieronder op onze webpagina Energie, rubriek Op school 1. WAT IS DE ZIN VAN EEN ENERGIEPROJECT OP SCHOOL? 1.1. EEN ACTUEEL THEMA De kranten staan er vol van: deze winter bestaat het gevaar van een energieschaarste! Wat is een black-out? Hoe is het zo ver kunnen komen? Kunnen wij dit fenomeen beïnvloeden? JA! Ons gedrag heeft een enorme impact op ons elektriciteitsverbruik. Maar dat niet alleen! Wij kunnen onze hele energiefactuur onder handen nemen. Grijp dit actuele thema aan om uw leerlingen wakker te schudden voor de energie-uitdaging, en om een project op te zetten voor een lager energieverbruik op school. In deze fiche vindt u alle informatie die u nodig hebt om uw project uit te werken NIET VOOR DE ALLERJONGSTEN? Vergeet het maar! Ook de allerkleinsten zijn warm te maken voor energie! De animatie is aangepast aan het niveau en het begripsvermogen van de leerlingen. Van menselijk lichaam tot windmolens, uw leerlingen zullen de verschillende energiebronnen en hun uitdagingen beter begrijpen. Tal van kleuterklassen hebben al kennisgemaakt met het plooispelletje rond het thema energie of met het Memory-spel met de mieren STAAN SCHOLEN MACHTELOOS TEGENOVER ENERGIEBEHEER? Geblokkeerde thermostatische kranen, investeringen die onhaalbaar zwaar zijn of die afhangen van omstandigheden waar de school zelf geen zeg in heeft waarom zouden we de leerlingen meenemen in een participatief project als we ons zo machteloos voelen? Vergeet het maar! - Tussen 2009 en 2012 hebben 110 Brusselse scholen deelgenomen aan het programma PLAGE (Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie). In elk onderwijsnet werden energieverantwoordelijken aangesteld om de scholen met kleine investeringen op weg te helpen naar een lager energieverbruik. Hun brandstofverbruik is gemiddeld met bijna 18% gedaald, en hun elektriciteitsverbruik is gestabiliseerd. De meesten van deze energieverantwoordelijken zijn nog actief in elk net. Spreek hen gerust aan; zij helpen u graag complexe technische situaties op te lossen! (inlichtingen : mpaes@leefmilieu.irisnet.be). - Een van de zaken die de energieverantwoordelijken betreuren, is dat ze niet konden rekenen op de medewerking van leerlingen en leerkrachten bij hun project. Hierdoor zagen ze zich beperkt tot de technische aspecten. De verwarmingsketels zijn dan wel juist afgesteld maar wat met het gedrag van de gebruikers? De omgang met verwarming, maar vooral met verlichting heeft immers een grote impact op het verbruik. Uit Europese projecten blijkt dat het energieverbruik 10 tot 20% lager zou kunnen liggen alleen maar door het gedrag van de leerlingen en de leerkrachtenteams bij te sturen. PAGINA 1 VAN 5 - FICHE ENERGIE NL - DECEMBER 2014

2 2. ONZE BEGELEIDING 2.1. EEN BEGELEIDER Zodra uw dossier is goedgekeurd, neemt uw begeleider contact met u op om uw actieplan waar nodig bij te stellen en uw vragen te beantwoorden. Hij stelt een diagnose en zorgt voor animatie, en biedt de nodige begeleiding voor een vlot verloop van de milieu- en bewustmakingsacties die u op touw wilt zetten. Bovenop de 6 verplichte ontmoetingen (3 ontmoetingen met de begeleider en de projectdragers en 3 animaties voor de leerlingen) kunt u nog 4 ochtenden naar keuze organiseren, met bijkomende animatie of ontmoetingen naar interesse en behoefte. Deze begeleiding is voorzien voor het schooljaar , en kan indien nodig tot december 2016 worden verlengd. Diagnosestelling van de beginsituatie Uw begeleider brengt de sterke punten en de zwakke punten in de school in kaart. De leerlingen die door hem worden begeleid en gestuurd, gaan in groepjes op onderzoek in de verschillende lokalen van de school (klassen, gangen, refters, turnzaal, ), om er alle soorten van informatie op te tekenen (meterstanden, temperatuur, zijn er gebroken ramen, zijn er lichten die blijven branden tijdens de speeltijd, zijn er stekkerdozen met schakelaar, zijn er spaarlampen, verbruiken de elektrische toestellen veel of weinig energie,?). De leerlingen die de audit uitvoeren, moeten minstens 9 jaar oud zijn (derde leerjaar). - Dit is geen probleem in de middelbare scholen. - In de kleuterscholen moet de diagnosestelling worden uitgevoerd door de groep die het project draagt. - In de lagere scholen gaan de leerlingen vanaf het derde leerjaar aan de slag. Opgelet: dit betekent niet dat een onderwijzer van het eerste leerjaar zijn leerlingen niet bij het project mag betrekken! De animatie rond bewustmaking kan dan tot de jongste leerlingen worden gericht, zodat zij ook bij het actieplan worden betrokken. Zij moeten wel de hulp inroepen van een oudere klas om de balans te maken en de resultaten uit te leggen. Meer informatie over wat er zoal bij een audit komt kijken, vindt u in het pedagogisch dossier voor de leerkracht Ik ontdek het belang van energie, ik onderneem actie voor mijn planeet (pagina 44) FINANCIERING Voor de uitvoering van uw project (uw technische actie, bewustmakingsactiviteiten of aanvullende pedagogische leermiddelen) kunt u een budget van maximum 750 euro aanvragen. Dit dient u te bevestigen met uw begeleider PEDAGOGISCHE LEERMIDDELEN Leefmilieu Brussel heeft pedagogische leermiddelen opgesteld rond het thema energie. Werk aan de bewustwording van de schoolgemeenschap en breng uw leerlingen goede gewoonten bij aan de hand van spelletjes, affiches, activiteiten (bouw van een windmolen, wetenschappelijke ervaring over de uitzetting van water door het effect van de klimaatopwarming, interview van senioren over het energieverbruik in hun tijd, ) en tal van andere tools! Voor elke leeftijd is er wel iets bij! Vindt de pedagogische leermiddelen op onze website Thema Energie, rubriek Op school > Leermiddelen PAGINA 2 VAN 5 - FICHE ENERGIE NL - DECEMBER 2014

3 2.4. OPLEIDINGEN / ONTMOETINGEN Leefmilieu Brussel organiseert het hele jaar door gratis opleidingen of ontmoetingen. Dit zijn uitstekende gelegenheden om de pedagogische tools te ontdekken, uw ervaringen te delen met collega s, specialisten aan te spreken of projecten van andere scholen te bezoeken. Dit jaar stellen wij een opleiding/ontmoeting rond het thema energie voor: - Het project energie van een school, gevolgd door een presentatie van de (oude en nieuwe!) pedagogische tools en uitwisseling van de geboekte resultaten met betrekking tot het verbruik Datum: 25 of 27 maart 2015 (nader te bepalen) Plaats: in een school Duur: een dag Doelgroep: Basisschool Informatie en inschrijvingen: Evelien De Coninck: edeconinck@leefmilieu.irisnet.be Deze opleiding vindt plaats in het kader van de activiteiten van het netwerk Bubble. Wilt u op de hoogte worden gehouden van alle details van de organisatie of van de opleidingen over andere thema s? Word dan lid van het Netwerk Bubble. 3. IDEEËN VOOR CONCRETE ACTIES OM HET LEEFMILIEU TE VERBETEREN Hieronder vindt u enkele ideeën voor klein- of grootschaligere acties om uw energieverbruik concreet te verminderen GEDRAG 1. Zet de thermostaat 1 C lager: het voelt even warm aan, maar u bespaart 7% energie! 2. Doof de lichten in lege klaslokalen. 3. Houd de deuren gesloten om de warmte binnen te houden. 4. Houd de radiatoren vrij. 5. Schakel toestellen in slaapstand (retroprojector, computers, ) of die nog aanstaan, uit wanneer ze niet worden gebruikt (radio, gsm-lader). 6. Sluit s nachts de gordijnen. 7. Kleed u warm aan. 8. Voer de taak van energieverantwoordelijke» in: een leerling die controleert of de lichten uit, de radiatoren vrij, de elektrische toestellen uitgetrokken en de deuren en vensters dicht zijn. 9. Verlucht door alle vensters enkele minuten wijd open te zetten, maar zet de radiatoren iets eerder al uit (wanneer mogelijk). Zet de verwarming weer aan wanneer u de ramen hebt gesloten TECHNIEKEN Geen investeringen 1. Regel de ventilatiegroepen. 2. Regel de thermostatische kranen (3 = 20 C voor de klaslokalen, 1 = 16 C voor de gangen en de refters). Kleine investeringen 1. Installeer een timer om de drankautomaten s nachts en in het weekend uit te zetten. 2. Leg tochthonden voor de deuren en vensters. Maak ze zelf met uw leerlingen! 3. Gebruik stekkerdozen met een aan/uit-schakelaar. 4. Gebruik spaarlampen. 5. Breng dichtingen aan op de klapdeuren. 6. Installeer deurdrangers op de buitendeuren. 7. Breng een reflecterende folie aan achter de radiatoren. PAGINA 3 VAN 5 - FICHE ENERGIE NL - DECEMBER 2014

4 8. Kleef een thermoformfolie op het glaswerk. Grote investeringen 1. Installeer een tijdsschakelaar voor de verlichting, of werk met aanwezigheidsdetectoren in de gangen en toiletten. 2. Plaats nieuwe ramen en hoogrendementglas. 3. Isoleer de verwarmingsbuizen. 4. Renoveer de verwarmingsinstallatie (verwarming). 5. Plaats thermostatische kranen. 4. IDEEËN OM DE HELE SCHOOL WARM TE MAKEN EN HET PROJECT UIT TE DRAGEN Wilt u de nieuwe kennis en de gedane inspanningen delen? Zet een grote bewustmakingscampagne op touw om uw acties en de milieueffecten ervan toe te lichten aan de hele schoolgemeenschap. 1. Doe mee aan de actie Watt minder (voorheen Dikketruiendag) van GoodPlanet Action. 2. Verdeel warme dranken tijdens de speeltijd. 3. Ontwerp vingerloze handschoenen speciaal voor deze actie. 4. Organiseer een wandelende voordracht in alle klassen door de referentiegroepen. 5. Houd een tentoonstelling van affiches met slogans. 6. Stel een energiehandvest op. 7. Voer een beurtrol in voor een energieverantwoordelijke (die controleert of de lichten, radiatoren en elektrische toestellen uit staan, de meterstanden en de thermostaat controleert, ) die alle lokalen langsloopt (ook het leerkrachtenlokaal!). 5. IDEEËN VOOR SCHOOLPROJECTEN! Ik wil wel een project starten om minder energie te verbruiken, maar hoe ga ik te werk? 5.1. FICHES VAN SCHOOLPROJECTEN Bekijk de fiches van schoolprojecten op onze website Thema Energie, rubriek Op school > Projecten van scholen 1. Vier Winden : Samen slim met energie! De verbouwing van een oud schoolgebouw tot hoogtechnologisch gebouw meer zeer laag PAGINA 4 VAN 5 - FICHE ENERGIE NL - DECEMBER 2014

5 energieverbruik? Kinderen die leren over rationeel energiegebruik en energiezuinig bouwen? Grote besparingen op de toekomstige energierekeningen? Dit alles kan ook in Brussel! 2. Ecole du Petit Bois : Economie rijmt op energie Energie besparen? De École du Petit Bois weet hoe het moet! Al vijf jaar gaat de school de uitdaging aan, en combineert ze technische realisaties met bewustmaking van de leerlingen.. 3. Ecole Tivoli : De Ecoti-brigade Wat hebben een mascotte, een leerlingenbrigade, minder afval, wiskunde, minder energieverbruik, de Franse les, gemeen? De school Tivoli antwoordt op haar eigen manier: de betrokkenheid van de leerlingen. 4. Institut Cardinal Mercier : de technische afdelingen ten dienste van milieu-educatie In dit grote gebouw, waarin de middelbare school maar ook een kleuterafdeling zijn ondergebracht, wordt gewerkt met verwarming, elektriciteit, Zo worden concrete antwoorden aangereikt voor de milieu-uitdaging EEN VIDEO DIE INSPIRATIE GEEFT 1. Feest van de energie-uitdaging Slotevenement van de Energie-uitdaging voor de lagere scholen (7 mei 2009). Bekijk deze video (Nederlands ondertiteld) via de Franstalige pagina van onze website Thema Ville durable, rubriek L école durable > Bubble > L ERE en vidéo PAGINA 5 VAN 5 - FICHE ENERGIE NL - DECEMBER 2014

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen. INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel

Nadere informatie

INLEIDING FOCUS eerste graad

INLEIDING FOCUS eerste graad INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende

Nadere informatie

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen. INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel

Nadere informatie

INLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet!

INLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet! INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende

Nadere informatie

ENERGIE RONDGANG OP SCHOOL

ENERGIE RONDGANG OP SCHOOL ENERGIE RONDGANG OP SCHOOL Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO 2 -zuinig vervoer Verlichting

Nadere informatie

klasniveau Stap 1. De nulmeting De meterstanden Verbruik meterstand week x - week (x-1) Gem. verbruik na week 4 Elektriciteit datum/uur Meterstand KWh

klasniveau Stap 1. De nulmeting De meterstanden Verbruik meterstand week x - week (x-1) Gem. verbruik na week 4 Elektriciteit datum/uur Meterstand KWh THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > Onderzoek 2. 3. Lessuggesties Energieonderzoek en activiteiten van de school op klasniveau Dit energieonderzoek moet opgevat worden als een lijst van vragen

Nadere informatie

Is uw verbruik normaal?

Is uw verbruik normaal? Is uw verbruik normaal? Maar dit mag ons niet doen vergeten wat zijn kostprijs en effecten op het milieu zijn. Ook al hebben we geen vat op de prijzen, ons verbruik kunnen we wel zelf beïnvloeden. Deze

Nadere informatie

Energiebespaar Tips!

Energiebespaar Tips! Energiebespaar Tips! Hieronder vind u een aantal tips waarmee u op uw energierekening vele euro s kunt besparen. De tips zijn verdeeld in de verschillende onderdelen waaraan u energie verbruikt in uw huis.

Nadere informatie

Pedagogische ACTIVITEITEN

Pedagogische ACTIVITEITEN Pedagogische ACTIVITEITEN Energie in ons dagelijks leven Elk van ons gebruikt enorme hoeveelheden energie, elke dag opnieuw en in verschillende vormen. Een groot deel van deze energie wordt echter zomaar

Nadere informatie

ENERGIE BESPAREN. Je kunt de koffer natuurlijk nog aanvullen met andere interessante materialen of foto's.

ENERGIE BESPAREN. Je kunt de koffer natuurlijk nog aanvullen met andere interessante materialen of foto's. ENERGIE BESPAREN De energiekoffer 1 Hoe ga je zelf aan de slag? Koop een koffer aan en vul ze met: een spaardouchekop een bruismondstuk en doorstroombegrenzer spaarlampen een tijdschakelklok/timer een

Nadere informatie

Energiebespaar Tips!

Energiebespaar Tips! Energiebespaar Tips! Hieronder vind u een aantal tips waarmee u op uw energierekening vele euro s kunt besparen. De tips zijn verdeeld in de verschillende onderdelen waaraan u energie verbruikt in uw huis.

Nadere informatie

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 Woensdag 02/09 ONTMOETINGSMOMENT BUBBLE KLIMAAT Donderdag 15/10 INFOMOMENT ECO-SCHOOLS OPLEIDING GEVAARLIJK AFVAL OP SCHOOL Maandag 30/11

Nadere informatie

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 Woensdag 27/01 INSPIRATIEMOMENT SMULLEN VAN HET LEEFMILIEU PROJECTOPROEP Maandag 15/02 "WATT MINDER" Maandag 15/02 DIKKETRUIENDAG Woensdag

Nadere informatie

Zuinig wonen. 10. Doe de VREG-test! Bekijk zeker de website: http://www.vreg.be/nl/doe-de-v-test-voorgezinnen

Zuinig wonen. 10. Doe de VREG-test! Bekijk zeker de website: http://www.vreg.be/nl/doe-de-v-test-voorgezinnen 10. Doe de VREG-test! Bekijk zeker de website: http://www.vreg.be/nl/doe-de-v-test-voorgezinnen Hier vergelijk je de verschillende producten van de verschillende energieleveranciers. Zo kun je zien wat

Nadere informatie

SLUIPVERBRUIK IN HUIS

SLUIPVERBRUIK IN HUIS SLUIPVERBRUIK IN HUIS Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO2-zuinig vervoer Verlichting

Nadere informatie

= * scholen. VRIJE BASISSCHOOL MARIA BOODSCHAP Brussel GAS-16,2% ELEK-11,9%

= * scholen. VRIJE BASISSCHOOL MARIA BOODSCHAP Brussel GAS-16,2% ELEK-11,9% VRIJE BASISSCHOOL MARIA BOODSCHAP Brussel GAS-16,2% ELEK-11,9% = -3.409 * scholen * Voor 2012 (ref. 2009) KDV Lagere school Vlaamsesteenweg, 155 B-1000 Brussel Directie Kleuterblok Basisschool 231 leerlingen

Nadere informatie

PEDAGOGISCHE LEERMIDDELEN

PEDAGOGISCHE LEERMIDDELEN PEDAGOGISCHE LEERMIDDELEN Sinds vele jaren ontwikkelt Leefmilieu Brussel pedagogisch materiaal ten dienste van het onderwijzend personeel. Hiermee kunnen zij het thema 'leefmilieu' in hun lessen integreren

Nadere informatie

Zet de verwarming een graadje lager

Zet de verwarming een graadje lager TIP 1 Zet de verwarming een graadje lager = 6 à 7 % minder gas of elektriciteit = 35 minder per jaar indien GAS 80 minder per jaar indien ELEKTRICITEIT Ben je uit huis of ga je slapen, draai de verwarming

Nadere informatie

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen

Nadere informatie

Omzendbrief betreffende het preventief sociaal energiebeleid in het kader van het Gas- en Elektriciteitsfonds.

Omzendbrief betreffende het preventief sociaal energiebeleid in het kader van het Gas- en Elektriciteitsfonds. Heeft u vragen? Nood aan bijkomende info? Mail naar onze frontdesk via vraag@mi-is.be Of bel naar 02 508 85 85 Aan de dames en heren Voorzitters van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn Datum:

Nadere informatie

4) Vul hier de totale effectieve bruto vloeroppervlakte in van het schoolgebouw (in m 2 ):

4) Vul hier de totale effectieve bruto vloeroppervlakte in van het schoolgebouw (in m 2 ): Invulblad School Algemeen Niveau 1 1) Beschikt de school over een (meerdere opties kunnen aangevinkt worden): O Zwembad? O Sporthal? O Eén of meerder werkplaatsen met zware toestellen wat energieverbruik

Nadere informatie

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016

LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 LEEFMILIEU BRUSSEL Kalender van educatieve activiteiten 2015-2016 Woensdag 02/09 ONTMOETINGSMOMENT BUBBLE KLIMAAT Donderdag 15/10 INFOMOMENT ECO-SCHOOLS Zaterdag 21/11 tot Zondag 29/11 EUROPESE WEEK VAN

Nadere informatie

Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad

Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. Dashboard onderdelen CO₂ uitstoot (ton per

Nadere informatie

Bereken de benodigde capaciteit, het vermogen van een radiator

Bereken de benodigde capaciteit, het vermogen van een radiator Bereken de benodigde capaciteit, het vermogen van een radiator Om een, voor uw woonruimte, geschikte radiator uit te zoeken moet u rekening houden met een aantal factoren. Wij bieden graag onze diensten

Nadere informatie

Klimaatscholen. Steven Heylen, IOK VVSG energie- en klimaatdag, 4 mei 2017

Klimaatscholen. Steven Heylen, IOK VVSG energie- en klimaatdag, 4 mei 2017 Klimaatscholen Steven Heylen, IOK, 4 mei 2017 Klimaatscholen IOK-regio Scholenwerking opgestart in 2008 + 80 basisscholen begeleid Geëvolueerd van actieve sensibilisatie naar actiegericht breed partnerschap

Nadere informatie

Zet de verwarming een graadje lager

Zet de verwarming een graadje lager TIP 1 Zet de verwarming een graadje lager = 6 à 7 % minder gas of elektriciteit = 35 minder per jaar indien GAS 80 minder per jaar indien ELEKTRICITEIT TIP 1 Zet de verwarming een graadje lager = 6 à 7

Nadere informatie

THEMATISCHE FICHE: DUURZAME VOEDING EN MOESTUIN

THEMATISCHE FICHE: DUURZAME VOEDING EN MOESTUIN THEMATISCHE FICHE: DUURZAME VOEDING EN MOESTUIN Projectoproep 2015-2016 Bekijk de pedagogische leermiddelen, de fiches en de video s van schoolprojecten hieronder op onze webpagina Voeding, rubriek Op

Nadere informatie

Samen besparen we ons rijk. Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Rentree. thuis in Deventer

Samen besparen we ons rijk. Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Rentree. thuis in Deventer Samen besparen we ons rijk Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Rentree. thuis in Deventer Deze Menukaart geeft voorbeelden hoe u als bewoner geld kunt besparen en meer wooncomfort kunt

Nadere informatie

Processen en installaties veilig stellen

Processen en installaties veilig stellen Samen hoger! Elektriciteitspanne: impact en voorbereiding Processen en installaties veilig stellen 1 1. Afschakelplan 2. Afschakelplan vermijden / Besparingstips 3. Elektriciteitspanne kan altijd gebeuren

Nadere informatie

Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer

Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer ELEKTRICITEIT TELT! Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO2-zuinig vervoer Verlichting Elektrische

Nadere informatie

Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02

Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02 Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02 Goed nieuws: JIJ kunt verschil maken! Target Onze school gaat een steentje bijdragen! De uitdaging: krijg met de hele

Nadere informatie

Uw gids om makkelijk energie te besparen

Uw gids om makkelijk energie te besparen Uw gids om makkelijk energie te besparen Hoe besparen, zonder aan comfort in te boeten? Die vraag leeft bij iedereen! Volg mijn goede raad in deze brochure. U zult zien hoe makkelijk dat gaat met enkele

Nadere informatie

Bespaar-toptips. die watt opleveren. samen@heuvelrugenergie.nl www.heuvelrugenergie.nl

Bespaar-toptips. die watt opleveren. samen@heuvelrugenergie.nl www.heuvelrugenergie.nl Bespaar-toptips die watt opleveren samen@heuvelrugenergie.nl www.heuvelrugenergie.nl Bespaar-toptip 1 Waterbesparende douchekop (max. 8L per minuut doe de emmerproef om dit te testen) ± 90 p.j. De groenste

Nadere informatie

ENERGIELABELS ONDER DE LOEP

ENERGIELABELS ONDER DE LOEP ENERGIELABELS ONDER DE LOEP Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO2-zuinig vervoer Verlichting

Nadere informatie

Persconferentie P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Toespraak van Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing

Persconferentie P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Toespraak van Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing Persconferentie P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten Toespraak van Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing Dames en heren, 6 oktober 2010 Vandaag heb ik u hier

Nadere informatie

Duurzaamheid. Complex Duinstate

Duurzaamheid. Complex Duinstate Duurzaamheid Complex Duinstate Kaatsheuvel Maart 2010 Leerling Hans van Ierland Casade Woondiensten 09-03-2010 Docent Ellen Venhuizen Wijkwerk niveau 3 fase 3 helicon opleidingen 1 Inhoud Bladzijde: Inleiding

Nadere informatie

Kalender van educatieve activiteiten

Kalender van educatieve activiteiten Kalender van educatieve activiteiten 2017-2018 Dit is een voorlopige versie van de educatieve activiteitenkalender van Bubble voor het schooljaar 2017-2018. De agenda van de website van Bubble zal regelmatig

Nadere informatie

Onderzoekscompetentie

Onderzoekscompetentie Onderzoekscompetentie Pool wetenschappen (fysica) Sluimerverbruik op KA De Toverfluit Julien Kestemont & Dalil Chinek Begeleider: Kenny Kerckx Schooljaar 2010-2011 Inleiding: Bij het maken van opdrachten

Nadere informatie

Seminarie Duurzaam Gebouw

Seminarie Duurzaam Gebouw Seminarie Duurzaam Gebouw Een duurzaam energiebeheer voor iedereen Leefmilieu Brussel 31/01/13 PLAGE Scholen 2009-2013 St-Hubertuscollege Pierre URBAIN & Marc LEMYE SeGEC Secrétariat Général de l Enseignement

Nadere informatie

Energie besparen en meer wooncomfort. Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Maaskant Wonen.

Energie besparen en meer wooncomfort. Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Maaskant Wonen. Energie besparen en meer wooncomfort Een unieke kans om energie te besparen, aangeboden door Maaskant Wonen. Deze Menukaart geeft voorbeelden hoe u als bewoner geld kunt besparen en meer wooncomfort kunt

Nadere informatie

Energie besparen in en om het huis. Sjaak Vogel Oktober 2010

Energie besparen in en om het huis. Sjaak Vogel Oktober 2010 Energie besparen in en om het huis Sjaak Vogel Oktober 2010 Waarom energie besparen? De kosten van energie nemen toe Energiekosten vormen nu gemiddeld 10% van het besteedbaar inkomen. Hoe zal dat de komende

Nadere informatie

Doprimo_NL.indd 1 14/10/2013 11:32:19

Doprimo_NL.indd 1 14/10/2013 11:32:19 Doprimo_NL.indd 1 14/10/2013 11:32:19 Welkom in de toekomst! De tijden waarin warmtekostenverdelers manueel moesten worden uitgelezen, is voorbij. Maak kennis met een echt manusje-van-alles: de doprimo

Nadere informatie

Een lagere energiefactuur? Wij helpen u!

Een lagere energiefactuur? Wij helpen u! Een lagere energiefactuur? Wij helpen u! Stap 1 : Vraag snel een gratis energiescan aan. Stap 2 : Isoleer het dak van een private huurwoning en geniet van een extra hoge premie van 23 euro per m 2. Bekijk

Nadere informatie

Kalender van educatieve activiteiten

Kalender van educatieve activiteiten Kalender van educatieve activiteiten 2017-2018 Dit is een voorlopige versie van de educatieve activiteitenkalender van Bubble voor het schooljaar 2017-2018. De agenda van de website van Bubble zal regelmatig

Nadere informatie

Omzendbrief FM/2008/1

Omzendbrief FM/2008/1 Omzendbrief FM/2008/1 Omzendbrief rationeel energiegebruik Aan de leidend ambtenaren van de departementen en de IVA s zonder en met rechtspersoonlijkheid Datum Kabinet van de Vlaamse minister van Openbare

Nadere informatie

1. DE GOODPLANET CHALLENGES IN HET KORT

1. DE GOODPLANET CHALLENGES IN HET KORT 1. DE GOODPLANET CHALLENGES IN HET KORT 5 CHALLENGES Jezelf inzetten voor de planeet kan ook op een haalbare en leuke manier. Daarom staan eenvoudig te realiseren gebaren centraal in de campagne. De GoodPlanet

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwbeheer

Duurzaam Gebouwbeheer 2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden

Nadere informatie

Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer

Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer LICHTWACHTERS Thema Energiegebruik Onderwerp Leeftijd Duurzame Ontwikkeling Energiebesparing Hernieuwbare energie Verkeer en vervoer Verwarming/Koeling Warm water CO 2 -zuinig vervoer Verlichting Elektrische

Nadere informatie

buren huurwaarborg Wonen privéwoning degelijke woning huren recht op een woonst sociale verhuurkantoren sociale woning

buren huurwaarborg Wonen privéwoning degelijke woning huren recht op een woonst sociale verhuurkantoren sociale woning degelijke woning sociale verhuurkantoren sociale woning huurwaarborg recht op een woonst buren huren privéwoning Wonen Welke soorten woningen bestaan er? Er zijn twee soorten woningen om te huren: de privéwoning

Nadere informatie

Catherine Wuyts Dannie Helsen

Catherine Wuyts Dannie Helsen Catherine Wuyts Dannie Helsen Doordat de energiekost volledig centraal wordt gedragen (door de scholengroep zelf) speelt deze een belangrijke rol bij uitgaven. Tenminste 30% van het budget wordt hiervoor

Nadere informatie

Ik kan de meeste energie besparen door de volgende maatregel(en) toe te passen: 1. 2. 3.

Ik kan de meeste energie besparen door de volgende maatregel(en) toe te passen: 1. 2. 3. Antwoordblad Opdracht 1 Noteer de startwaarden en scores Kijk bij het dashboard. Noteer de startwaarden en scores die je hier ziet staan in de tabel hieronder. CO₂ uitstoot (ton per jaar ) Investeringen

Nadere informatie

Energie besparen. iedereen kan het. Voorlichtingsavond Dinsdag 13 februari Breukelen. versie 2.0

Energie besparen. iedereen kan het. Voorlichtingsavond Dinsdag 13 februari Breukelen. versie 2.0 Energie besparen iedereen kan het Voorlichtingsavond Dinsdag 13 februari Breukelen versie 2.0 Introductie wie zijn we en agenda Rik Peeters Wie is wie? Subsidie Opdrachten Circulaire Economie Fair Trade

Nadere informatie

EAS-presentatie bij de Fatih moskee

EAS-presentatie bij de Fatih moskee Erik Peerlkamp, voorzitter Gerrit Vledder, secretaris 1 Energie Actief Soest Wie/wat: -groep vrijwilligers uit Soest -bevorderen duurzaamheid in Soest -mensen mondiger maken/laten begrijpen -laten nadenken

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Wat motiveert ons? Catherine MASSART Architecture et Climat Wat motiveert ons?... Hoe kunnen we zin geven aan onze acties? 2 Wat

Nadere informatie

P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing

P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten. Evelyne Huytebroeck, Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing P.L.A.G.E. Balans en vooruitzichten INHOUDSOPGAVE Wat is P.L.A.G.E.? Balans van de eerste reeks P.L.A.G.E. Eerste resultaten van de overige P.L.A.G.E. Vooruitzichten Wat is P.L.A.G.E.? Wat is P.L.A.G.E.?

Nadere informatie

Actief bezig met de I-CE!

Actief bezig met de I-CE! Actief bezig met de I-CE! Speciaal voor dorpshuizen heeft inrg een aantal leuke tips en weetjes over energiebesparing verzameld! In deze mail geeft inrg een aantal tips en weetjes over de I-CE die onlangs

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

THEMATISCHE FICHE: AFVALSTOFFEN

THEMATISCHE FICHE: AFVALSTOFFEN THEMATISCHE FICHE: AFVALSTOFFEN Projectoproep 2015 2016 Bekijk de pedagogische leermiddelen, de fiches en de video s van schoolprojecten hieronder op onze webpagina Afval, rubriek Op school 1. WAT IS DE

Nadere informatie

Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua

Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua Het hoofddoel is: het omlaag brengen van uw energierekening door gedragsinvloeden & techniek én het produceren van duurzame energie;

Nadere informatie

HET LABEL VOOR VEILIG EN ZUINIG STOKEN

HET LABEL VOOR VEILIG EN ZUINIG STOKEN HET LABEL VOOR VEILIG EN ZUINIG STOKEN ONDERHOUD AAN UW CV-KETEL? KIES VOOR OK CV Wilt u veilig én energiezuinig stoken? Laat uw cv-ketel dan regelmatig onderhouden door een Energie Service Specialist

Nadere informatie

Introductie. De kit bestaat uit verschillende materialen en een DVD. Op de DVD staan de volgende bestanden: Handboek over Gebouwen, met animaties;

Introductie. De kit bestaat uit verschillende materialen en een DVD. Op de DVD staan de volgende bestanden: Handboek over Gebouwen, met animaties; IUSES Toolkit Introductie Met deze experimentele toolkit kunnen experimenten uitgevoerd worden op het gebied van energie efficiency, energiebesparing en duurzame energie. Hij is ontwikkeld voor docenten

Nadere informatie

Hoe word je een energiebewuste handelaar?

Hoe word je een energiebewuste handelaar? Hoe word je een energiebewuste handelaar? Verlichting die onnodig brandt, kantoorapparatuur die niet of nauwelijks uitgeschakeld wordt, verwarming, koeling en ventilatiesystemen die onnodig ingeschakeld

Nadere informatie

Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie. Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek

Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie. Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek Wat? 7 workshops rond klimaatthematiek, energie, water

Nadere informatie

Energiebesparingswijzer. STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012. Geld besparen met handige energietips voor thuis

Energiebesparingswijzer. STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012. Geld besparen met handige energietips voor thuis Energiebesparingswijzer STIJLGIDS COMMUNICATIE VERSIE 01 _Oktober 2012 Geld besparen met handige energietips voor thuis Energie besparen, snel verdiend! Ieder jaar betaal je veel geld voor een warm huis,

Nadere informatie

LOKAAL KYOTO-PLAN Watermaal-Bosvoorde (2004-2012) Energiebalans van de gemeentelijke gebouwen 2008

LOKAAL KYOTO-PLAN Watermaal-Bosvoorde (2004-2012) Energiebalans van de gemeentelijke gebouwen 2008 LOKAAL KYOTO-PLAN Watermaal-Bosvoorde (2004-2012) Energiebalans van de gemeentelijke gebouwen 2008 1. Context en inzet 2. De acties en resultaten in de meest energieverslindende gebouwen Sportpark Scholen

Nadere informatie

16 oktober 2006. Vorming Energieadviseur Woonsector. Procedure van de energieaudit. Spreker

16 oktober 2006. Vorming Energieadviseur Woonsector. Procedure van de energieaudit. Spreker 16 oktober 2006 Vorming Energieadviseur Woonsector Procedure van de energieaudit Spreker Nicodème Lonfils Energieadviseur Brussels Energie Agentschap (ABEA) De Stadswinkel vzw Wettelijk kader Europese

Nadere informatie

Zuinige ketel? Dat loont! Ontdek de mogelijkheden, voordat uw oude verwarmingsketel stuk gaat.

Zuinige ketel? Dat loont! Ontdek de mogelijkheden, voordat uw oude verwarmingsketel stuk gaat. Zuinige ketel? Dat loont! Ontdek de mogelijkheden, voordat uw oude verwarmingsketel stuk gaat. Een nieuwe, zuinige ketel? Denk er nu al over na! Is uw ketel oud aan het worden? Wacht niet totdat hij stuk

Nadere informatie

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3!

Voor het welzijn van kind en school. Klas 3! Voor het welzijn van kind en school Klas 3! Wat is energie Energie heb je nodig om iets te doen. Je hebt het nodig om een auto mee te kunnen laten rijden, een huis mee te verwarmen of een fabriek mee te

Nadere informatie

Bijlage bij schriftelijke vraag nr. 841 van Joke Schauvliege - Gendergerelateerde resultaten uit de REG-enquête 2008

Bijlage bij schriftelijke vraag nr. 841 van Joke Schauvliege - Gendergerelateerde resultaten uit de REG-enquête 2008 Bijlage bij schriftelijke vraag nr. 841 van Joke Schauvliege - Gendergerelateerde resultaten uit de REG-enquête 2008 In het face-to-face onderzoek uitgevoerd in maart en april 2008, werden in totaal 1.026

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Stimuli en hinderpalen voor doeltreffende renovaties Leefmilieu Brussel Wat hebben we uit ervaringen met PLAGE geleerd? Emmanuel Hecquet ICEDD asbl PLAGE??? 2 Wat is het PLAGE-programma?

Nadere informatie

Verjaren en Besparen

Verjaren en Besparen Verjaren en Besparen Concept en samenstelling Woonwijzer Media, Zutphen Teksten Milieu Centraal Illustraties en vormgeving www.flip.nl Woonwijzer Media Baankstraat 0 AW Zutphen Telefoon (0) Telefax (0)

Nadere informatie

Thuis Slim Advies. Haal meer winst uit energie. Zon Wind Water. Gratis tips om energie te besparen

Thuis Slim Advies. Haal meer winst uit energie. Zon Wind Water. Gratis tips om energie te besparen Thuis Slim Advies Haal meer winst uit energie Zon Wind Water Gratis tips om energie te besparen Gratis tips om energie te besparen. Haal meer winst uit energie Voorwaarden van verspreiding Je mag dit E-book

Nadere informatie

school! word Maak van je school een energiebewuste school schooljaar 2013-2014 Exclusief voor Oost-Vlaamse MOS-scholen van het basisonderwijs

school! word Maak van je school een energiebewuste school schooljaar 2013-2014 Exclusief voor Oost-Vlaamse MOS-scholen van het basisonderwijs word schooljaar 2013-2014 school! Maak van je school een energiebewuste school Exclusief voor Oost-Vlaamse MOS-scholen van het basisonderwijs V.U. P. Hertog, gedeputeerde, p.a. Gouvernementstraat 1, 9000

Nadere informatie

Johan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt?

Johan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt? Johan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt? 1 Hoe begin ik eraan? 1 Besparen zonder geld uit te geven. 2 Besparen via zinvolle investeringen. 3 Investeren in alternatieve

Nadere informatie

Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik)

Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik) Duurzame energie voor alle Lennikenaren! (Bruno Moens, LENNIK² - NVA-Lennik) Duurzame energie is broodnodig: eerst besparen en dan zelf energie opwekken met de bronnen uit onze onmiddellijke omgeving.

Nadere informatie

CO 2 Voortgangsrapportage 2017

CO 2 Voortgangsrapportage 2017 CO 2 Voortgangsrapportage 2017 Datum: 14-06-2018 Versie: 1 1. Inleiding Ieder half jaar communiceert Boeve Afbouw over haar energiebeleid, de reductiedoelstellingen, de reductiemaatregelen, mogelijkheden

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Ontwerp en regeling van technische installaties

Opleiding Duurzaam Gebouw : Ontwerp en regeling van technische installaties Opleiding Duurzaam Gebouw : Ontwerp en regeling van technische installaties Leefmilieu Brussel Energie becijferen Jonathan FRONHOFFS Cenergie cvba Doelstelling(en) van de presentatie Opfrissen van de theoretische

Nadere informatie

BELVUE MUSEUM. Jongeren eerst!

BELVUE MUSEUM. Jongeren eerst! BELVUE MUSEUM Jongeren eerst! HET BELvue Beheerd door de Koning Boudewijnstichting Geopend in 2005 als centrum voor democratie en geschiedenis Belangrijkste doelgroep: jongeren 2 Democratische waarden

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012

Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012 Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012 Achtergrond bij onderzoek In het onderzoek is gebruik gemaakt van een aselecte steekproef van 1.038 huishoudens. Deze steekproef

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENWERKBOEK DE EINDOPDRACHT Team: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele

Nadere informatie

Missies Powersaver Game

Missies Powersaver Game Missies Powersaver Game 1. Lampen en Opladers Ga in huis opzoek naar lampen die aanstaan in ruimtes waar niemand is en zet deze uit. Zorg vanaf nu dat in ruimtes waar niemand is het licht uitstaat. Door

Nadere informatie

Practice what you preach

Practice what you preach Beste lezer, In deze nieuwsbrief staat het volgende centraal: Wat leeft er onder de medewerkers van VHL Leeuwarden & Velp als het om duurzaamheid gaat. Daarnaast is de huidige stand van zaken omtrent zonnepanelen

Nadere informatie

Brugge. 3 juni 2015. Kris Van Dijck Burgemeester Dessel

Brugge. 3 juni 2015. Kris Van Dijck Burgemeester Dessel Brugge 3 juni 2015 Kris Van Dijck Burgemeester Dessel 9.500 inwoners 27 km² Landelijk maar Nucleaire industrie Opslag nucleair afval Witzand winning Sportgemeente Dessel en Witgoor Sport BMX Sportpark

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel WAT MOTIVEERT ONS? Jacques CLAESSENS Architecture et Climat UCL Wat motiveert ons?... Hoe kunnen we zin geven aan onze acties? 2 Wat motiveert ons?

Nadere informatie

Zonnepanelen op school. Team 1: Meten Onderzoek naar de opbrengst van zonnepanelen. Jullie gaan meten wat zonnepanelen aan energie opbrengen

Zonnepanelen op school. Team 1: Meten Onderzoek naar de opbrengst van zonnepanelen. Jullie gaan meten wat zonnepanelen aan energie opbrengen Zonnepanelen op school Team 1: Meten Onderzoek naar de opbrengst van zonnepanelen Jullie gaan meten wat zonnepanelen aan energie opbrengen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken in een team.

Nadere informatie

Agenda Iris 21: workshop «Evaluatie»

Agenda Iris 21: workshop «Evaluatie» Agenda Iris 21: workshop «Evaluatie» 26-3-2013 Philippe Mertens Het doel van deze vergadering in het kader van de begeleiding van Agenda Iris 21 was samen met de coördinatoren van projecten een reeks indicatoren

Nadere informatie

Mevr Catherine Wuyts Dhr Dannie Helsen

Mevr Catherine Wuyts Dhr Dannie Helsen Mevr Catherine Wuyts Dhr Dannie Helsen Doordat de energiekost volledig door centraal wordt gedragen (door de scholengroep zelf) speelt deze een belangrijke rol bij uitgaven. Ongeveer 30% van het budget

Nadere informatie

mijn energieboekje Ik kom op voor energie Deel 2 Ik onderneem actie voor mijn planeet

mijn energieboekje Ik kom op voor energie Deel 2 Ik onderneem actie voor mijn planeet mijn energieboekje Ik kom op voor energie Deel 2 Ik onderneem actie voor mijn planeet Ik kom op voor energie Is een pedagogisch dossier dat kinderen van 9 tot 14 jaar uitnodigt om het belang van energie

Nadere informatie

pedagogische leermiddelen het afvalstripverhaal van jean rivert

pedagogische leermiddelen het afvalstripverhaal van jean rivert pedagogische leermiddelen het afvalstripverhaal van jean rivert Wat drijft ons om steeds te consumeren? Wat is de impact van deze overconsumptie op het leefmilieu? Dat is de discussie die deze cartoons

Nadere informatie

Junior FIRST LEGO League

Junior FIRST LEGO League Junior FIRST LEGO League Elke dag maken wij keuzes op het gebied van energie. We verwarmen onze huizen, voorzien auto s van brandstof, laden onze mobiele telefoon op, computers worden van stroom voorzien,

Nadere informatie

Productinformatieblad

Productinformatieblad Productinformatieblad Bedieningspaneel 4 Verwarmingslade 4 Werking 4 Keuze van de temperatuur 5 Verwarmingstijden 5 Laadcapaciteit 6 Naar buiten trekken van de lade 7 Bedieningspaneel 1. Temperatuurknop

Nadere informatie

Energie bespaartips van Woningstichting Bergh

Energie bespaartips van Woningstichting Bergh Energie bespaartips van Woningstichting Bergh Energietips van Woningstichting Bergh - 1 Op tijd omlaag is geld besparen U kunt ook besparen in een energiezuinige woning U woont in een woning van Woningstichting

Nadere informatie

1. De website www.energiejacht.be

1. De website www.energiejacht.be 1. De website www.energiejacht.be Op de site krijg je als energiemeester een overzicht van alle gegevens van jouw deelnemers: meterstanden, besparingscijfers, algemene data. Energiemeesters hebben de eindverantwoordelijkheid

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN ENERGIEBEHEER (ENERGIEVERANTWOORDELIJKE) LENTE 2018 Hoe kunnen we tot een gedragswijziging komen? Pascal ONS E²=MC 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Een methodologie stellen

Nadere informatie

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen

Energieverbruik gemeentelijke gebouwen MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE ENERGIE 1/2 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Energieverbruik gemeentelijke gebouwen Indicatorgegevens Naam Definitie Meeteenheid Energieverbruik gemeentelijke

Nadere informatie

Modern gebouwenmanagement. Voordracht door Verrecas Peter Technisch Adviseur infrastructuur preventie milieu

Modern gebouwenmanagement. Voordracht door Verrecas Peter Technisch Adviseur infrastructuur preventie milieu Modern gebouwenmanagement Voordracht door Verrecas Peter Technisch Adviseur infrastructuur preventie milieu Inleiding Wij zijn er ons allen van bewust dat de energiefactuur een aanzienlijke kostenpost

Nadere informatie

JunkersControl CT 100. Eenvoudig. Intelligent.

JunkersControl CT 100. Eenvoudig. Intelligent. JunkersControl CT 100 Eenvoudig. Intelligent. Handset niet inbegrepen. JunkersControl CT 100 De JunkersControl CT100 is de eerste van een nieuwe generatie Junkers-regelingen. De JunkersControl is een slimme,

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten

Nadere informatie

Nr.01 / Februari 2012. Doe mee en verminder CO2!

Nr.01 / Februari 2012. Doe mee en verminder CO2! Nr.01 / Februari 2012 Doe mee en verminder CO2! De Groene Hollander is dé MVO-krant van Hollandridderkerk opgezet door het (milieu-)adviesteam. Het (milieu-)adviesteam is tot stand gekomen naar aanleiding

Nadere informatie