ChristenLinie 0 Geef geloof een stem

Transcriptie

1 0 Jaarverslag 2017 ChristenLinie 0 Geef geloof een stem

2

3 ChristenUnie Amersfoort Inhoud 1. Bestuurs- en directieverslag pagina 1.1 Algemeen Activiteitenverslag Informatie over bestuur en directie Toekomstplannen en risicobeheersing Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Resultaatbestemming Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat Toelichting op de balans per 31 december Toelichting op de baten over Toelichting op de lasten over Kostentoerekening subsidiabele activiteiten (WFPP) Ondertekening Overige gegevens Controleverklaring 46 Bijlagen Jaarrekening FICDD 49 Begroting ChristenUnie pagina 3

4 Christen Unie Amersfoort pagina 4

5 ChristenUnie Amersfoort 1. Bestuurs- en directieverslag pagina 5

6 ChristenUnie Amersfoort 1. Bestuurs- en directieverslag 1.1 Algemeen Inleiding Het jaar 2017 stond politiek in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart, gevolgd door een heel lange formatieperiode. We zijn blij en dankbaar voor de stemmenwinst die we na een mooie campagnetijd mochten noteren. Er stemden ongeveer 20% meer mensen op de ChristenUnie dan in Helaas was dit onvoldoende voor een zesde Kamerzetel. Wel werd er een beroep op de ChristenUnie gedaan bij de coalitieonderhandelingen. Het resultaat: er is een stevig ChristenUnie-stempel op het regeerakkoord gedrukt en in het kabinet Rutte III zitten drie ChristenUnie-bewindspersonen. Het is een zegen dat we als politieke beweging van christenen op deze manier in de maatschappij present kunnen zijn. En het is ook een voorrecht vergeleken bij vele andere landen, waar deze vrijheid en mogelijkheden er niet zijn. Dank aan God! Statutaire naam, vestigingsplaats en rechtsvorm De statutaire naam van de vereniging luidt: ChristenUnie en is statutair gevestigd te Amersfoort. De vereniging is in het handelsregister van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland te Almere ingeschreven onder nummer pagina 6

7 ChristenUnie Amersfoort Omschrijving van de doelstelling De Christen Unie heeft tot doel een politiek te bevorderen zoals deze voortvloeit uit de grondslag. De grondslag van de ChristenUnie luidt als volgt: Gedreven door Gods liefde en Christus koningschap wil de ChristenUnie zich inzetten voor de samenleving en het bestuur van ons land. Zij erkent dat de overheid door God is gegeven en in Zijn dienst staat om recht te doen en vrijheid en vrede te beschermen, wereldwijd. De ChristenUnie baseert haar politieke principes op de Bijbel, Gods genspireerde en gezaghebbende Woord. Haar leden verenigen zich vanuit het christelijk geloof, zoals kernachtig verwoord in de Geloofsbelijdenis van Nicea. De verwoording van de politiek van de ChristenUnie is te vinden in het kernprogramma, en de essentie daarvan staat in de in 2015 vastgestelde pre-ambule daarop: Het kernprogramma van de ChristenUnie bevat haar politieke visie voor de lange termijn. De ChristenUnie komt tot haar politieke visie vanuit een richtinggevend perspectief, vanuit een vast fundament en vanuit centrale kernwaarden. De politieke visie van de ChristenUnie staat in het perspectief van geloof, hoop en liefde. Geloof in de almachtige Schepper geeft richting aan de politiek: Hij laat niet los wat Zijn hand begon. Jezus Christus, Wie alle macht is gegeven in hemel en op aarde, geeft hoop op een leven over de grenzen van deze wereld heen. De Heilige Geest inspireert tot navolging van Christus in Zijn liefde. Zoals vastgelegd in haar grondslag, fundeert de ChristenUnie haar politieke visie op het betrouwbare Woord van God, de Bijbel. Met haar politieke visie staat de ChristenUnie in een levende traditie van eeuwenlang christelijk denken over mens, maatschappij en overheid, vanaf de kerkvader Augustinus tot op de dag van vandaag. De ChristenUnie put politieke wijsheid uit de Oecumenische Belijdenissen, de Drie Formulieren van Eenheid, de Verklaring van Lausanne en andere belangrijke verwoordingen van de Bijbelse boodschap voor het publieke leven. In de politieke visie van de ChristenUnie staan drie kernwaarden centraal, die leidend zijn voor haar inzet voor gerechtigheid in Nederland en in heel de wereld: Dienstbare samenleving God laat mensen opbloeien in relaties, samenwerking en onderlinge zorg. Een dienstbare samenleving vraagt een betrokken, maar ook bescheiden overheid. De overheid zet zich in voor een maatschappelijke ordening waarin mensen hun talenten kunnen ontwikkelen en in vrijheid hun verantwoordelijkheden kunnen nemen. Geloofsvrijheid God maakt mensen verantwoordelijk door ze vrijheid te geven. De overheid beschermt en respecteert deze vrijheid. Alle mensen hebben het recht om in vrijheid hun geloof en overtuiging te delen, met elkaar, met hun kinderen en in de samenleving. pagina 7

8 Ch riste nu n ie Amersfoort Waardevol leven Alle leven is Gods waardevolle gift. De overheid zet zich in voor duurzame ontwikkeling van en een zorgvuldige omgang met heel Zijn schepping. De overheid staat voor de waardigheid en de rechten van alle mensen: krachtig of kwetsbaar, geboren of ongeboren, nabij of veraf. De ChristenUnie kent de volgende statutaire doelstellingen: (a) op elk politiek niveau zo krachtig mogelijk vertegenwoordigd te zijn en daartoe actief deel te nemen aan de verkiezingen voor de Staten-Generaal, provinciale staten, gemeenteraden, algemene besturen van waterschappen en het Europees Parlement; (b) het vaststellen van een kernprogramma en daarop gebaseerde verkiezingsprogramma s; (c) de publieke opinie en de kiezers te winnen voor haar politieke overtuiging; (d) de politieke vorming van de leden te stimuleren; (e) het uitbrengen van publicaties, studies en het houden van conferenties en cursussen; (f) het verrichten van wetenschappelijk onderzoek; (g) samen te werken met geestverwante politieke groeperingen in binnen- en buitenland; (h) een partijbureau te onderhouden dat het realiseren van bovengenoemde onderdelen kan ondersteunen Organisatie structuur Lokale afdelingen De ChristenUnie is een politieke partij waarin verbanden en personen verenigd zijn. De lokale verbanden waarin ChristenUnie-leden samenwerken heten lokale afdelingen. Het aantal lokale afdelingen is op 1 januari Daarnaast zijn er provinciale afdelingen die Provinciale Unies heten. ChristenUnie-leden zijn zowel lid van de landelijke partij als van een lokale en provinciale afdeling. De ChristenUnie is in gemeenten actief met zon 423 raadsleden, 80 wethouders, 12 burgemeesters en honderden vrijwilligers. De lokale afdelingen hebben een eigen verantwoordelijkheid om de doelstellingen van de ChristenUnie op lokaal niveau te realiseren. Provinciale Unies De provincie is de schakel tussen het gemeentebestuur en de rijksoverheid. De ChristenUnie is op provinciaal niveau georganiseerd in 12 Provinciale Unies. Dit zijn provinciale afdelingen die medeverantwoordelijk zijn voor de realisatie van de doelstellingen van de ChristenUnie in de betreffende provincie. En ook voor waterschappen waarvan de hoofdzetel zich in de betreffende provincie bevindt. Voor de ChristenUnie zijn 31 vertegenwoordigers actief in de Provinciale Staten van ons land en de partij heeft 3 leden van Gedeputeerde Staten. Verder zijn 15 vertegenwoordigers lid van een Algemeen Bestuur van een waterschap en heeft de partij 5 leden in een Dagelijks Bestuur. pagina 8

9 ChristenUnie Amersfoort Pa rti icongres Het partijcongres is de algemene vergadering van de partij. Daar worden alle belangrijke besluiten genomen, zoals het vaststellen van verkiezingsprogamma s en kandidatenlijsten voor landelijke verkiezingen. Ieder lid van de ChristenUnie heeft spreek- en stemrecht op het congres. Naast individuele leden hebben ook de lokale afdelingen spreek- en stemrecht. Ook PerspectieF, de jongerenorganisatie van de ChristenUnie praat en stemt mee op partijcongressen. Landeliik Bestuur De partij wordt bestuurd door het Landelijk Bestuur. Partiibureau De ChristenUnie kent een partijbureau. Dit bureau is gevestigd in Amersfoort. Het partijbureau ondersteunt en verbindt de partij, haar geledingen en leden bij het realiseren van partijdoelstellingen op het gebied van politiek en bestuur, administratie, communicatie, campagne, toerusting en ontwikkeling. Het partijbureau is verbonden met mensen die vanuit hun christen-zijn invloed willen uitoefenen in politiek en maatschappij. Het partijbureau opereert onder verantwoordelijkheid van het Landelijk Bestuur. Ook het Wetenschappelijk Instituut (de Mr. G. Groen van Prinstererstichting), de Bestuurdersvereniging en PerspectieF, ChristenUnie-jongeren zijn gevestigd in het kantoor van het partijbureau. Organigram Op de volgende pagina is geprobeerd om in een organigram de (complexe) structuur van de ChristenUnie in een plaatje te schetsen. pagina 9

10 -- de Ch riste nu n ie Amersfoort Overleg- en! of adviesrelatie IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Opdracht- en! of controlerelatie 0 rg a ni g ra in ii..ii.iiiiii.i..i.i.i. Informatie- en! of verantwoordingsrelatie Vormt of maakt deel Uit van... Partijbureau Het partijbureau van de ChristenUnie ondersteunt en verbindt de partij, haar geledingen en leden bij het realiseren van partijdoelstellingen op het gebied van politiek en bestuur, administratie, communicatie, campagne, toerusting en ontwikkeling Tweede Eerste Delegatie Kamerfractie Kamerfractie Europees Pan. f stelt lijsten en verkiezings programma s vast kan oproepen doen via moties t PpF WI CU- Wetens. jongeren Instituut La n de lij k Bestuur LB bestaat uit 7 leden 4. r Partijcongres Algemene vergadering bestaat uit leden met verzwaarde stem (aangewezen door lokale afdelingen en PerspectieF) en leden met een enkele stem.. S t voarz. PU s zijn adviseur LB de lokale afdeling Alg. vergadering bestaat uit leden met een enkele stem. de leden van Provinciale Unie Alg. vergadering bestaat uit leden met verzwaarde stem (aangewezen door lokale afdelingenl en leden met een enkele stem. stelt lijst en programma vast de ChristenUnie stelt lijsten en programma s vast Water schaps fractie pagina 10

11 - Piet - Leon - Fred - Joanne ChristenU nie Amersfoort Statutenwijziging In de statuten van de ChristenUnie kan geen verandering worden gebracht dan door een besluit van een algemene vergadering, waartoe is opgeroepen met de mededeling dat aldaar wijziging van de statuten zal worden voorgesteld. In 2017 heeft er geen statutenwijziging plaatsgevonden Samenstelling Landelijk Bestuur en directie In 2017 hebben twee bestuursleden afscheid genomen en zijn er twee bestuursleden benoemd. Op het partijcongres van 20 mei 2017 is afscheid genomen van Jolande Uringa en Flora Lagerwerf-Vergunst (beiden algemeen bestuurslid) en zijn Joanne van der Schee van de Kamp en Hanneke Palm door het partijcongres gekozen als algemeen bestuurslid. Op het partijcongres van 25 november 2017 is Piet Adema voor een tweede termijn benoemd als partijvoorzitter. De samenstelling was per als volgt: Adema (De Wilgen), voorzitter, aftredend in 2021, niet herkiesbaar - Mark de Boer (Almere), lid, aftredend in 2019, herkiesbaar - Hanneke Palm (Utrecht), lid, aftredend in 2021, herkiesbaar Meijer (Ede), aftredend in 2020, herkiesbaar Ruiten (Sint Pancras), penningmeester en secretaris, aftredend in 2017, herkiesbaar - Klaas Tigelaar (Voorburg), vice-voorzitter, aftredend in 2020, niet herkiesbaar van der Schee-van de Kamp (Amersfoort), lid, aftredend in 2021, herkiesbaar De heer Menno van Hulst (Amersfoort) is sinds 2008 directeur van het partijbureau. pagina 11

12 ChristenUnie Amersfoort 1.2 Activiteitenverslag Het activiteitenverslag is opgebouwd overeenkomstig de subsidiabele categorisering in de Wet Financiering Politieke Partijen (WFPP), die met de letters a tot en met i worden aangegeven. De daarbij horende activiteiten zijn genummerd van 1 tot en met 16. Politieke vorming en scholing (a) 1. Opleidingscentrum Het ChristenUnie Opleidingscentrum stond in 2017 in het teken van het voorbereiden van de gemeenteraadsverkiezingen. Ook is er ingezet op het bevorderen van een leercultuur. Voor het eerst is de verplichte basiscursus Het hart van de ChristenUnie voor de top van de lokale kandidatenlijsten aangeboden, op 23 plaatsen in Enkele andere activiteiten: in april vond de Werkconferentie GR2018 plaats (184 deelnemers); de cursus Warmlopen voor de raad is gevolgd door 83 kandidaten; 26 mensen volgden de Wethouderstraining. In totaal volgden 978 mensen een cursus in 2017, het grootste aantal ooit voor de ChristenUnie! Aantal deelnemers ChristenUnie Opleidingscentrum Politieke beleidsontwikkeling Iedere volksvertegenwoordiger is verantwoordelijk voor zijn/haar politieke beleidsontwikkeling. Afstemming en coördinatie op landelijk niveau vindt onder meer plaats tijdens het Politiek Beraad waar voorzitters en directeuren van de geledingen elkaar maandelijks ontmoeten. Eind 2017 is besloten om de deelnemers aan het Politiek Beraad als vaste adviseurs uit te nodigen bij het Landelijk Bestuur. Gekoppeld aan het besluit om politieke za ken uitdrukkelijker op de bestuursagenda te zetten, maakt dit het voortbestaan van het Politiek Beraad overbodig en is dit beraad opgeheven. Een aantal door het Landelijk Bestuur ingestelde Themanetwerken (voorheen Thematische Partijcommissies genoemd) zijn actief geweest. Het gaat om de TPC s Duurzaamheid, Internationale Samenwerking, Defensie, Zorg, Onderwijs, Openbaar Bestuur en Veiligheid. Deze commissies geven gevraagd en ongevraagd advies aan alle politieke niveaus van de ChristenUnie, maar vooral aan de Tweede Kamerfractie. pagina 12

13 Christen Unie Amersfoort Informatievoorziening (b) 3. Partijblad ChristenUnie Magazine Het ledenblad ChristenUnie Magazine is drie keer verschenen. Het eerste nummer was een speciaal verkiezingsriummer. Het derde nummer is vroeger uitgegeven dan oorspronkelijk gepland om de leden z.s.m. achtergrondinformatie te geven over de regeringsdeelname van de ChristenUnie. 4. Campagnematerialen en doelgroepcommunicatie Er zijn diverse campagnematerialen, folders, flyers en advertenties gemaakt, vooral voor de TK campagne, maar ook voor ledenwerving en opleidingscentrum. 5. Informatie via internet naar leden en lokale afdeling(en) De website-familie van de ChristenUnie heeft vele onderdelen. De hoofdsite is de belangrijkste en wordt dagelijks bijgehouden. Elke lokale en provinciale afdeling heeft haar eigen site, evenals elke geleding. Vanuit het partijbureau vindt ondersteuning plaats in de vorm van advies op het gebied van techniek, vormgeving en communicatie. De ChristenUnie maakt ook ruimschoots gebruik van de mogelijkheden die social media biedt om haar leden en supporters te informeren en te activeren. De partij is actief op platformen als Facebook, Twitter en Instagram. Elke maand wordt een algemene nieuwsbrief verstuurd naar alle leden en andere contacten waar we mailadressen van hebben. We hebben werkende adresssen van bijna 80% van de leden. Daarnaast wordt er maandelijks een aantal nieuwsbrieven verstuurd naar specifieke doelgroepen: vrienden, besturen, bestuurders en bidders. 6. Congreskosten Er zijn in 2017 twee partijcongressen gehouden, beide in samenwerking met de Bestuurdersvereniging. Het 35ste partijcongres vond plaats op 20 mei in Lunteren. Er waren ongeveer 450 bezoekers. het hoofdthema was Geloofsvrijheid. In de goed bezochte deelsessies werd de vernieuwing van het kernprogramma besproken aan de hand van de drie kernwaarden van de ChristenUnie. Het 36ste partijcongres is gehouden op 25 november in Nijkerk. Dit congres was vooraf uitverkocht. Het aantal bezoekers was ongeveer 680, een record. Het was het eerste congres sinds het aantreden van kabinet Rutte III, met VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Dit congres had als dagthema Samen Waardevol. Dit was tevens de aftrap en thema van de gemeenteraadsverkiezingen in In de deelsessies hebben de partijleden en politici met leiders van maatschappelijke organisaties nagedacht over hoe we als christenen samen een positieve invloed op de samenleving kunnen hebben. Naast bovenstaande reguliere congressen zijn er nog 3 extra regiobijeenkomsten geweest met leden en geïiteresseerden om terug te blikken op de formatie en regeerakkoord. Te weten in Hilversum, Gouda, en Drachten. pagina 13

14 Christen Unie Amersfoort Contact zusterpartijen buitenland (c) Het Landelijk Bestuur van de ChristenUnie is q.q. ook bestuur van de FICDD, de Foundation for International Christian Democratic Development. Deze stichting stimuleert democratische processen in Oost-Europese landen en in enkele landen buiten Europa. Hiervoor wordt een subsidie ontvangen van het ministerie van BZK. De FICDD is gehuisvest in het partijbureau van de ChristenUnie. De jaarrekening (met activiteitenverslag) van de FICDD is als bijlage bij het Jaarverslag van de ChristenUnie gevoegd. De ChristenUnie is mede-oprichter en actief lid van de Europese partij ECPM, de European Christian Political Movement. Tweede Kamerlid Stieneke van der Graaf is lid van het bestuur van de ECPM. ECPM houdt kantoor in Amersfoort en Brussel. De ChristenUnie-vertegenwoordiger Peter van Dalen is lid van de fractie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR). De ChristenUnie is ook lid van Sallux, de Christian Political Foundation for Europe. Sallux is de politieke denktank van de ECPM en houdt kantoor in Amersfoort. Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Het Wetenschappelijk Instituut (WI), de Mr. G. Groen van Prinstererstichting dient de partij en de samenleving met het leveren van politiek-wetenschappelijke bijdragen in de vorm van publicaties, bijeenkomsten en debat. Het Wl wordt door de ChristenUnie met een financiële bijdrage van gesteund. Overige inkomsten van het WI zijn bijdragen van donateurs en subsidie van het ministerie van BZK. Het WIjs gehuisvest in het partijbureau van de ChristenUnie. Het WI heeft een eigen jaarverslag en jaarrekening. Politieke participatie jongeren (e) De ChristenUnie heeft PerspectieF aangewezen als haar officiële politieke jongeren Organisatie. PerspectieF heeft dit jaar geen financiële ondersteuning gekregen, dit is ni. al in 2016 gebeurt. PerspectieF is gehuisvest in het partijbureau van de ChristenUnie. PerspectieF heeft een eigen jaarverslag en jaarrekening. pagina 14

15 ChristenU nie Amersfoort Ledenwerving (f) 7. Ledenwerving In 2017 heeft de ChristenUnie een mooie netto-ledenwinst van behaald. In totaal hebben nieuwe leden zich aangemeld en 907 leden hebben zich uitgeschreven. Het totaal aantal leden per 1 januari 2018 is Vooral rond de Tweede Kamerverkiezingen in maart en bij de deelname van de ChristenUnie aan het kabinet Rutte III zijn er veel nieuwe leden bijgekomen. Met Ledenwerving is goed ingespeeld op deze gebeurtenissen met diverse acties en communicatie uitingen. In 2017 is de Iedengroei verder gestimuleerd via acties en communicatie uitingen op social media, de website, in nieuwsbrieven, op evenementen, via radio en tv-spotjes en met advertenties. Naast leden kent de ChristenUnie ook vrienden. Deze vrienden hebben geen zeggenschap binnen de partij, maar ondersteunen de partij financieel en worden via nieuwsbrieven op de hoogte gehouden. Het aantal betalende vrienden in 2017 is 932, iets lager dan in 2016 (955). De gemiddelde bijdrage is hoger ni. 22 per jaar. ( ). Ontwikkeling ledenbestand (per 1januari) van de ChristenUnie over de afgelopen 10 jaar: [ pagina 15

16 ChristenUnie Amersfoort Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) 8. Promotie In het kader van promotie en ledenwerving was de ChristenUnie in 2017 vertegenwoordigd op diverse (christelijke) evenementen. Deze evenementen lenen zich goed om mensen via een actie te interesseren voor de ChristenUnie. De grootste is de pinksterconferentie Opwekking. De Open Dag 2017 in Den Haag was de aftrap van verkiezingscampagne. In de Tweede Kamer werden ook dit jaar diverse groepsbezoeken georganiseerd, o.a. voor nieuwe leden. In het kader van promotie is zover mogelijk de huisstijl bewaakt. Diverse huisstijldragers zijn vernieuwd en alle lokale afdelingen hebben een eigen ChristenUnie logo met de gemeente naam ontvangen. Eenduidig gebruik wordt gestimuleerd ter versterking van de totale uitstraling van de ChristenUnie. 9. Informatie via internet (naar niet leden) Op de website en op onze sociale media kanalen verschijnen dagelijks, vaak meerdere keren per dag, nieuws-updates over wat onze parlementariërs hebben gedaan en gezegd. Via de persvoorlichting wordt de Nederlandse geschreven pers, radio en televisie voorzien van informatie. 10. Radio, tv en nieuwe media 2017 was vanwege de Tweede Kamerverkiezingen een uitstekend jaar voor onze kanalen op social media. Zelden kregen we meer aandacht dan tijdens die belangrijke verkiezingen. Zo n beetje elk record van ons is vorig jaar dan ook verbroken. De Facebookpagina van de ChristenUnie is gestegen van tot likes, die van Gert-Jan Segers van tot likes. De meest populaire posts gingen vooral over het optreden van Gert-Jan Segers tijdens het slotdebat aan de vooravond van de verkiezingen, het videofragment daarvan had een bereik van ruim een half miljoen ( ) mensen. Op Twitter steeg ons aantal volgers van naar volgers. Op Instagram, waar we steeds actiever worden, zijn we ruim verdriedubbeld naar volgers. GROEI PER JAAR CHRISTENUNIE FACEBOOK-PAGINA (X) JAN 1 JAN 17 JAN GROEI LIKES GERT-JAN SEGERS FB-PAGINP OKT 1-nOV 1-DEC 1-I,N pagina 16

17 ChristenUnie Amersfoort Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) 11. Opbouwwerk en advies Zittende politieke ambtsdragers worden ondersteund door een aantal medewerkers van de afdeling Opleiding en Advies. Deze afdeling is een samenwerking van het partijbureau en Bestuurdersvereniging. Functie/ rol Gemeenteraadslid Wethouder Burgemeester Provinciale Statenlid Gedeputeerde Statenlid 3 3 Lid AB waterschap Lid DB waterschap 6 5 Lid Tweede Kamer 5 5 Lid Eerste Kamer 3 3 Europarlementariër 1 1 Minister 0 2 Staatssecretaris 0 1 Overige leden BV TOTAAL leden BV Door herindelingen is het aantal gemeenteraadsleden en waterschappers licht gedaald. 12. Opleidingscentrum i.c.m. 15. Meningsvorming en ondersteuning politieke ambtsdragers Ondersteuning vindt plaats door het aanbieden van cursussen door het Opleidingscentrum (zie activiteit 1), door het organiseren van ontmoetingen voor specifieke doelgroepen en door het aanbieden van algemene adviezen en door maatwerk-advisering. 13. Selectie ambtsdragers en talentontwikkeling In 2017 is genvesteerd in het trainen en selecteren van kandidaat-wethouders voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart kandidaten hebben een vierdaagse training gevolgd en een ontwikkelassessment gedaan. 14. Digitale nieuwsbrief Voor verschillende doelgroepen worden maandelijkse nieuwsbrieven gemaakt. Bijvoorbeeld voor leden van provinciale staten, gemeenteraden en besturen van waterschappen. 15. Ondersteuning politieke ambtsdragers Zie 11 (opbouwwerk en advies) en 12 (opleidingscentrum) Verkiezingscampagnes (i) 16. TK-verkiezingen 15 maart 2017 Er is een intensieve campagne gevoerd voor de TK verkiezingen van 15 maart. Het was een mix van fysiek en online aanwezig zijn. Ook radio en televisieoptredens zijn belangrijk. De voorbereidingen voor de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 zijn al tijdens de Tweede Kamercampagne begonnen. Voor de gehouden herindelingsverkiezingen op 22 november 2017 is in vijf gemeenten campagne gevoerd. pagina 17

18 ChristenUnie Amersfoort 1.3 Informatie over bestuur en directie Taak en werkwijze van directie en bestuur Het Landelijk Bestuur is het bestuur van de ChristenUnie in de zin van de wet en bestaat uit: a. de voorzitter, die in functie door het partijcongres wordt benoemd en b. algemene bestuursleden, die door het partijcongres worden benoemd waarbij het aantal leden door het partijcongres wordt bepaald op ten minste vijf en ten hoogste zeven. Behoudens de beperkingen volgens de statuten is het Landelijk Bestuur belast met het besturen van de Christen Unie. Het Landelijk Bestuur vergadert doorgaans eens per maand, de zomermaanden uitgezonderd. De fractievoorzitter van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer, de delegatieleider in het Europees Parlement en de directeur van het partijbureau zijn vaste adviseurs van het Landelijk Bestuur. Het Landelijk Bestuur vergadert een aantal keren per jaar in bijzijn van de voorzitters van Provinciale Unies. De ChristenUnie kent een partijbureau. Dit bureau is gevestigd in Amersfoort. Het partijbureau ondersteunt en verbindt de partij, haar geledingen en leden bij het realiseren van partijdoelstellingen op het gebied van politiek en bestuur, administratie, communicatie, campagne, toerusting en ontwikkeling. Het partijbureau is verbonden met mensen die vanuit hun christen-zijn invloed willen uitoefenen in politiek en maatschappij. Het partijbureau opereert onder verantwoordelijkheid van het Landelijk Bestuur. De volgende kerncompetenties voor alle medewerkers van het partijbureau zijn vastgesteld: - Resultaatgerichtheid - Organisatiesensitiviteit - Klantgerichtheid Bezoldigings- en vergoedingenbeleid Leden van het Landelijk Bestuur krijgen alleen een vergoeding voor gemaakte onkosten. Zij ontvangen geen vacatiegeld of andersoortige vergoedingen. Het personeel werkzaam bij de ChristenUnie valt niet onder een CAO. Voor de salariëring wordt gebruik gemaakt van de salarisschalen van rijksambtenaren (BBRA). De functie van directeur partijbureau is ingeschaald in schaal 13. Overige functies zijn ingeschaald in de schalen 6 tot en met 11. pagina 18

19 Christen Unie Amersfoort Nevenfuncties bestuursleden en directeur Piet Adema Voorzitter Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) (bezoldigd) Lid RvC Larcom bv te Ommen (bezoldigd) Lid RvC NV Rendo te Meppel (bezoldigd) Voorzitter Stichting WTC Expo/PBH te Leeuwarden (bezoldigd) Voorzitter NVB Nederlandse vereniging van Bouwers (Bezoldigd). Mark de Boer Algemeen directeur Stichting Ark Mission, Amsterdam (bezoldigd) Voorzitter van het bestuur van stichting Global Aid Network, Amersfoort (onbezoldigd) Voorzitter van het bestuur van stichting Building People Bringing Life, Almere (onbezoldigd) Klaas Tigelaar Burgemeester Leidschendam-Voorburg (bezoldigd) Diverse functiegerelateerde nevenfuncties (onbezoldigd): Lid Algemeen Bestuur Veiligheidsregio Haaglanden Lid Algemeen Bestuur Metropoolregio Rotterdam Den Haag Voorzitter Adviesraad Christiaan Huygens Wetenschapsprijs Vicevoorzitter en penningmeester Vereniging Zuid Hollandse Gemeenten, afd. van de VNG. Lid bestuur Vereniging Sport en Gemeenten (onbezoldigd) Vicevoorzitter Stichting Sportservice Nederland (bezoldigd) Voorzitter RvC Ikazia Ziekenhuis Rotterdam (bezoldigd) Fred Ruiten Directeur bij Fimai BV (bezoldigd) Voorzitter Raad van Toezicht CSG Jan Arentsz (onbezoldigd) Lid Raad van Toezicht Van der Meij College Alkmaar (onbezoldigd) Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Forte Kinderopvang (onbezoldigd) Vice-voorzitter/penningmeester Stichting 180 (onbezoldigd) Voorzitter Stichting Hart voor Heerhugowaard (onbezoldigd) Penningmeester Stichting Pryluky (onbezoldigd) Leon Meijer Wethouder Gemeente Ede (bezoldigd) Onbetaalde nevenfuncties uit hoofde van het wethouderschap Milieu: Aandeelhouder gemachtigde afvalcombinatie De Vallei Lid van de aandeelhoudersvertegenwoordiging van de afvalenergiecentrale ARN B.V. Lid platform Water Vallei en Eem pagina 19

20 ChristenUnie Amersfoort Commissielid Overleg en Voorlichting Milieuhygiëne Militair Luchtvaartterrein Deelen Lid Algemeen Bestuur Regio De Vallei. Voorzitter stuurgroep aanpak Fijnstof problematiek Foodvalley. Voorzitter stuurgroep Warmte (aanleg warmtenet Ede) Onbetaalde nevenfuncties uit hoofde van het wethouderschap Vervoer: Voorzitter stuurgroep basismobiliteit Foodvalley Adviesgroep Regiotaxi Gelderland Stuurgroep Valleilijn Voorzitter Stichting parkeren Ede-Centrum Vervoersberaad De Vallei Voorzitter stuurgroep Breedband buitengebied Foodvalley Onbetaalde nevenfuncties uit hoofde van het wethouderschap Handhaving: Lid algemeen en Dagelijks Bestuur Omgevingsdienst de Vallei (OddV) Onbetaalde nevenfuncties uit hoofde van het wethouderschap Jeugdzorg: Voorzitter bestuurlijk overleg Jeugdzorg 7 gemeenten binnen Foodvalley. (Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel en Veenendaal) Voorzitter G7, bestuurlijk overleg van de 7 Gelderse jeugdzorg regio s Lid stuurgroep programma landelijke aanpak Multiprobleemgezinnen met een Roma achtergrond. Lid VNG subcommissie Jeugd. Onbetaalde overige nevenfuncties: Lid bestuur stichting Christenen voor Israël Voorzitter bestuur Christians for lsrael International Hanneke Palm Senior adviseur bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid (bezoldigd) Docent mensenrechten aan Academie voor Wetgeving, twee keer per jaar (bezoldigd) Als Legal Intern gewerkt voor International Justice Mission in Zuid-Azië. 2,5 maand in de zomer van 2017 (onbezoldigd) Joanne van der Schee - van de Kamp Advocacy coördinator bij Prisma (bezoldigd) Menno van Hulst Directeur Partijbureau ChristenUnie (bezoldigd) Voorzitter stichting Light for the World (onbezoldigd) pagina 20

21 ChristenUnie Amersfoort pagina 21

22 Christenunie Amersfoort 1.4 Toekomstplannen en risicobeheersing Voor de landelijke partij zijn verkiezingen de belangrijkste mijlpalen. Een kernrisico voor een politieke partij is dat door de Tweede Kamerverkiezingen de hoogte van de subsidie verstrekt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wijzigt, deze subsidie is immers deels afhankelijk van het aantal zetels in de Tweede Kamer. Qua inkomsten zijn verder van belang de contributies van de leden en giften. De ChristenUnie heeft een stabiele achterban, waardoor het risico op een daling van het aantal zetels relatief laag wordt ingeschat. Ook is het zo dat het ledenaantal al twee jaar achter elkaar toeneemt. Om de risico s te beheersen zijn diverse maatregelen getroffen. Zo wordt er naar gestreefd de personele Organisatie zo flexibel mogelijk in te richten, zodat indien nodig snel kan worden bijgestuurd. Verder is er een continu ïeitsreserve gevormd. Deze is van voldoende omvang om risico s die zich op korte termijn kunnen voordoen op te vangen. Er komen meerdere verkiezingen achter elkaar aan: in 2018 gemeenteraadsverkiezingen en ook veel herindelingsverkiezingen, in 2019 Provinciale Staten-, waterschaps-, Eerste Kamer- en Europese verkiezingen. Ondertussen wordt al vooruit gekeken naar de volgende Tweede Kamerkiezingen die gepland staan voor het voorjaar van 2021, maar altijd eerder kunnen plaatsvinden. Een politieke partij is o.a. een campagneorganisatie. Er hebben zich de afgelopen jaren enorme verschuivingen voorgedaan in de manier van campagnevoeren. De meest zichtbare component hiervan is de opkomst van sociale media, waardoor in feite iedereen journalist is geworden. Er vormen zich allerlei netwerken binnen de ChristenUnie en binnen de christelijke beweging. Deze ontwikkelingen hebben een grote invloed op de cultuur maar ook de structuur van de partij. Sommige lokale afdelingen spelen al heel goed op de ontwikkelingen in. Andere moeten gestimuleerd worden om goed in te spelen op de ontwikkelingen. Vanuit de landelijk partij zal in elk geval tot en met de Provinciale Statenverkiezingen er extra op inzetten om lokale afdelingen te ondersteunen in hun proces van doorontwikkeling in de netwerksamenleving. Het proces om te komen tot een vernieuwd kernprogramma is in volle gang. Er wordt naar gestreefd om het nieuwe kernprogramma eind 2018 aan het partijcongres voor te leggen ter vaststelling. Getekend te Amersfoort, Piet Adema, voorzitter pagina 22

23 ChristenUnie Amersfoort 2. Jaarrekening 2017 pagina 23

24 ChristenUnie Amersfoort 2.1 Balans per 31 december 2017 na resultaatbestemming 31 december december december december 2016 ACTIVA PASSIVA Immateriële vaste activa Reserves Software Algemene reserve Continu eitsreserve Materiële vaste activa Verkiezingsreserve Inrichting gebouwen Inventaris Hardware Kortiopende schulden Crediteuren Belastingen Voorraden Overige kortlopende schulden Vorderingen Liquide middelen pagina 24

25 Christen Unie Amersfoort 2.2 Staat van baten en lasten over 2017 BATEN Realisatie Begroting Realisatie Contributies Giften Subsidies Bijdragen in gezamenlijke kosten Baten Opleidingscentrum Overige baten Totaal baten LASTEN Directe uitgaven aan subsidiabele activiteiten Politieke vorming en scholing (a) Informatievoorziening (b) Contact zusterpartijen buitenland (c) - - Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Politieke participatie jongeren (e) Ledenwerving (f) Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) Verkiezingscampagnes (i) Afdrachten Afdrachten aan lokale afdelingen en Provinciale Unies Overige uitgaven Bestuurskosten Bureau- en ICT-kosten Personeelskosten Huisvestingskosten Totaal lasten Overschot! tekort pagina 25

26 ChristenUnie Amersfoort 2.3 Resultaatbestemming Realisatie Realisatie Resultaatbestemming reserves Algemene reserve Continuiteitsreserve Verkiezingsreserve pagina 26

27 Christen Unie Amersfoort 2.4 Grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld op basis van Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Cl kleine organisaties-zonder-winststreven. De jaarrekening is opgesteld in Euro s Vergelijkende cijfers De cijfers over 2016 zijn waar nodig aangepast om vergelijkbaarheid met het verslagjaar mogelijk te maken. Grondslagen van waardering Algemene grondslagen van waardering Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs Materiële vaste activa De materiële vaste activa benodigd voor de doelstelling en voor de bedrijfsvoering worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs verminderd met de op basis van de geschatte levensduur bepaalde afschrijvingen. De afschrijvingen bedragen een percentage van deze verkrijgingsprijs Vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva De vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva zijn opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs; waardering geschiedt onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid, gebaseerd op een individuele beoordeling van de vorderingen Reserves en fondsen Reserves betreffen gelden ter Vrije besteding. Door het bestuur kunnen doelreserves worden aangehouden voor aanwending aan een specifiek doel. Fondsen betreffen gelden die besteed moeten worden in het kader van de doelstelling waarvoor deze ter beschikking zijn gesteld. Dit betreft het niet bestede deel van toegekende donaties en andere fondsen en gelden die vastliggen in vaste activa. Grondslagen van resultaatbepaling Algemene grondslagen van resultaatbepaling Het resultaat is bepaald als het verschil tussen de baten en alle hiermee verbonden kosten en andere aan het verslagjaar toe te rekenen lasten, met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. pagina 27

28 2.4.8 Baten De baten zijn gevormd door alle aan het verslagjaar toe te rekenen opbrengsten. Giften in natura worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Nalatenschappen worden opgenomen in het verslagjaar waarin de omvang van de nalatenschap verantwoord in het boekjaar waarin zij worden ontvangen. betrouwbaar kan worden vastgesteld, derhalve indien de betaling is aangekondigd. Voorschotten worden Huisvestingskosten baten en lasten: Kostentoerekening ten behoeve van subsidie Wet Financiering Politieke Partijen overeenstemming met de arbeidsovereenkomsten. Amersfoort ChristenUnie Personeelsbeloning Salarissen en sociale lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarin deze verschuldigd zijn, in Voor het pensioen geldt een toegezegde bijdrage regeling. De toegezegde bijdragen worden afgedragen aan de pensioenverzekeraar op basis van het pensioencontract. De personeelskosten zijn op medewerkersniveau toegerekend aan de tien subsidiecategorieën (A tm 1). Het percentage subsidiabele personeelskosten geldt als grondslag voor het toewijzen van de volgende Baten KVGR-baten Lasten Bestuurs- en bureaukosten De aldus verkregen kostentoerekening staat vermeld in paragraaf 2.8. pagina 28

29 ChristenUnie Amersfoort 2.5 Toelichting op de balans per 31 december 2017 Materiële en immateriële vaste activa De mutaties in de vaste activa zijn in het hierna volgende schema samengevat: Inrichting gebouwen Inventaris Hardware Software Totaal Stand per 1januari 2017 Aanschafwaarde , Cumulatieve afschrijvingen Mutaties boekjaar Investeringen Afschrijvingen Stand per 31 december 2017 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen In de regel wordt afgeschreven over een periode van 5 jaar, uitgaande van een restwaarde van nihil. Per investering wordt gekeken of deze al dan niet sneller of langzamer afgeschreven dient te worden, afhankelijk van het verwachte verloop van de economische waarde van de investering. pagina 29

30 ChristenUnie Amersfoort Voorraden Voorraad promotieartikelen/boeken Voorraad geschenkbonnen Saldo per 31 december In de voorraad promotieartikelen is een bedrag in mindering gebracht voor incourantheid. Vorderingen Debiteuren Rekeningcourant verhoudingen Contributies Lening u/g Sallux Vooruitbetaald (o.a. kosten TK-campagne 2017) nog te ontvangen Nog te ontvangen subsidie ministerie BZK / Saldo per 31 december Liquide middelen Kas Rabobank betaalrekening giften en contributies Rabobank betaalrekening overige betaalstromen Rabobank spaarrekening SNS Bank meersparen Saldo per 31 december De liquide middelen zijn vrij opneembaar. pagina 30

31 - tussen - tussen ChristenUnie Amersfoort Reserves Algemene reserve Saldo per 1 januari Bij: volgens resultaatbestemming Saldo per 31 december De algemene reserve heeft de functie van vrije reserve en is bedoeld om overschotten en tekorten op te vangen. Continu eitsreserve Saldo per 1januari Bij: volgens resultaatbestemming Saldo per 31 december De continu teitsreserve wordt gevormd voor dekking van risico s op korte termijn en om zeker te stellen dat ook in de toekomst aan verplichtingen kan worden voldaan. De noodzakelijk geachte omvang van de continu teitsreserve bedroeg op 31 december De grondslag voor de continu teitsreserve is de som van: de 20% en 25% van de verwachte personeelskosten van het komend jaar en de 20% en 25% van de verwachte huisvestingskosten van het komende jaar. De noodzakelijk geachte omvang zal worden bijgesteld indien 20% en 25% van bovengenoemde kosten minder respectievelijk meer dan de noodzakelijk geachte reserveomvang van bedraagt. Kosten 2018 Reserve Percentage Personeelskosten Huisvestingskosten TOTAAL ,5% pagina 31

32 ChristenUnie Amersfoort Bestemmingsreserve Verkiezingen Saldo per 1januari Mutatie Saldo per 31 december De reserve verkiezingen is gevormd om de kosten van de Europese en Tweede Kamerverkiezingscampagnes op te vangen. De grondslag voor deze reserve hangt samen met een drietal factoren: (1) De frequentie van de verkiezingen. Deze is voor de Europese verkiezingen eens per vijf jaar. Voor Tweede Kamerverkiezingen ligt het niet vast. In de grondslag wordt uitgegaan voor eens per drie jaar. (2) Het noodzakelijk geachte budget. Deze is voor de Europese verkiezingen en voor de Tweede Kamerverkiezingen (3) Het deel van het budget dat in ieder geval vanuit de reserve gefinancierd zou moeten kunnen worden. Dit deel is bepaald op 75%. Het verleden heeft geleerd dat met name campagnes voor de Tweede Kamerverkiezingen voor een flink groter deel uit de gewone exploitatie betaald kan worden. Dit kan dankzij fors hogere gifteninkomsten in het jaar van Tweede Kamerverkiezingen. Volgens deze grondslag is de maximaal benodigde verkiezingsreserve Dit bedrag wordt via een dotatiesysteem bereikt. De reserve kan eventueel wel sneller op het maximale streefbedrag komen, maar hoeft niet hoger dan het streefbedrag te zijn. In 2017 wordt dus maximaal 3/4 deel van uit het fonds ontrokken worden. Tegelijk is er een spaardoelstelling van (voor de TK-verkiezingen) en voor de Europese verkiezingen. Per saldo is dit een onttrekking van Streefbedrag Tweede Kamerverkiezingen Europese Verkiezingen Totaal Werkelijk bedrag Dekking % 112% 108% 131% 76% pagina 32

33 Christen Unie Amersfoort Overige kortiopende schulden Accountant Reservering vakantiegeld inclusief sociale lasten Reservering vakantiedagen inclusief sociale lasten Reservering eindejaarsuitkering inclusief sociale lasten Overige kortlopende schulden Saldo per 31 december Er was op géén crediteur waarbij de ChristenUnie een afzonderlijke schuld van of meer had. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Meerjarige financiële verplichtingen De ChristenUnie huurt per 1 augustus 2011 een kantoorpand aan de Johan van Oldebarneveltlaan 46 te Amersfoort. Het huurcontract is in 2016 verlengd. De nieuwe huurperiode loopt van 1januari 2017 tot en met 31 december De huurprijs bedraagt op jaarbasis. Per 1januari 2017 zijn lease- en servicecontracten ingegaan voor het gebruik van een en cloud-omgeving en voor ict-, kopieer- en printapparatuur. De looptijd hiervan bedraagt 6 jaren. De jaarlijkse kosten bedragen per jaar. Ook is per 1januari 2017 een overeenkomst gestart voor het gebruik van telefoniediensten (hosted voip), inclusief het gebruik van een hoogwaardige glasvezelverbinding. De looptijd bedraaagt eveneens 6 jaren. De jaarlijkse kosten bedragen Gemeenschappelijke kosten De ChristenUnie heeft overeenkomsten gesloten met PerspectieF (ChristeriUnie-jongeren), de mr. G. Groen van Prinstererstichting (het WI), de Bestuurdersvereniging en de FICDD (stichting van de ChristenUnie voor internationale samenwerking en ontwikkeling) en de Stichting Ondersteuning Tweede Kamerfractie ChristenUnie betreffende de verdeling van gezamenlijke kosten. De verdeling van gezamenlijke huisvestingskosten, bureaukosten en gemeenschappelijke personeelskosten is geregeld in een Overeenkomst tot verrekening van voor gemene rekening gemaakte kosten (KVGR). In een aantal gevallen worden personeelskosten van ChristenUnie-medewerkers doorbelast aan een van de andere entiteiten op basis van een koepelovereenkomst. De doorberekende kosten zijn als baten in de exploitatie van de ChristenUnie opgenomen. Verhuur Europarlementariër Peter van Dalen huurt kantoorruimte bij de ChristenUnie met ingang van 15 augustus De overeenkomst loopt tot en met mei pagina 33

34 ChristenUnie Amersfoort 2.6 Toelichting op de baten over 2017 Realisatie Begroting Realisatie Contributies Contributies Contributiesvoorgaande jaren De contributiebaten betreffen alle gefactureerde contributies over Hiervan is ruim 99% ook daadwerkelijk ontvangen. Jaarlijks wordt een inschatting gemaakt van het bedrag dat nog binnenkomt. Het overige deel wordt afgeschreven (zie toelichting van de lasten). Wanneer er meer geld dan verwacht binnenkomt op contributies van voorgaande jaren, geldt het als een baat in het verslagjaar. Giften Vrienden van de Christen Unie Giften uit acties Legaten Overige giften Zowel de directe baten Igiften) als de lasten voor de TK-campagne worden in het verkiezingsjaar 2017 geboekt. Dit verklaart het lage bedrag aan giften uit acties in De hoge opbrengst in 2017 houdt direct verband met de acties rondom de TK-2017 verkiezingen, In de giften zijn ook lasten verantwoord van circa (waaronder belacties, direct mailing, en kosten diner). Een overzicht van donateur(s) die in of meer hebben gedoneerd wordt separaat aan het min, van. BZK toegestuurd. In 2017 zijn er geen legaten of nalatenschappen ontvangen. Geen enkele donateur heeft één of meerdere bijdrage(n) in natura gedoneerd ter waarde van of meer. Subsidies Subsidie Wet Financiering Politieke Partijen Subsidie Wet Financiering Politieke Partijen (voorgaande jaren) Bijdragen in gezamenlijke kosten Gezamenlijke kosten Bestuurdersvereniging (BV) Gezamenlijke kosten Wetenschappelijk Instituut (WI) Gezamenlijke kosten FICDD Gezamenlijke kosten Perspectief, ChristenUnie-jongeren Gezamenlijke kosten St. Ondersteuning TK-fractie CU Huuropbrengsten eurofractie De christenunie heeft overeenkomsten gesloten met andere partijgeledingen betreffende de verdeling van gezamenlijke kosten. pagina 34

35 ChristenUnie Amersfoort Realisatie 2017 Begroting Realisatie Baten Opleidingscentrum Cursusbijdragen Opleidingscentrum Overige baten Baten ChristenUnie Magazine Verkopen Rente Nagekomen baten TOTAAL BATEN ,2% 1,5% Herkomst baten Contributies 2016 Giften Subsidies 1. Bijdragen in gezamenlijke kosten Baten Opleidingscentrum Overige baten pagina 35

36 ChristenUnie Amersfoort 2.7 Toelichting op de lasten over 2017 Uitgaven aan subsidiabele activiteiten Realisatie Begroting Realisatie Politieke vorming en scholing (a) 1. Opleidingscentrum Politieke beleidsontwikkeling Informatievoorziening (b) 3. ChristenUnie Magazine Campagnematerialen Informatie via internet Congres Contact zusterpartijen buitenland (c) Activiteiten via FICDD, de ChristenUnie stichting voor internationale samenwerking en ontwikkeling Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Activiteiten via Mr. G. Groen v. Prinstererstichting Politieke participatie jongeren (e) Activiteiten via PerspectieF, Christen Unie-jongeren Ledenwerving (f) 7. Kosten Ledenwerving pagina 36

37 - - Christen Unie Amersfoort Realisatie Begroting Realisatie Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) 8. Promotie Informatie via internet Radio, tv en nieuwe media Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) 11. Opbouwwerk en advies Opleidingscentrum Selectie ambtsdragers Digitale nieuwsbrief Ondersteuning politieke ambtsdragers Verkiezingscampagnes (i) 16. TK-verkiezingen 15 maart Zowel de directe baten (giften) als de lasten voor de rk campagne worden in het verkiezingsjaar 2017 geboekt. Inzet van personeel wordt in 2016 al wel aan deze activiteit toegerekend (zie 2.8 Kostentoerekening). Afdrachten Afdrachten aan lokale afdelingen en Provinciale Unies Aan lokale afdelingen Aan Provinciale Unies Overige uitgaven Bestu u rskosten Vergaderkosten Reiskosten bestuursleden Partijdecoraties 133 Overige bestuurskosten pagina 37

38 ChristenUnie Amersfoort Onder overige bestuurskosten is mede begroot een bedrag voor ruimte voor nieuw beleid. Deze kosten komen terug bij de personeelskosten. pagina 38

39 ChristenUnie Amersfoort Realisatie Begroting Realisatie Bureau- en ICT-kosten Bureau- en kantoorkosten Accountant en adviseurs Afschrijvingen MVA Afschrijving niet betaalde contributies ICT-kosten Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten Het gemiddeld aantal werknemers gedurende het boekjaar 2017 bedroeg 18,65 FTE (2016: 18,55). Dit is exclusief stagiaires. Huisvestingskosten Huur- en servicekosten Onderhoudskosten Energiekosten Overige huisvestingskosten TOTAAL LASTEN pagina 39

40 Directe Personeels- Bestuurs-en Huisvestings- KVGR TOTAAL kosten kosten bureaukosten kosten baten 2017 Politieke vorming en scholing (a) 1. Opleidingscentrum Politieke beleidsontwikkeling Subtotaal Politieke vorming en scholing (a) Informatievoorziening (b) 3. ChristenUnie Magazine Campagnematerialen Informatie via internet Congres Subtotaal Informatievoorziening (b) Contact zusterpartijen buitenland (c) Resultaat kosten FICDD 2017 (eigen jaarrekening, zie bijlage) Subtotaal Contact zusterpartijen buitenland (c) Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Resultaat kosten WI 2017 (eigen jaarrekening) Subtotaal Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Politieke participatie jongeren (e) Resultaat kosten PerspectieF 2017 (eigen jaarrekening) Subtotaal Politieke participatie jongeren (e) ChristenUnie Amersfoort 2.8 Kostentoerekening subsidiabele activiteiten (WFPP) pagina 40

41 Directe Personeels- Bestuurs- en Huisvestings- KVGR TOTAAL kosten kosten bureaukosten kosten baten 2017 Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) 8. Promotie Informatie via internet Radio, tv en nieuwe media Subtotaal Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) 11. Opbouwwerk en advies Opleidingscentrum Selectie ambtsdragers Digitale nieuwsbrief Ondersteuning politieke ambtsdragers Subtotaal Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) TOTAAL Christen Unie Amersfoort Ledenwerving (f) 7. Kosten Ledenwerving Subtotaal Ledenwerving (f) Verkiezingscampagnes (i) 16. TK-verkiezingen 15 maart Subtotaal Verkiezingscampagnes (i) pagina 41

42 ChristenUnie Amersfoort Deel subsidiabele personeelskosten van de totale personeelskosten: 57% Toerekenbare bestuurs- en bureaukosten Totaal Subs. factor Toerekenbaar Totale bestuurs- en bureaukosten, maal het deel subsidiabele kosten van de totale personeelskosten % Toerekenbare huisvestingskosten Totale huisvestingskosten, maal het deel subsidiabele kosten van de totale personeelskosten % Toerekenbare KVGR-baten (zie 2.6 Toelichting op de baten over 2017) Totale KVGR-baten, maal het deel subsidiabele personeelskosten van de totale personeelskosten % Overzicht subsidiabele kosten ChristenUnie en neveninstellingen: 2017 % %2016 Politieke vorming en scholing (a) % % Informatievoorziening (b) % % Contact zusterpartijen buitenland (c) % % Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) % % Politieke participatie jongeren (e) % % Ledenwerving (f) % % Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) % % Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) % % Verkiezingscampagnes (i) % % TOTAAL % % pagina 42

43 c 0 rj to t 0) c 0) > - E t 1 0) 0) > 0) -o (1) c 0 Zt DO > c0)

44 ChristenUnie Amersfoort 2.9 Ondertekening Vastgesteld en goedgekeurd te Amersfoort, dd. 22juni Piet Ad erna Voorzitter Fred Ruiten Secretaris en penningmeester Klaas Tigelaar Vice-voorzitter Leon Meijer Internationaal secretaris Mark de Boer Lid Hanneke Palm Lid Joanne van der Schee - van de Kamp Lid pagina 44

45 ChristenUnie Amersfoort 3. Overige gegevens pagina 45

46 ChristenUnie Amersfoort Controleverklaring Deze pagina wordt vervangen door de controleverklaring pagina 46

47 ChristenUnie Amersfoort Bij lagen pagina 47

48 ChristenUnie Amersfoort pagina 48

49 JAARREKENING 2017 FICID Foundation for International Christian Democratie Development AMERSFOORT Bijlage: Jaarrekening FICDD pagina 49

50 ChristenUnie Amersfoort Activiteitenverslag FICDD Algemeen De Foundation for International Christian Democratic Development (FICDD) is de stichting waarin de ChristenUnie haar ondersteunende activiteiten aan zusterorganisaties buiten Nederland onderbrengt. FICDD wordt geheel gesubsidieerd met de Matra MPPP gelden die door het ministerie van BZK beschikbaar worden gesteld. De subsidie voor de Arabische Regio het Shiraka Programma wordt door BZ beschikbaar gesteld. Het stichtingsbestuur van FICDD valt q.q. volledig samen met het Landelijk Bestuur van de ChristenUnie. Inleiding In 2017 heeft FICDD weer met veel van haar vertrouwde partners samengewerkt maar ook nieuwe partners kunnen aantrekken. Alle geplande projecten zijn uitgevoerd op ons project in Erbil, Noord-Irak, Moldavië en Suriname na. (De gelden die voor die projecten waren gereserveerd zijn bij andere projecten toegevoegd en er is een veiligheidstraining voor de FICDD coördinator van bekostigd.) De veiligheidssituatie in Erbil liet het niet toe om onze training doorgang te laten vinden. Uit Suriname hebben we geen hulp/adviesvraag gekregen. Een project dat gepland stond om plaats te vinden in Libanon is in Jordanië georganiseerd. De extra subsidie die voor Matra beschikbaar kwam werd ingezet op lopende projecten in Oekrane en Georgië. De extra subsidie die we van Shiraka hebben ontvangen zijn ingezet op een lopend CMI project, Tunesië, Jordanië en Noord-Irak (Sallux samenwerking die wel doorgang vond). Het pilot project met de informercials van Comicracy dat in 2016 is gestart, is in 2017 verder uitgewerkt en op het moment van schrijven verwachten we de aanlevering van deze uitgewerkte filmpjes. Ook in 2017 hebben we weer effectief kunnen samenwerken met de European Christian Political Movement (ECPM). Er zijn projecten gezamenlijk gesponsord en uitgevoerd, gezamenlijke trainers zijn ingezet en de organisaties hebben van elkaars uitgebreide (Europese) netwerk gebruik gemaakt. De voordelen van kostenefficiëntie, een groter internationaal netwerk en uitgebreidere expertise zijn aanzienlijk. Dit jaar was er samenwerking met de ECPM stichting, Sallux in Irak en Georgië. De General Assembly van ECPM en Sallux werden ook door FICDD bijgewoond. Deze vergaderingen zijn naast noodzaak ook handige netwerkgelegenheden omdat veel FICDD project partners ook lid zijn van deze beide organisaties. Hieronder volgt per project een kort verslag en daarin is dezelfde volgorde aangehouden als in de ingediende begroting. De projecten EDI/Masterclass Costa Rica De succesvolle eerste editie van EDI Costa Rica smaakte naar meer en ook in 2017 is een EDI conferentie georganiseerd. Er waren 10 internationale spreker en 8 lokale NGO s en ongeveer 50 deelnemers. Aan de Masterclass van Movimiento Interamericano de Profesionales Cristianos hebben door het jaar heen meer 80 studenten deelgenomen. Ook is er middels online bewustwordingscampagnes veel aandacht geweest voor vrijwilligerswerk door studenten bij NGO s zodat deze beiden versterkt kunnen worden. Bijlage: Jaarrekening FICDD Pagina 50

51 European Christian Political Youth (ECPYouth) In 2017 is de ECPYouth ook weer een van onze projectpartners geweest. Ze organiseerden zowel in Matra- als in Shiraka-gebied verschillende activiteiten, In februari werd een politiek cafe georganiseerd met het thema: What to do with right-wing populism in Europe? De dag na dit politieke café werd de General Assembly gehouden en werd er een workshop georganiseerd. Ongeveer 30 deelnemers waren aanwezig in Amersfoort. In april organiseerde ECPYouth een regionale conferentie in Parijs: Frexit: France in or out the European Union?. Hierbij waren 20 ECPYouthleden aanwezig. De jaarlijkse summer school werd in juli in Odessa, Oekraine georganiseerd met als thema Overcoming Divisions as a challenge for christian politics.hier waren ongeveer 50 deelnemers bij betrokken, jongeren uit zowel West- als Oost-Europa. EDI Online Verdere ontwikkeling van EDI Online heeft ook plaatsgevonden. Dit betekent dat studenten die niet live bij een EDI evenement aanwezig kunnen zijn, online toch een 10-weekse EDI cursus kunnen volgen. Er zijn 10 lezingen online geplaatst, er zijn virtuele discussiegroepen ingericht en er zijn toetsen en opdrachten voor de studenten gemaakt. Studenten kunnen een beurs aanvragen om de kosten van de EDI Online cursus terug te krijgen. Onderwerpen die worden behandeld zijn onder andere het christelijke sociaal gedachtengoed, integere handel en duurzame economie. CDPP Afgelopen jaar was een verkiezingsjaar in Georgië; er zijn lokale verkiezingen georganiseerd. Ter voorbereiding op die verkiezingen werd in maart in Oost-Georgië een 2-daagse conferentie georganiseerd voor lokale CDPP politici met workshops over het plannen van een verkiezingscampagne en het rekruteren van nieuwe leden. Een dergelijke conferentie werd in april in West-Georgië georganiseerd. Wegens capaciteitsgebrek bij onze lokale partner kon het project in Moldavië niet doorgaan en heeft in plaats daarvan de CDPP in oktober in Georgië samen met Sallux een 2-daagse conferentie georganiseerd. Tijdens deze conferentie werden nationale en lokale CDPP leiders bijgepraat over het buitenlandbeleid en de toenadering tot de EU. Met name de voordelen die Georgië geniet als het gaat om handelsakkoorden met de EU en visumvrij reizen naar de EU werden besproken. USA In 2017 hebben heeft FICDD de Ukrainian Student Association weer gesponsord. USA stimuleert maatschappelijke- en politieke betrokkenheid onder studenten. Deze christelijke studentenvakbond levert uitstekend werk en hebben 3 Schools for Youth Activism georganiseerd. Telkens werden deze weekenden in verschillende delen van Oekrahe en namen ongeveer 40 deelnemers tussen jaar oud deel. De drie weekenden vormden een geheel hoewel losse delen ook te volgen waren voor eenmalige deelnemers. Thema s als Youth Activism, Good Governance en Fighting corruption, werden behandeld. lees Kroatië In Kroatië werd door IFES Kroatië een conferentie over huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen georganiseerd. De ratificatie van de Istanbul Conventie die alles in het werk stelt om dergelijk geweld tegen te gaan en te bestraffen stond op de nationale politieke agenda in Kroatië. Vandaar dat IFES Kroatië graag aandacht wilde besteden aan dit gevoelige thema. Een panel discussie werd bijgewoond door ongeveer 35 studenten. In het panel zaten onder meer de Ombudsman voor gender equality in Kroatië en een theoloog. Bijlage: Jaarrekening FICDD Pagina 51

52 zo n 100 studenten op deze conferentie afgekomen. worden. Studenten van met name de rechtenfaculteit woonden deze conferentie bij en konden er zelfs hebben opgezet voor slachtoffers van mensenhandel: middels hun ngo proberen ze meisjes en vrouwen te waarschuwen voor de praktijken van mensenhandelaren binnen de Romagemeenschap in Servië. Er waren een mensenhandel-rechter, een mensenhandel-politiecommissaris en ook de directrice van een opvanghuis studiepunten voor krijgen. Verschillende sprekers met verschillende expertise vertelden over mensenhandel; Samen met ECPM sponsorde FICDD lees Servië zodat een conferentie over mensenhandel georganiseerd kon voor slachtoffers van mensenhandel. Bijzonder was de bijdrage van twee Romavrouwen die zelf een ngo Bijlage: Jaarrekening FICDD Pagina 52 eerder in het jaar al een lokale training van AWT hadden gevolgd. talkshow gericht op vrouwenemancipatie. Ook werken ze samen met andere Jordaanse vrouwenrechten vrouwenorganisatie komt op voor vrouwenrechten, verzorgt leiderschapstrainingen en produceert een organisaties om er voor te zorgen dat vrouwen in Jordanië betere rechtsbescherming genieten. In samenwerking met ECPYouth werd ook een jongeren conferentie over mensenhandel en eerlijke handel georganiseerd. Na deze jongeren conferentie vond nog een rondetafelgesprek gesprek plaats met netwerk conferentie gesteund waar 40 vrouwen uit de gehele Arabische en Golf regio aanwezig waren die verschillende invloedrijke leiders in Jordanië over christelijke politiek georganiseerd. In september is een Jië hun eigen omgeving kunnen bewerkstelligen. We zijn blij dat we dankzij Shiraka deze deelnemers aan dit regio. We proberen middels deze workshop jongeren ook in te laten zien dat ze zelf kleine veranderingen in Veel jongeren willen de regio verlaten omdat ze weinig perspectief zien voor een waardig leven in hun eigen christelijke ethiek en debat skiils. De deelnemers zijn doorgaans tussen de jaar oud en hoger opgeleid. maar de meeste zijn young professionals. Er werden workshops over het christelijk sociaal gedachtegoed, project kunnen steunen en ook dit jaar hebben we geprobeerd om hen zoveel als mogelijk financieel te trainers een aantal dagen les gegeven aan ongeveer 25 Arabische jongeren. Sommigen van hen studeren nog steunen. IFES Servië CMI In de zomer van 2017 heeft EICDD de 4-weekse summer school van CMI gesponsord. Er is weer door 2 FICDD sponsort verschillende projecten van Arab Women Today (AWT) in Jordanië. Deze christelijke

53 KORTLOPENDE VORDERINGEN EIGEN VERMOGEN Algemene reserve Subsidie ministerie BZK en Buza Rekening-courant ChristenUnie Liquide middelen Nog te betalen bedragen ChristenUnie Amersfoort Enkelvoudige balans per 31 december 2017 FICDD (na voorstel resultaatbestemming) ACTIVA PASSIVA Nog te ontvangen overigen SCHULDEN OP KORTE TERMIJN Bijlage: Jaarrekening FICDD Pagina 53

54 ChristenUnie Amersfoort ENKELVOUDIGE STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017 FICDD Werk Begr Werk BATEN Ontvangen subsidie BZK WFPP Regulier Te ontvangen subsidie BZK WFPP Regulier Ontvangen subsidie Buza Matra Oost Te ontvangen subsidie Buza Matra Oost Ontvangen subsidie Buza Matra Zuid/Shiraka Te ontvangen subsidie Buza Matra Zuid/Shiraka Subsidies voorgaande jaren Overige baten Overige baten Rente Bank Subtotaal Baten LASTEN Projectkosten WFPP USA WFPP CMI Summerschool WFPP Costa Rica en EDI Costa Rica WFPP DOE Suriname WFPP ECPYouth Matra Oost ECPYouth Matra Oost EDI online Matra Oost CDPP Matra Oost USA Matra Oost IFES Servië Matra Oost IFES Kroatië Matra Oost Partner in Mission Matra Zuid/Shiraka CMI + summerschool Matra Zuid/Shiraka Arab.WomenToday Matra Zuid/Shiraka Noord Irak Erbil Matra Zuid/Shiraka Libanon Matra Zuid/Shiraka Comyoo Matra Zuid/Shiraka ECPYouth Arab.region Totaal projectkosten Overige lasten (BZK WFPP) Subtotaal Lasten Resultaat boekjaar * In het boekjaar 2017 is er geen gever geweest van wie bijdragen zijn ontvangen van in totaal of meer. ** Er zijn geen afzonderlijke schulden van of meer. Vanwege herrubricering dit jaar 2017, zijn baten en lasten 2016 heringedeeld naar soort subsidie. Specificatie: Overige lasten ; personeelskosten, huisvestings- en bureaukosten, Reiskosten, overig vertaal- en accountantskosten Bijlage: Jaarrekening FICDD Pagina 54

55 - Christen Unie Amersfoort Bijlage: Begroting ChristenUnie 2018 BATEN Begroting Realisatie Begroting Contributies Giften Subsidies Bijdragen in gezamenlijke kosten Baten Opleidingscentrum Overige baten Totaal baten LASTEN Directe uitgaven aan subsidiabele activiteiten Politieke vorming en scholing (a) Informatievoorziening (b) Contact zusterpartijen buitenland (c) - Politiek-wetenschappelijke activiteiten (d) Politieke participatie jongeren (e) Lede nwerving (f) Betrekken niet-leden bij activiteiten van de partij (g) Werving, begeleiding politieke ambtsdragers (h) Verkiezingscampagnes (i) Afdrachten Afdrachten aan lokale afdelingen en Provinciale Unies Overige uitgaven Bestuurskosten Bureau- en ICT-kosten Personeelskosten Huisvestingskosten Totaal lasten Overschot! tekort pagina 55

56

57 ChristenUnie Amersfoort 29 Ondertekening e Amersfoort, dd, 22juni Piet Adema Vice-voorzitter 1 HantekePalm

58

59 WITh accountants in non-profit Recaputilatie subsidiabele leden per 1januari 2017 ChristenUnie Subsidiabel Totaal aantal leden geheel loofdieden Gezinsleden Reductieleden Combileden Actieleden Leden PerspectieF 804

60 het het het een een ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT Vereniging ChristenUnie Postbus AK AMERSFOORT CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Verklaring betreffende het financieel verslag en de overzichten Ons oordeel Wij hebben het financieel verslag en de overzichten 2017 van Vereniging ChristenUnie te Amersfoort gecontroleerd. Naar ons oordeel geven: financieel verslag 2017 (artikel 25, eerste lid, onder a) en de daarin opgenomen rekening van kosten en opbrengsten (artikel 26 onder c); overzicht van de bijdrage van in totaal of meer die de partij in dat kalenderjaar van een gever heeft ontvangen, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, eerste lid, van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd (artikel 25, eerste lid, onder b); en overzicht van de schulden van of meer, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, derde lid, van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd (artikel 25, eerste lid, onder c), een getrouw beeld. Tevens zijn wij van oordeel dat de bij het financieel verslag 2017 gevoegde opgave omtrent het ledental van de politieke partij en van de aangewezen politieke jongerenorganisatie, conform artikel 26, onder d van de Wet financiering politieke partijen, juist is. Overeenkomstig artikel 25, eerste lid onder a tot en met c, en artikel 26, onder c tot en met e, van de Wet financiering politieke partijen bestaat de gecontroleerde (financiële) informatie uit: het financieel verslag over 2017 met daarin een weergave van de (financiële) informatie, die op grond van artikel 20 van de Wet financiering politieke partijen in de administratie is opgenomen. Het financieel verslag omvat tevens: een volgens de normen van het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar beschouwde rekening van kosten en opbrengsten met bijbehorende toelichting, van belang zijnde voor de vaststelling van de subsidie; een opgave van de voor de vaststelling van de subsidie van belang zijnde gegevens omtrent het ledental per peildatum 1 januari 2017 van in totaal van de politieke partij en het ledenaantal per peildatum 1 januari 2017 van in totaal 804 van de aangewezen jongerenorganisatie. Het financieel verslag wordt vergezeld van een activiteitenverslag. overzicht van de bijdrage van in totaal of meer die de partij in het kalenderjaar van een gever heeft ontvangen, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, eerste lid, van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd (zoals opgenomen in het financieel verslag op pagina 34); overzicht van de schulden van of meer, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, derde lid, van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd (zoals opgenomen in het financieel verslag op pagina 33). De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestan daarden alsmede de Regeling financiering politieke partijen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn be schreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van het financieel verslag en de overzichten. Correspondentie Ç_ BAN NL71 INOB Postbus 2150 intowithaccountants.ni KvK Alphen aan dan Pijn iwithaccountants

61 ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT -2- Wij zijn onafhankelijk van Vereniging ChristenUnie zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Neder land. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot het financieel verslag en de overzichten Verantwoordelijkheden van het bestuur voor het financieel verslag en de overzichten Het bestuur van Vereniging ChristenUnie is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van het financi eel verslag en de overzichten in overeenstemming met de Wet financiering politieke partijen. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaar rekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van het financieel verslag en de overzichten moet het bestuur afwegen of de vereniging in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur het financieel verslag en de overzichten opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voor nemen heeft om de vereniging te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vereniging haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in het financieel verslag en de overzichten. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van het financieel verslag en de overzichten Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de econo mische beslissingen die gebruikers op basis van dit financieel verslag en deze overzichten nemen. De materialiteit beïn vloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controlever klaring. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Wij zijn van oordeel dat de partij de aan de subsidie verbonden verplichtingen heeft nageleefd en het financieel verslag en de overzichten voldoen aan de bij of krachtens de Wet financiering politieke partijen gestelde voorschriften. Tevens melden wij dat het activiteitenverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met het financieel verslag. Was getekend te Sliedrecht, 15juni WITh accountants 8.V. Bijlage.

62 het het het het het het ACCO U NTANTS IN NON-PROFIT Bijlage bij onze controleverklaring voor het financieel verslag en de overzichten van ChristenUnie Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: identificeren en inschatten van de risico s dat het financieel verslag en de overzichten afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doet controte werkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vereniging; evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalu eren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in het financieel verslag en de overzichten staan; vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vereniging haar activiteiten in continuïteit kan voortzet ten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aan dacht in onze controleverktaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in het financieel verslag en de overzichten. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. On ze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controlever klaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe Leiden dat een vereniging haar continuïteit niet langer kan handhaven; evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van het financieel verslagen de overzichten en de daarin opgenomen toelichtingen; evalueren of het financieel verslag en de overzichten een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

63 JAARVERSLAG 2017 WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT Mr. G. Groen van Prinsterer stichting - 3CHAPPEUJK INSTITUUT VAN DE CHRISTENUNIE

64 Voorwoord Voor het Wetenschappelijk Instituut was 2017 een jaar vol bedrijvigheid, met een team op volle sterkte en vele inspirerende samenwerkingsverbanden. Het was een jaar waarin achter de schermen werd gewerkt aan de vernieuwing van het kernprogramma van de ChristenUnie. Het was een jaar met veelzijdige politiekfilosofische bezinning. Het was een jaar waarin het WI een start mocht maken met een nieuwe bezinning rondom de uitdagingen van globalisering. Terugblikkend tellen we dankbaar onze zegeningen. We zijn dankbaar voor de goede samenwerking met en steun vanuit de ChristenUnie. Maar bovenal richten we onze dankbaarheid op God. Door hem weten we ons gedragen en aan Zijn leiding willen we ons toevertrouwen. Jan van der Stoep, voorzitter Curatorium WI Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie Ii

65 Missie en werkprogramma Het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie streeft naar verdieping en vernieuwing van het denken over politieke vragen vanuit christelijke beginselen. Om verdieping en vernieuwing te bereiken zijn keuzes nodig. Het WI heeft zich de afgelopen jaren gericht op de nieuwe verhouding tussen overheid, markt en samenleving in onze tijd. Dit bezinningsprogramma heeft ondertussen negen boekpublicaties opgeleverd. Terwijl dit werkprogramma ten einde loopt, zet het WI eerste stappen in een nieuw programma, waarin de vraagstukken van globalisering centraal staan: migratie, veiligheid, ongelijkheid en duurzaamheid. Het WI zoekt naar verdieping en vernieuwing in haar publicaties en congressen en door deelname aan het maatschappelijk en politiek debat. Zijn belangrijkste activiteiten zijn: - publicatie van het tijdschrift Groen; - boekpublicaties en bijdragen aan boekpublicaties; - congressen, informele expertmeetings, lezingen; - opiniëring in diverse media, op wi.christenunie.nl en social media; - bijdragen aan cursussen voor leden, volksvertegenwoordigers en bestuurders; - organisatie van een jaarlijkse Masterclass, het Fellowsprogramma en de Summer School. Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie t 2

66 Organisatie Curatorium Het bestuur van het Wetenschappelijk Instituut wordt gevormd door het Curatorium. Het Curatorschap is een onbezoldigde functie. In september 2017 is Wim Dekker benoemd tot Curator, vanwege de vacature die was ontstaan met het afscheid van Simone Kennedy-Doornbos. Daarnaast nam Carla Dik als adviseur namens de Tweede Kamerfractie afscheid. In haar plaats trad Eppo Bruins aan, die eerder al bij het Wetenschappelijk Instituut betrokken was als hoofdredacteur van het blad DenkWijzer. Het curatorium kwam in 2017 vier keer in vergadering bijeen. Daarnaast hebben Curatoren deelgenomen aan verschillende inhoudelijke klankbordgroepen.. Leden Curatorium Dr.ir. J. van der Stoep (voorzitter), lector Journalistiek en Communicatie Christel(jke Hogeschool Ede Ir. W. Kolkman MBA (penningmeester), subsurface manager Shell W. Dekker, associate lector In formele Netwerken en Laatmodemiteit, Christel(jke Hogeschool Ede Dr. A. van der Horst, sectorhoofd Centraal Planbureau Mr. M. Nap, docent Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Dr. E. Paul-Jonker, senior beleidsadviseur Hogeschool Leiden Dr. M. Vonk, lector ethiek en technologie Saxion Adviseurs Curatorium: Team Dr. E. Bruins, namens de Tweede Kamerfractie Dr. P. Ester namens de Eerste Kamerfractie N. Joostens, adviseur namens de Bestuurdersvereniging W. van Westering, namens de jongerenorganisatie Perspectief In 2017 heeft het WI afscheid genomen van Geen Jan Spijker. Ruim tien jaar diende Spijker het WI. Hij ontwikkelde zich van wetenschappelijk medewerker tot adjunct-directeur. Hij was medeverantwoordelijk voor een drietal publicaties waarin de politieke kernwaarden van de ChristenUnie werden uitgewerkt, het opstarten van de Fellowscursus en de Summer School over christelijk-sociaal denken. In zijn afscheidslezing stond zijn persoonlijke passie centraal: de rechtsstaat. Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 3

67 Team Wl 2017 (3,9 fte) Dr. Wouter Beekers, directeur Geert Jan Spijker, adjunct-directeur (tot sept. 2017) Mirjam Kosten, eindredacteur tijdschrift Groen Greet Schuurman, communicatiemedewerker / managementassistent Laurens Wijmenga, senioronderzoeker Op projectbasis: Dr. Remco van Mulligen, redacteur (freelance) Willeke de Jager, projectonderzoeker wonen (op projectbasis, tot nov. 2017) Dr. Trineke Palm, coördinator fellowsprogramma (onbezoldigd) Dr. Ronald van Steden, projectonderzoeker (tot juni 2017, onbezoldigd) Jan Westert, gastheer Summer School (onbezoldigd) Redactie tijdschrift Groen moest Martine Vonk aftreden als hoofdredacteur van Groen. Zij werd opgevolgd door Curator Esther Paul. Vanwege werd Mirjam Kosten tijdelijk vervangen door Remco van Mulligen. Eind 2017 bestond de redactie van Groen uit: Esther Paul-Jonker, hoofdredacteur Mirjam Kosten, eindredacteur Bernadette van den Berg, namens de Bestuurdersvereniging Harmjan Vedder, namens de Tweede Kamerfractie Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 4

68 Donateurs Het WI kan als wetenschappelijk bureau van een relatief kleine partij veel werk verzetten dankzij de bijzondere steun van een grote groep donateurs. Er is wel aanzienlijk natuurlijk verloop (vergelijkbaar met dat van de ChristenUnie), maar dankzij een succesvolle wervingsactie voor nieuwe donateurs steeg het totaal aantal donateurs licht Donateurs per 1jan Bij Af Donateurs per 31 dec. BV-leden Totaal Financiën In 2017 was een investering vanuit de reserve begroot en gerealiseerd. Door ziekte en detachering kon het WI een aantal jaren minder projecten draaien dan gewenst, waardoor de reserve is gegroeid. Deze reserve wil het Wl de komende jaren aanwenden om investeringen te doen die in lijn liggen van zijn missie. Inkomsten Rijkssubsidie Uitgaven Personeel Donateurs en leden BV Bijdrage kantoor ChristenUnie Projecten en publicaties Bijdrage BV aan Groen Tijdschrift Groen Overig Overig Reseive 31 dec Resultaat 2017 Resetve 31 dec Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 5

69 Projecten Christelijk-sociaal 2030 In de serie Christelijk-sociaal 2030 onderzoekt het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie de nieuwe verhoudingen tussen samenleving, markt en overheid. Meer informatie: wi.christenunie. ni/christelijksociaal203û Ondernemen (deel 7) Op 24 februari werd de bundel Rijnland werkt gepresenteerd. Daarin interviewen Carola Schouten en Geert Jan Spijker elf ondernemers over hun drijfveren, hun ervaring met Rijnlands ondernemen en hun kijk op het Rijnlands model: is dat in deze tijd van individualisering en globalisering houdbaar? En in welke vorm? Meer informatie: wi.christenunie.nl/rijnland Rijn and WERKT] Veiligheid (deel 8) De burger moet meer gaan doen, is het credo in onze participatiesamenleving. Geldt dat ook als het gaat om het waarborgen van de veiligheid? Of is burgerparticipatie op dit vlak vooral onderdeel van een veiligheidsutopie? Op vrijdagmiddag 30 juni presenteerde het WI over dit thema het essay Veiligheid in verbondenheid, geschreven door dr. Ronald van Steden. Meer informatie: wi.christenunie.nl/veiligheid Wonen (deel 9) Waar vroeger regeringen vielen over de huurprijs of bouwproductie lijkt wonen vandaag de dag niet zon politiek punt meer. Toch hebben grote politieke thema s van onze tijd sociale ongelijkheid, de participatiesamenleving, duurzaamheid alles met wonen te maken. Voor het Wetenschappelijk Instituut schreef Willeke de Jager deze brede bezinning op woningmarktbeleid. Meer informatie: wi.christenunie.ni/wonen ichtng RU IMTE Gezinsbeleid In 2017 startte WI-medewerker Laurens Wijmenga met de laatste deelstudie in de reeks christelijk-sociaal Het thema is bepaald niet onbelangrijk: het gezin, immers de hoeksteen van de samenleving. De studie bouwt voort op eerdere bezinning op dit thema (bv. Rotsvast gezinsbeleid uit 2001 en Samen de schouders eronder uit 2009). Jaarverslag 2017 Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 1 6

70 Politieke filosofie In verschillende projecten wil het WI bijdragen aan verdieping en vernieuwing van de politiek-filosofische denktraditie waarin zij staat. Toekomst voor christelijke politiek In Wat is wijsheid? Toekomst voor christel(jke politiek (2016) beschrijft Rob Nijhoif de rol van christenen in politiek en samenleving. In 2017 is het boek vertaald door Sallux, Europese denktank voor christelijke politiek. Meer informatie: sallux.eu De filosofie van Nicolas Wolterstorff De Amerikaanse filosoof Nicholas Wolterstorif (1932) is een van de meest bekende en toonaangevende christenfilosofen van dit moment. De Stichting voor Christelijke Filosofie gaf een artikelenbundel uit over zijn denken, waaraan onder anderen WI medewerker Geert Jan Spijker een bijdrage leverde. Meer informatie: wi.christenunie.nl Biografie Egbert Schuurman In 2017 verscheen de biografie Alleen God kan ons nog redden. Egbert Schuurman: tegendraads christen in een seculier land. Journalist en historicus Remco van Mulligen laat in deze biografie de veelzijdigheid van techniekfilosoof en senator Schuurman zien. Het boek kwam tot stand onder andere met subsidie van het WI. Meer informatie: wi,christenunie.ni/schuurman xa Katholiek-sociaal denken In de eerste plaats richt het WI zich op het katholiek-sociaal denken. Onder redactie van Remco van Mulligen en Wouter Beekers werkt het aan een artikelen- en interviewbindel. Beoogde publicatiedatum is juni Niet-westers christelijk denken In de tweede plaats wil het WI het denken van niet-westerse christenen over mens, samenleving en overheid verkennen. In 2017 zijn voorbereidende stappen daartoe genomen in samenwerking met de Europese partner Sallux. Beoogde publicatiedatum is Jaarverslag 2017 Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 1 7

71 Globalisering In 2017 heeft het WI een nieuw werkprogramma vastgesteld, waarin globalisering centraal staat. Hoewel globalisering geleid heeft tot welvaartsstijging en de opkomst van een middenklasse in ontwikkelingslanden, leidt zij tevens tot toenemende milieuvervuiling, groeiende ongelijkheid, verlies van identiteit en verspreiding van terrorisme. Het WI ziet voor zichzelf een taak om na te denken over dit proces van globalisering, de grote uitdagingen die ermee gemoeid zijn en de concrete politieke antwoorden die daarop mogelijk zijn. In 2017 schreef directeur Wouter Beekers reeds twee essays voor NRC Handelsblad, over de debatten betreffende migratie en de nationale identiteit. Bovendien verscheen er een themanummer van Groen over glokalisering. Groenlezing De weg naar beneden We leven in een tijd van onbehagen, waarin de burger van de politiek lijkt te vervreemden. Ondertussen vragen wereldwijde problemen niet alleen nieuwe oplossingsrichtingen nodig, maar ook een nieuw draagvlak. Wat vergt dit van de leiders in de politiek en publieke instituties in deze tijd? Deze vraag stond centraal in de Groenlezing De Mr. G. Groen van Prinstererlezing (Groenlezing) wordt jaarlijks georganiseerd. Het WI vraagt een prominente spreker om een perspectief te schetsen voor de christelijke politiek. De Groenlezing 2017 werd verzorgd door prof. dr. Gabriël Anthonio, bijzonder hoogleraar Sociologie van Leiderschap aan de Rijksuniversiteit Groningen en maatschappelijk bestuurder, momenteel bij Verslavingszorg Noord Nederland. Meer informatie: wi.christenunie.nllgroenlezing2o 17 Pe weg narbenedef, Liefde voor de rechtsstaat Op 1 september jl. hield Geert Jan Spijker ter gelegenheid van zijn afscheid een lezing over de rechtsstaat. In zijn lezing beschrijft Spijker actuele bedreigingen voor de rechtsstaat en onderstreept hij het belang van de rechtsstaat voor een vrije samenleving. Meer informatie: wi.christenunie.ni/rechtsstaat liefde voor de rechtsstaat Jaarverslag 2017 t Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie t 8

72 Publicaties Carola Schouten en Geert Jan Spijker (red.), Rijnland Werkt. In gesprek met ondernemers Ronald van Steden, Veiligheid in verbondenheid. Een christelijk-sociale visie op burgerparticipatie bij het tegengaan van overlast en criminaliteit Willeke de Jager, Richting en ruimte. Naar een betaalbare, leefbare en toekomstbestendige woningmarkt Gabriël Anthonio, De weg naar beneden. Een wenkend perspectief voor leiders Rob Nijhoff, Political wisdom (vertaling van Wat is wijsheid?) Geert Jan Spijker, Liefde voor de rechtsstaat (gedrukte versie van zijn afscheidslezing) Artikelen Laurens Wijmenga, Tegen het cynisme, de utopie, Groen (maart 2017). Geert Jan Spijker, Een open samenleving (en haar vijanden). Wolterstorif over religie en democratie, in: Robert van Putten, Bart Cusveller en Rob Nijhoif (red.), Denken om shalom. De praktische filosofie van Nicholas Wolterstorff (2017) Marianne de Wolf en Laurens Wijmenga, De overheid achter de voordeur. Zin en onzin van overheidsbemoeienis met het gezin, Groen (sept. 2017) Geert Jan Spijker, Liefde voor de rechtsstaat, Sophie (2017) nr. 6, Laurens Wijmenga, Een gezin verplicht, Liberale reflecties (dec. 2017) Opinie-artikelen Geen Jan Spijker en Carola Schouten, Het Rijnlandse model als alternatief voor sprinkhaankapitalisme, Reformatorisch Dagblad (28 febr. 2017) Laurens Wijmenga, Christelijke politici mogen vaker hardop dromen, Nederlands Dagblad (17 maart 2017) Wouter Beekers, ChnistenUnie mist partijdebat, Groen (column, maart 2017) Geert Jan Spijker, Het Rij niandse model is nog steeds actueel, Katholiek Nieuwsblad (10 maart 2017) Wouter Beekers, Met je laten aanspreken op de Bijbel is niets mis, Christelijk Weekblad (3 maart 2017) Wouter Beekers en Willeke de Jager, Tijd voor een renovatie van het woonbeleid, Het Financieele Dagblad (28 maart 2017) Wouter Beekers, Verbod godsdienstlessen staat haaks op scheiding van kerk en staat, Het Parool (11 mei 2017) Wouter Beekers, Het drama van de multiculturalisten, Groen (column, juni 2017) Wouter Beekers, Gastvrij zijn betekent ook grenzen trekken, NRC (24juni 2017) Wouter Beekers, Doe niet lachenig over nationale trouw, NRC (18 aug. 2017) Wouter Beekers, Homeopathisch verdund racisme, Groen (column, sept. 2017) Wouter Beekers, De ChristenUnie is niet los van geloof verkrijgbaar, Nederlands Dagblad (4 okt. 2017) Wouter Beekers, Politiek van geduld, Groen (column, dec. 2017) Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 1 9

73 Groen Groen is het tijdschrift van het WI en de Bestuurdersvereniging van de ChristenUnie. Het verschijnt in een oplage van ca exemplaren en wordt toegestuurd aan de BV-leden en donateurs van het WI. Het WI is de Bestuurdersvereniging bijzonder dankbaar voor de stimulerende samenwerking in dit verband. Vernieuwing Na even intensief als inspirerend bezinningsproces presenteerden WI en Bestuurdersvereniging in maart 2017 het vernieuwde tijdschrift Groen. Groen is de opvolger van DenkW(fzer. De reacties op het vernieuwde format waren bijzonder positief. Het kent in de vormgeving en inhoud nog meer thematisch ordening en meer actualiteit. Vaste onderdelen zijn: Thema: artikelen en interviews met denkers en lokale politici Interessante publicaties: recensies en signalementen Actualiteit: ingezonden bijdragen Debat: columns en de rubriek ja, maar Meer informatie: wi.christenunie.nl Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 110

74 Afleveringen Radicaal anti-revolutionair (maart): themanummer over de verhouding tussen idealisme en antiutopisch denken in de christelijke politiek. Binnenlandse veiligheid (juni): themanummer over christelijk-sociaal denken over veiligheid, met aandacht voor actuele thema s als ondermijning. Gezin (sept.): themanummer over maatschappelijke uitdagingen rondom gezinnen, met veel aandacht voor principiële en pragmatische kanten van overheidsinterventie. Wereldwijd en lokaal (dec.): themanummer rondom de samenhangende processen van globalisering en lokalisering en christelijk sociale antwoorden daarop. Voor het WI is dit themanummer onderdeel van een bredere bezinning op globalisering. Meer informatie en downloads: wi.christenunie.nl/groen Groen Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie lii

75 Bijeenkomsten, lezingen en cursussen Congressen Buiten verschillende besloten expertmeetings organiseerde het WI zes congressen. Rijnland werkt (24 febr.) Met o.a. Carola Schouten, Hans de Boer (VNO NCW, Dirk Duijzer (Rabobank) en Martin Visser (Telegraaf). wi.christenunie.nl!rijnland Uitslagendebat (17 maart) Presentatie van het nieuwe tijdschrift Groen met debat over de verkiezingsuitslag. Met o.a. Gert-Jan Segers, Roei Kuiper en Frank Bosman wi.christenunie.ni/uitsiagendebat t -j Groenlezing 2017 (24 mei) in de sfeervolie Gertrudiskapel te Utrecht. Voor inhoudelijke informatie zie de projecten hierboven. wi.christenunie.ni/groeniezing20l7 Studiedag Wolterstorff (7 juni) Rechtvaardigheid en vrede. Wolterstorffs betekenis voor christelijke politiek l.s.m. de Stichting Christelijke Filosofie. Een van de lezingen werd verzorgd door Geert Jan Spijker. Veiligheid (30 juni) Met o.a. Ronald van Steden, Pieter Jaap Aalbersberg (politie Amsterdam) en Monica den Boer (hoogleraar VU, kandidaat D66 Kamerlid). wi.christenunie.nl/veiligheid Wooncongres (4 nov.) Met o.a. Willeke de Jager, Ankie van Tatenhove, Jeroen Hatenboer. Het wooncongres kende tevens een viertal inspirerende en activierende werksessies. wi.christenunie.nl/wonen Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 112

76 Gastoptredens Buiten het eigen cursussenaanbod verzorgde het WI verschillende gastoptredens: - Wouter Beekers, ChristenUnie Doetinchem - Wouter Beekers, debat Open Dag ChristenUnie Tweede Kamer - Jochem Westert, lezing bijstand ChristenUnie Hilversum - Wouter Beekers, verkiezingsdebat CFSR Rotterdam - Wouter Beekers, verkiezingsdebat Rijksuniversiteit Groningen - Wouter Beekers, verkiezingsdebat Navigators Leiden - Geert Jan Spijker, lezing Evangelische Hogeschool - Geert Jan Spijker, lezing CFSR Delft - Wouter Beekers, lezing ChristenUnie Bodegraven-Reeuwijk - Geert Jan Spijker, lezing Christelijke Filosofie - Wouter Beekers, lezing Woonbond - Wouter Beekers, voorzitten deelsessie Europacongres ChristenUnie - Wouter Beekers, lezing PKN Naaldwijk Fellowsprogramma Samen met het Opleidingscentrum en de jongerenorganisatie van de ChristenUnie PerspectieF organiseert het WI een fellows-talentenprogramma over de traditie en actualiteit van het christelijk-sociaal denken. In januari 2017 is een tiende ronde gestart, die door negen deelnemers succesvol is afgerond. Aan het slot werd een fellowscafé georganiseerd, met als gast Joost Sneller, D66 Kamerlid en voormalig directeur van de Van Mierlo Stichting. Summer School In 2017 organiseerde het WI voor het eerst een vierdaagse Summer School Christelijk Sociaal Denken. Deze vond plaats in juni 2017, in de rustieke omgeving van de Willibrordsabdij, met een groep van vijftien deelnemers. Lezingen en werksessies werden verzorgd door onder andere dr. Jan van der Stoep, prof.dr. Ad de Bruine en prof.dr. Paul van Geest. Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 13

77 Masterclass Het Opleidingscentrum organiseert jaarlijks een Masterclass en werkt daarbij samen met het WI. Het WI draagt inhoudelijk bij aan de vormgeving, de cursusdagen en de jurering aan het einde. Vermeldenswaardig is dat een van de deelnemers kort na afronding van de Masterclass werd aangesteld als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie. Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 114

78 politiek beraad en tussen de directeur van het WI en de directeur van het bijdragen aan het werk van de ChristenUnie. Vaste overlegmomenten zijn er in het Naast bovengenoemde activiteiten leverde het WI op verschillende manieren Landelijk Bestuur en Partijbureau ChristenUnie Jaarverslag 2017 Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 115 HetWI hecht aan goede contacten met de Tweede Kamerfractie. Rondom projecten Groen. Tweede Kamerfractie ChristenUnie Daarnaast heeft de Tweede Kamerfractie een vertegenwoordiging in de redactie van De auteur en klankbordgroep hebben zelf WI twee heisessies, op landgoed Zonheuvel bij met mensen uit de brede achterban van zijn er regelmatig overleggen met Tweede Kamerleden en beleidsmedewerkers. ook een handreiking coöperatief overheidsbestuur, waarin het WI mocht adviseren. van het WI en coördinator van de Bestuurdersvereniging hebben met regelmaat overleg. Samen geven het WI en de BV het blad Groen uit. Begin 2017 kwam een Het WI heeft een goede samenwerking met de Bestuurdersvereniging. De directeur Bestuurdersvereniging Ch ristenunie denkers en doeners rondom de te Doorn. Op de eerste dag was er een tweede dag vond er een actieve werksessies christelijke beweging in Nederland. Op de ook inspiratie gezocht bij verschillende grondslag vast. Begin 2017 heeft het Landelijk Bestuur het WI gevraagd tevens een Namens het WI treedt directeur Wouter Beekers op als auteur. Hij wordt bijgestaan inspirerende ontmoeting met leiders uit de de ChristenUnie. kernprogramma. In 2015 stelde het partijcongres van de ChristenUnie een nieuwe door een klankbordgroep, met Jan van der Stoep (voorzitter), Mirjam Bikker, Reinier Bijzondere vermelding verdient de samenwerking rondom de vernieuwing van het voorstel uit te werken voor een nieuw kernprogramma. Koppelaar, Martijn van Meppelen Scheppink en Ron van der Spoel. ChristenUnie. In december organiseerde het Kernprogramma partijbureau. Ook werkte het WI samen met het Opleidingscentrum in de Fellowscursus, de Masterclass en eenmalige cursussen. Samenwerking

79 PerspectieF ChristenUnie Jongeren Het WI onderhoudt goede contacten met de jongerenorganisatie PerspectieF. De jongeren vormen een vernieuwende denkbeweging binnen de partij, die het debat niet schuwt. Verschillende bijdragen in Groen kwamen van leden van Perspectief. Samen met het Opleidingscentrum organiseren PerspectieF en WI het Fellowsprogramma. Er is over en weer goede samenwerking in verschillende cursussen en trainingen. Themanetwerken ChristenUnie In de ChristenUnie is een aantal themanetwerken actief. Deze netwerken hebben als doel om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan standpuntbepaling rond politieke thema s. Het WI onderhield contact met een aantal themanetwerken. Met name het contact met het themanetwerk wonen was belangrijk voor het WI, in het kader van haar eigen bezinning op het woonbeleid. Internationaal Het WI is lid van Sallux, voorheen Christian Political Foundation for Europe (CPFE). Voor het WI is het internationale netwerk van christelijke denkers een bron van inspiratie. Het WI is ook dankbaar dat Sallux een platform om haar eigen bezinning internationaal te presenteren en daarover in gesprek te gaan. In 2017 werkte het WI met Sallux samen aan de vertaling van het boek Wat is wjjsheid? Tevens werden eerste stappen gezet in een gezamenlijk verkenning naar het denken van christenen over politiek en samenleving buiten de westerse wereld. Contacten wetenschappelijke bureau s Het WI hecht aan goede contacten met de collega s van de wetenschappelijke bureaus van andere partijen. In 2017 vonden verschillende overleggen plaats tussen Wouter Beekers en zijn collega-directeuren. Gezamenlijk contact was er ook in het kader van de commissie, onder leiding van dr. Kars Veling, die zich bezint op de subsidiëring aan politieke partijen. Overige contacten Het WI heeft op verzoek regelmatig contact met verschillende overheidsorganen, maatschappelijke organisaties en denktanks. Daarnaast investeert het WI veel in persoonlijke gesprekken met deskundigen en jong talent binnen de ChristenUnie. Jaarverslag Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 116

80 Communicatie Het WI hecht bijzonder aan deelname aan het maatschappelijke debat. Zijn bezinning vindt plaats in gesprek met mensen uit de achterban van de ChristenUnie en uit de samenleving. Soms gebeurt dat via een op een ontmoetingen, op expertmeetings of congressen, soms via de mail of social media. Dat ook de uitkomsten van haar bezinning zichtbaar en vindbaar zijn is voor het WI van belang. In 2017 heeft het WI voor het eerst geëxperimenteerd met live streaming van zijn bijeenkomsten via Facebook. Dit leidde tot vele views en positieve reacties. Er is met Frivista overleg geweest over de doorvertaling van de huisstijl van het tijdschrift Groen naar andere communicatie-uitingen van het WI. Communicatie in cijfers Boekpublicaties 3 5 Afleveringen Groen (DenkWijzer) 3 4 Wetenschappelijke artikelen 4 5 Opinieartikelen 6 13 Gastbiogs wi.christenunie.ni 7 4 Congressen 6 6 Gastoptredens 6 13 waarvan met live-stream - 3 Interviews en berichten bladen 11 9 Interviews radio 5 2 Nieuwsberichten op de website Digitale nieuwsbrieven 6 8 Volgers Facebookaccount Volgers Twitteraccount adressenbestand Oplage Groen Jaarverslag 2017 t Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 117

81 Jaarplan 2018 Voor 2018 zijn de belangrijkste voornemens van het WI: Afronding van het programma christelijk-sociaal Studie en congres gezinsbeleid (in voorbereiding, beoogde publicatiedatum eind 2018) Bijdrage aan bezinning op politieke beginselen - Voorstel nieuwe tekst kernprogramma ChristenUnie (presentatie heeft mei 2018 plaatsgevonden) - Katholiek-sociaal denken (afgerond, boekpublicatie juni 2018) - Niet-westerse denktradities, een samenwerking met de internationale zusterorganisatie Sallux (inmiddels opgestart, beoogde einddatum 2019) Start nieuw programma naar vraagstukken van globalisering - Openingsessay (in voorbereiding, beoogde publicatiedatum begin 2019) Vaste activiteiten: - Groenlezing (inmiddels uitgesproken door prof.dr. Beatrice de Graaf) - Vier themanummers van het tijdschrift Groen - Fellowscursus, Summer School - Verdere uitbouw inzet nieuwe media, zoals live-stream video (inmiddels is een youtube-kanaal gerealiseerd) - Onderhoud van de relatie met donateurs en werving nieuwe donateurs (gerealiseerd is een ambassadeur-actie) Begroting 2018 Inkomsten Uitgaven Rijkssubsidie Personeel Donateurs en leden BV Bijdrage kantoor ChristenUnie Projecten en publicaties Bijdrage BV aan Groeri Tijdschrift Groen Overig Overig Begroot resultaat Jaarverslag 2017 Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie 118

82 Pagina 1 van 9 AMERSFOORT MR. G. GROEN VAN PRINSTERERSTICHTING FINANCIEEL JAARRAPPORT 2017 VAN DE CHIIISTENUNIE CHAPPELIJK INSTITUUT

83 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 INHOUDSOPGAVE Balans per 31 december Staat van baten en lasten Grondslagen voor de waardering 5 Toelichting balans per 31 december Toelichting staat van baten en lasten Pagina 2 van 9

84 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 ACTIVA PASSIVA Reserve - Algemene Balans per 31 december 2017 VASTE ACTIVA EIGEN VERMOGEN Materiële vaste activa reserve VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Overige schulden Crediteuren Belastingen Vorderingen Reserve vakantiegeld- en dagen Debiteuren eindejaarsuitkering Rijkssubsidie Vooruitontvangen bedragen Overige vorderingen Overige schulden Liquide middelen Pagina 3 van 9

85 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag Staat van Baten en lasten 2017 Expl Begr Expi Expl.2017 Begr.2017 Expl.2016 BA TEN Giften en donaties Rijkssubsidie Bijdrage ChristenUnie Bijdrage Bestuurders Bijdrage BV studieblad Groen Overige verkopen Abonnementen Rentebaten LASTEN Personeelskosten Doorbelasting partijbureau (KVGR) Projecten Studieblad Groen (vh DenkWijzer) Donateursactie Studiekosten Giften en promotiekosten Accountantskosten Kantoorkosten Kosten curatorium Onttrekking reserves Onttrekking bestemmingsreserve Mutatie reserves Algemene Reserve Totaal Generaal Pagina 4 van 9

86 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 TOELICHTING ALGEMEEN Vergelijkende cijfers voorgaand boekjaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van vorig jaar. De vergelijkende cijfers van het voorgaande jaar zijn, waar nodig, slechts qua rubricering voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. De jaarrekening is opgesteld op basis van Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Cl kleine-organisaties-zonder-winststreven. De jaarrekening is opgesteld in Euro s. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING Algemeen Voorzover niet anders is vermeld zijn de activa, de voorzieningen en de schulden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen. En indien van toepassing bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden op lineaire basis berekend aan de hand van de geschatte economische levensduur van de activa. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd op inkoopprijs. Voor incourante voorraden is een bedrag gecorrigeerd op de voorraden. Vorderingen Handelsdebiteuren worden gewaardeerd op basis van nominale waarde minus een voorziening voor oninbaarheid. Deze voorziening wordt individueel bepaald. De vorderingen wegens contributies, abonnementen en donaties zijn gesteld op de te ontvangen gelden van leden, abonnees en donateurs, verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Deze voorziening is individueel bepaald. GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING De bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Winsten worden verantwoord als ze zijn gerealiseerd, verliezen als ze voorzienbaar zijn. Baten De baten betreffen de over het boekjaar toegekende subsidie en gefactureerde contributie opbrengsten. Opbrengsten wegens giften worden in aanmerking genomen in het jaar waarin ze ontvangen zijn. Alle andere baten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Lasten De lasten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Pagina 5 van 9

87 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER Voorraden Cadeaubonnen Boeken en publicaties Subsidie De nog te ontvangen subsidie over 2017 is als vordering opgenomen op de balans Overige vorderingen Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde kosten Rente SNS Bank en Rabobank Liquide middelen Kas Rabobank rekening-courant Rabobank spaarrekening SNSBankmeersparen Pagina 6 van 9

88 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER Algemene reserve Saldo per 1 januari Resultaatverdeling Saldo per 31 december Overige kortlopende schulden Accountantscontrole Rekeningcourant ChristenUnie 357 Overige schulden Er zijn geen afzonderlijke schulden van of meer. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN De stichting heeft een overeenkomst gesloten met de ChristenUnie tot verrekening van voor gemene rekening gemaakte kosten alsmede een Koepelovereenkomst. De stichting heeft zich verplicht tot het betalen van in Voor 2018 wordt een bedrag van verwacht, In deze overeenkomst is mede begrepen de contributie-inning en de volledige financiële en ledenadministratie. Ook wordt een evenredig deel van de huur-, huisvestings-, en bureaukosten doorbelast. De Mr. G. Groen van Prinsterer stichting maakt kosten voor haar wetenschappelijke projecten. De ChristenUnie draagt hier aan bij (in lijn met haar eigen statutaire doelstelling) middels een donatie over het jaar 2017 van Voor 2018 tot en met 2021 is een bedrag van overeengekomen. De Mr. G. Groen van Prinsterer stichting is overeengekomen met de Bestuurdersvereniging, dat voor de leden van de Bestuurdersvereniging een bijdrage wordt betaald van 36 per jaar. Daarnaast betaalt de Bestuurdersvereniging jaarlijks een bijdrage van inzake vergoeding voor de kosten van Groen. Pagina 7 van 9

89 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEREKENING 2017 BATEN Giften en donaties Donateursbijdrage boekjaar Giften In het boekjaar 2017 is er géén gever geweest van wie bijdragen zijn ontvangen van in totaal of meer. Rijkssubsidie Ontvangen subsidie Ontvangen subsidie voorgaand jaren Te ontvangen subsidie boekjaar Subsidie ministerie BZK Jaarlijks ontvangt de stichting subsidie op basis van de Wet Financiering Politieke Partijen (WFPP). De subsidie wordt toegekend in de vorm van (a) een bedrag per zetel in de Tweede Kamer, (b) een basisbedrag. In februari van het jaar wordt een voorschot van 80% van het maxima aan te vragen bedrag uitgekeerd en in november van het volgend jaar volgt de afrekening. De subsdie wordt toegekend aan wetenschappelijk instituten die door een politieke partij zijn aangewezen. De vereniging ChristenUnie heeft de Mr. G. Groen van Prinstererstichting aangewezen als haar Wetenschappelijk Instituut in de zin van de WFPP. LASTEN Personeelskosten Lonen en salarissen Vakantiegeld/vakantiedagen Sociale lasten Pensioenlasten Kosten vrije ruimte Reiskosten WIA verzekering Werving en selectie Kosten vrijwilligers Doorbelaste personeelskosten Ontvangen uitkeringen ziektewet/uwv/verzekeraar Overige personeelskosten Het gemiddeld aantal medewerkers (FTE) over het boekjaar: 3,9 3,3 Pagina 8 van 9

90 Mr. G. Groen van Prinstererstichting Financieel jaarverslag 2017 TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEREKENING Kantoorkosten Bankkosten Drukwerk Kantinekosten Overige kantoorkosten Projecten Kosten congres Christen en politiek Project katholiek-sociaal Project veiligheid Debatten Groen Waardevol leven - 76 Bijstand Coöperatiemaatschappij 20 Fellows Opunie 217 Groen van Prinstererlezing Ondernemers Kerndocumenten Migratie Wonen Overigen Studieblad Groen Drukkosten Portokosten Opmaak en overige kosten Studiekosten Studiekosten Kosten externe bijeenkomsten Boeken Abonnementen Giften en promotiekosten Advertentiekosten Overige promotiekosten Giften & sponsoring Pagina 9 van 9

91 het de 750 ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT Mr. G. Groen van Prinsterer Stichting Postbus AK AMERSFOORT CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Mr. G. Groen van Prinsterer Stichting Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2017 van Mr. G. Groen van Prinsterer Stichting gecontroleerd. Naar ons oordeel geeft de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Mr. G. Groen van Prinsterer Stichting per 31 december 2017 en van het resultaat over 2017 in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties-zonder winststreven. De jaarrekening bestaat uit: 1. de balans per 31 december 2017 met een balanstotaal van ; 2. de staat van baten en Lasten over 2017 met een resultaat van (tekort); en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening. Wij zijn onafhankelijk van Mr. G. Groen van Prinsterer Stiching zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit: bestuursverslag; overige gegevens. Correspondentie Postbus CD Alphen aan den Rijn Ç IBAN NL71 INGB KvK

92 WI ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT -2- Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat en alle informatie bevat die op grond van de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven vereist is. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ -RichtLij n Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-RichtLijn Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de stichting in staat is om haar werkzaamheden in coritinuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de stichting te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheden voor de con trole van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring. Was getekend te Sliedrecht, 15juni WITh accountants B.V. BijLagen.

93 het het het het het het ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT Bijlage bij onze controleverklaring over de jaarrekening 2017 van Mr. G. Groen van Pnnsterer Stichting Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: identificeren en inschatten van de risico s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te Leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting; evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evatueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. ALs de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe Leiden dat een stichting haar continuïteit niet Langer kan handhaven; evatueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

94

95 JAARVERSLAG PERSPECTIEF 17 18

96 Voorwoord Op het moment van schrijven is net bekend geworden dat oud landelijk voorzitter van PerspectieF Maarten van Ooijen wordt voorgedragen als wethouder in de gemeente Utrecht. Een bijzonder moment voor onze hele organisatie. Het is aan de politieke werkwijze van Maarten zelf te danken dat hij het vertrouwen van de coalitie heeft ontvangen. Tegelijkertijd voel ik me ontzettend trots en hebben we straks niet alleen tientallen PerspectieF raadsleden in onze vereniging zitten, maar ook een wethouder in de vierde stad van Nederland. Het typeert PerspectieF. Een vereniging waar 1500 jongeren zich willen inzetten voor een betere en mooiere samenleving. We zijn geen actievoerders, geen roeptoeters. We zijn geen brallende studenten, of carrière politici. We willen er zijn voor de ander. We willen onze talenten gebruiken voor hen die dat zelf niet kunnen. We willen influencers zijn, pioniers. We willen ambitieus zijn en zaken verbeteren, maar accepteren geen verdeeldheid. We kijken niet eerst naar onszelf, maar vertrouwen eerst op onze Hemelse Vader. We willen zijn zoals Maarten en zo veel andere PerspectieF ers al jaren doen: impact hebben op de onderwerpen die er echt toe doen. Voor ons bestuur komt er straks een einde aan een fantastische periode. Maar gelukkig houdt het bij ons niet op. Er staan opnieuw weer fantastische mensen klaar die hun idealen willen verwezenlijken met PerspectieF. Voor mij persoonlijk komt er een eind aan meer dan 6 jaar PerspectieF, waarvan twee jaar bestuur en twee jaar voorzitterschap. Ook vanaf deze plek wil ik iedereen enorm bedanken die zich in die periode heeft ingezet voor onze prachtige Organisatie, en waarmee ik mocht samenwerken. Blijf impact hebben in deze wereld! Namens het hele bestuur van PerspectieF, Jarin van der Zande Voorzitter 2

97 Inhoudsopgave Voorwoord.2 Mission Statement 5 Politiek 6 Projectgroepen & Speerpunten 6 Politieke Training 7 Internationaal 7 Denktank 7 Lokaal 9 Gemeenteraadsverkiezin gen 9 Overige activiteiten 10 Organisatie 11 Jaarplanning en activiteiten 11 Maatschappelijke actie(s) 12 Leden werving 13 Financieel jaarverslag 14 Woord van de Penningmeester 14 Begrotingen 14 Verloop inkomsten en uitgaven 14 Inkomsten 14 Uitgaven 15 Begroting Algemene reserve 16 Activiteiten 16 Secretariaat 17 Leden 17 Nieuws brieven 17 Promotiemateriaal 17 Aanpassing brieven Communicatie 19 Gemeenteraadsverkiezingen 19 Social media 19 Externe en interne communicatie 19 3

98 Media. 19 Bijlage 1 - Samenstelling van het bestuur Bijlage 2 Begroting ç 4

99 geluid Mission Statement Impact in de politiek, door christelijke jongeren. Dat is onze missie. Waarom? Omdat jonge christenen een verschil kunnen maken in de Nederlandse politiek! Jongeren hebben zeer relevante ideeën, laten een enorme gedrevenheid en enthousiasme zien en zijn de nieuwe generatie politici. Daarom zetten wij als christelijke jongeren ons in voor impact in de politiek. Wij leggen ons niet neer bij de status quo, maar willen verandering en vernieuwing. Wij willen impact in de politiek. Hoe? 1. Geluid met impact. Door politieke acties brengen we onze speerpunten en standpunten onder de aandacht en zetten we een uniek jongeren - neer. 2. Activiteiten met impact. Door politieke activiteiten te organiseren, leiden we jongeren op, maken jongeren kennis met politieke thema s en betrekken we andere jongeren bij de politiek. 3. Lokale jongeren met impact. Door onze jongerenambassadeurs blijven we continue werken aan verjonging van de ChristenUnie op lokaal niveau. 5

100 Politiek PerspectieF zet zich in voor drie om deze op de politieke agenda te alswel op maatschappelijk niveau hier voor te vragen. Dit in teken van de Prestatiedruk, Duurzaamheid en Techniek & Onderwijs. Deze zijn door de leden gekozen tijdens de jaarlijkse Focusdag en ten uitvoer via zetten, speerpunten projectgroe pen. ieder jaar speerpunten aandacht thema s worden onder meer jaar staat speerpunten het gebracht Activiteiten binnen de portefeuille Politiek dienen doelen. Zo worden aan de ene kant de van de politiek maar is het tegelijkertijd een middel om onze leden politieke kennis en aan te leren en zo zichzelf ontwikkelen. Hieronder volgt een verslag van de belangrijkste van het afgelopen seizoen. bepaalde thema s onder Projectgroepen & Op een waarna een zestal in het teken van Speerpunten brainstormavond andere speerpunten aandacht vaardigheden gebeurtenissen meerdere gebracht, konden leden input leveren over de politieke thema s die zij belangrijk vonden, op de Focusdag gepresenteerd werden. Deze Focusdag stond als een van de van gekozen werd. De die gekozen werden waren Prestatiedruk en Techniek & Onderwijs. potentiële speerpunten duurzaamheid, dat speerpunten te het jaar Tijdens de Kick-off in Groningen werd het politieke Een kwam met ons nadenken over en de aanwezigen gingen aan de slag met een casus rondom Techniek & Onderwijs. Daarnaast verzorgde een kamerlid van de ChristenUnie een workshop rondom om de aanwezigen politieke bij die van pas konden komen tijdens de het onderwerp Prestatiedruk campagnevoeren campagneperiode. jaar afgetrapt. vaardigheden spreker te brengen Op Prinsjesdag wij op wijze ons koffertje met aan de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Via drie en een speech gevraagd voor de thema s. Deze dag waren we ook aanwezig bij het ProDemos PJO-debat. aandacht De hebben Projectgroepen Prestatiedruk traditionele voorwerpen speerpunten aangeboden twee hebben we bij de politici & Duurzaamheid gingen in van gemaakt. Via verschillende activiteiten en initiatieven werd en gevraagd voor deze thema s. gebrainstormd werd en plannen werden wordt aandacht oktober start met een weekend, waarin Prestatiedruk Op partijcongres van de ChristenUnie in 2017 is gevraagd middels een motie voor waarbij de koppeling werd de maatschappelijke diensttijd. Na een pre-advies van landelijke werd de motie toch door de aanwezige leden op het congres. Hierna is er Eppo Bruins aan dit in de Tweede Kamer, zoals tijdens de plenaire van de begroting Onderwijs, Cultuur en Ook we partijen het belang van dit bijvoorbeeld de aanwezigheid bij een van Verus. Daarnaast is er intern een onderzoek naar PerspectieF ers. het prestatiedruk, negatief Wetenschap. door gedaan het bestuur november gemaakt met door onder meer behandeling hebben met andere rondetafelgesprek Prestatiedruk onder aandacht aangenomen aandacht thema aangekaart, onderwerp besteedt Duurzaamheid De Duurzaamheid aan verschillende en kamerlid Carla Dik geïnterviewd. Er zijn verschillende artikelen geschreven, zowel voor de website, sociale media en de PerspeX. Ook de bij aan een rondom voedselverspilling en zijn zij betrokken bij de DOPJ (Duurzaamheidsoverleg Politieke jongeren). Projectgroep het heeft onder andere bezoeken gebracht draagt projectgroep evenement wethouders 6

101 Techniek & Onderwijs De projectgroep Techniek & Onderwijs ging later in het jaar van start, vanaf het moment dat er voldoende bezetting was. Er is veel aandacht besteed aan het belang van Techniek binnen de Organisatie en de projectgroep is bezig dit naar buiten te brengen rondom het onderwerp Actie-Reactie. Tijdens het ledenweekend in april hebben de projectgroepen een bijdrage geleverd door, samen met het bestuurslid politiek, sprekers en discussiemomenten te organiseren. Politieke Training De Politieke Training geeft een geselecteerde groep van twaalf PerspectieF ers de mogelijkheid zich te ontwikkelingen in politieke vaardigheden. Tijdens een startdag en zes avonden kwamen verschillende experts langs die de deelnemers zowel theoretische kennis overbrachten als via casussen aan de slag lieten gaan. De verschillende onderwerpen waren de christelijk-sociale traditie, argumenteren & debat, lobbyen, actievoeren & campagne, schrijven & opinie, politiek & media en spreken & debatteren. Naast de avonden kregen de trainees een coach toegewezen waarmee ze ook de praktijk van het politieke domein konden verkennen. Internationaal Het Internationaal Secretariaat heeft zich dit jaar ontwikkeld door onder leiding van de internationaal secretaris met een team enthousiastelingen aan de slag te gaan. Dit jaar worden onder andere voorbereidingen getroffen voor de Europese Verkiezïngen van 2019, door na te denken over de visie van PerspectieF op Europa. PerspectieF Internationaal organiseerde dit jaar in samenwerking met PerspectieF Rotterdam een excursie naar Brussel, waarbij aangesloten werd bij de gemeenteraadsverkiezingen om te laten zien wat Brussel doet voor jouw gemeente. Daarnaast wordt een extra evenement bezocht, namelijk het European Youth Event in Straatsburg. Ook zijn leden van dit team betrokken bij de Organisatie van de Nacht van Europa. Dit jaar is ervoor gekozen om aan te sluiten bij het speerpunt Duurzaamheid. Dit uitte zich voornamelijk door aandacht te vragen voor dit thema binnen ECPYouth, de overkoepelende Europese jongerenorganisatie van ECPM. Daarnaast is belangrijke output van het Internationaal Secretariaat de organisatie van het Israël congres in april. Nadat de Denktank vorig jaar zich georiënteerd heeft op het belang van de Organisatie van dit congres, zijn dit jaar de stappen gezet om dit te bewerkstelligen. Naast de aanwezigheid van vijf sprekers die hun visie gaven op het thema Recht doen aan Israël en de Palestijnse gebieden, gingen Joël Voordewind en Wouter Beekers met elkaar in debat. Denktank De Denktank is in ontwikkeling. Na het vertrek van de vorige voorzitter en het vertrek van een aantal leden heeft de Denktank lange tijd redelijk stilgestaan. Momenteel zijn we bezig met het herorganiseren van de denktank. De denktank heeft aan het begin van het jaar onder andere meegedacht over onze visie op het regeerakkoord en het indienen van moties op het partijcongres van de ChristenUnie. Ook dragen leden met hun expertise bij aan rondetafelgesprekken of werkbezoeken. 7

102 Anders In combinatie met de ChristenUnie vond in oktober het tweede Jasje Dasje-evenement in de Tweede Kamer. Bestuursleden van christelijke studentenverenigingen konden in gesprek met Eppo Bruins en Gert-Jan Segers en PerspectieF verzorgde drie workshops over het hoger onderwijs. In december heeft PerspectieF aandacht gevraagd voor Eerlijke Kleding. Dit via een actie in Utrecht bij een kledingmarkt en door het schrijven van een inhoudelijk artikel dat gepubliceerd is in het Nederlands Dagblad. 8

103 Hier Lokaal Dit jaarverslag wordt precies een maand na 21 maart geschreven. Die dag vormde het eindpunt van een spannende periode vol met campagnevoeren, debatten, flyers uitdelen en standjes bemannen. Want voor Lokaa was toch vooral het jaar waarin de gemeenteraadsverkiezingen een hoofdrol had. In dit jaarverslag staat een uitwerking van de verschillende activiteiten die hiermee verband hielden, maar er is ook aandacht voor de andere ontwikkelingen van het afgelopen jaar. Gemeenteraadsverkiezingen Zoals hierboven al beschreven is, stond dit jaar voor een groot deel in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen. Vanuit het landelijk bestuur is er vooral ingezet op de ondersteuning van de jongeren die op welke wijze dan ook betrokken waren bij de verkiezingen. Dit konden jongeren zijn die op de kandidatenlijst stonden, die deelnamen aan een campagneteam of die projectmatig meehielpen bij de lokale ChristenUnie-afdeling. Deze ondersteuning kreeg op de volgende manieren vorm: - Jongerenvariant verkiezingsprogramma. Voor de zomer van 2017 was er in samenwerking met de ChristenUnie een jongerenvariant van het ChristenUnie-verkiezingsprogramma opgesteld. Jongeren die betrokken waren bij de verkiezingen konden dit programma aanvragen en zo geïnspireerd worden om verkiezingspunten voor de persoonlijke campagne op te stellen. Dit programma is in de herfst en winter ongeveer twintig keer aangevraagd. - Campagnekernteam. Aan het einde van het vorige seizoen was er al een team gevormd met een aantal ervaren PerspectieF ers. Dit team heeft de grote lijnen voor de campagne geschetst en zich ingezet om de PerspectieF ers die lokaal betrokken waren bij de verkiezingen te ondersteunen. Naast de begeleiding van lokale PerspectieF ers had het team als doel om een handboek op te stellen over effectief campagne voeren vanuit PerspectieF. Op het moment van schrijven van dit jaarverslag, is het handboek in ontwikkeling. Het doel is om dit handboek dit jaar af te ronden en volgend jaar uit te breiden met de Provinciale Staten en waterschapsverkiezingen. - Centrale activiteiten. In de maanden voor de verkiezingen zijn er enkele centrale activiteiten geweest ter ondersteuning van de campagne. Er is bijvoorbeeld een thema-avond geweest over zelfprofilering tijdens de campagne. Tijdens deze avond kregen de jongeren informatie over manieren om zichzelf te presenteren tijdens de campagne en konden zij vragen stellen en met elkaar in gesprek over dit thema. - Verkiezingsfestival. Een andere grote centrale activiteit was het Verkiezingsfestival. Op dit festival werden enkele tientallen jongeren eerst geïnspireerd door een speech van Gert-Jan Segers met als thema Hineni ben ik. Na een goede lunch konden ze aan de hand van praktische workshops handvatten ontvangen voor het voeren van hun campagne. Er was bijvoorbeeld aandacht voor omgang met de media, je persoonlijke netwerk ontdekken en social media optimaal inzetten. Daarnaast bestond er de mogelijkheid tot het nemen van een professionele foto en een persoonlijk campagnefilmpje. - Online campagne.ten slotte was er de online campagne. Het doel van deze campagne was om mensen bewustte rnakenvan degrote hoeveeljonge kandidaten ente laten zien datdezejonge kandidaten serieus genomen moeten worden. Er was bijvoorbeeld een digitale kaart van Nederland met daarin alle jonge kandidaten per gemeente en er was een vijftal korte verhalen van jonge kandidaten waarin ze hun droom voor hun gemeente deelden ter inspiratie. - PerspectieF lokaal. De lokale afdelingen en jongerenambassadeurs hebben ook niet stil gezeten deze campagne. Hoewel de afdelingen en jongerenambassadeurs zoveel mogelijk op eigen initiatief handelden, was er de mogelijkheid tot begeleiding. De meeste lokale afdelingen hebben goede contacten gehad met het lokale campagneteam van de ChristenUnie en konden 9

104 bijvoorbeeld een jonge kandidaat extra in het zonnetje zetten. De meeste jongerenambassadeurs stonden zelf op de kandidatenlijst en hebben vanuit die positie meegedaan aan de campagne. Een speciale groep die nog vermelding verdient, zijn de Smaakmakers. Zij konden gebruik maken van de kennis van het campagnekernteam en ze zijn voor alle centrale activiteiten meerdere malen uitgenodigd. Een groot deel van de Smaakmakers stonden uiteindelijk op kandidatenlijsten of hebben deelgenomen aan de plaatselijke campagnes. Naast het organiseren van eigen activiteiten, was er deze verkiezing geregeld contact met het campagneteam van de ChristenUnie. Het bestuurslid Lokaal was zeer regelmatig aanwezig bij de wekelijke campagne-overleggen waardoor zij op de hoogte was van de campagne-activiteiten van de ChristenUnie. Daarnaast heeft er enkele keren in de campagnenieuwsbrief voor afdelingen de oproep gestaan om jongeren te betrekken bij de campagne waarbij afdelingen de hulp konden inroepen van het bestuurslid Lokaal. Het resultaat van de campagne is dat er op dit moment achttien jonge gemeenteraadsleden zijn geïnstalleerd met daarnaast vele jonge burgerraadsleden. De komende tijd zal PerspectieF deze jonge raadsleden bijstaan door bijvoorbeeld de onderlinge netwerken te versterken. Overige activiteiten Naast de vele activiteiten voor de gemeenteraadsverkiezingen, zijn er op lokaal niveau nog verschillende andere activiteiten geweest. Zoals beschreven in het Jaarplan, was de algemene inzet dit jaar om de interne netwerken te versterken, Om dit te bereiken zijn er de volgende acties ondernomen. - Afdelingshoofdenvergaderingen. Afgelopen jaar zijn er twee afdelingshoofdenvergaderingen geweest waarbij de afdelingshoofden van de afdelingen welkom waren om elkaar te leren kennen, te praten over hun lokale situatie en om informatie uit te wisselen. Hoewel op beide vergaderingen helaas niet iedereen altijd kon, vonden de aanwezige afdelingshoofden de avonden waardevol. Zo konden ze van elkaar leren en samen plannen smeden voor de toekomst. Deze vergaderingen zullen daarom volgend jaar wederom gehouden worden. - Regioborrels. Halverwege het jaar zijn er twee regioborrels geweest voor alle mensen die lokaal actief waren. Deze regioborrels vonden in dezelfde week plaats waarbij de ene borrel in Den Haag en de andere in Zwolle was. Hoewel de aanwezige borrelaars het gezellig vonden, was er vrij weinig animo bij beide avonden. Vanwege de lage opkomst en het lange reizen voor sommige aanwezigen, zullen deze borrels in de huidige vorm geen doorgang vinden volgend jaar. - Maatschappelijke acties. In samenwerking met het bestuurslid Organisatie hebben enkele afdelingen maatschappelijke acties gedaan. Hierbij kan gedacht worden aan je inzetten voor de medemens rondom Blue Monday of Valentijnsdag. Deze acties werden door de deelnemende afdelingen als zinvol beschouwd en kunnen dus volgend jaar herhaald worden. Hierbij is het wel belangrijk dat de afdelingen op eigen initiatief deelnemen aan een actie, want op die manier wordt het hun actie en halen ze er zelf het meeste uit. - Contacten lokale afdelingen ChristenUnie. Dit jaar zijn er ook verschillende contacten geweest met lokale afdelingen van de ChristenUnie over het betrekken van jongeren bij hun activiteiten naast de campagnes. Deze contacten konden zowel telefonisch zijn, maar ook fuce-to-face door af te reizen naar afdelingen. - Smaakmakers provincie. Dit jaarverslag wordt met een korte vooruitblik naar volgend jaar afgesloten. In 2019 zijn er namelijk de verkiezingen voor de Provinciale Staten waaraan (hopelijk) ook PerspectieF ers zullen deelnemen. De jongeren die zich hebben opgegeven voor Smaakmakers Provincie hebben afgelopen jaar weinig aandacht gehad aangezien het zwaartepunt op de gemeenteraadsverkiezingen lag. Hier komt volgend jaar verandering in, aangezien het dan hun jaar zal zijn. 10

105 Organisatie PerspectieF heeft qua activiteiten een energiek jaar gehad waarin activiteiten uitgebreid zijn en nieuwe activiteiten zijn georganiseerd. Tijdens deze activiteiten werd gezocht naar politieke diepgang met ruimte voor persoonlijke gesprekken. Er was een juiste balans tussen inhoud en gezelligheid en er was ruimte voor bekende en nieuwe gezichten. Jaarplanning en activiteiten Aan de start van dit seizoen is een jaarplanning opgesteld waardoor leden alle data konden reserveren in hun agenda. Deze is in september richting de leden gecommuniceerd via de mail en onze website. Hier zijn veel positieve reacties op gekomen. Er zijn dit jaar weer vele activiteiten georganiseerd waarbij het ene een extra toevoeging heeft gekregen en het andere is georganiseerd zoals het al meerdere jaren is gebeurd. Hieronder volgt een korte opsomming van dit jaar: Kick-Off: We hebben dit seizoen afgetrapt in de Puddingfabriek in Groningen. Opdeze dag is het jaarbeleid van het bestuur gepresenteerd, is er een ALV gehouden en zijn er diverse sprekers geweest. Daarna was er ruimte voor een gezellige borrel! Startweekend projectgroepen: De projectgroepen duurzaamheid en prestatiedruk zijn in oktober gestart door gezamenlijk op weekend te gaan. Er was ruimte voor kennismaking, ontspanning, brainstormen en doelen stellen voor het nieuwe jaar. Politieke training: In oktober is de politieke training gestart met twaalf enthousiaste deelnemers. De groep is een hechte groep geworden waarin zeer veel ruimte was voor groei en waar oprechte feedback en complimenten gegeven werden. 11

106 Nieuwjaarsborrel: In januari we een nieuwjaarsborrel gehad in de te Amersfoort. Deze avond was vergelijkbaar met eerdere jaren, simpelweg we zijn over de locatie en de gezelligheid. Verkiezingsfestival: Nieuw dit was verkiezingsfestival, door Elsbeth en van PerspectieF. In Kruispunt in Amersfoort we een dag gehad met veel workshops en mogelijkheden voor jonge om praktisch aan de slag gaan. Welkom-bij-PerspectieF-avonden: Er zijn dit drie avonden die elke keer op een dag in de week vielen om het voor veel verschillende nieuwe leden mogelijk te maken om avond te bezoeken. Tijdens deze avonden we gezellig met nieuwe leden en hen leren kennen. Excursie Brussel: In februari zijn we op excursie Brussel gegaan. We dit geweldig kunnen koppelen aan de door langs gaan bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten en een rondleiding te krijgen in lokale stadhuis. Daarnaast we natuurlijk Europees en én vlaamse friet gegeten! Leiderschapstraining: In zijn we twaalf de leiderschapstraining. Er is dit gekozen voor van de trainingen in een korte periode, met de avonden op elkaar, zodat leden aan beide trainingen deel kunnen In de praktijk zijn er leden die aan beide trainingen deze beslissing. Excursie Den Haag: In april zijn we op excursie Den Haag Naast de gebruikelijke lunch met een kamerlid (Eppo Bruins) en een rondleiding, we dit ook het stadhuis van Den Haag bezocht. Anil Kumar kon ons hier veel vertellen over de lokale politiek en een mooie koppeling maken de Landelijk Ledenweekend: We een goed in Nijkerk gehad. Er was ruimte voor sprekers, sportivïteit, een pubquiz, een marshmallows, een gezellig kampvuur, speciaal biertjes, een gesprekken en gezelligheid! PJO-parlement: Voor PJO-parlement we een fractie van 15 leden gevuld. Tijdens een in mei! Focusdag: We zullen dit afsluiten met een focusdag in de Nieuwe Poort in Rotterdam. De PerspectieF-afdeling Rotterdam is het afgelopen actief en de verdiend om gezamenlijk de focusdag te De Nieuwe Poort is een erg mooie locatie met meerdere zalen waar we en veel leden kunnen ontvangen! Cbservant tevreden campagneteam nemen. andere een het te waardoor we blij zijn met goede het hebben jaar het het jaar drukbezochte naar gemeenteraadsverkiezingen Parlement maart jaar bewust dichter inderdaad meerdere met hebben het bedacht hebben omdat het inspirerende gemeenteraadskandidaten georganiseerd hebben te hebben gegeten het museum met deelnemers gestart met het organiseren naar ontzettend bezocht hebben geweest. gemeenteraadsverkiezingen. bezocht ledenweekend barbecue, documentaire, goede hebben goede voorbereidingsavond worden zij klaargestoomd voor het jaar sprekers organiseren. ontzettend gepast jaar evenement geweest hebben deelnemen, hebben eer Maatschappelijke actie(s) Christen zijn in de maatschappij hoeft niet enkel gericht zijn op de politiek. Daarom wilden we dit of er animo is voor van acties. Hiermee zouden we onze kunnen helpen en iets van Gods liefde laten zien. Daarnaast zou een positief bijkomend kunnen onze bekendheid zou worden. onderzoeken medemens effect hebben dat het uitvoeren vergroot te maatschappelijke Samen met verschillende leden is er een zijn er veel ideeën en een aantal uitgevoerd. Zo is op Blue Monday, de meest dag van het jaar een actie waarbij lokale afdelingen in samenwerking stichting de uit de mouwen staken voor hun Dit om Blue Monday iets vrolijker te maken voor hen. Daarnaast is er in Groningen een actie PerspectieF ers gingen bowlen kansarme via stichting Kopland. Op Valentijnsdag konden PerspectieF ers in Rotterdam een Valentijnsdag voor jong en oud, jonge gekoppeld aan voor een leuke middagactiviteit. Wij een leuk initiatief om laten zien waardevol zijn. zijn we nog bezig om een leuke activiteit te in samenwerking met de werkgroep prestatiedruk. georganiseerd meedoen met ouderen dat ouderen jongeren er medemensen. Momenteel brainstormsessie gehouden, depressieve met georganiseerd waarop vonden het waarop ontzettend het mensen Present bedacht handen werden te organiseren jaar met 12

107 We hebben bij alle activiteiten gemerkt dat eigenaarschap erg belangrijk is voor het succesvol maken van een evenement. Zo verschilde het animo aanzienlijk bij een landelijk georganiseerde activiteit dan bij een activiteit georganiseerd door een afdeling zelf. Het is goed om dit mee te nemen; maatschappelijke acties hoeven niet geforceerd te worden, maar moeten echt vanuit de vereniging zelf ontstaan. Ledenwerving Er heerste al langere tijd de vraag of we het rendement van standwerk op evenementen voldoende vinden. Er wordt veel van leden gevraagd qua tijdsinvestering, maar de aantallen geworven leden vallen vaak tegen. We wilden het afgelopen jaar dan ook bewust nadenken over welke stand de moeite waard zouden zijn. Daarnaast wilden we zoeken naar combinaties met te organiseren activiteiten met bijvoorbeeld een kamerlid. Hierdoor zouden we niet willekeurig flyers hoeven uit te delen, maar gericht geïnteresseerde jongeren naar ons toe trekken. Om deze leden iets moois aan te kunnen bieden zijn er nieuwe flyers ontworpen. Het ontwerp is tevens gebruikt voor promotie in almanakken, het dabar seizoensboek en een boek van het CMF Congres. Het is dit jaar gelukt om op twee evenement een plekje voor een kamerlid te regelen. Zo is Tweede Kamerlid Eppo Bruins langs geweest op het landelijke Ichthus-evenement in Utrecht en hebben we een programma van een uur op het jongerenterrein van opwekking weten te bemachtigen. In Utrecht werd Eppo geïnterviewd in een College Tour-setting en volgens de afdeling in Utrecht is het zeker voor herhaling vatbaar. Op opwekking zal Eppo beginnen met eenzelfde College Tour-setting en daarna zullen we middels een catchbox stellingen behandelen. De aanwezige jongeren kunnen deze blauwe bal met microfoon erin rondgooien en hierdoor is er veel interactie mogelijk. Dit jaar hebben we social media actiever ingezet voor ledenwerving. Zo hebben we meerdere vlogs gedeeld welke we hebben gepromoot via facebook. We zien dat dit zorgt voor een groot bereik en dat er veel nieuwe mensen onze facebook-pagina liken en volgen. Al met al hebben we in april al meer dan 250 leden mogen verwelkom dit seizoen. We zijn hier erg tevreden over en hopen natuurlijk dat dit aantal blijft groeien. 13

108 Financieel jaarverslag Woord van de Penningmeester In dit jaarverslag wordt de periode 1 januarï 2017 tot juni 2018 besproken. PerspectieF hanteert voor de begroting de kalender jaren aan. Gezien dit wenselijk is voor de (financiële) partners van PerspectieF. Echter heeft dit dus gevolgen voor de verantwoording van de andere bestuurszaken die per studie jaar lopen. In dit jaarverslag zullen de financiële keuzes van het bestuur besproken worden, voor de financiële jaar cijfers wordt u verwezen naar de financiële jaarstukken, welke ook op de website van PerspectieF te raadplegen zijn. Begrotingen Het jaar 2017 is afgesloten met een tekort van euro. Dit tekort is onttrokken uit de eigen reserve van PerspectieF, waarmee de eigen reserve in 2018 neer komt op een bedrag van Het boek jaar 2017 was al begroot met een tekort, zeker na het grote positief resultaat van 2016, maar toch is het tekort groter uitgevallen dan in eerste instantie verwacht werd. Daarnaast is een groot deel van het tekort te verklaren door de uitgaven die gedaan zijn in aanloop van de Tweede Kamer verkiezingen in maart Door het verlies in 2017 is er voor de begroting van 2018 ruimer begroot, waardoor er een realistischer beeld geschetst wordt voor de te verwachten uitgaven. Verloop inkomsten en uitgaven Inkomsten Uitgaven Reserve dbh Inkomsten Door de inkomsten over de jaren te zien, zien we dat de inkomsten van PerspectieF teruglopen. Dit is grotendeels te verklaren door de teruglopende subsidies van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Dit is een van de grootste inkomsten bronnen van PerspectieF. De verwachting is ook dat voor 2018 een de subsidie van BZK zal verminderen. Dit heeft alles te maken met de groei van het aantal politieke jongeren organisaties, en de grote groei van subsidiabele leden die deze jonge organisaties door maken. Niet alleen PerspectieF ziet haar subsidie verminderen, door de jaren heen, ook andere PJO s signaleren dit in verschillende maten. 14

109 - Hogere - Tweede Uitgaven De uitgaven van PerspectieF fluctueren erg door de jaren heen. Dit is deels te verklaren door de cycli van verkiezingen, de piek van 2015 is te verklaren door de grote uitgaven omtrent het 15-jarige jubileum. De grote uitgaven van 2017 hebben geleid tot een vermindering in de reserves van PerspectieF. De grote uitgaven in 2017 zijn grotendeels te verklaren door een aantal punten. - Hogere uitgaven op de Algemene Leden Vergaderingen (Focusdag en Kick-off) om te zorgen dat het bestuur op deze dagen kan investeren in de aanwezige leden, in plaats van de Organisatie waarmee deze dagen gepaard gaan. uitgaven aan politieke acties dan in eerste instantie begroot. Door de directe impact van politieke acties, is deze overschrijding geaccepteerd. Kamer verkiezingen van maart Alle kosten die PerspectieF gemaakt heeft in de periode in aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen van 2017 hebben gezorgd voor een grotere kosten post op de begroting. Waar deze uitgaven wel geresulteerd hebben in een groei van ledenaantal en een jongeren campagne waar met tevredenheid op terugge keken word. Begroting 2018 Contributies 14,310 14,748 17,000 16,106 Overheidssubsidie 43,000 44,730 42,000 50,413 Donateurs&Giften 7,500 1,400 3,000 9,141 Abonnementen Perspex Advertenties Diverse baten 2,500 1,445 3,500 3,257 Totaal 68,250 62,781 66,500 79,882 Resultaat -4,750-8,058-1,750 22,366 F iasten 2018 VerwachtÔ17 Boti12ô1TReiisatie iôï6 Politiek Lokaal Activiteiten Verkiezingen Ondersteunend Communicatie KVGR Bestuurskosten Secretariaat 6,500 4,000 13,350 5,500 2,950 9,300 22,000 9, ,507 2,000 14,892 5,155 4,416 7,499 22,000 9, ,000 4,000 9,500 3,750 4,500 10,700 21,000 7, ,596 2,093 8,802 5,318 6,541 20,398 8, Totaal 73,000 70,839 68,250 57,516 15

110 Voor de begroting van 2018 is er voor gekozen om meer geld te reserveren voor de verkiezingen. Welke ook aan specifieke activiteiten voor de gemeenteraadsverkiezingen gekoppeld zijn. Daarnaast is er voor gekozen om de uitgaven voor activiteiten hoger te begroten, met de ervaringen vanuit 2017 waar het begrote bedrag niet afdoende bleek te zijn. De grote posten als Lokaal en PerspectieF zijn ongeveer gelijk gebleven, juist ook omdat er voldoende geld beschikbaar moet zijn om (lokale) politieke activiteiten te blijven stimuleren. Algemene reserve Het afgelopen jaar is er voor gekozen om in te teren op de algemene reserve van PerspectieF. Door verkiezingen en de relatief grote algemene reserve, is er gekozen om te investeren in PerspectieF. In 2018 hebben we het belang van investeren in promoties, activiteiten en de gemeenteraadsverkiezingen belangrijk geacht voor de vereniging. Deze prioriteiten hebben keuzes met betrekking tot de begroting en daarmee de algemene reserve tot gevolg. Wetende dat de algemene reserve ( ) groot is ten opzichte van de jaarlijkse begroting ( ), namelijk ruim 100%. Na 2018 zal dit wel weer iets minder worden, verwachting is dan dat de algemene reserve zal dalen, wat in 2019 door het gebrek aan verkiezingen ook zal gelden voor de jaarlijkse uitgaven. Activiteiten Twee activiteiten in deze periode behoeven extra verklaring. Daarnaast deze activiteiten zijn tal van verschillende activiteiten georganiseerd door PerspectieF. Uiteraard hebben deze activiteiten ook een bijbehorende financiële ondersteuning gekregen. Financiële ALV Op 28 november 2017 is dit jaar de financiële ALV van PerspectieF geweest. Voorafgaand hiernaar toe is de begroting met een begeleidende brief gepubliceerd. Op deze ALV werd de begroting voor 2018, zonder enige wijzigingen, goedgekeurd door de aanwezige leden. Gemeenteraadsverkiezingen 2018 In het kader van de gemeenteraadsverkiezingen en het feit dat PerspectieF het belangrijk vind om jongeren betrokken te laten zijn bij de lokale verkiezingen, heeft PerspectieF op 27 januari 2018 een verkiezingsfestival georganiseerd. Voor dit event is ook voor het eerst gezocht naar mogelijke sponsoren. Hierin heeft PerspectieF de eerste stappen gezet naar nieuwe sponsor mogelijkheden, in ook een poging om nieuwe inkomsten te generen. Daarnaast is er in 2018 er ook voor gekozen om te zoeken naar een financiële samenwerking tussen PerspectieF en de ChristenUnie. Dit resulteerde in een gift vanuit de ChristenUnie, welke voornamelijk besteed is in het ondersteuning van jonge kandidaat-raadsleden door onder andere een verkiezingsfestival en de nodige online promotie van jonge PerspectieF-leden die zich gekandideerd hadden. 16

111 Secretariaat Leden Leden aantal/en Onze organisatie zou niet kunnen bestaan zonder de vele leden die we hebben en hun inzet. Afgelopen jaar is er veel ingezet op het werven van nieuwe leden. Met name de campagnetijd was daarvoor een uitgelezen kans om ons als organisatie te profileren door middel van verschillende communicatiekanalen. Daarnaast hebben we gedurende een aantal maanden een bioscoopbonnenactie gehad, wat inhield dat nieuwe leden voor 5 euro lid konden worden en vervolgens een bioscoopbon van ter waarde van 5 euro opgestuurd kregen. Deze actie is vorig jaar tijdens de Tweede Kamerverkiezingen ook gehouden en met succes. Om die reden is besloten deze actie dit jaar te herhalen. Dit bleek opnieuw succesvol te zijn. In totaal is de Organisatie (momenteel is de Christen Unie bezig het aantal leden te inventariseren. Zodra bekend, wordt dit aantal hier vermeldt) leden gegroeid. Elk van de leden is welkom geheten door middel van een welkomstpakketje. Daarnaast kregen nieuwe leden een uitnodiging voor de Welkom bij PerspectieF - avonden die georganiseerd werden om nieuwe leden welkom te laten voelen en kennis te laten maken met de organisatie. Lief & Leed Naast de vele nieuwe leden is het ook van belang om de huidige leden en actieve leden te blijven waarderen voor hun inzet en met hen mee te leven. Dit is gedaan door middel van het sturen van zogeheten Lief & Leed kaartjes. Wanneer er bij het bestuur bekend werd dat een lid een bijzondere gebeurtenis heeft meegemaakt zoals een huwelijk, een baby of een bijzondere prestatie dan werd hier namens het bestuur en de gehele vereniging een kaartje naartoe gestuurd om te laten weten dat er aan hen wordt gedacht en meegeleefd. Nieuwsbrieven Een keer in de twee weken komt de nieuwsbrief uit en wordt verstuurd naar alle leden en eventueel externe relaties die zich hebben aangemeld voor de nieuwsbrief. Hierin worden actuele artikelen of nieuwsberichten gedeeld en worden er activiteiten aangekondigd. Daarnaast wordt er elke nieuwsbrief een actueel gebedspunt beschreven met de vraag of leden hiervoor zouden willen bidden. Dit, om zo ook als vereniging in gebed met elkaar verbonden te zijn en op de hoogte te zijn van wat er speelt en hoe wij hiervoor kunnen bidden. Het staat leden vrij om gebedspunten aan te dragen wanneer zij hier gebed voor willen vragen. Tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen werd er in elke nieuwsbrief ruimte gecreëerd voor updates over de campagne of het uitlichten van een lokale afdeling. Deze input werd aangeleverd vanuit het campagnekernteam. Promotiemateriaal Vlak voor de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 is er extra geïnvesteerd in promotiemateriaal. Dit, om zo voldoende materiaal achter de hand te hebben om uit te delen bij de vele campagne activiteiten. Zo was er genoeg campagnemateriaal over voor lokale afdelingen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Wanneer een lokale afdeling aangaf (extra) PerspectieF materiaal nodig te hebben, werd dit vanuit het partijbureau opgestuurd. 17

112 Aanpassing brieven 30+ Wanneer leden de leeftijd van 30 bereiken krijgen zij een brief met daarin informatie over het feit dat deze leden aan het einde van het kalenderjaar lid-af zullen worden van PerspectieF. De optie blijft om donateur te blijven van PerspectieF, om lid te worden van de ChristenUnie (of beide) of om helemaal niks meer te doen. Deze brieven zijn een aantal jaar hetzelfde en daarmee een reden om opnieuw kritisch te kijken naar de formulering van de brieven en de communicatie richting de leden. Dit heeft geleid tot het herformuleren van de communicatie richting leden in deze brieven, met de nadruk op het bedanken voor hun lidmaatschap en positief te benadrukken wat het donateurschap inhoud. Daarnaast is er in overleg besloten om oud-leden een gratis, digitaal PerspeX abonnement aan te bieden. Deze aanpassingen zijn doorgevoerd en in het digitale systeem aangepast om de oud-leden die hier geïnteresseerd in zijn automatisch mee te nemen in de mailing van de nieuwe Perspex. 18

113 Communicatie Een groeiende politieke jongerenorganisatie als PerspectieF kan niet zonder goede externe en interne communicatie. Al een aantal jaren hebben wij de ambitie uitgesproken om onze boodschap op een meer professionele en structurele wijze vorm te geven, zodat komende besturen actieve leden niet opnieuw het wiel gaan uitvinden. De veranderingen die we vorig jaar hebben ingezet, met onder andere de subtiele vernieuwing van de huisstijl, moeten nu ook geadopteerd worden door de leden, en de lokale afdelingen. We constateren dat dat in veel gevallen goed gaat, zo heeft de afdeling Rotterdam een zeer actieve manier van communiceren overgenomen. Het is zaak dat we blijven vasthouden aan de communicatiestrategie die is ingezet, zodat op termijn de hele vereniging hier baat bij heeft. Gemeenteraadsverkiezingen De grootste communicatieve uitdaging van afgelopen jaar was zonder twijfel de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van Anders dan de Tweede Kamer verkiezingen moest de communicatielijn bewust niet door het landelijk bestuur uitgezet worden, maar juist geïnitieerd vanuit de lokale afdelingen en de verschillende jongerenkandidaten. Het campagneteam van PerspectieF (beschreven in het hoofdstuk lokaal) heeft geprobeerd de jongerenkandidaten zo veel als mogelijk te ondersteunen, en te voeden met actuele politieke onderwerpen. Uiteindelijk moet de uitput wel uit de steden en dorpen zelf komen. Social media Social media zijn de kanalen waar onze jongerenorganisatie het meest van afhankelijk is geworden. Onze doelgroep besteed gemiddeld genomen de meeste tijd online, en daarmee vormen Facebook, Twitter en lnstagram onze voornaamste communicatiekanalen. Afgelopen jaar hebben we extra geïnvesteerd in de communicatie via Instagram. Geheel nieuw dit jaar waren de vlogjes, die we als bestuur regelmatig hebben gemaakt om een kijkje achter de schermen te bieden aan iedereen die dat leuk vindt. Hoewel er veel positieve online engagement is ontstaan naar aanleiding van de vlogs, bleek de investering die het kost (filmen en editen) te fors. Een goede balans tussen serieuze informatievoorziening en luchtige post hebben we in al onze online media uitingen goed kunnen realiseren. Externe en interne communicatie Het afgelopen jaar hebben we zo veel als mogelijk willen stimuleren dat ook lokale afdelingen, projectgroepen en het internationaal secretariaat input leveren voor onze interne en externe communicatie. De tweewekelijkse nieuwsbrief werd veel minder een manier om vanuit het bestuur te zenden en veel meer een manier om verschillende lagen van de vereniging met elkaar in contact te brengen. Hetzelfde kan gezegd worden van de PerspeX. De redactie is het afgelopen jaar flink uitgebreid en ook de inhoud van het blad kwam steeds meer in het teken te staan van verbinding binnen de vereniging. Media Naast onze online communicatie blijft de traditionele media, krant, radio en tv een goede manier om het grote publiek te bereiken. Afgelopen jaar hebben we op veel verschillende momenten onze face time gekregen in landelijke en regionale media. Het effect hiervan op de bekendheid van onze organisatie laat zich moeilijk voorspellen. Dat de ChristenUnie nu als regeringspartner aan tafel zit zal de grootste verklaring zijn voor het feit dat we, net als vorig jaar, veel meer te zien en te horen zijn. 19

114 van Bijlage 1 - Samenstelling van het bestuur Functie Voorzitter Naam iarin van der Zande Bestuurslid Politiek Bestuurslid Organisatie Bestuurslid Lokaal Penningsmeester Secretaris Leonie Schenkel Aline Tuls Elsbeth van den Hazel Christel Monrooij Annemarie de Bruin der Spoel 20

115 Begroting Bijlage Contributies 14,310 14,748 17,000 16,106 Overheidssubsidie 43,000 44,730 42,000 50,413 Donateurs & Giften 7,500 1,400 3,000 9,141 Abonnementen Perspex Advertenties Diverse baten Totaal 68, Resultaat , Politiek Lokaal Activiteiten Verkiezingen Ondersteunend Communicatie KVGR Bestuurskosten Secretariaat 6,500 5,507 4,000 2,000 13,350 14,892 5,500 5,155 2,950 4,416 9,300 7,499 22,000 22, ,000 5,596 4,000 2,093 9,500 8,802 3,750-4,500 5, ,000 20,398 7,400 8, Totaal 73,000 70,839 68,250 57,516 21

116 Begrotingsposten uitgesplitst w Internationaal 2,000 Projectgroepen en Denktank 2,500 Politieke acties 2,000 Ondersteuning afdelingen j 4,000 Actief ledenweekend & politiek weekend 3,000 ALV s 5,000 Borrels 750 Nieuwjaarsborrel 1,000 Politieke training 800! Leiderschapstraining j 1,800 - Fellowspegramma 300 Excursies binnenland 900 GR2018-5,500 - Algemene kosten 500 Ledenwerving en promotie 4,000 Kosten website PerspeX 4000 Huisvestigingskosten 6,043 Bureau- en ICT-kosten 6,420 Gemene personeelskosten 9,537 F,an 5,J Bestuursweekend 750 Telefoonkosten Overige bestuurskosten Algemene kosten Ka ntoorm ate ria al ft iob 22

117 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 FINANCIEEL JAARRAPPORT 2017 PerspectieF ChristenUnie AMERSFOORT Pagina 1 van 9

118 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 INHOUDSOPGAVE Algemeen 3 Balans per 31 december Staat van baten en lasten Grondslagen voor waardering 6 Toelichting op de balans per 31 december Toelichting op de staat van baten en lasten Overige gegevens 9 Pagina 2 van 9

119 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 ALGEMEEN Als basis voor de subsidieafrekening tellen alle leden die op peildatum 1januari 2017 tussen 14 en 27 jaren oud waren, die op de peildatum stonden ingeschreven als lid en die jaarlijks 5 of meer contributie hebben betaald. Dit aantal is 804. (2016: 858) Gedurende het jaar is voor ( ) ingeschreven leden contributie berekend en gefactureerd. Tot en met hebben 966 leden hiervan alles of een gedeelte van betaald, 41 leden betaalden niets. BESTUUR Artikel 9 lid 2: Het bestuur bestaat uit ten minst vijf personen, waaronder een voorzitter, een secretaris en een penningmeester ONDERTEKENING In artikel 13 lid 3 van de statuten van de vereniging is bepaald dat alle bestuurders de jaarrekening dienen te ondertekenen. De uitvoering van de statutaire bepaling is hieronder vormgegeven. De bestuursleden zijn genoemd op alfabetische volgorde van achternaam. Naam: Annemarie de Bruin - van der Spoel Vice voorzitter - Algemeen Secretaris Elsbeth van den Hazel Bestuurslid lokaal Christel Monrooij Penningmeester Leonie Schenkel Bestuurslid Politiek Aline Tuls Bestuurslid Organisatie Jarin van der Zande Voorzitter Pagina 3 van 9

120 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 ACTIVA PASSIVA VASTE ACTIVA - - EIGEN VERMOGEN Materiële vaste activa Algemene reserve Inventaris Balans per 31 december 2017 ( na voorstel resultaatbestemming) VLOTTENDE ACTIVA SCHULDEN OP KORTE TERMIJN Vorderingen Crediteuren Debiteuren Nog te betalen bedragen Vooruitbetaald / Nog te ontvangen Loonheffing, vak.geld, etc. Rekeningcourant verhoudingen Rijkssubsidie Liquide middelen Pagina 4 van 9

121 - Communicatie PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening : Staat van Baten en Lasten 2017 Exrl.2017 Beqr.2017 Expl.2016 Exl.2017 Beqr.2017 Expl.2016 BATEN LASTEN Contributies PF- leden Contributies Combi leden Subsidie ministerie BZK Donateurs en giften Abonnementen Perspex Diversen Deelnemersbijdragen Advertenties Perspex Nagekomen contributies Rente Bestuurskosten Doorbelasting partijbureau Ondersteunend Secretariaat Politieke kernactiviteiten Lokaal Activiteiten Verkiezingen subtotaal baten Totaal Generaal subtotaal lasten Toevoeging / onttrekking Algemene Reserve Totaal Generaal Pagina 5 van 9

122 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING Algemeen Voorzover niet anders is vermeld zijn de activa, de voorzieningen en de schulden opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs. De jaarrekening is opgesteld op basis van Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Cl kleine organisaties-zonder-winststreven. De jaarrekening is opgesteld in Euros. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen. De afschrijvingen worden op lineaire basis berekend aan de hand van de geschatte economische levensduur van de activa. Vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva De vorderingen, liquide middelen, schulden en overlopende activa en passiva zijn opgenomen tegen de geamortiseerde kostprijs; waardering geschiedt onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid, gebaseerd op een individuele beoordeling van de vorderingen. GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING De bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Winsten worden verantwoord als ze zijn gerealiseerd, verliezen als ze voorzienbaar zijn. VERGELIJKENDE CIJFERS De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van vorig jaar. De vergelijkende cijfers van het voorgaande boekjaar zijn, waar nodig, slechts qua rubricering voor vergelijkingsdoeleinden aangepast. Pagina 6 van 9

123 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER Vooruitbetaald / Nog te ontvangen Te ontvangen rente en overige Vooruitbetaalde bedragen Liquide middelen Rabobank rekening-courant Rabobank spaarrekening SNS Bank Meersparen Algemene Reserve Saldo per 1 januari Mutatie saldo door resultaatverdeling Saldo per 31 december Kortiopende schulden Nog te betalen bedragen Accountantscontrole Bankkosten en overige Er zijn geen afzonderlijke schulden van of meer. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Gemeenschappelijke kosten De vereniging heeft een overeenkomst met de ChristenUnie gesloten tot verrekening van voor gemene rekening gemaakte kosten, betreffende de verdeling van gezamenlijke kosten. De kosten hiervan bedroegen in Voor 2018 wordt een bedrag verwacht van circa De verdeling van gezamenlijke huisvestingskosten, bureaukosten en gemeenschappelijke personeelskosten is geregeld in een Overeenkomst tot verrekening van voor gemene rekening gemaakte kosten (KVGR). Pagina 7 van 9

124 PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN BATEN Subsidie ministerie BZK Subsidie Nagekomen subsidie voorgaand boekjaar GIFTEN Donateurs Bijdrage ChristenUnie In het boekjaar 2017 is géén gift ontvangen van in totaal of meer. LASTEN Bestuurskosten Bestuursweekend/vakantie Reiskosten bestuursleden Telefoonkosten Overige bestuurskosten Bureau- en huisvestingskosten Doorbelasting partijbureau (KVGR) Ondersteunend Bruto loon medew. Communicatie Sociale lasten Vakantiegeld en eindejaarsuitkering Summerschool / Winterschool Accountantscontrole Bankkosten Oninbare contributies Secretariaat Alg. benodigdheden secretariaat Kantoormateriaal Politieke kernactiviteiten Teambuilding actieve leden Overige kst. internationaal (binnenland) overige kosten Politiek + onvoorzien Politieke acties Overige kosten intern Lokaal PerspectieF lokaal Pagina 8 van 9

125 - PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 TOELICHTING OP DE STAAT VAN BATEN EN LASTEN Activiteiten Actief ledenweekend Reizen internationaal Teambuilding internationaal - 41 Algemene ledenvergadering (ALV) Borrels Sireneborrels - Promotie standwerk - Promotie Samenwerkingsverbanden 150 Nieuwjaarsborrel Lustrumgala Trainingen Leiderschapstraining Fellowsprogramma en 0v. trainingen Excursies binnenland Verkiezingen Verkiezingscampagnes (TK2017) Communicatie Overige kosten communicatie Communicatie, drukwerk,kleding,stand-inr Ledenwerving en Promotie Communicatiekern Kosten website Perspex Pagina 9 van 9

126 het de 750 ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT Vereniging PerspectieF, ChristenUnie-jongeren Postbus AK AMERSFOORT CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: het bestuur van Vereniging PerspectieF, ChristenUnie-jongeren Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2017 van Vereniging PerspectieF, ChristenUnie-jongeren gecontroleerd. Naar ons oordeel geeft de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Vereniging PerspectieF, ChristenUnie-jongeren per 31 december 2017 en van het resultaat over 2017 in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties zonder-winststreven. De jaarrekening bestaat uit: 1. de balans per 31 december 2017 met een balanstotaal van ; 2. de staat van baten en lasten over 2017 met een resultaat van (tekort); en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening. Wij zijn onafhankelijk van Vereniging PerspectieF, ChristenUnie-jongeren zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit: bestuursverslag; overige gegevens. Correspondentie Postbus CD Alphen aan den Rijn t info IRAN NL71 INGB KvK

127 ACCO UN TANTS IN NON-PROFIT -2- Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat en alle informatie bevat die op grond van de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven vereist is. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn Cl Kleine Organisaties-zonder-winststreven. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de vereniging in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de vereniging te liquideren of de activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vereniging haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze controleverklaring. Was getekend te Sliedrecht, 15juni WITh accountants B.V. Bij lagen.

128 het het het het het het ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT Bijlage bij onze controleverklanng over de jaarrekening 2017 van Vereniging PerspectieF, ChristenUnie jongeren Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controtestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: identificeren en inschatten van de risico s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te Leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vereniging; evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evatueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vereniging haar activiteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van mateneel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe Leiden dat een vereniging haar continuïteit niet Langer kan handhaven; evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

129 van Algemeen PerspectieF, ChristenUnie jongeren Jaarrekening 2017 ALGEMEEN Als basis voor de subsidieafrekenirig tellen alle leden die op peildatum 1 januad 2017 tussen 14 en 27 jaren oud waren, dle op de peildatum stonden Ingeschreven als lid en die jaarlijks 5 of meer contributie hebben betaald. Dit aantal is 4aj (2016: 858) Gedurende het jaar is voor ( ) ingeschreven leden contributie berekend en gefactureerd. Tot en met hebben 966 leden hiervan alles of een gedeelte van betaald, 41 leden betaalden niets. BESTUUR Artikel 9 lid 2: Het bestuur bestaat uit ten minst vijf personen, waaronder een voorzitter, een secretaris en een penningmeester ONDERTEKENING In artikel 13 lid 3 van de statuten van de vereniging is bepaald dat alle bestuurders de jaarrekening dienen te ondertekenen. De uitvoering van de statutaire bepaling is hieronder vormgegeven. De bestuursleden zijn genoemd op alfabetische volgorde van achternaam. Naam: Annemarie de Bruin - der Spoel Vice voorzitter - Secretaris Elsbeth van den Hazel Bestuurslid lokaal Christel Monrooij Penningmeester Leonie Schenkel Bestuurslid Politiek Aline Tuls Bestuurslid Organisatie Jarin van der Zande Voorzitter Pagina 3 van 9

130

131 ChristenUriie 0 Geef geloof een stem Ministerie van Binnenlandse zaken Directoraat-Generaal Bestuur en Wonen, Democratie en Burgerschap T.a.v. dr. Postbus EA DEN HAAG Amersfoort, 20 april 2018 Uw kenmerk: Betreft Suppiement ChristenUnle Jaarrekening 2017 Overzicht donateur(s) Geachte heer Middels deze e-maii separaat van de ChristenUnie jaarrekening 2017 ontvangt u een overzicht van donateur(s) die in of meer hebben gedoneerd. In 2017 is er 1 donateur geweest die in totaal of meer heeft gedoneerd. Dit is mw. H.T. Dake, te Lochem, Op heeft zij gedoneerd en op heeft ze een bedrag van gedoneerd. In totaal dus In 2017 zijn er geen legaten of nalatenschappen ontvangen. Geen enkele donateur heeft één of meerdere bijdrage(n) in natura gedoneerd ter waarde van of meer. Graag ontvang Ik van u een ontvangstbevestigîng. Met vriendelijke groet, teuartijbureau ChristenUnie steriunie, postbus 1i lui pmersfoort 033-1i info@christefluflie.nt Christen Unie 0 ta,re5pondntieadrfls: o4hu% tij ) 3BOU All Arfilisfoort T o1ti26gt, 14 ologfirhrktiniui iir 1 ww r_l tflvunp, ni BAN NL55 RA13O O3 lmjo IB 911 RIM1Ot4 a Hfl14 3?û8O 151

132

133 Ministerie van BZK Directie BDF Postbus EA DEN HMG Geachte minister, Deze verklaring hoort bij de jaarrekening van de Bestuurciersvereniging (BV) over Verklaring: Hierbij verklaart de bestuurdersvereniging van de ChristenUnie, als zijnde een neveninstelling van de ChristenUriie dat inzake het jaar 2017: Er geen giften ontvangen zijn van of meer Er geen schulden zijn van of meer. Namens de BV.: Mevr. B. van den Berg, adviseur BV ChristönUfle

134

135 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postbus EA Den Haag ChristenU me Burgerscilap tav. het bestuur Postbus AK AMERSFOORT Turfmarkt 147 Directie Democratie en Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksreiaties Den Haag Postbus EA Den Haag Contactpersoon 8 partijflnanciering@minbzk.nl Kenmerk Datum 18 oktober 2018 Uw kenmerk Referentienummer Betreft Subsidievaststelling en nabetaling Wfpp 2017 Biilage(n) Geacht bestuur, Op 19 juni 2018 heb ik de verantwoording voor de door u ontvangen subsidie in het kader van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) over 2017 ont vangen. Dank daarvoor. Het inhoudelijke verslag is door mij in goede orde ontvangen. Met het resul taat kan ik instemmen. Conform uw ingediende verantwoording van 19 juni 2018 stel ik de subsidie vast op een bedrag van C ,66. In dit bedrag zijn begrepen de subsidie voor: het wetenschappelijk instituut (C ,00) de politieke jongerenorganisatie (C ,37) de instelling voor buitenlandse activiteiten (C ,00). Aan u is reeds een bedrag van ,78 als voorschot uitbetaald. Het res terende bedrag van C ,88 is goedgekeurd en wordt betaalbaar gesteld op rekeningnummer NL 55 RABO ten name van de ChristenUnie te Amersfoort. Hoogachtend, De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Namens deze, Directeur Democratie en Burg ei-schap Pagina 1 van 2

136 ._ -_;. - - Belanghebbenden kunnen binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit daartegen per bnef Datum bezwaar maken bij de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatles, Postbus 20011, oktober 2018 EA Den Haag. Het bezwaarschrift moet zijn ondertekeno, voorzien zijn van een datum alsmede de Kenmerk naam en het adres van de indiener en dient vergezeld te gaan van de gronden waarop het bezwaar berust en, zo mogelijk, een afschrift van het besluit waartegen het bezwaar Is gericht. / _5, - Pagina 2 van 2