Provinciale Statenverkiezingen 2019

Transcriptie

1

2 Fotografie: Harm Bellinga van JAV Studios INHOUDSOPGAVE Op 20 maart 2019 zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Voor Bouwend Nederland Regio Noord reden om bouwen onder de aandacht van de provinciale politiek te brengen. Want veel maatschappelijke opgaven liggen op het bordje van de provincie. Provinciale politici nemen besluiten die van grote invloed zijn op het dagelijks leven van de inwoners en de bedrijfsvoering van ondernemers. Bij een groot deel van de provinciale opgaven spelen bouwen infraondernemers een sleutelrol. Denk aan de ontwikkeling van bouwprojecten, de verbetering van de bereikbaarheid, de verduurzaming van de gebouwde omgeving en het onderhoud aan de ondergrondse infrastructuur. Provinciale beleidsmakers en de bouw bepalen in belangrijke mate samen hoe de regio eruit gaat zien. Onze aanbevelingen op een rij Thema Anders aanbesteden Thema Ruimtelijke ordening Thema Groningen aardbevingsbestendig Daarom is onze boodschap: laten we met elkaar bouwen aan een sterke provincie! Veel maatschappelijke problemen vragen dringend om actie. Die actie willen de ondernemers van bouwen infrabedrijven graag samen met de provinciale politiek ondernemen. Alleen zo slagen we erin om de enorme opgaven het hoofd te bieden en Groningen aantrekkelijker, duurzamer en welvarender te maken. Laat u dus inspireren en maak gebruik van onze actuele kennis en jarenlange ervaring! Nawoord Maxime Verhagen Jaring Feenstra, Voorzitter Regio Noord en Sander Wubbolts, Manager Regio Noord 2

3 Ondernemers die lid zijn van Bouwend Nederland hebben regelmatig te maken met de provincie als opdrachtgever. De afgelopen jaren zijn steeds meer publieke opdrachtgevers hun aanbestedingen en opdrachtgeverschap anders gaan inrichten, waarbij samenwerking, innovatie en kwaliteit de boventoon voeren. De marktvisies van de waterschappen en Rijkswaterstaat zijn hier voorbeelden van. Ook Bouwend Nederland levert hieraan een constructieve en actieve bijdrage. Anders aanbesteden: meer samenwerken, meer innovatie, meer kwaliteit: Gebruik de ruimte die de Aanbestedingswet biedt. Kies zo veel mogelijk voor onderhandse aanbestedingen. Geef lokale en regionale bedrijven een eerlijke kans in het uitnodigingsbeleid. Neem toepassing van de CAO Bouw & Infra mee als eis bij de selectie van aannemers. Lok innovatie uit in aanbestedingen. Focus niet op de laagste prijs, maar op het vermogen van bedrijven om te innoveren en samen te werken. Spreid de opdrachtenstroom door meerjarige plannen en anticyclisch beleid. Schaf bankgaranties af bij projecten onder de Ook straks prettig en duurzaam, wonen, werken, reizen en recreëren Maak werk van voldoende plancapaciteit en overprogrammering. Maak voorfinanciering door een revolverend fonds mogelijk. 4 B enader de bouwopgave zowel kwantitatief als kwalitatief. Zorg samen met gemeenten en marktpartijen voor een evenwichtige woningmarkt. Kies voor een actieve rol in verduurzaming van de gebouwde omgeving. Zorg voor een goed ontwikkelde infrastructuur in de provincie. Zet infrastructuur voorop in het provinciale mobiliteitsbeleid. Houd bruggen, sluizen en andere kunstwerken veilig en bereikbaar met gericht beleid en een twintigjarenbudget. Reserveer een deel van de provinciale opcenten voor een Fonds Vervanging & Renovatie Kunstwerken. Groningen aardbevingsbestendig ak de regierol en werk samen P Informeer inwoners met het digitaal woningdossier Betrek de bouwsector vroegtijdig bij de opgave Zorg voor duidelijke opdrachten en aantrekkelijke voorwaarden Pak door in het bijeenbrengen van de financiën Kies (waar mogelijk) voor een gebiedsgerichte aanpak We zien echter nog verschillende mogelijkheden om de aanbestedingen door provincies voor de bouwen infrasector verder te verbeteren. Gebruik de ruimte die de Aanbestedingswet biedt Bouw- en infrabedrijven zorgen voor veel lokale werkgelegenheid. Lokale en regionale bedrijven zijn bekend met de plaatselijke omstandigheden, hebben een uitgebreid netwerk in hun omgeving en zijn vaak snel inzetbaar. Om die redenen verdienen zij een eerlijke kans in het uitnodigingsbeleid voor aanbestedingen van de provincie. Provincies kunnen beter gebruikmaken van de ruimte die de Aanbestedingswet hiervoor biedt. Bijvoorbeeld door zo veel mogelijk onderhands aan te besteden tot de drempelbedragen die de Aanbestedingswet toestaat. Helaas komt het nog te vaak voor dat bedrijven die de cao Bouw & Infra ontduiken een aanbesteding winnen. Een bedrijf dat in de bouw werkt maar de cao niet naleeft, profiteert op illegale wijze van andere ondernemers. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie op prijs, loon en arbeidsvoorwaarden. Bovendien veroorzaakt het extra veiligheidsrisico s doordat regels niet worden nageleefd. Daarom ziet Bouwend Nederland graag dat provincies de toepassing van de cao Bouw & Infra meenemen als standaardeis bij de selectie van aannemers. Samenwerking tussen overheid, markt en kennisinstellingen is cruciaal Focus op innovatie De grote opgaven in de gebouwde omgeving doelmatig aanpakken, kan alleen door gebruik te maken van innovatieve technieken, producten en processen. Om die te ontwikkelen is samenwerking tussen overheid, markt en kennisinstellingen cruciaal. De Bouwagenda onderstreept dit. Daarnaast is het zaak dat overheden zich bij aanbestedingen niet meer focussen op de laagste prijs, maar op het vermogen van bedrijven om te innoveren en samen te werken. Ook de provincie kan vaker partners selecteren die met deze kwaliteiten meerwaarde bieden en hierbij een voorbeeldfunctie innemen. 5

4 Foto: Daniël Wenzel Fotografie Zorg voor meerjarige plannen en anticyclisch beleid Publieke opdrachtgevers als de provincie hanteren vaak een jaarcyclus, waarbij zij aan het begin van het jaar plannen maken, die allemaal in het tweede deel van het jaar uitgevoerd moeten worden. Dat veroorzaakt pieken in het werkaanbod en legt een grote druk op de continuïteit van bouwbedrijven. Daarbij werkt het voor de opdrachtgever kostenverhogend. Voor de aanleg en het onderhoud van infrastructuur pleit Bouwend Nederland daarom voor een betere spreiding van de opdrachtenstroom. Meerjarige plannen en anticyclisch beleid zorgen voor continuïteit in werkgelegenheid én lagere kosten. Daar profiteert iedereen dus van. Weeg nut en noodzaak van bankgaranties Onderzoek toont aan dat bankgaranties slechts in 1,7 procent van de gevallen worden ingeroepen. Toch vragen overheden in aanbestedingen vaak nog standaard om een bankgarantie. Dit verzwakt de onderhandelingspositie van de aannemer tegenover de opdrachtgever. Bij kleine projecten onder de draagt een bankgarantie sowieso weinig bij aan de financiële zekerheid voor de opdrachtgever. Provincies zouden per project nut en noodzaak van de bankgarantie moeten wegen en de omvang ervan terugbrengen naarmate het project vordert. Bijeenkomst Innovatieatelier in Noord-Nederland. Tasmantoren in Groningen. Bron: Pixabay 6 7

5 Door de ambities in de Woonagenda ( woningen erbij), het Klimaatakkoord (50 procent CO 2 -reductie in 2030) en de groeiende druk op de infrastructuur staat Nederland voor een enorme opgave. Die halen we niet op de huidige manier. Overheden zullen de handen ineen moeten slaan voor meer regie en een slimme aanpak gericht op snellere doorlooptijden en maximaal resultaat. Provincies hebben nú een belangrijke rol om prettig en duurzaam wonen, werken, reizen en recreëren ook in de toekomst mogelijk te maken. Bouwend Nederland ziet diverse kansen voor de provincie om ruimtelijke-ordeningsvraagstukken efficiënt op te pakken. Maak werk van voldoende plancapaciteit De woningbouwopgave kan in sommige plaatsen binnenstedelijk worden opgelost, maar in veel andere regio s niet. Zeker niet als de huidige grote vraag naar nieuwe woningen aanhoudt. Omdat gemiddeld 30 procent van de bouwplannen niet of veel later tot ontwikkeling komt, is voor voldoende woningbouw overprogrammering nodig. Provincies kunnen meer werk maken van voldoende plancapaciteit, dat wil zeggen: inzetten op een programmering van 130 procent. Maak voorfinanciering door een revolverend fonds mogelijk Het zou goed zijn als provincies zich aansluiten bij het Revolverend Fonds Stedelijke Transformatie of zelf een soortgelijk fonds oprichten. Een groot deel van de bouwopgave moet binnenstedelijk plaatsvinden. Vaak zijn daarvoor eerst maatregelen nodig als saneren en bedrijven uitplaatsen. De markt kan of mag deze maatregelen niet altijd voorfinancieren. Hierdoor vallen ontwikkelingen stil. Een revolverend fonds voor binnenstedelijke transformatie lost dit probleem op door de voorfinanciering geheel of gedeeltelijk voor zijn rekening te nemen. Benader de bouwopgave kwantitatief én kwalitatief De bouwopgave vraagt niet alleen om een kwantitatieve, maar ook om een kwalitatieve benadering. Starters en doorstromers, eigenaren en huurders, eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens: verschillende doelgroepen hebben verschillende woonen locatiewensen. Niet iedereen wil wonen in een grondgebonden woning aan de rand van de stad, een rijtjeshuis of een omgebouwd kantoor of kerkgebouw. Provincies dienen samen met gemeenten en marktpartijen te zorgen voor een evenwichtige woningmarkt, afgestemd op de wensen van de burgers. Zorg voor evenwichtige woningmarkt en goede infrastructuur Kies voor een actieve rol in verduurzaming Bouwend Nederland moedigt provincies aan bewust te kiezen voor een actieve rol in de verduurzaming van de gebouwde omgeving, zowel bestaande bouw als nieuwbouw. Dat kan als aanjager, facilitator, stimulator en/of regisseur zijn, afhankelijk van de rol die nodig is en bij de provincie past. Er zijn vele mogelijkheden te bedenken. De provincie kan bijvoorbeeld: (boven)regionale verduurzamingsplannen afstemmen als intermediair tussen Rijk en gemeenten; gemeenten, netbeheerders en vastgoedbeheerders stimuleren om aardgas te vervangen door duurzame alternatieven; meewerken aan een regionaal fonds voor energiebesparing in de bebouwde omgeving; kansen en belemmeringen op het gebied van verduurzaming agenderen bij de juiste partijen enzovoort. Zorg voor een goed ontwikkelde infrastructuur Een goed ontwikkelde infrastructuur is essentieel voor de bereikbaarheid en economische ontwikkeling van de provincie. Economische groei, bedrijvigheid, leefbaarheid, welzijn en toerisme, dit alles kan alleen tot bloei komen dankzij een robuust netwerk van bovengrondse en ondergrondse infrastructuur. Van wegen en fietspaden tot kabels en leidingen: infrastructuur die optimaal te gebruiken is, hoort voorop te staan in het provinciale mobiliteitsbeleid. Bouwend Nederland pleit daarvoor. Houd bruggen, sluizen en andere kunstwerken veilig en bereikbaar Bruggen, sluizen, tunnels en viaducten die de provincie in beheer heeft, vormen cruciale onderdelen van onze infrastructuur. Veel van deze kunstwerken dateren uit de jaren 1960 en 70 en hebben het einde van hun levensduur bereikt. Om ze te renoveren, en daarmee bereikbaarheid en veiligheid te garanderen, moet er een gericht provinciaal beleid en bijpassend twintigjarenbudget beschikbaar komen. Provincies zouden een deel van de provinciale opcenten kunnen reserveren voor een Provinciaal Fonds Vervanging & Renovatie Kunstwerken. Fotografie: René van den Burg Duurzame nieuwbouw Fotografie: Fedde de Weert 8 9

6 Bouwkundig versterken van tien woningen te Woudbloem in opdracht van Centrum Veilig Wonen (eigenaar is Lefier Groningen) door Vriesbouw h.o Ommeland Bouw B.V. Fotografie: Petra Ruben Doordat het kabinet de gaswinning in de provincie Groningen gefaseerd afbouwt, kunnen bewoners op termijn weer veilig wonen, werken en naar school gaan. Met het Nationaal Programma Groningen bouwen regio en Rijk samen met inwoners, organisaties en bedrijven aan een sterkere economie en betere leefomgeving, inclusief energietransitie en duurzaamheid. Gebouwen worden verstevigd tegen aardbevingen of gesloopt en nieuw gebouwd. Tot op heden vlot een snelle aanpak niet; het proces is grillig, continuïteit ontbreekt en er zijn teveel partijen betrokken. Bouwend Nederland pleit voor een andere koers. Pak de regierol en werk samen De minister wil het mandaat en de verantwoordelijkheid voor de uitwerking van het programma bij de regio beleggen. De provincie Groningen is in samenwerking met betrokken overheden, organisaties en bewoners aan zet om deze regioregie vorm en inhoud te geven. Zij moet leiderschap tonen en overkoepelend leiding geven. Consistent beleid, heldere procedures, duidelijkheid over mogelijkheden, beschikbaar budget en een heldere planning zijn niet alleen cruciaal voor bewoners, maar maken ook dat wij als bouwsector een goed aanbod voor hen kunnen samenstellen. Betrek de bouwsector vroegtijdig bij de opgave De opgave bestaat voor 80 procent uit proces en communicatie en 20 procent uit techniek. De grootste uitdagingen zijn om de bewoners mee te nemen in de keuzes, te zorgen voor een begrijpelijk proces met heldere uitgangspunten en de kansen en opgaven in de regio te koppelen aan het veiliger maken van de gebouwde omgeving. De bouwsector kan daar een belangrijke rol in spelen. Betrek de bouw daarom in een vroeg stadium bij de uitvoering: al vanaf de voorbereidende gesprekken met de bewoners. Informeer inwoners met het digitaal woningdossier Door een gebrek aan inzicht stellen bewoners besluiten uit, en zit de bouwmarkt in een groot deel van de provincie Groningen op slot. Ook is niet openbaar welke woningen versterkt zijn of worden. Met een portal waarop bewoners kunnen zien welke programma s lopen, wanneer ze wel of niet aan de beurt zijn en welke product-marktcombinaties zij kunnen kiezen waarin ook verduurzaming is opgenomen ontstaat duidelijkheid. Bewoonster Hanneke bekijkt zichtbare versterkingstechnieken in haar woning in Ten Post (project van Van Wijnen, QuakeShield en Urgenda). Fotografie: Martijn Heemstra 10 11

7 Een Potentieel Risicovol Bouw Element (PRBE), de schoorsteen, wordt vervangen in opdracht van het Centrum Veilig Wonen door Vriesbouw h.o. Ommeland Bouw B.V. Fotografie: Petra Ruben enerzijds inspectie, engineering en opdrachtverstrekking en anderzijds uitvoering. Het voortraject duurt lang en de bouw moet erg snel. Geef bouwers de ruimte voor een kwalitatief goede uitvoering met respect voor de wensen van bewoners. Verder is het essentieel dat opdracht, aansturing en betaling bij één partij komen te liggen, zodat de facturering snel verloopt en taken en verantwoordelijkheden niet door elkaar gaan lopen. Versterkte en verduurzaamde woningen in Appingedam waar oude gevels zijn vervangen door nieuwe buitengevels (productie in de fabriek). Bron: BV Bouwbedrijf Kooi Appingedam Zorg voor duidelijke opdrachten en aantrekkelijke voorwaarden Rondom opdrachten leven diverse aandachtspunten. Zo is het belangrijk om te zorgen voor heldere opdrachten, doelen en planningen, zodat bouwbedrijven kunnen anticiperen op het werk. Bouwers, onderaannemers en leveranciers moeten hun werknemers voor deze enorme opgave willen vrijmaken. Dit wordt bevorderd door voorwaarden als: continuïteit, een gelijkwaardige verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, een klimaat dat ruimte biedt voor innovatie, en aanbestedingen die worden gegund zonder ingewikkelde gunningsprocedures op basis van beste kwaliteit in plaats van laagste prijs. Niet capaciteit is het knelpunt, maar aantrekkelijke voorwaarden. Breng balans in tijd voor Pak door in het bijeenbrengen van de financiën Er moet een sterke en professionele sturing en doorzettingsmacht worden ingericht om te kunnen doorpakken in het maken van definitieve afspraken over de financiering van elk deel van de opgave. Bouwend Nederland is voorstander van een forfaitaire benadering bij regelingen en toepassing van de in ontwikkeling zijnde maatregelencatalogus. Hiermee kunnen wij snel schakelen. Daarnaast zijn heldere ambities en bijpassende budgetten voor het realiseren van koppelkansen van belang. Onder koppelkansen verstaan wij de verduurzaming van het woningbestand, levensloopbestendig bouwen en de opgaven die voortvloeien uit krimp. Wij onderschrijven dat veiligheid vooropstaat, maar de koppeling met duurzaamheid is onontbeerlijk. Kies (waar mogelijk) voor een gebiedsgerichte aanpak De versterkings- en/of sloop- en vervangende nieuwbouwopgave biedt kansen om meteen de stedenbouwkundige opzet van een wijk te verbeteren en bewoners meer bij hun buurt te betrekken. De provincie kan bij de uitwerking van het Nationaal Programma Groningen invloed uitoefenen om thema s als leefbaarheid, krimp, energietransitie en verduurzaming integraal op te pakken

8 Samen werken aan ruimtelijke ordening Fotografie: Anke Bot BuildinG (Build in Groningen) is het onafhankelijke kennisen innovatieplatform voor toekomstbestendig bouwen in Noord-Nederland. Met proeftuin, kennis en netwerk helpt BuildinG ondernemers, onderzoekers, studenten en overheden bij innovatie voor een betere gebouwde omgeving en een vitale regionale bouweconomie. Klantgericht, circulair en duurzaam, levensloopgeschikt en aardbevingsbestendig: BuildinG is thuis in de toekomst! BRON: BuildinG Bouwen is een keuze Voor de ondernemers die lid zijn van Bouwend Nederland is de provincie een belangrijke partner. Provinciale politici zorgen ervoor dat hun bewoners voldoende ruimte hebben om plezierig te wonen, te werken en te recreëren. Daarom richten wij ons tot de politici die na de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 de politiek in regio Noord bepalen. Samen met u willen we bouwen aan een beter Nederland, te beginnen in uw provincie! Elke ondernemer die betrokken is bij het provinciale bouwen infraoverleg weet dat het juist op regionaal niveau moet gebeuren. Dagelijks ervaren zij in de praktijk wat burgers nodig hebben. Veilige wegen en fietspaden voor een goede mobiliteit. Voldoende betaalbare en energiezuinige woningen om prettig te kunnen wonen. Gezonde en duurzame scholen om geconcentreerd te kunnen leren en werken. Een goed onderhouden rioleringsstelsel en andere ondergrondse infrastructuur. De bouwen infrabedrijven binnen Bouwend Nederland voelen van oudsher een sterke band met hun lokale en regionale omgeving. Zij denken dan ook graag mee over oplossingen. Daarom roepen we u op: maak de weg vrij en investeer in provinciale bouwprojecten en infrastructuur. Benut de kennis uit onze sector, ook bij het aanbesteden, zodat u waar voor uw geld krijgt. We houden het niet bij een campagne tot aan de verkiezingen. Wanneer binnenkort veel provinciale politici aantreden, gaan we door. We laten kansen zien, we bedenken oplossingen en we herinneren aan verkiezingsbeloften over wonen, werken en mobiliteit. We laten nadrukkelijk zien dat de kiezers behoefte hebben aan een gezonde bouwen infrasector die voortdurend alles bouwt en onderhoudt. Vooral ook in de provincie! Maxime Verhagen, Voorzitter Bouwend Nederland 14

9 Op 20 maart 2019 zijn de Provinciale Statenverkiezingen! Voor Bouwend Nederland is dit reden om bouwen onder de aandacht van de provinciale politiek te brengen. Want de provincie bepaalt in belangrijke mate de ruimte die haar inwoners hebben om te wonen, te werken en te recreëren. U maakt voor hen het verschil. Bouwend Nederland denkt met u mee! In deze uitgave heeft u kunnen lezen dat Bouwend Nederland graag meedenkt over oplossingen voor de problemen in Groningen. Alleen door samen te werken, kunnen we die sterker maken. Neemt u daarom contact met ons op. We gaan graag met u in gesprek over uw maatschappelijke uitdagingen! 16 Bouwend Nederland Regio Noord Laan Corpus den Hoorn 101-B 9728 JR Groningen Contactpersoon Sander Wubbolts t +31 (0) e s.wubbolts@bouwendnederland.nl w Maart