Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Kustverdediging na 1990 Nr. 12 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-gravenhage, 7 december 1990 Tijdens de UCV over de kustverdediging op 12 november j.l. zegde ik toe ten aanzien van enkele punten de Kamer nog nadere informatie toe te zenden. Dit betrof onder meer het volgende. 1. Zandsuppleties Door een aantal leden werd opgemerkt dat de ene suppletie succes voller is dan de andere. Voorts werd opgemerkt dat de zeewaartse aanpak op termijn goedkoper is dan Handhaven. Nadat ik in mijn antwoord had aangegeven dat zandsuppleren goedkoper is dan het gebruiken van «harde» middelen, heb ik toegezegd hier schriftelijk nog nader op terug te komen. In bijlage 1 wordt aangegeven waarop de conclusie is gebaseerd dat suppleren in het algemeen goedkoper is dan toepassing van harde middelen zoals de aanleg van strandhoofden, maar dat soms bestortingen en bezinkingen of andere «harde» middelen nodig zijn. Tevens wordt het verband tussen deze conclusie en de beleidslijn «suppleren is hoofdlijn» in de discussienota en de beleidskeuze «Kustver dediging na 1990» (TK resp. no 2 dd. 9 mei 1989 en no 6 dd. 14 juni 1990)aangegeven. Bij het alternatief «Zeewaarts» wordt op een aantal zwaar aangevallen lokaties gedacht aan werken die de water en zandstromen verleggen en tot doel hebben de erosie ter plaatse te doen omslaan in aanzanding of de erosie te stoppen. Dergelijke projecten hebben een grotere schaal dan de hierboven genoemde «harde» werken en het karakter is ook anders dan wat tot nu toe is toegepast. Als de beoogde opzet slaagt is de conclusie terecht dat Zeewaarts op de lange duur goedkoper wordt dan Handhaven. De grafiek bovenaan op pagina 78 van de discussienota laat dat ook zien. Alvorens aan dergelijke projecten te beginnen moet wel voldoende zekerheid bestaan over de effectiviteit van zeewaartse werken, over de aanvaardbaarheid binnen het karakter en het functio neren van de kust ter plaatse over de financiële doelmatigheid. De F ISSN SDU uitgeverij 's Gravenhage 1990

2 regering kiest daarom in par. 3.2 van de beleidskeuze voor uitwerking van de projecten op Texel en Zeeuws-Vlaanderen. Over ongeveer 3 jaren kunnen over de haalbaarheid conclusies worden getrokken. 2. Afspraken met Gedeputeerde Staten van Zeeland over beëin diging van de 80/10/10-regeling en de financiering van kustwerken in 1990 De brief die ik over de beëindiging van de 80/10/10-regeling en de financiering van de kustwerken in 1990 aan GS van Zeeland schreef en waarin ik de gemaakte afspraken bevestigde, voeg ik als bijlage II hierbij. 3. DSM/Hoek van Holland Naar aanleiding van uw opmerkingen in de UCV over de buitendijkse vestiging van DSM te Hoek van Holland merk ik het volgende op. Het terrein van de vestiging van DSM ligt op een hoogte van NAP+ 4,65 meter. Deze waterstand wordt in de huidige situatie met een frequentie van gemiddeld eenmaal in de 3000 jaar overschreden. Het DSM-terrein ligt in de toekomst zeewaarts van de stormvloedkering in de Nieuwe Waterweg. Door het gebruik van de stormvloedkering neemt de frequentie van overschrijding van het peil van NAP + 4,65 meter toe tot gemiddeld eenmaal per 1000 jaar. Het gaat dus om een geringe toename van de overspoelingsfrequentie. Uit de beleidsanalyse/milieuef fectrapportage over de beveiliging van het benedenrivierengebied tegen stormvloeden blijkt dat landwaarts van de stormvloedkering echter sprake is van een aanmerkelijke afname van de overspoelingsfrequentie van buitendijkse industrieterreinen. 4. Financiering Bij de opstelling van de begroting 1991 moest tegelijkertijd een ombuigingstaakstelling worden uitgevoerd en moest de inpassing van de gelden voor de kustverdediging plaatsvinden. In de begroting van 1990 had ik op artikel met ingang van 1991 f 10 mln opgenomen voor de bestrijding van de kustachteruitgang. In de nota «Kustverdediging na 1990» heeft de regering gekozen voor «Dynamisch Handhaven». De kosten voor de bestrijding van de kustach teruitgang zullen bij «Dynamisch Handhaven» f 60 mln. per jaar bedragen. Ik heb daarom f 50 mln. per jaar extra beschikbaar gesteld voor de handhaving van de kustlijn. In het voorjaar lag er ook een ombuigingstaakstelling als gevolg van het niet doorgaan van de prijsbijstelling. Bij de invulling van deze taakstelling heb ik èn de benodigde middelen voor de kustverdediging vrijgemaakt én de ombuigingstaakstelling ingevuld. De totale proble matiek betrof toen voor 1991 en latere jaren ca f 250 mln per jaar: ca f 195 mln per jaar ombuiging en f 50 mln per jaar inpassing van de kustverdediging. Dit is verwerkt in de begroting voor 1991 en in de meerjarencijfers. Zoals ik tijdens bij de behandeling van de nota «Kustverdediging na 1 990» in de UCV van 12 november j.l opmerkte, is in één keer een totaaldekking opgesteld. Een aparte toerekening inzake de dekking van de genoemde f 50 mln per jaar heeft destijds niet plaatsgevonden. Achteraf is zo'n toerekening dan ook niet aan te geven. In bijlage I heb ik wel een tabel opgenomen met een overzicht van de artikelen die hebben bijgedragen aan de oplossing van de totale problematiek van f 250 mln per jaar.

3 De bedragen uit bijlage II moeten worden gezien tegen de achtergrond van de begroting als totaal waarin onderhoud van bestaande infra structuur prioriteit heeft. Handhaven van de kust is eveneens een vorm van onderhoud van infrastructuur. De Minister van Verkeer en Waterstaat, J. R. H. Maij-Weggen

4 BIJLAGE I Op 25 maart 1988 werd de nota «Evaluatie Strandsuppleties» (DGW-GWWS ) aan de Kamer toegezonden als bijlage bij de brief notk 18975no. 3. In die nota zijn een negental suppleties geëvalueerd tegen de achter grond van het doel van de suppleties: compensatie van de erosie voor een beperkt aantal jaren. (In de UCV noemde ik een suppletie daarom een slijtlaag). Het aantal jaren waarvoor gecompenseerd wordt, wordt bij het ontwerp als de geplande levensduur vastgesteld. In het evaluatie rapport werd geconcludeerd dat: * «van de 9 geëvalueerde suppleties er 5 inmiddels aan hun doelstelling met betrekking tot de levensduur hebben voldaan; er 3 naar alle waarschijnlijkheid hieraan zullen voldoen en dat er slechts één is die hier net niet aan voldaan heeft (Texel/Eyerland 1985); * het mogelijk gebleken is om - ook binnen de grillige natuurlijke omstandigheden aan de kust - strandsuppleties goed te dimensioneren; dat wil zeggen de aan te brengen hoeveelheden zodanig te kunnen bepalen, dat een suppletie voldoet aan vooraf gestelde randvoorwaarden met betrekking tot de levensduur; * de toepassing van strandsuppleties. als methode van kustverde diging als effectief beschouwd mag worden. De optredende erosie kan met deze methode uitstekend worden gecompenseerd (tegen relatief geringe kosten)». Bij de voorbereiding van de discussienota «Kustverdediging na 1990» van mei 1989 (TK no 1 en 2) is suppleren als methode van kustverdediging opnieuw kritisch bezien. Daartoe is het technisch rapport no 11 «Strand en duinsuppleties» opgesteld door medewerkers van de Rijkswaterstaat, van het Waterloopkundig Laboratorium en van het beleidsanalytisch adviesbureau Resource Analysis. Er is een kwaliteits audit over dit rapport uitgevoerd door prof. dr. ir. E.W. Bijker van de TU-Delft en ir. H. Postma van Boskalis. In dit rapport worden de conclusies uit de nota «Evaluatie Strandsup pleties» uitgevoerd. Voorts is in dit rapport de vraag aan de orde gesteld of er redenen zijn om bestaande strandhoofden te verwijderen en of er economische redenen zouden zijn om - al dan niet in combinatie met zandsuppleties - nieuwe strandhoofden te bouwen. Ten aanzien van deze vragen wordt geconcludeerd: * «Kust zonder strandhoofden: ** Bij een kust zonder strandhoofden is de aanleg van strandhoofden alléén voor het remmen van erosie, op grond van hun kosten en werking in het algemeen niet gunstig. ** In het Deltagebied bij sterke kustachteruitgang, kan als volledig handhaven van de kust wordt nagestreefd, een combinatie van (nieuw aan te leggen) strandhoofden of paalschermen en zandsuppleties op grond van totale kosten aantrekkelijk zijn. * Kust met strandhoofden: ** Als bij een kust met bestaande strandhoofden of paalrijen wordt gestreefd naar enige vorm van erosiebeperking moeten bestaande strandhoofden worden gehandhaafd. ** Als bij bestaande strandhoofden aanvullend wordt gesuppleerd, zijn de kosten van de verdediging per meter bestreden erosie relatief laag vergeleken met suppleties zonder strandhoofden». Samengevat betekent dit dat - doordat strandhoofden in meer dan de helft van de gevallen de erosie beperken - de kosten van suppleties op kustvakken met bestaande strandhoofden relatief laag zijn in vergelijking met suppleties op kustvakken zonder strandhoofden. Daarom ligt het voor de hand bestaande strandhoofden te handhaven. Op kustvakken

5 zonder strandhoofden weegt de besparing aan suppleties niet op tegen de kosten van de strandhoofden, doordat de effectiviteit van strand hoofden te laag is. Alleen bij hoge effectiviteil van strandhoofden - maximaal 40%- kan in het Deltagebied de aanleg van nieuwe strand hoofden of paalschermen aantrekkelijk zijn. Veelal werken strandhoofden dan als kribben die de stromingen uit de kusten van de eilanden in het Deltagebied houden. Op deze basis werd in de discussienota op pagina 51 als uitgangspunt genomen dat bestaande strandhoofden en paalrijen gehandhaafd worden. Voorts wordt de landelijke aanpak op zandsuppleties aan de zeezijde van de zeereep gebaseerd (pg 53). In aanvulling daarop kunnen lokaal harde maatregelen worden toegepast zoals strandhoofden en strekdammen (pg 55). In aansluiting hierop wordt in par van de nota «Kustverdediging na 1990» (TK no 5 en 6) van juni 1990 zandsuppleren gekozen als belangrijkste middel om de erosie te bestrijden. Behalve suppleties kunnen soms ook bestortingen en bezinkingen nodig zijn. Soms kunnen ook «harde» middelen nodig blijken. De hierboven genoemde harde middelen moeten worden onder scheiden van de projecten die zijn geschetst bij het alternatief «Zeewaarts». Dan gaat het om grootschaliger werken waarmee wordt beoogd op relatief zwakke en zwaar aangevallen kustvakken water en zandstromen te verleggen en daarmee erosie ter plaatse te doen omslaan in aanzanding of erosie te stoppen. Dergelijke projecten hebben een grotere schaal dan de hierboven genoemde «harde» werken en het karakter is ook anders dan wat tot nu toe is toegepast.

6 BIJLAGE II Aan het College van Gedeputeerde Staten van Zeeland 's-gravenhage, 7 november 1990 In antwoord op uw bovenvermelde brief, waarin u refereert aan ons gesprek van 2 oktober 1990 terzake van de heropening van het overleg over de beëindiging van de regeling en de resultaten van uw nader overleg met de Rijkswaterstaat wil ik als volgt reageren. Ik bevestig dat wij omtrent de beëindiging van de regeling, onder voorbehoud van toestemming van provinciale staten, tot de volgende overeenkomst zijn gekomen: 1. De werken ter bestrijding van de oevererosie langs de Wester schelde zullen voortaan tot de kustlijnzorg van het rijk worden gerekend. De overeenkomst tussen het rijk en de provincie inzake de financiering van buitengewone werken van 18 juni/14 september 1976 (de regeling) wordt beëindigd. Voor de Westerschelde en de Noordzeekust betekent dit dat de voormalige werken geheel door en voor rekening van het rijk worden uitgevoerd. Voor dergelijke werken langs de Oosterschelde wordt de regeling van toepassing. De huidige 60/40 regeling is bij het voorgaande het gezamenlijk uitgangspunt. Als de 60/40 regeling in de toekomst wordt gewijzigd, zal in overleg compensatie van de gevolgen van die wijziging voor de werken in de Oosterschelde plaatsvinden. Ik heb kennis genomen van het feit dat u in overleg met de Ooster schelde-waterschappen heeft besloten op de voormalige werken een aanvullende bijdrage van 30% zult verstrekken. Ik ga er voorts van uit dat de eventuele door u nader aangekondigde uitwerkmg volledig past binnen bovenstaande afspraak, de gedachten achter het Ontwerp van Wet op de Waterkering en de Nota Kustverde diging na Met uw oplossing van de nog resterende problemen in het kader van de werken stem ik in. Er wordt een rijksbijdrage verleend van 100% voor de bestrijding van de structurele erosie bij de werken Kievittepolder-West, Tienhonderd polder en Domburg (Kom en Golfveld) in Voor de overige onderdelen waarvan alleen in Zeeuws-Vlaanderen sprake is, zal een rijksbijdrage van 60% conform de regeling worden verstrekt. Samen met de bijdrage voor het deltawerk Willem Leopoldpolder en Oudelandse polder wordt door het rijk een bedrag van f 14,83 mln verstrekt, gebaseerd op een totale raming van f 16,63 mln. Deze bijdragen zullen direct na het indienen van de declaraties over voltooid werk worden betaald. Naast deze bijdragen zal de provincie een bedrag van f 1 mln ontvangen. Ik heb er nota van genomen dat dit bedrag ten goede komt aan de werken van het waterschap «Het Vrije van Sluis» in Zeeuws Vlaanderen. Ik heb eveneens kennis genomen van het feit dat onze voorliggende overeenstemming voor het waterschap aanleiding is om geen bijdrage in het kader van de Deltawet te verlangen.

7 3. Zoals in de aanvang van deze brief opgemerkt, is deze overeen komst aan goedkeuring van de provinciale staten van Zeeland onder worpen. Indien provinciale staten onverhoopt zijn goedkeuring onthoudt dan vervalt de overeenkomst onder 1 en zullen de teveel betaalde bedragen volgens de dan weer geldende regelingen voor de werken onder 2 worden teruggevorderd. De Minister van Verkeer en Waterstaat, J. R. H. Maij-Weggen

8 BIJLAGE III Overzicht van artikelen die hebben bijgedragen aan de oplossing van de problematiek van 250 mln per jaar in de jaren 1991 en verder art Materieel centr diensten ,3 Materieel HDTP ,2 Algemene bewustwording ,2 Stimulering lagere overheden ,5-0,7-0,7-0,6 Registr Verkeersonveiligheid ,5-0,6-0,6-0,6 Vorderingen en herkeuringen ,2-0,2-0,2-0,2 Automatisering RWS ,7 Operationele kosten ,5 Aanleg en uitbr S&H ,5-10,6-11,1-8,7 Bijdragen veerdiensten ,1 Bijdrage a/h RWF ,1-102,8-107,3-103,8 Stedelijke verk. voorzieningen ,7-29,8-24,6-13,0 Kustverdediging ,0 50,0 50,0 50,0 Bijdrage primaire vaarwegen ,8 Bijdrage openbaar vervoer ,2-62,2-62,2-62,2 8