ACTIVITEITENRAPPORT. Cel Gezondheidsbeleid Drugs. Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Dienst psychosociale gezondheidszorg

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Dienst psychosociale gezondheidszorg Cel Drugs Cel Gezondheidsbeleid Drugs 2008 ACTIVITEITENRAPPORT - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 1

2 2 Inhoudstafel I. INLEIDING... 3 II. VERWEZENLIJKINGEN Keuze van de prioriteiten voor Globaal inzicht Registratie van de behandelingsaanvragen of "Treatment Demand Indicator" (TDI) Federaal Wetenschapsbeleid (FWB) Informatie over de internationale commissies Uitwisseling van informatie Uitwerking van overlegde beleidsprojecten voor een geintegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs Interministeriële Conferenties Volksgezondheid Nationaal Alcohol Actie Plan (NAAP) - Gemeenschappelijke Verklaring Alcohol Samenwerkingsakkoord tabak advies Raad van State over voorontwerp van wet tot instemming met het samenwerkingsakkoord tabak Specifieke missies van de CGD Adviezen en aanbevelingen Voorstellen om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren Samenwerkingsprotocollen Driejaarlijks rapport Functioneren van de CGD Samenstelling van de CGD in Wetenschappelijke secretariaat Agenda...17 III. SUBSIDIES IV. «EVALUATIE» VAN Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 2

3 I. Inleiding De Cel Gezondheidsbeleid Drugs (hier genoemd: CGD ) is een commissie waarin vertegenwoordigers van de verschillende ministers, bevoegd voor gezondheid in België, sinds juni 2001 maandelijks samenkomen. De vergaderingen worden georganiseerd door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 12. De CGD heeft de harmonisatie van het beleid inzake preventie van het gebruik van bewustzijnsbeïnvloedende middelen (hierna drugs genoemd) en hulpverlening aan mensen met druggerelateerde gezondheidsproblemen 3 als hoofddoel. Dit verslag omvat de activiteiten die in 2008 door de CGD zijn gerealiseerd. Het omvat ook een lijst met de subsidies van 2008 en een korte evaluatie van de activiteiten van de CGD voor dit jaar. Redactie en lay-out : wetenschappelijk secretariaat Cel Gezondheidsbeleid Drugs In dit rapport zal deze FOD verder aangeduid worden met de FOD Volksgezondheid. De leden van deze administratie die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van de vergaderingen en het beheer van de dossiers worden door de term wetenschappelijk secretariaat aangeduid. Protocolakkoord tussen de Federale Regering en de in artikelen 128, 130 en 135 van de Grondwet bedoelde overheden inzake de totstandkoming van een geïntegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs, gepubliceerd in Belgisch Staatsblad op Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 3

4 II. Verwezenlijkingen Zoals de vorige jaren hernemen we hieronder kort de activiteiten van de CGD door ze te ordenen volgens de algemene doelstellingen en verschillende missies van het protocolakkoord. 1. KEUZE VAN DE PRIORITEITEN VOOR 2008 Het jaarverslag 2007 van de CGD legde reeds een aantal prioriteiten vast voor 2008: de oprichting van de Algemene Cel Drugsbeleid, het Samenwerkingsakkoord over de bestrijding van het tabaksgebruik, het nationaal alcohol actie plan en de uitvoering van het TDI protocol. 2. GLOBAAL INZICHT "Verwerven van een globaal inzicht over alle aspecten van de drugs- en verslavingsproblematiek" 2.1. Registratie van de behandelingsaanvragen of "Treatment Demand Indicator" (TDI) Ter herinnering, de registratie van de Treatment Demand Indicator - of kortweg: TDI - is het registreren van de behandelingsaanvragen voor een drugsproblematiek 4. Volgens het EWDD 5 gaat het enkel en alleen over de aanvragen inzake illegale drugs, maar de CGD heeft er de behandelingsaanvragen inzake drugs aan toegevoegd. De registratie moet in de zorginstellingen gebeuren die personen voor een drugsproblematiek in behandeling nemen. België heeft zich in het Europees Drugsactieplan geëngageerd deze gegevens aan het EWDD te bezorgen. Het WIV 6 als Nationaal Focal Point moet deze gegevens aan het EWDD bezorgen. In 2008 heeft de werkgroep TDI, gecreëerd in het kader van de CGD, haar werkzaamheden gefinaliseerd. Dit resulteerde in een inventaris van de verschillende registratiesystemen en van de methodologie van de centra die TDI registreren. De werkgroep heeft ook aan alle betrokkenen gevraagd om een financiële inschatting te maken van de kosten die gepaard zouden gaan met de operationalisering van de TDI. Vervolgens werd in mei 2008 het coördinatiecomité van het register opgericht, onder het voorzitterschap van het WIV. Dit comité zal zich voornamelijk buigen over een aantal technische aspecten van de registratie en zal tevens nagaan hoe de overdracht van gegevens tussen de betrokken instanties conform de regels inzake de bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer georganiseerd kan worden. 4 De TDI-registratie is één van de vijf voornaamste indicatoren; deze registratie moet tegen 2008 verplicht door de EU- Lidstaten worden uitgevoerd zoals vermeld in het Drugsactieplan. 5 Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving ( 6 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid ( - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 4

5 Voor het doorsturen van ruwe gegevens aan het WIV, of het introduceren van een unieke identificatiecode, dient het protocolakkoord aangepast te worden. De overheden houden zich voorlopig aan het bestaande protocolakkoord en geven hun beschikbare informatie voor 2008 in geaggregeerde vorm door aan het WIV. De FOD Volksgezondheid kon in 2008 nog geen geldige gegevens bezorgen vermits haar bestaande registratiesystemen enkel verblijven opnemen, en niet de nieuwe behandelingsaanvragen volgens de TDI parameters. Gelet op de juridische en technische elementen die sommige overheden nog moeten realiseren, wordt 1 mei 2010 vooropgesteld voor het volledig operationeel zijn van de registratiesystemen. Dit werd ook zo meegedeeld aan de IMC Federaal Wetenschapsbeleid (FWB) Door de federale beleidsnota inzake drugs 2001 werd een jaarlijkse begroting van ongeveer 1 miljoen euro voorzien om het wetenschappelijk beleidsgericht onderzoek te ondersteunen. Dit budget wordt beheerd door de minister van Wetenschapsbeleid en Economie. In principe valt de financiering van het wetenschappelijk onderzoek onder de bevoegdheid van de Gemeenschappen. Dit onderzoeksprogramma maakt, zoals sommige andere, uitzondering op deze regel. Voor onderzoeksvoorstellen m.b.t. drugs vanuit het perspectief van volksgezondheid kunnen thema s besproken en voorgesteld worden in de CGD. De leden van het wetenschappelijk secretariaat kunnen immers, vanuit de FOD Volksgezondheid, projecten indienen. De FOD Volksgezondheid blijft evenwel autonoom beslissen over de prioriteiten die zij indient bij FWB. In het kader van dit onderzoeksprogramma werd in 2008 onder meer de studie Zorgtrajecten van druggebruikers uit etnisch-culturele minderheden gepubliceerd. Deze studie werd uitgevoerd door de Universiteit Gent en de Université Libre de Bruxelles. Dit onderzoek heeft de bedoeling zorgtrajecten van autochtone en allochtone alcohol- en druggebruikers te vergelijken en verschillen op het vlak van de toegang tot, participatie aan en retentie in diverse verzorgingsinstellingen en de gespecialiseerde verslavingszorg op te sporen. Daarnaast wordt nagegaan welke factoren en werkingsmechanismen het zorgtraject van etnisch-culturele minderheden (kunnen) bemoeilijken of stimuleren, en in welke mate. De resultaten van deze en andere recente studies die via dit onderzoeksprogramma gefinancierd werden, zijn voorgesteld op een nationaal congres dat begin oktober door FWB georganiseerd werd. De leden van de CGD werden uitgenodigd om deel te nemen aan dit congres. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 5

6 De volledige informatie betreffende dit congres en betreffende het onderzoeksprogramma van Federaal Wetenschapsbeleid is beschikbaar op Informatie over de internationale commissies Verenigde Naties Het secretariaat de CGD informeert over de bijeenkomst van de Commission on Narcotic Drugs van de Verenigde Naties, die plaatsvond te Wenen in maart Tijdens deze 51e sessie van de CND werden 25 ontwerpen van resoluties besproken. Enkele resoluties hebben een specifiek belang voor Volksgezondheid, met name: (a) de voorbereiding van de High Level meeting in 2009 in navolging van UNGASS 1998, (b) de input van mensenrechten in het internationaal drugsbeleid en (c) resoluties met betrekking tot het gebruik van cannabis (onderlijnen van belang van screening, brief intervention, and referral to treatment) Conference of the parties WHO In december kwam de dossierbeheerder van de FOD Volksgezondheid de CGD toelichting verschaffen omtrent de derde sessie van de Conferentie der Verdragspartijen, die georganiseerd werd bij het Framework Convention on Tobacco Control of FCTC over de uitwerking van de kaderconventie WHO. De leden van de CGD wensten immers meer duidelijkheid te krijgen met betrekking tot welke verplichtingen voor de verschillende lidstaten eventueel zullen voortvloeien uit de goedgekeurde guidelines. De drie goedgekeurde guidelines hebben betrekking op het verpakken en etiketteren van tabaksproducten, het grensoverschrijdend adverteren en het beperken van de invloed van de tabaksindustrie op het nationale beleid inzake volksgezondheid. Voorlopig hebben deze guidelines evenwel nog geen bindend karakter; dit zal pas het geval zijn na goedkeuring van het volledige protocol. De volgende Conferentie der Gedragspartijen zal plaatsvinden in het najaar 2010, onder het Belgisch Voorzitterschap van de EU. De CGD zal hierover verder geïnformeerd worden Groupe Pompidou Aan alle landen die deel uitmaken van de Pompidou-groep werd in het voorjaar van 2008 gevraagd een overzicht te maken van de verschillende therapeutische behandelingssystemen voor drugsgebruikers (vormen van behandeling, financiering en organisatie). Het secretariaat van de CGD heeft in opdracht van het overlegplatform behandeling van de Pompidou-groep een inventaris opgemaakt, die in april besproken werd in de CGD. Inmiddels zijn alle synopsissen van de landen die deel uitmaken van dit platform behandeling samengebundeld. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 6

7 Het secretariaat informeert de CGD ook dat in het platform onderzoek aan een rapport met betrekking tot coherent addiction policy wordt gewerkt. De Belgische bijdrage hiertoe is het National Report on Drugs 2007 van het WIV. Een vergadering van dit platform is doorgegaan op 20 en 21 mei in Polen. Het platform wenst, onder meer door de oprichting van een online register 7, de interactie tussen wetenschappelijk onderzoek en beleid te versterken Uitwisseling van informatie Fonds ter bestrijding van de verslavingen - Huishoudelijk reglement m.b.t. de uitbreiding comités tabak en verslavingen Het KB van 28 december 2006 dat de werking van dit Fonds stipuleert is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 9 februari In het kader van dit Fonds werd het comité verslavingen en het comité tabak opgericht. Deze comités hebben twee opdrachten: (a) advies verlenen aan de Minister over de ingediende projecten en (b) advies verlenen over de te volgen richting, respectievelijk met betrekking tot de strijd tegen verslavingen en de strijd tegen het tabaksgebruik. Het comité verslavingen is samengesteld uit twee vertegenwoordigers van de beleidscel van de Minister van Volksgezondheid, vier vertegenwoordigers van de federaties die de gespecialiseerde instellingen inzake verslavingen verenigen, twee wetenschappelijke experten, een vertegenwoordiger van het RIZIV en twee vertegenwoordigers van de FOD Volksgezondheid. Het comité tabak is onder meer samengesteld uit twee vertegenwoordigers van de beleidscel van de Minister van Volksgezondheid, een vertegenwoordiger van het RIZIV, twee vertegenwoordigers van de FOD Volksgezondheid en twee deskundigen in tabaksgebruik. In juni zijn de comités verslavingen en tabak opnieuw bijeengekomen om advies uit te brengen betreffende de ingediende aanvragen voor verlengingen van de projecten Een definitief advies werd pas geformuleerd in oktober vermits een aantal projectvoorstellen nog moesten aangepast worden, of omdat het comité nog bijkomende informatie gevraagd had om een gefundeerd advies m.b.t. de verlengingsaanvraag te kunnen verlenen. In totaal werd aan 23 projecten een verlenging toegekend. De Ministeriële Besluiten tot toekenning van deze subsidies werden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 19 november Dit kan geraadpleegd worden via - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 7

8 Begin mei werd een tweede oproep in het kader van het Fonds ter bestrijding van de verslavingen gelanceerd; in september zijn de comités bijeengekomen om een advies te verstrekken m.b.t. deze nieuwe projectvoorstellen. Uiteindelijk werden 15 nieuwe projecten weerhouden, die eind december in het Belgisch Staatsblad werden gepubliceerd. Ingevolge een afspraak gemaakt op de IMC Volksgezondheid van 11 maart 2008 werd aan de CGD gevraagd te onderzoeken of, en in voorkomend geval, volgens welke modaliteiten, de comités tabak en verslavingen, zoals omschreven in het KB van 28 december 2006 tot vaststelling van de nadere regels voor subsidiëring door het Fonds tot bestrijding van de verslavingen, uitgebreid kunnen worden met een vertegenwoordiger van elk lid van de IMC. Dit voorstel werd een eerste keer aangekaart in de vergadering van de CGD van april en een concreet voorstel werd verder uitgewerkt tijdens de bijeenkomst in mei, toen voorgesteld werd dat er, per oproep, twee leden van de IMC zouden kunnen deelnemen aan de comités door het aanduiden van elk één vertegenwoordiger, die zou optreden als observator. Er werd tevens voorzien dat er een beurtrol opgesteld zou worden, die gebaseerd is op de beurtrol voor het voorzitterschap van de IMC. Dit voorstel werd voorgelegd aan de IMC van 17 juni De uitbreiding van de comités verslavingen en tabak met twee leden van de IMC werd goedgekeurd, mits het toekennen van stemrecht aan de leden. Deze leden functioneren dus niet als observatoren, maar als effectieve leden. Conform voorgaande beslissingen heeft het secretariaat van de CGD een ontwerp van huishoudelijk reglement m.b.t. de uitbreiding van het comité verslavingen uitgewerkt, dat besproken werd in het najaar van Het ontwerp werd op vraag van een aantal leden van de CGD gewijzigd. In dit nieuwe ontwerp werd bepaald dat het comité verslavingen, zoals bedoeld in artikel 3 van het KB van 28 december 2006 tot vaststelling van de nadere regels voor subsidiëring die door het Fonds ter bestrijding van de verslavingen, uitgebreid wordt met twee effectieve leden, die deel uitmaken van de IMC, en die door deze laatste jaarlijks worden aangeduid. Dit ontwerp van huishoudelijk reglement werd goedgekeurd in oktober Dit werd ook meegedeeld aan de IMC van 8 december. Aan de IMC werd tevens gevraagd dat deze leden zo spoedig mogelijk worden aangeduid, zodat zij kunnen deelnemen aan de vergaderingen van het comité die zullen plaatsvinden met het oog op de evaluatie van de projectvoorstellen die in het kader van de volgende oproep ingediend zullen worden. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 8

9 Infodag betreffende het Fonds Verslavingen De leden van de CGD werden uitgenodigd om deel te nemen aan de infodag betreffende het Fonds Verslavingen, die door de dienst psychosociale gezondheidszorg (cel drugs) van de FOD Volksgezondheid begin september 2008 georganiseerd werd. Tijdens deze infodag kwamen de volgende thema s aan bod: ouders met een verslavingsprobleem, kinderen van ouders met een verslavingsprobleem, versterking van het bestaande zorgaanbod en tabak. Een samenvatting van de presentaties is beschikbaar op de website van de Cel Drugs Nationale mediacampagne over alcohol en andere drugs door vzw IDA De federale Minister financiert, in het kader van het Fonds ter bestrijding van de verslavingen, een nationale mediacampagne over alcohol en andere drugs. De coördinatie en invulling van deze campagne is, binnen een specifiek kader, toegewezen aan de vzw IDA. Gelet op de omvang en aard van deze campagne werd deze, op vraag van de voorzitter, voorgesteld aan de CGD Varia In februari geeft de vertegenwoordiger van Minister Vanackere een presentatie van de stand van zaken betreffende de Gezondheidsconferentie alcohol, tabak en andere drugs van Minister Vanackere. De Vlaamse Gemeenschap wenste expliciet het advies van de CGD in te winnen met betrekking tot het ontwerp van beleidsplan, en zal later eventueel ook met betrekking tot specifieke onderdelen van het plan nog advies vragen aan de CGD. 3. UITWERKING VAN OVERLEGDE BELEIDSPROJECTEN VOOR EEN GEINTEGREERD GEZONDHEIDSBELEID INZAKE DRUGS "De uitwerking van overlegde beleidsprojecten voor een geïntegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs" 3.1. Interministeriële Conferenties Volksgezondheid In 2008 werden drie interministeriële conferenties georganiseerd: op 11 maart, 17 juni en 8 december Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 9

10 De volgende dossiers werden er voorgelegd: - de Algemene Cel Drugs (cfr. 3.2) - de Gemeenschappelijke verklaring van de Ministers die de Volksgezondheid onder hun bevoegdheden hebben, betreffende het toekomstig alcoholbeleid (cfr. 3.3) - het Fonds Verslavingen: het samenwerkingsakkoord tabak (cfr. 3.4) en het huishoudelijk reglement betreffende de uitbreiding van de comités verslavingen en tabak (cfr ). Alle IMC s werden voorbereid in de schoot van de CGD en na afloop van elke IMC werd ook uitgebreid gerapporteerd over de resultaten hiervan. Gezien de impact van de beslissingen die tijdens de interministeriële conferenties genomen worden, heeft de CGD beslist voortaan bij elke vergadering de IMC te agenderen Algemene Cel Drugs (ACD) Eén van de belangrijkste verwezenlijkingen van 2008, die mede onder impuls van de CGD gerealiseerd werd, is de oprichting van de Algemene Cel Drugs. Ter herinnering. De Algemene Cel is officieel opgericht in het Samenwerkingsakkoord dat op 2 september 2002 door de Federale Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten is ondertekend 9. De Algemene Cel heeft als doel een algemeen en geïntegreerd drugsbeleid uit te werken. Ze wordt samengesteld uit de vertegenwoordigers van de verschillende Belgische regeringen op federaal, gewestelijk en gemeenschapsvlak. Elke partij die het Samenwerkingsakkoord van 2002 heeft ondertekend, moet van haar Parlement instemming verkrijgen door een wet, een decreet of een ordonnantie. In 2008 was door alle partijen ingestemd met het akkoord. Conform de bepalingen van het samenwerkingsakkoord is de operationalisering van dit akkoord toegewezen aan de Minister die de Volksgezondheid tot haar bevoegdheden heeft. Minister Onkelinx heeft zich er duidelijk toe geëngageerd om de oprichting van deze Algemene Cel in 2008 te realiseren. De CGD werd erover geïnformeerd dat te dien einde in het voorjaar van 2008 een kabinetsvergadering georganiseerd zou worden met de relevante actoren. Tijdens de IMC van juni 2008 werd afgesproken dat Minister Onkelinx de regeringsleiders zou uitnodigen om vóór 1 september de vertegenwoordigers van hun respectievelijke regeringen aan te duiden. Verder heeft ze ook aan de Eerste Minister gevraagd de beslissing in te winnen van het Overlegcomité betreffende de aanduiding van de Interministeriële Conferentie Drugs. 9 Samenwerkingsakkoord tussen de Staat, de Gemeenschappen, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, de Franse Gemeenschapscommissie en de Gewesten voor een algemeen en geïntegreerd drugsbeleid. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 10

11 De installatievergadering van de ACD kon uiteindelijk plaatsvinden op 30 september De ACD kwam een tweede keer bijeen in december De leden van de CGD werden over deze vergaderingen uitgebreid geïnformeerd en zij ontvangen ook telkens het verslag van de vergadering van de ACD. De leden van de CGD merken op dat er verdere verduidelijking nodig is met betrekking tot de werking en mandaten van de verscheidene werkcellen (cel gezondheidsbeleid drugs, cel controle en cel internationale samenwerking) vermits het samenwerkingsakkoord in dit verband niet erg duidelijk is. De CGD is het er in alle geval over eens dat zowel de ACD als de werkcellen zowel activiteiten op eigen initiatief kunnen ontwikkelen, als op vraag van een lid van de Cel of de bevoegde Interministeriële Conferentie. In de toekomst zal de ACD dus ook opdrachten kunnen geven aan de CGD. Dit betekent wel dat volledige transparantie en communicatie van de opdrachten en activiteiten van de werkcellen naar de ACD, en omgekeerd, in elk geval onontbeerlijk zullen zijn voor een goede werking Nationaal Alcohol Actie Plan (NAAP) - Gemeenschappelijke Verklaring Alcohol Voor de WHO is het belangrijk dat een globaal gezondheidsbeleid inzake alcohol ontwikkeld wordt. De CGD heeft van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid van juni 2005 het mandaat gekregen om een voorstel van beleidsplan betreffende alcohol uit te werken. Dit plan is gebaseerd op het Framework for Alcohol Policy van de WHO. In 2007 werd de CGD sterk belast met de redactie van het plan. Telkens opnieuw werd de discussienota aangepast conform de opmerkingen van de leden. Tevens werd in dit kader een expertenwerkgroep opgericht. De tekst werd een laatste keer becommentarieerd tijdens de vergadering van januari Deze opmerkingen werden geïntegreerd in de finale tekst van het NAAP. Dit ontwerp NAAP zou ter goedkeuring voorgelegd worden aan de IMC van maart. Na overleg met het secretariaat van de IMC is evenwel gebleken dat een Gemeenschappelijke Verklaring méér opportuun leek dan de goedkeuring van een nationaal alcohol actie plan vermits de acties en doelstellingen grotendeels buiten de bevoegdheden van de leden van de IMC vallen. De CGD ging akkoord met de ondertekening van een Verklaring, waarin alle doelstellingen van het plan opgenomen werden. Het plan werd omgevormd tot een ontwerp van nationaal alcohol actie plan, dat als bijlage bij de Verklaring toegevoegd werd. De Verklaring vermeldde tevens de oprichting van drie werkgroepen, die verdere acties zullen uitwerken met betrekking tot domeinen die onder de bevoegdheid vallen van de ministers die lid zijn van de IMC: (a) geïntegreerde preventie, (b) risicodetectie, vroeginterventie en hulpverlening en (c) publiciteit. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 11

12 De leden van de CGD gingen ook akkoord om naar aanleiding van de goedkeuring van deze Verklaring een persbericht te verspreiden. Tijdens de vergadering van de CGD van maart rapporteerde het secretariaat over de opmerkingen die door de Ministers geformuleerd werden tijdens de IMC Volksgezondheid van 11 maart. De Ministers hebben tijdens de IMC van 11 maart 2008 akte genomen van de documenten en hebben geoordeeld dat de teksten te algemeen geformuleerd waren en de strategieën grotendeels buiten de bevoegdheden vielen van de IMC Volksgezondheid. Er werd daarom beslist dat het dossier besproken zou worden op het niveau van de kabinetschefs, die (a) concrete actiepunten zouden aanduiden en (b) de procedure zouden bepalen voor het betrekken van de relevante Ministers. Definitieve beslissingen zouden voorgelegd worden op de IMC van juni De belangrijkste opmerkingen die door de Ministers geformuleerd werden op de IMC waren dat bepaalde groepen, met name de jongeren en zwangere vrouwen, méér expliciet dienden opgenomen te worden in het plan. Voorts wenst men concrete en operationele maatregelen, waarbij duidelijkheid wordt gecreëerd over wat gedaan wordt inzake maatregelen buiten de bevoegdheden van de IMC, en eventueel de werkgroep publiciteit uit te breiden met de bevoegde actoren. Tot slot werd beslist dat het Nationaal Alcohol Actie Plan geoperationaliseerd dient te worden binnen de schoot van de Algemene Cel Drugs. Deze beslissingen zijn genomen buiten de CGD en kortelings in de aanloop naar de IMC en maakten dan ook het voorwerp uit van discussie binnen de CGD over de gevolgde procedure. De Gemeenschappelijke Verklaring betreffende het toekomstige alcoholbeleid, die ondertekend werd door alle betrokken Ministers op 17 juni 2008 en gepubliceerd werd in het Belgisch Staatsblad van 17 juli 2008, is ook beschikbaar op de website van de FOD Volksgezondheid 10. Tevens werd afgesproken dat tijdens de IMC van 8 december 2008 gerapporteerd zou worden over de verdere uitvoering van deze Gemeenschappelijke Verklaring door de betrokken ministers. In de Gemeenschappelijke Verklaring is ook voorzien dat de Ministers van Volksgezondheid de wetgeving op de verkoop en distributie van gemengde dranken, alcopops genoemd, wensen te onderzoeken. Gezien het niet duidelijk is wat precies verstaan moet worden onder alcopops (moet er een minimum hoeveelheid alcohol aanwezig zijn?) heeft het secretariaat van de CGD in oktober een brief voorbereid waarin het standpunt van de FOD Financiën ter zake gevraagd wordt. Tijdens de IMC van 8 december 2008 hebben de ministers kennis genomen van de stand van zaken inzake de uitvoering van de Gemeenschappelijke Verklaring. Zij hebben zich er meer bepaald toe geëngageerd om de Verklaring door te sturen naar de bevoegde ministers en hierover bilaterale gesprekken op te starten Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 12

13 Tijdens de volgende IMC, die in maart 2009 georganiseerd wordt, zullen de realisaties van de betrokken ministers verder opgevolgd worden. De rol van de CGD bestaat er momenteel vooral in de uitvoering van de Gemeenschappelijke Verklaring te stimuleren, maar de CGD hoeft zelf voorlopig inhoudelijk niks uit te werken in dit dossier. De CGD zal via de leden van de kabinetten op de hoogte gehouden worden van de stappen die de verscheidene overheden gezet hebben in dit dossier Samenwerkingsakkoord tabak advies Raad van State over voorontwerp van wet tot instemming met het samenwerkingsakkoord tabak Het samenwerkingsakkoord tussen de federale staat, de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, de Franse Gemeenschapscommissie, en het Waalse Gewest over de bestrijding van het tabaksgebruik werd goedgekeurd op de IMC van 11 december 2006 en werd door alle partijen ondertekend. Conform de beslissing van de IMC van maart 2008 heeft de Minister, die de Volksgezondheid onder haar bevoegdheden heeft, het advies van de Raad van State ingewonnen betreffende het voorontwerp van wet tot instemming met het samenwerkingsakkoord tabak. Het advies werd begin september ontvangen 11 en vervolgens gecommuniceerd aan de leden van de CGD. In de vergadering van de CGD van september heeft het secretariaat de essentiële punten van dit advies samengevat. Aan de leden van de Cel werd gevraagd dat zij hun Minister zouden consulteren en hun standpunten over het advies en de verder te volgen procedure zouden meedelen aan de CGD. Het advies werd meerdere malen geagendeerd op de CGD, maar zonder beslissing. Uiteindelijk werd afgesproken dat de standpunten van de verschillende ministers meegedeeld zouden worden aan de IMC. Na enige discussie werd beslist de vraag of een uitbreiding van het samenwerkingsakkoord naar het volledige Fonds ter bestrijding van de verslavingen gewenst is, voor te leggen aan de IMC van maart In voorbereiding op deze IMC heeft Minister Onkelinx midden december een IKW samengeroepen, maar het zal pas in 2009 zijn dat er in de IMC beslist zal worden welke gevolgen aan dit advies van de Raad van State gegeven zal worden met het oog op het acteren van een definitieve oplossing. 11 Advies van de Raad van State met nr /VR/V van 5 september Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 13

14 4. SPECIFIEKE MISSIES VAN DE CGD 4.1. Adviezen en aanbevelingen Het uitbrengen van gemotiveerde adviezen en aanbevelingen over de drugbeleidsafstemming, de afstemming van acties en de effectiviteit ervan, hetzij uit eigen beweging, hetzij op verzoek van de akkoordsluitende overheden Naar aanleiding van een vraag van de voorzitter voor een debat over het stijgend (en gewijzigd) gebruik van cocaïne, en de reacties vanuit de praktijk hierop, werd dit punt geagendeerd op de vergadering van juni, en werden de VAD, Fédito Bruxelles en Wallonne en Federaal Wetenschapsbeleid uitgenodigd. Het secretariaat van de CGD had hiervoor een nota voorbereid die als basis diende voor de discussie. De vertegenwoordigster voor FWB heeft er eveneens de studie over de metabolieten van cocaïne in het Belgisch afval-en oppervlaktewater voorgesteld. Ook tijdens de volgende vergaderingen van de CGD werd deze problematiek verder besproken. Tijdens deze vergaderingen kwam onder meer het gebrek aan cijfermateriaal (zeker voor wat betreft bepaalde doelgroepen en milieus) aan bod. Ook werd er op gewezen worden dat het probleem niet mag worden gebanaliseerd en dat het daarom belangrijk is te benadrukken dat het gebruik van cocaïne schadelijk is voor de gezondheid. Tevens werd nagedacht over de nood aan een gedifferentieerde aanpak inzake preventie en behandeling van de verschillende soorten gebruikers, de nood aan een degelijke vorming van de artsen i.v.m. het gebruik van stimulerende middelen en over de rol/impact van de media ter zake. De CGD heeft beslist een advies te formuleren rond de cocaïneproblematiek, zoals zij hiertoe gemandateerd is door het protocolakkoord. Het advies werd meermaals aangepast conform de opmerkingen die door de leden van de CGD of door de experten werden geuit, en het werd uiteindelijk goedgekeurd door de CGD in december. Begin 2009 wordt dit advies officieel verstuurd naar de leiders van de federale Regering en de deelregeringen Voorstellen om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren Voorstellen doen om de kwaliteit van de gegevens en informatie die door iedere akkoordsluitende overheid aan de Cel worden overgemaakt te optimaliseren om de hierboven omschreven opdrachten, te kunnen vervullen" Cfr. TDI, punt Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 14

15 4.3.Samenwerkingsprotocollen Het voorstellen en voorbereiden van samenwerkingsprotocollen ten einde concrete overlegde doelstellingen te bereiken. Deze doelstellingen worden geëvalueerd via concrete indicatoren Cfr. samenwerkingsakkoord tabak, punt 3.4. Cfr. NAAP Gemeenschappelijke Verklaring toekomstig alcoholbeleid, punt Driejaarlijks rapport Het opmaken van een verslag zoals bedoeld in artikel 6 In november 2007 hebben de leden een eerste versie van het rapport ontvangen. Deze versie bevatte (a) een overzicht van de activiteiten van de verschillende overheden en (b) een samenvatting van de werkzaamheden van de CGD in de periode Op basis van deze informatie heeft het secretariaat een evaluatie opgesteld en aanbevelingen geformuleerd voor het toekomstig drugsbeleid en de werking van de CGD. Begin 2008 werd dit opnieuw besproken in de CGD en nadat het secretariaat het rapport aangepast had conform de opmerkingen van de leden van de Cel, werd het rapport goedgekeurd door de CGD. Conform art.6 van het protocolakkoord werd dit rapport door de IMC van 11 maart 2008 officieel goedgekeurd. In april werd tevens een persbericht over de publicatie van dit rapport goedgekeurd door de CGD, waarin ook de aanbevelingen van het rapport inzake toekomstig drugbeleid opgenomen werden. Het bericht werd door de FOD Volksgezondheid verspreid in naam van de CGD en is ook terug te vinden op de website van de FOD Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 15

16 5. FUNCTIONEREN VAN DE CGD 5.1. Samenstelling van de CGD in 2008 Overheid Titularis Plaatsvervanger Federaal Voor Minister Onkelinx (voor Volksgezondheid) Voor Minister Onkelinx (voor Volksgezondheid) Voor Minister Onkelinx (voor Sociale Zaken) Voor Minister Onkelinx (voor Sociale Zaken) Vlaamse Gemeenschap Voor Minister Vanackere, vervangen door Minister Heeren (vanaf december) Voor Minister Vanackere, vervangen door Minister Heeren (vanaf december) Voor Minister Vanackere, vervangen door Minister Heeren (vanaf december) Franse Gemeenschap Isidore Pelc Déborah Gustin François Perl André Deswaef (vervangt sinds maart dhr. Geert Verscuren) Luc Vuylsteke de Laps N (nog niet aangeduid i.p.v. Barbara Vandenbulcke) Alexander Witpas Stan Ansoms Isabel Moens Marijs Geirnaert Dirk Dewolf Annemie Mievis Voor Minister Fonck Tatiana Pereira Brigitte Charles Waals Gewest Voor Minister Donfut Daphné Thirifay Hugues Reyniers Duitstalige Gemeenschap Voor Minister Gentges Murielle Mendez COCOF Voor Minister Cerexhe Dominique Maun Valérie Paternotte COCOM Voor de Ministers Cerexhe / Vanhengel Marc Vanderveken Marlies Vos Henry de Generet - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 16

17 5.2. Wetenschappelijke secretariaat Net zoals tijdens de vorige jaren heeft het personeel van de Cel Drugs van de FOD Volksgezondheid ingestaan voor het wetenschappelijk secretariaat van de CGD en de followup van de dossiers: Kurt Doms heeft het merendeel van het secretariaat van de CGD verzekerd en was, als coördinator van de cel drugs binnen de FOD Volksgezondheid, verantwoordelijk voor de verdeling en opvolging van de bijkomende opdrachten van de andere leden van deze cel. Caroline Theisen was verantwoordelijk voor de coördinatie van het advies cocaïne. Jelle Osselaer was verantwoordelijk voor de coördinatie van het Nationaal Alcohol Actie Plan en de Gemeenschappelijke Verklaring inzake het toekomstig alcoholbeleid. Claudine Darte stond in voor de administratieve en logistieke ondersteuning De andere leden van de cel drugs, Ilse Declercq en Katia Huard, hebben verschillende gerichte taken voor de CGD uitgevoerd Agenda De CGD heeft tienmaal vergaderd in 2008: 22 januari 19 februari 18 maart 15 april 20 mei 24 juni 16 september 21 oktober 18 november 16 december In 2008 hebben de leden van de Cel Gezondheidsbeleid Drugs of hun vertegenwoordigers aan andere vergaderingen deelgenomen in het kader van de door de CGD behandelde dossiers, zoals bijvoorbeeld de werkgroep van de Hoge Gezondheidsraad waarin een advies gevraagd wordt betreffende het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap. Sommige leden van de CGD zullen ook zetelen in de Algemene Cel Drugs. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 17

18 III. Subsidies De CGD wordt door de verschillende overheden gefinancierd volgens het Protocolakkoord van 31 mei 2001 waarin in artikel 5, 1 de betalingsregels vermeld worden. De jaarlijks geïndexeerde bedragen moeten vóór de maand maart van het jaar waarop ze betrekking hebben, worden gestort. Berekening: Bedragen in euro voor het jaar 2008, aangepast aan de index van december 2007 (122.23) Index mei 2001 = (Source: (Oorspronkelijk bedrag dat in het Protocolakkoord is vastgelegd) x index december 2007 (122.23) index mei 2001 (108.43) Overheid Berekening Totaal Federale Regering ,14 x Vlaamse Gemeenschap ,96x Franse Gemeenschap ,01 x Waals Gewest ,41 x GGC 4.945,48 x FGC 4.945,48 x , , , , , ,90 Totaal van de subsidies voor de CGD voor 2008: ,26 79 % is voorbehouden voor het personeel: ,11 21 % is voorbehouden voor de werkingskosten: ,15 De officiële aanvraag voor de subsidies van de CGD voor 2008 werd in maart 2008 aan de overheden gestuurd. Het samenvattend dossier en de bewijsstukken voor 2008 worden in 2009 aan de CGD bezorgd voor goedkeuring. In 2008 werden de uitgaven van 2007 besproken en goedgekeurd door de CGD. Na bespreking en aanpassingen van het dossier wordt dit goedgekeurd. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 18

19 IV. «Evaluatie» van 2008 In 2008 heeft de CGD in eerste instantie verder gewerkt rond de prioriteiten die ook reeds in 2007 aan bod kwamen, zoals het toekomstig alcoholbeleid, het fonds verslavingen, het samenwerkingsakkoord tabak en de uitvoering van het protocol inzake TDI. Daarnaast heeft de CGD ook het initiatief genomen om zich te buigen over een aantal meer actuele thema s, zoals het stijgend cocaïnegebruik. Deze problematiek werd meermaals besproken tijdens de vergaderingen van de CGD, en heeft uiteindelijk geleid tot een advies inzake het gebruik van cocaïne, dat met de medewerking van een aantal deskundigen tot stand is gekomen. Op verschillende domeinen, en zowel met betrekking tot nationale als internationale topics, werd informatie uitgewisseld. Deze informatie uitwisseling is een belangrijk element in de werking van de CGD, en leidt tot vruchtbare discussies. Er moet niettemin over gewaakt worden dat de CGD niet louter als communicatieforum gaat fungeren. Veel beslissingen worden immers niet binnen de CGD genomen, maar wel binnen andere fora of IKW s en dit hindert de werking van de CGD, enerzijds omdat de leden veelal onvoldoende gemandateerd zijn om beslissingen te nemen en anderzijds ook omdat het eigenlijk niet altijd duidelijk is welke precies de bevoegdheden zijn van de CGD. Vermits de CGD eigenlijk een werkcel 13 is van de Algemene Cel Drugs werd in de voorbije jaren meermaals de noodzaak tot oprichting van de Algemene Cel Drugs beklemtoond. In 2008 werd de samenstelling van deze Algemene Cel gerealiseerd en in 2009 wordt deze ook effectief operationeel. Voor een optimale werking van deze Algemene Cel en van de werkcellen dient het samenwerkingsakkoord echter verder verfijnd te worden zodat de mandaten en werking van de Algemene Cel en de diverse cellen duidelijk worden. Ook de relatie met de internationale organen die opgericht zijn met het oog op de voorbereiding en coördinatie van de internationale activiteiten van België met betrekking tot de volksgezondheid, dient verder uitgeklaard te worden. Dit vormt zeker één van de grote uitdagingen voor Ook in 2008 werd het budget, dat voorzien is door het protocolakkoord, niet volledig gebruikt. Er is vooral een overschot op het onderdeel werkingsmiddelen. Er dient nagegaan te worden of deze middelen in de toekomst niet ingezet kunnen worden om gezamenlijke acties meer kracht bij te zetten. Tenslotte is het belangrijk bij het begin van het nieuwe werkingsjaar zoveel mogelijk de prioriteiten voor 2009 duidelijk te formuleren, dit onder voorbehoud van voormelde opmerking betreffende verduidelijking van het mandaat van de CGD. 13 De CGD is momenteel de enige werkcel die reeds is samengesteld en die reeds enkele jaren operationeel is. De twee overige werkcellen, de cel controle en de cel internationale samenwerking zullen pas in 2009 hun werkzaamheden kunnen starten. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 19

20 De lopende en toekomstige opdrachten van de CGD zijn: de opvolging van de Algemene Cel Drugs, de actualisering van de federale beleidsnota drugs, de internationale coördinatie, het samenwerkingsakkoord tabak en de uitvoering van het protocol inzake TDI. Gezien de opdrachten die worden gegeven door de IMC prioriteit krijgen en systematisch opgevolgd worden door de leden van de CGD, werd ook beslist voortaan tijdens elke vergadering een apart punt IMC te agenderen. Daarenboven dient er ook rekening mee gehouden te worden dat ook de Algemene Cel vanaf 2009 opdrachten zal kunnen toewijzen aan de CGD. Afkortingen MB IMC FGC GGC CGD Algemene Cel EWS RIZIV WIV EU EWWD INCB FOD IKW UNODC TDI Ministerieel Besluit Interministeriële Conferentie Franse Gemeenschapscommissie Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Cel Gezondheidsbeleid Drugs Algemene Cel Drugsbeleid Early Warning System Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsuitkeringen Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid ( Europese Unie Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving ( International Narcotic Control Board ( Federale Overheidsdienst Interkabinettenwerkgroep United Nations Office on Drugs and Crime Treatment Demand Indicator - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 20