6,4. Boekverslag door een scholier 2530 woorden 5 april keer beoordeeld. Psychologische roman, Oorlogsroman. Eerste uitgave 1993.

Transcriptie

1 Boekverslag door een scholier 2530 woorden 5 april ,4 59 keer beoordeeld Auteur Genre Tessa de Loo Psychologische roman, Eerste uitgave 1993 Oorlogsroman Vak Nederlands blz: 435 bladzijden Inleiding. Ik heb voor dit boek gekozen omdat ik veel van verhalen uit de geschiedenis hou, vooral van de Middeleeuwen en de Tweede Wereldoorlog. M n tante had het boek gelezen en zei dat het echt een boek voor mij was. Ik heb er heel lang over gedaan om het boek te lezen, omdat je voor dit boek goed moet gaan zitten, omdat het toch zware kost is. De Eerste paar dagen ging het lezen gepaard met een woordenboek, maar later viel het wel mee. Ik vond het echt een heel mooi boek, maar je moet wel wat van de situatie afweten hoe alles zat en je moet een dik boek doorlezen, dus je moet er wel de tijd en het puf voor hebben, maar als je dat hebt, dan is dit een van de eerste boeken die ik je aan zou raden. Ik heb een hele andere kijk gekregen op de Tweede Wereldoorlog en vooral op de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Ik vond het echt een fantastisch boek. A. Inhoud van het boek 1. Plaats. De gebeurtenissen zijn vooral in en rondom Spa en in Keulen. Lotte s ervaringen spelen zich grotendeels af in Het Hollandhuis (het huis van haar pleegouders in het Gooi). Anna s ervaringen spelen zich in wat meer plaatsen af, zoals Keulen, het platteland in Teutoburgerwoud, delen van Oostenrijk en andere delen van Duitsland. 2. Tijd. De tijd dat Lotte en Anna elkaar hun verhalen vertellen in Spa duurt veertien dagen in De herinneringen en de verhalen zelf spelen zich af van 1916 tot en met De Tweede Wereldoorlog speelt een grote rol in de verhalen van Anna en Lotte. 3. Karakterbeschrijving. Pagina 1 van 6

2 Lotte : Lotte is bijna 76 jaar oud. Ze lijdt aan artrose en is weduwe. Ze heeft een rustig karakter en is erg nuchter. Ze wil Anna het liefst een beetje op afstand houden. Lotte is redelijk voorspelbaar. Ze is erg verhollandst. Anna: Anna is ook bijna 76 jaar oud, lijdt ook aan artrose en is ook weduwe. Ze heeft een druk karakter en wil altijd haantje de voorste zijn. Ze is intelligent, vastberaden en heeft een goed geheugen. Ze wil Lotte graag leren kennen en haar alles vertellen wat haar dwars zit, zolang het nog maar kan. Anna is dynamisch en heeft veel verrassende kanten. A. Samenvatting. Deel 1: Interbellum De vijfenzeventigjarige Lotte bevindt zich in het Thermaal Instituut in Spa voor een kuur tegen artrose. Tijdens de middagrust wordt ze wakker van een stevige Duitse dame van haar leeftijd. Ze antwoordt de vrouw in het Duits, wat zij heel goed spreekt, omdat ze in Duitsland geboren is. Het blijkt dat de twee dames tweelingzussen zijn die op hun zesde jaar uit elkaar zijn gehaald. Anna vindt het heel leuk om haar zus weer eens te zien, maar Lotte vindt het niet zo heel fantastisch. Ze reageert met verwijten aan het adres van de Duitsers die zes miljoen joden vermoord hebben en de oorlog begonnen zijn. Anna daarentegen vertelt van de vernederingen en armoede van de Duitsers na de Eerste Wereldoorlog en herinnert Lotte eraan dat ook zij als Duitse geboren is. De herinneringen van hun jeugd in Keulen komen weer boven. Hun moeder stierf aan borstkanker toen de meisjes drie waren. Hun vader had toen al tuberculose en stierf drie jaar later. Lotte, ook besmet met tuberculose, ging met tante Elisabeth naar Nederland om in het Gooi te gaan wonen bij het gezin van de zoon van tante Elisabeth, de familie Rockanje. Haar nieuwe vader had een moeilijk karakter. Hij hield van klassieke muziek en was aanhanger van het communisme. Tijdens de tijd toen ze moest genezen van haar tuberculose, schreef ze veel brieven naar Anna, maar die kreeg die nooit te zien. Na haar genezing groeide Lotte op als een echt Nederlands meisje. Tijdens een winter kwam ze onder het ijs terecht en werd ze met veel moeite weer tot leven gewekt. Sinds toen had ze moeite met praten. Ze kon wel goed zingen en zong in het radiokinderkoor. Ze kreeg zangles en een piano. Haar stiefvader belette haar het spelen door tijdens haar spel zijn beroemde grammofoon aan te zetten. Ook tegenover zijn vrouw en zijn andere kinderen gedroeg hij zich erg vervelend. Na een ongeluk was hij een tijd op de rand van leven en dood. Hij herstelde toen de spanningen tussen de staten onderling toenam. Lotte was van plan om Anna in Duitsland te bezoeken, maar door de oorlog ging dit niet door. Anna werd door haar grootvader meegenomen naar zijn boerderij aan de Lippe. Grootvader woonde in huis bij oom Heinrich en tante Liesl. Anna vond de overgang van stad naar platteland erg zwaar. Ze moest naar de rooms-katholieke kerk, waar Alois Jacobsmeyer pastoor was. Een paar jaar later stierf grootvader en ging tante Liesl naar het klooster. Anna was gewend aan het boerenleven en dacht dat Lotte haar vergeten was. Oom Heinrich trouwde met Martha Honnekop, de oudste dochter van de kastelein. Martha was lui en kreeg veel kinderen. Het werk kwam op Anna neer, waardoor ze niet naar het gymnasium kon. Toen Anna 16 was, zag ze bij een smid een foto van Hitler in de krant. Er ontstond een vriendschap tussen Pagina 2 van 6

3 Anna en de smid die lid was van de NSDAP. Oom Heinrich was tegen Hitler en tegen de vriendschap en mishandelde Anna daarom vreselijk. Zo erg zelfs dat ze naar de dokter moest en die zei dat ze haar baarmoeder had verdraaid. Pastoor Jacobsmeyer zorgde ervoor dat Anna naar een klooster kon. Toen Anna terugkwam in haar dorp was Hitler aan de macht gekomen en waren veel mensen lid van een nazieclub. Kort daarna kon ze via de pastoor een opleiding als dienstmeisje voor de betere stand volgen. Toen ze 21 jaar werd moest ze een document ondertekenen over het voogdijschap van oom Heinrich; ze tekende het zonder te lezen. Maar in het document stond dat oom Heinrich jaarlijks verklaarde dat ze zwakzinnig was. Inmiddels was ze in dienst van de familie Stolz, waar haar werkgeefster een dwangmatig beleid voerde. Ze nam ontslag en kwam in dienst van een adellijke familie in Keulen. Deel 2: Oorlog Lotte ging op bezoek bij Anna om daar te jaarwisseling door te brengen. Lotte verwachtte veel van de ontmoeting, maar het werd een grote teleurstelling. Anna verweet zichzelf na het vertrek van Lotte dat ze zo koel tegen Lotte had gedaan. Tijdens een dansavond ontmoette Anna een soldaat uit Wenen, Martin Grosalie. Er ontstond een relatie die in het begin alleen brieven inhield, omdat Martin naar het front ging. Na de Duitse aanval op Polen hadden ze samen een vakantie. Toen Keulen werd gebombardeerd vertrok de familie waar ze werkte naar Oost-Pruisen. Anna ging hen achterna in de winter van 1940/1941. Eind 1941 had Martin verlof en vroeg haar om met hem te trouwen. Het trouwen kon niet doorgaan, maar Anna maakte wel kennis met de enigszins gestoorde moeder van Martin en zijn vader. Toen ze terug bij haar werkgever was, moest ze meeverhuizen naar een landgoed in Berlijn. Een jaar later trouwde ze alsnog met Martin. Anna was getuige van een samenzwering tegen Hitler in Martin kwam bij de Waffen-SS en zei tegen Anna dat ze naar Wenen moest gaan, de Russen zouden binnenkort Pruisen aanvallen. In Wenen kreeg ze een bericht dat Martin was overleden in de Eifel. Na een lange rouwtijd hielp de sociale dienst van de SS haar er weer een beetje op en zorgde voor werk in een veldlazaret. De Russen kwamen eraan en het veldhospitaal werd verplaatst. Lotte leerde in de eerste maanden van de oorlog David de Vries kennen, die haar op haar piano begeleidde. Een tijdje later werd David door de Duitse politie opgepakt en naar Buchenwald gestuurd. De joodse familie Frinkel duikt onder bij de familie en er komen steeds meer onderduikers bij. Lotte s moeder werd ziek en moest naar het ziekenhuis. Na haar operatie kreeg ze extra voedselbonnen, maar die werden door Lotte s vader achtergehouden. Toen Lotte dit ontdekte kreeg ze de bonnen wel van hem, maar hij wist haar diep te kwetsen door te zeggen: na al die jaren nog steeds een moffin. Toen ze een tekort aan voedsel kregen, deed Lotte ook mee aan de voedseltochten, met alle avonturen die volgde. Vlak voor het einde van de oorlog trouwde ze met Ernst Goudriaan, een van de onderduikers van het gezin Rockanje. Deel 3: Vrede De komst van de Amerikanen maakte een einde aan de oorlog voor Anna. Het veldhospitaal kwam onder Amerikaans toezicht. Na een korte tijd gevangen te hebben gezeten, werd Anna in september 1945 vrij gelaten. Ze wilde nu bij de kinderbescherming gaan werken. Voordat ze aan de opleiding begon bezocht ze eerst nog het graf van Martin en kwam ze te weten hoe hij gesneuveld was; Hij had zijn vrachtwagen gestopt toen zijn vrienden appels wilden gaan plukken en werd getroffen door een verdwaalde granaat. Pagina 3 van 6

4 Ze ging daarna naar Nederland om met Lotte te praten, maar die wilde geen Duits tegen Anne praten. Het bezoek werd een grote teleurstelling. Lotte zag de komst van de geallieerden en zag hoe de Duitsers werden afgevoerd. De onderduikers verlieten het huis en haar moeder kwam in het ziekenhuis terecht, de spanningen van de afgelopen jaren eisten hun tol. Ernst kreeg een baan in Den Haag, waar hij en Lotte gingen wonen. Lotte was er eenzaam zonder alle drukte van de onderduikers. Ook was haar zangstem verdwenen. Ze leefde vooral voor de zorg voor haar kinderen. Na samen gegeten te hebben gaat de tweeling naar bed, met de verwachting elkaar de volgende dag weer te zien. Als Lotte de volgende dag naar haar modderbad gaat, wordt haar door iemand van het personeel verteld, dat de vrouw met wie ze de laatste tijd optrok was overleden aan een hartaanval. De vrouw vraagt haar; Weet u of ze familie had? U was tenslotte haar vriendin. Nee, zei Lotte, Ik ben ze is mijn zuster. B. Compositie. 1.Climax? Niet een echte climax, het verhaal gaat geleidelijk verder met telkens tussenpozen in deze tijd. 2. Einde Het was een gesloten einde, de tweeling vertelt elkaar hun eigen verhaal en de ander is het er telkens niet mee eens, totdat er een doodgaat, want dan heeft ze er vrede mee. 3. Vorm. Het verhaal was in de hijvorm geschreven. 4. Bouw. Het is een duidelijke chronologische opbouw, de verhalen in de verleden tijd gaan wel op volgorde en de dagen in Spa zelf gaan ook op volgorde. Toch zijn alle verhalen die ze vertellen over vroeger flashbacks, ze gaan telkens terug in de tijd. 5. Dialogen. De dialogen tussen Anna en Lotte zijn heel belangrijk in het verhaal, ze proberen elkaar de hele tijd te overtuigen dat hun eigen denkwijze en handelingen goed waren. Er zitten ook veel monologen in, maar je leest die eigenlijk alleen van Lotte. 6. Brieven. Er komen geen brieven voor in dit verhaal. C. Taalgebruik. Soms wordt er iets in het Duits gezegd, zoals rijmpjes en uitdrukkingen. Er zitten ook veel moeilijke Pagina 4 van 6

5 woorden in zoals: - pseudo-rustiek - fait accompli - gastronomie - symbiose - salonsocialist - filippica - soutane - enz. Eerst ging ik telkens de woorden opzoeken, maar na een tijdje las ik er gewoon overheen en dan werd me later meestal wel duidelijk wat dat woord ongeveer betekende. D. Soort Literatuur. De Tweeling is een roman, omdat het een te dik boek is voor een novelle en Het is zeker geen dagboek of iets dergelijks. Het is een lang verhaal en het past allemaal bij elkaar. E. Bijzonderheden over de schrijver. Tessa de Loo is het pseudoniem van Tineke Duyvené de Wit. Zij werd geboren op 15 oktober in Bussum. Tijdens haar middelbareschooltijd schildert en tekent ze veel. Ook schrijft ze vaak opstellen en na het eindexamen gaat ze Nederlands studeren in Utrecht. Op twintigjarige leeftijd trouwt ze en na vijf jaar krijgt ze een zoon, Joris. Ze schrijft in die periode weinig. Het stadsleven benauwt haar en ze verhuist naar de Achterhoek, waar ze als lerares werkzaam is. Ze pakt haar studie op, maar besluit toch schrijfster te worden. Ze verhuist naar Pieterburen, Groningen, in 1980 na haar scheiding. In 1994 vestigt De Loo zich in Portugal, waar ze, naar eigen zeggen, een nieuw werk schrijft. Haar pseudoniem is ontleend aan de Texelse achternaam van haar grootmoeder. In 1983 debuteert De Loo met de verhalenbundel De meisjes van de suikerwerkfabriek. Daarvan worden exemplaren verkocht en het boek ontvangt de Anton Wachterprijs en het Gouden Ezelsoor. Haar eerste roman, Meander, verschijnt in De novelles Het rookoffer(1987) en Isabelle(1989) worden minder goed ontvangen bij de critici. Zij vinden dat er teveel clichés in gebruikt worden. De Tweeling, de roman die in 1993 verschijnt, wordt een enorm verkoopsucces. Binnen een jaar worden meer dan exemplaren verkocht van deze roman, waarin de relatie tussen Nederlanders en Duitsers na de oorlog centraal ligt. De Loo ontvangt hiervoor de Publieksprijs voor het Nederlandse boek en de internationale Otto von der Gablentz-prijs. Deze laatste prijs wordt uitgereikt aan mensen die zich verdienstelijk maken op het gebied van objectieve informatievoorziening over de Bondsrepubliek Duitsland. F. Eigen mening Ik vind het een heel mooi en aangrijpend boek, omdat je dit keer de verhalen ook van de Duitse kant hoort en niet alleen hoe slecht de Nederlanders het hadden en dat alle Duitsers voor Hitler waren en mee hadden geholpen de joden te vermoorden. Ik vind dat de Tweeling symbool staat voor Duitsland en Nederland; nauw aan elkaar verwant, maar door de oorlog uit elkaar gedreven. Er zitten wel veel moeilijke woorden in, maar zodra je verder leest wordt het vanzelf duidelijk wat ermee wordt bedoeld. Ook vind ik het een heel opvallend stukje dat de dansavond waar Martin en Anna elkaar ontmoeten in het huis Pagina 5 van 6

6 plaatsvond, waar Anna en Lotte hadden gewoond toen hun vader nog leefde. Zo blijft die plek in de familie. Ik vind het ook heel goed dat er geen happy end aan zit en een open einde had ik ook niet leuk gevonden, omdat alles zo gedetailleerd was verteld en je zat helemaal in het verhaal en dan er abrupt een einde aanmaken, dat is gewoon niet de stijl van het verhaal (vind ik). G. Titelverklaring. De roman is het verhaal over een tweeling die op zesjarige leeftijd van elkaar gescheiden werden. Beiden groeien op in een ander land en een ander milieu. Als oude dames (75 jaar) komen ze elkaar tegen in Spa en vertellen elkaar hoe hun leven afzonderlijk van de ander verlopen is. H. Geraadpleegde Literatuur. - flap om het boek heen - internetpagina over informatie over Tessa de Loo(weet niet precies meer welke) I. Thema. De Tweeling kan elkaar niet bereiken, en de dood van Anna maakt een verzoening van de twee zusters definitief onmogelijk, maar toch heeft Lotte er vrede mee. De schrijfster lijkt ook Nederland en Duitsland te zien als een tweeling die aan verzoening toe is. Het thema is dus begrip en later verzoening. Pagina 6 van 6