8,6. Samenvatting door een scholier 1173 woorden 3 april keer beoordeeld. Maatschappijleer. Hoofdstuk 4. CRIMINALITEIT. 1. Criminaliteit.

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1173 woorden 3 april ,6 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 4. CRIMINALITEIT 1. Criminaliteit. Onmaatschappelijk = Afwijkend gedrag. Bv. met handen eten, boeren enz. Wetten = Maximum grens van normen en waarden waar je je aan moet houden en die je niet mag overtreden. Criminaliteit = Alle gedragingen die bij de wet strafbaar zijn gesteld.beter: Alle misdrijven die in de wet staan omschreven. Niet sociaal gedrag = Het schenden van huiselijke/ persoonlijke regeltjes die niet liggen vastgelegd in de wet. Rechtsnormen zijn er om: - Samenleving te ordenen. - Conflicten naar behoren te regelen. - Onafhankelijke rechtspraak en dus rechtvaardigheid. Internationale verschillen: - Mishandeling,diefstal,verkrachting en moord zijn in alle landen strafbaar - De rechtsnormen liggen anders. Elk land heeft zijn eigen strafrecht en ook de drugswetgeving verschilt per land. Misdrijven = Ernstigere strafbare feiten (straffen hoger: vb. moord of verkrachting). Overtredingen = Minder strafbare feiten (straffen lager: vb. door rood rijden) die niet op strafblad komen. Veelvoorkomende criminaliteit: 1. Komt vaak voor. 2. Versterkt gevoel van onveiligheid. 3. Relatief lichte straf. Zware criminaliteit: 1. Zwaardere straffen. 2. Komt minder vaak voor. Pagina 1 van 6

2 Misdaadstatistieken zijn onbetrouwbaar omdat: - Zaken niet opgelost worden. - Sommige mensen geen aangiftes doen. - Alle criminaliteit wordt meegerekend zoals hard rijden, wildplassen enz. - Sommige criminaliteit worden niet ontdekt. Maatschappelijke gevolgen: - Materiële schade: Schade als gevolg van vernieling, diefstal, belastingontduiking. Er moet veel geld worden uitgegeven aan beveiligingscamera s en beveiliging.economische gevolgen zijn er voor de samenleving want we moeten zelf meebetalen aan onze eigen veiligheid (vb. terroristentoeslag op luchthavens enz). - Immateriële schade: Schade die niet in geld valt uit te drukken. Bijvoorbeeld trauma s die mensen overhouden na een misdrijf. 2. Oorzaken van criminaliteit. Volgens criminologen kan crimineel gedrag zijn aangeboren of aangeleerd. Aangeleerd door onze karaktereigenschappen en aangeleerd door de opvoeding. Individuele en maatschappelijke oorzaken van criminaliteit: - Aangeboren. - Gezin, opvoeding. - School, hoe leert de jongere? - Rollenpatroon door groepsgedrag. Wie is de beste? - Drugsgebruik. - Normen en waarden zijn wat vervaagt. - Sociale achterstand: geen vertrouwen meer in de maatschappij. - Sociale controle gedaald. - Pakkans, de kans dat je opgepakt wordt na een overtreding, is kleiner geworden. (Bindingstheorie = ieder mens is voor een deel tot het slechte geneigd. In iedereen schuilt een geboren misdadiger. De meeste mensen gedragen zich nog omdat ze GEBONDEN zijn aan familie, vrienden, collega s enz die zijn niet willen verliezen.) 3.Bestrijding van criminaliteit. Wetten zijn er om de burgers te beschermen. Maar ook zodat de burgers meer vertrouwen krijgen in de overheid. Mensenrechten: - Men mag niet discrimineren. - Men mag mensen niet martelen. Pagina 2 van 6

3 - Men mag niet iemand zonder reden gevangen nemen. - Iedereen heeft recht op een eerlijk proces. - Iedereen heeft recht op vrijheid van meningsuiting. Legaliteitsbeginsel = Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgaande strafbepaling. Ne Bis In Idem - regel = Men kan nooit twee keer voor hetzelfde gestraft worden. Een verdachte is onschuldig als dat door de rechter is verklaard. Tweesporenbeleid = Zijn preventieve maatregelen tegen criminaliteit. - Repressief: Vervolgen = straf. - Preventief: Voorkomen = werkstraf vb. Bureau Halt. Procedure: 1. Opsporing en aanhouding;door politie + officier van justitie. 2. Vervolging; door officier van justitie. 3. Rechtszaak; door rechter. Politie maakt proces-verbaal, geeft dit aan de officier van justitie. Die stelt een opsporingsonderzoek in. Als de officier van justitie voldoende bewijs heeft gaat het dossier naar de rechter en die geeft een vonnis. Taken van de politie: - Hulpverlening. - Handhaven van de openbare orde. - Opsporingstaak. Iemand is verdacht als er een redelijk vermoeden is dat de persoon zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Het gaat om een redelijk vermoeden als: - De politie iemand betrapt. - Er aangifte is gedaan. Bevoegdheden van de politie: 1. Staande houden = Iemand vasthouden voor persoonlijke gegevens. 2. Aanhouden = Een verdachte arresteren en naar de (hulp)officier van justitie, die altijd kan werken en op het politiebureau zit, gestuurd. Daar wordt bekeken wat er met de verdachte gebeurd. 3. Fouilleren = Kleding en lichaam van een verdachte worden onderzocht. Mag alleen als het een oplossing heeft als gevolg van een strafbaar feit. 4. Vrijheidsbeneming = In belang van het onderzoek een verdachte vasthouden op het bureau. 5. Huiszoeking = Mag alleen met een machtiging. 6. Inbeslagneming = Bewijsmateriaal, bijvoorbeeld gestolen producten. Pagina 3 van 6

4 4. De Officier van Justitie. Taken: Leiding opsporingsonderzoek Politie voert het onderzoek uit. (denk aan de mensenrechten!) Brengt een zaak voor de rechter Eist de straf Is verantwoordelijk voor de uitvoering daarvan De mogelijkheden van de Officier van Justitie Seponeren - Niet overgaan tot vervolging, Schikken (transactie, voortijdige afdoening) Boete, geldboete, dit kan voorwaardelijk, de verdachte moet er iets voor doen om niet vervolgd te worden (hulpverlening, cursus enz.) Vervolgen Voor de rechter brengen (rechtszaak) Uitbreiding opsporingsmethoden Reden daarvoor: Criminelen organiseren zich beter Verbeterde informatie technologie Reactie van de overheid: Tot de commissie Van Traa Richtmicrofoons Infiltranten Gecontroleerde doorvoer Informanten betalen Inkijkoperaties Strafvermindering beloven voor een getuigenis Commissie van Traa = Speciale enquêtecommissie van de 2e Kamer om de politiemethodes te controleren. Er was een crisis en er moest betere samenwerking komen tussen justitie en politie. Daarom kwam het Wetboek van Strafvordering, een boek met opsporingsmethodes volgens scherpe richtlijnen. 5. De rechtszaak. Soorten gerechten: HOGE RAAD = Controleert of het recht goed is toegepast. Zo ja, vonnis van het Hof. HOF = Rechtspraak behandelen van zaken in hoger beroep. Pagina 4 van 6

5 RECHTBANK VONNIS; Houdt zich bezig met zwaardere zaken. KANTON = Houdt zich bezig met minder zware zaken. Cautie = De mededeling dat je niet hoeft mee te werken aan je eigen strafproces. ( U heeft het recht te zwijgen. Alles wat u zegt kan en wordt tegen u gebruikt Rechtszaak bestaat uit acht stappen: 1. Opening. 2. Aanklacht. 3. Onderzoek. 4. Verhoor van de verdachte. 5. Requisitoor: De officier houdt een verhaal waarin hij aan probeert te tonen dat de verdachte schuldig is en de rechter om een eis vraagt. 6. Pleidooi: De advocaat gaat in de tegenaanval en verdedigd de verdachte. 7. Laatste woord: De verdachte pleit voor zichzelf. 8. Vonnis. De maximumstraf wordt bijna nooit gegeven omdat er rekening moet worden gehouden met de omstandigheden waar de verdachte mee te maken had. Voor rechtshulp kun je o.a. terecht bij: - Advocaat. - Bureau voor rechtshulp. - Rechts- of wetwinkel. 6. Straffen. Waarom straffen we: 1. Vergelding. 2. Afschrikking v/d dader. 3. Afschrikking v/d samenleving. 4. Voorkomen van eigenrichting. 5. Verbetering dader. 6. Beveiliging v/d samenleving. Strafmaat = de hoogte van de straf, wordt door de rechter bepaald. Soorten straffen: - Hoogste straf is levenslange gevangenisstraf. - Gevangenisstraf (of vrijheidsstraf). - Alternatieve straf (onbetaalde arbeid; vb. Bureau Halt). Pagina 5 van 6

6 Voorwaardelijke straf = De dader krijgt de straf niet onder voorwaarde dat hij binnen een bepaalde periode niet nogmaals een soortgelijke overtreding maakt. Bijkomende straffen zijn bijvoorbeeld het afnemen van een rijbewijs of iemand uit zijn functie zetten. TBS: duurt maximaal 4 jaar, maar wordt verlengd als de dader een gevaar vormt voor de samenleving. Hier worden vaak criminelen geplaatst die zware misdrijven hebben gepleegd en niet meer in de maatschappij kunnen terugkeren. 7. t Burgerlijk Recht. Burgerlijk recht gaat om een conflict tussen de burgers. Je hebt dan een eiser en een gedaagde. De eiser brengt de zaak voor de rechter en de gedaagde is degene van wie iets wordt gevraagd. De eiser stuurt een dagvaarding naar de gedaagde. Dat is een mededeling dat de gedaagde voor de rechter moet verschijnen. Een dagvaarding bevat altijd: - Naam eiser. - Eis. - Motivatie voor de eis. - Tijdstip en plaats van de rechtszaak. Vanwege de reacties die op elkaar volgen duurt het vaak meer dan een jaar voordat zo n zaak is opgelost. Tegen het vonnis kunnen beide partijen in beroep gaan. Dat moet meestal binnen drie maanden gebeuren. Als de partijen niet in beroep gaan blijft het vonnis zoals het is en wordt het niet meer veranderd. Als een partij het vonnis niet nakomt kan de andere partij hem daartoe dwingen. Dat kan door een dwangsom (een bedrag dat de partij moet betalen als hij zijn vonnis niet nakomt) of door loonbeslag ( deurwaarder legt beslag op uitkering of loon van de verliezer. Geld wordt afgenomen tot de rekening van de eiser is afgelost). Kort geding = Als een burgerlijk proces te lang duurt en er sneller een proces nodig is. Bijvoorbeeld als werkgever een staking van je werknemers voor komen. Pagina 6 van 6