Overdracht familiale ondernemingen anno 2015

Transcriptie

1 Overdracht familiale ondernemingen anno 2015 Peter Verschelden Managing Partner Moore Stephens Belgium

2 I. Wat is een familiebedrijf Inhoudstafel II. Belang voor onze economie III. Uitdagingen bij de overdracht van een familiebedrijf IV. Recente wetgevende inibabeven V. Voorbereiding van de overdracht VI. Conclusie

3 Spreker Peter Verschelden Managing Partner Moore Stephens Belgium Bedrijfsrevisor Accountant LicenBaat in de Rechten LicenBaat in Management Fiscale Hogeschool EHSAL Master in Accountancy VLEKHO Moore Stephens Bedrijfsrevisoren Moore Stephens Accountants & BelasBngconsulenten

4 I. Wat is een familiebedrijfr Het merendeel van onze bedrijven is een familiebedrijf. Zij vormen de ruggengraat van onze economie. (Baron Buysse) Ongeacht de omvang is een bedrijf een familiebedrijf als de meerderheid van het stemrecht op de algemene vergadering in handen is van de oprichter dan wel de eigenaarsfamilie kan direct of indirect zijn indien het bedrijf beursgenoteerd is, volstaat het dat de eigenaarsfamilie 25% van de stemrechten heee EN tenminste één vertegenwoordiger van de familie formeel betrokken is bij het bestuur of management van het bedrijf

5 II. Belang van familiebedrijven Onderzoek 2010 in opdracht van FBNet, Belgische Vereniging voor Familie Ondernemingen Gepubliceerd in 2011: Lambrecht, J., & Molly, V. (2011), Het economische belang van familiebedrijven in België, Brussel, FBNet Belgium Analyse op basis van 3 criteria aantal familiebedrijven in België aandeel in de tewerkstelling aandeel tot het Bruto Binnenlands Product (bijdrage in welvaart)

6 II. Belang van familiebedrijven Aantal familiebedrijven in België België: 77% vennootschappen Vlaanderen: 78% Wallonië : 81% Brussel: 64% 1 tot 9 werknemers 76% 10 tot 49 werknemers 84% 50 tot 199 werknemers 68% meer dan 200 werknemers 55%

7 II. Belang van familiebedrijven Aantal familiebedrijven in Europa (2008 FBN InternaBonal) Nederland Verenigd Koninkrijk 61% 65% Italië België Duitsland Frankrijk Spanje 73% 77% 79% 83% 85%

8 II. Belang van familiebedrijven Aantal familiebedrijven wereldwijd (2002 eigen bevraging ) Polen Taiwan Hong Kong Italië Ierland Denemarken Nieuw- Zeeland Singapore India Thailand Malaysië Nederland Canada Zweden Australië Verenigd Koninkrijk Zwitserland België Griekenland Duitsland Indonesië Spanje Domunicaanse Republiek Verenigde Staten Finland Japan 41% 46% 46% 50% 55% 58% 60% 63% 63% 64% 64% 66% 67% 69% 70% 71% 71% 76% 80% 80% 81% 82% 86% 90% 93% 99%

9 II. Belang van familiebedrijven Aandeel in de tewerkstelling België: 45% werknemers Vlaanderen: 52% Wallonië : 58% Brussel: 27% 1 tot 9 werknemers 74% 10 tot 49 werknemers 80% 50 tot 199 werknemers 68% meer dan 200 werknemers 48%

10 II. Belang van familiebedrijven Aandeel tot het BBP België: 30% miljard Vlaanderen: 46% Wallonië : 46% Brussel: 17%

11 Facts & Figures Oudste familiebedrijf ter wereld: Hotel in Japan - Hoshi Ryokan opgericht in 717 Langste bestaande familiebedrijf Tempelbouwer in Japan - Kongō Gumi opgericht in 578 na jaar failliet en overgenomen door Japanse bouwgigant Onderneming van het jaar 2014: Katoen NaBe Opgericht in werknemers in 33 landen

12 III. Uitdagingen Baby Boom GeneraBe ook ondernemers ontsnappen niet aan de vergrijzing 38% Vlaamse ondernemers is ouder dan 50 jaar zullen moeten kiezen tussen overdracht of stopzegng Geplande overdracht overdracht leiding binnen 5 jaar: 22% overdracht eigendom binnen 5 jaar: 25% overdracht eigendom & leiding binnen 5 jaar: 83% maar 50% weet niet wie hun opvolger zal zijn Wat in geval van ongeplande overdracht

13 III. Uitdagingen Vragen waar een ondernemer mee geconfronteerd zal worden: Zal het bedrijf worden overgelaten aan de kinderen? alle kinderen? familie of een derde? of eventueel een combinabe voor deze opbes? Wat als bepaalde kinderen niet willen instappen in het bedrijf? Zal het bedrijf geschonken of verkocht worden? Wat is de waarde van het bedrijf? Heej de ondernemer voldoende eigen middelen om onbezorgd van zijn oude dag te kunnen genieten? Wil de ondernemer nog acbef blijven? In het bedrijf?

14 III. Uitdagingen Onderzoek Unizo Unizo Grote Eindeloopbaan enquête polsen naar visie & plannen van de ondernemers omtrent het einde van hun loopbaan In welke mate zijn ze ermee bezig? Waarom dragen ze hun bedrijf over? Welke moeilijkheden verwachten ze?

15 III. Uitdagingen In welke mate zijn ondernemers bezig met hun opvolging? jonger dan 35 jaar 6% 77% 17% tussen 35 en 44 jaar 11% 68% 21% tussen 45 en 54 jaar 8% 74% 17% ouder dan 55 jaar 29% 58% 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ja nee niet van toepassing

16 III. Uitdagingen Belangrijkste redenen om bedrijf over te laten vertrek naar buitenland familiale redenen andere voldoende kapitaal opgebouwd andere uitdaging goede verkoopprijs 3% 5% 7% 7% 8% 8% verminderde marktvooruitzichten economische redenen 11% 13% geen intentie om over te dragen 16% gezondheidsredenen 25% geen familiale opvolger 28% bereiken pensioenleeftijd 54%

17 III. Uitdagingen Belangrijkste problemen bij het regelen van opvolging familiale spanningen geen idee geen probleem / alles geregeld niet kunnen stoppen fiscale beslommeringen financiering goede opvolgers vinden 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

18 III. Uitdagingen Belangrijkste knelpunten bij overdracht van het bedrijf herstructurering andere geen knelpunten stock / voorraad te kort aan info personeelsproblemen geen duidelijke info juridische knelpunten wettelijke regelingen fiscale knelpunten financiering waardebepaling 6% 6% 8% 9% 14% 15% 15% 16% 24% 25% 44% 54%

19 III. Uitdagingen Wat bij onverwacht wegvallen van de bedrijfsleider OASE: Overlijden Arbeidsongeschiktheid Stoppen Echtscheiding voor 35% van de bedrijven 1x OASE per 10 jaar geen idee 38% 41% sluiting bedrijf 12% 11% verkoop bedrijf 15% 18% voorzetting is geregeld 32% 33% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Bedrijfsleider valt weg Eigenaar valt weg

20 III. Uitdagingen Conclusie Geen prioriteit voor merendeel van de ondernemers Top 3 blijj +/- ongewijzigd in periode Leejijd & gezondheid blijj belangrijkste reden om te stoppen Het vinden van een geschikte opvolger is toenemend probleem Financiering van de overdracht is aandachtspunt Rol van de fiscaliteit neemt wel toe problemen bij opvolging : : 12% - > laatste plaats 2013: 19% - > derde plaats belangrijkste knelpunten : 2007: 16% : 20% 2013: 25%

21 IV. Recente wetgevende inihaheven Vlaams niveau: Regeling overdracht familiebedrijven aangepast met ingang van 1 januari 2012 bedoeling: bedrijfsleiders sjmuleren hun onderneming Jjdig over te dragen aan de volgende generaje Hoe? schenkingsrechten: 3% of 2% - > 0% successierechten: 0% - > 3%/7% uniformiseren begrippen en voorwaarden: familiale onderneming met reële economische realiteit Analyse?: resultaten onderzoek beperkte groep ondernemers is bezig met overdracht leejijd & gezondheid blijj belangrijkste reden om over te dragen (niet vroeger) minderheid zie oplossing in overdracht aan volgende generabe (opvolger?) aandeel dat stopzegng overweegt neemt toe

22 IV. Recente wetgevende inihaheven Brussels niveau: Regeling overdracht familiebedrijven Hoe? schenkingsrechten: vlak tarief van 3%, ongeacht: de familieband tussen de schenker en de begieigde de waarde van het bedrijf schenking moet noodzakelijk de volle eigendom tot voorwerp hebben de schenker mag zich dus niet het vruchtgebruik voorbehouden ( Vlaanderen) datum inwerkingtreding: 25 januari 1999 Successierechten: vlak gunsuarief van 3% datum inwerkingtreding: 1 januari 1999!! Niet van toepassing voor (zuivere) holdings of patrimoniumvennootschappen

23 IV. Recente wetgevende inihaheven Waals niveau: Regeling overdracht familiebedrijven Hoe? schenkingsrechten: vlak tarief van 0%, ongeacht: de familieband tussen de schenker en de begieigde de waarde van het bedrijf datum inwerkingtreding: 1 januari 2005 successierechten: 0% datum inwerkingtreding: 1 januari 2006!! Niet van toepassing voor (zuivere) holdings of patrimoniumvennootschappen

24 Federaal niveau: IV. Recente wetgevende inihaheven Di Rupo I extra taxabe voordelen (auto, woning,.) verhoging roerende voorheffing intresten/dividenden: 15% - > 25% verhoging roerend voorheffing liquidabe: 10% - > 25% verstrenging anbmisbruikbepaling verstrenging regeling geheime commissielonen ondernemersklimaat? rechtszekerheid? fiscale beslommeringen wegen zwaarder door bij overdracht meer ondernemers overwegen stopzegng van hun bedrijf

25 IV. Recente wetgevende inihaheven Federaal niveau: Michel I: Regeerakkoord belang van de KMO s wordt benadrukt KMO s zijn de ruggengraat van onze economie : 85% van de nieuwe jobs werden bij KMO s gecreëerd acbepunten vertrouwen van de ondernemer in de overheid herstellen groei bevorderen klantvriendelijke behandeling van ondernemers nieuw fiscaal pact concreet geen meerwaardebelasbng op aandelen (?) verduidelijking anbmisbruik bepaling versoepeling geheime commissielonen aanpassing Rulingcommissie aan noden KMO s permanente vastklikoperabe

26 Overdracht & opvolging = complexe materie emoboneel psychologisch financieel fiscaal belangen overdrager <> belangen overnemer!! Voorbereiding is vereiste Bjdig V. Voorbereiding professionele begeleiding

27 V. Voorbereiding - TIPS 1. De Bjd nemen (5 à 10 jaar voorbereiding) 2. Een doordacht stappenplan opstellen 3. Een strategisch plan uitwerken 4. De financiële en juridische structuur uiuekenen (anbciperen op financiering) 5. De kinderen betrekken (intenbe? Opvolging garanderen) 6. Corporate Governance invoeren (emobonele beslissingen beperken) 7. Talent voor ondernemerschap sbmuleren 8. Externe begeleiders inschakelen 9. Leiding en eigendom goed verdelen 10. Helder communiceren

28 V. Voorbereiding Mogelijke overdrachtscenario s Familiale opvolging: in deze situabe wordt zowel de eigendom als de leiding van het Familiebedrijf overgedragen binnen de familie. Verkoop: in een verkoopsituabe wordt het bedrijf verkocht aan een derde. Dit kan aan personeel (Management Buy In), aan een concullega of aan een financiële investeerder. Familiale controle: in deze piste blijj de eigendom van het bedrijf bij de familie maar wordt een professioneel management aangetrokken. Deze manager kan eventueel een Bjdelijke rol vervullen tot het moment dat de familiale opvolgers in staat zijn ook de dagdagelijkse leiding over te nemen.

29 V. Voorbereiding Mogelijke overdracht scenario's Fusie: in deze piste zal het bedrijf samengaan met een andere onderneming en zal de familie aandelen krijgen in de nieuwe onderneming, doorgaans in combinabe met een rol in het bestuur en management StopzePng: de onderneming wordt bij gebrek aan overnemer geliquideerd. Voorkeur van de Vlaamse Ondernemer?

30 V. Voorbereiding Mogelijke overdrachtscenario s: vaststellingen +/- 70% overweegt stopzeuen of verkoop buiten familie toename stopzegngspiste 2011: 17% 2013: 26% schenking andere verkoop aan familie verkoop aan management 1,0% 1,7% 2,6% 2,8% niet van toepassing 9,1% overdracht aan volgende generatie 14,7% stopzetting 26,0% verkoop aan derden 42,1%

31 V. Voorbereiding Eerste stap in voorbereiding = adviseur inschakelen!

32 V. Voorbereiding Wie is deze adviseur / vertrouwenspersoon? Cijferberoeper: boekhouder / accountant / revisor / fiscalist

33 VI. Conclusie Belang familiebedrijven 78% van de bedrijven vertegenwoordigen 45% van de tewerkstelling en 30% van het BBP Overdracht 38% van de ondernemers is ouder dan 50% 25% zal geconfronteerd worden met overdracht binnen 5 jaar slechts 30% van de ondernemers is voorbereid op noodscenario minderheid is bezig met voorbereiding overdracht Wetgevende inibabeven hebben niet geleid tot proacbef handelen Voorbereiding & begeleiding is vereiste Cijferberoepen = vertrouwenspersoon & 1 ste stap in voorbereiding! WERK AAN DE WINKEL