CIO IN DE zorg 118 CIO MAGAZINE

Transcriptie

1 118 CIO MAGAZINE

2 Onder redactie van Rube van Poelgeest en Hyleco Nauta Ó Fotografie Clemens Rikken AFLEVERING 34: MEANDER MEDISCH CENTRUM Een digital healing environment Director Digital & ICT Vincent van Luling heeft besloten om na 4,5 jaar het Meander Medisch Centrum te verlaten en te kiezen voor een volgende stap in zijn carrière. Meestal spreken we met CIO s van ziekenhuizen over hun nog te realiseren mijlpalen. Dit is een mooie gelegenheid om eens stil te staan bij de bereikte en nietbereikte resultaten. Het Meander Medisch Centrum heeft de afgelopen jaren een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. IT-verantwoordelijke Vincent van Luling maakte dit alles van nabij mee. Hoogtepunt was het intrekken in het nieuwe gebouw (december 2013), waar ook de infrastructuur state-of-theart is. Van Luling is een ict-managementprofessional. Na diverse project- en lijnmanagementfuncties binnen bedrijven als Nestlé, Cementbouw, Oasen en Siemens, werd hij zeven jaar geleden gegrepen door de zorg- en ict-sector. Als Director Digital & ICT bij Meander Medisch Centrum, een topklinisch ziekenhuis in Amersfoort, is hij na een grootschalig basis op orde -project gekoppeld aan de nieuwbouw. Gepassioneerd is hij aan de slag gegaan met de creatie van een digital healing environment, gericht op de patiënt of zorgconsument. Met als doel om de relatie met de patiënt verder te ontwikkelen, de zorg nog beter te maken en betaalbaar te houden, en om bij te dragen aan het veranderen van het businessmodel van het ziekenhuis. Het Meander is ontstaan uit een fusie tussen twee ziekenhuizen in Amersfoort: de Lichtenberg en Sint-Elisabeth. Het is een topklinisch ziekenhuis, wat wil zeggen dat het artsen opleidt als medisch specialist in een groot aantal specialismen. Het heeft daarnaast een locatieziekenhuis in Baarn en poliklinieken in Barneveld, Leusden en Nijkerk. Er is een dialysecentrum in Harderwijk en een vakantiedialysecentrum in een bungalowpark in Zeewolde. Het nieuwe ziekenhuis heeft een oppervlakte van ongeveer vierkante meter. Er werken ongeveer drieduizend medewerkers, waaronder 250 specialisten. De zeshonderd bedden staan uitsluitend in éénpersoonskamers. Helende omgeving Van Luling vertelt enthousiast over het Meander. Uniek is dat het een ziekenhuis is waar men wil dat de patiënt zich geen patiënt voelt. Men streeft naar het aanbieden van een healing environment. Er zijn in het ziekenhuis bijvoorbeeld alleen nog maar éénpersoonskamers. Samen met zijn bestuursvoorzitter, Frank jaargang 11 Ó nummer 6 Ó

3 We staan aan de vooravond van grote verschuivingen in de zorg de Reij, heeft hij daar het thema digital healing environment aan gekoppeld. Die digitale functie wil het Meander breder in de regio gaan invullen. En dat betekent, zo beschrijft Van Luling, dat het credo is dat ook de digitale relatie met de patiënt heel persoonlijk moet worden. Die relatie moet eveneens duurzaam zijn; dat betekent dat niet alleen ziektes onderwerp van gesprek zijn, maar juist ook de gezondheid van mensen. Het persoonlijk gezondheidsdossier (PGD, zie kader) moet daar een integraal onderdeel van worden. Er is nog een lange weg te gaan voor het zover is. De digitalisering van ziekenhuizen en de gezondheidszorg in zijn algemeenheid moeten nog een groot aantal ontwikkelingen doormaken. Gebrek aan standaardisatie van gegevensuitwisseling en discussies over security/privacy zijn daarbij wezenlijke obstakels. Helende omgeving De bijdrage die Vincent van Luling de afgelopen jaren heeft kunnen doen aan de realisatie van deze ambitie, is het leveren van een stabiele, flexibele en betaalbare onderlaag van de informatievoorziening. Vooral de nieuwbouw was dé gelegenheid om daarmee voortgang te boeken. Hij heeft bij zijn komst het programma ICT fundament opgestart, dat bestond uit het implementeren van een state-of-the-artinfrastructuur. Belangrijk vindt Van Luling dat infrastructuur vitaal blijft en een platform kan zijn voor digitale innovatie. Vooral de nieuwbouw is daarbij dus een belangrijke drijfveer geweest. Sinds die infrastructuur er is, is de director Digital & ICT van Meander MC het afgelopen jaar onder andere aan de slag gegaan 120 CIO MAGAZINE

4 jaargang 11 Ó nummer 6 Ó

5 Patiëntendossiers Wanneer het gaat om elektronische patiënten- of cliëntendossiers in de zorg, is er veel begripsverwarring. Onderstaande indeling kan helpen verduidelijken. 1. Portals van zorginstellingen Een ziekenhuis of zorginstelling deelt de gegevens met haar patiënten/cliënten. Vaak biedt een dergelijke portal mogelijkheden om het eigen dossier in te kunnen zien. Dit dossier is onderdeel van het elektronisch patiënten-/cliëntendossier (EPD/ECD) dat binnen de instelling gebruikt wordt. Dat systeem is het eigendom van de zorginstelling(en) evenals de regie over de informatie die via het portaal ter beschikking gesteld wordt. 2. Landelijk EPD Over dit begrip is veel verwarring (zie ook Wikipedia/EPD). Een betere term is het Landelijk schakelpunt (LSP), want het gaat om een infrastructuur waarbij op gestandaardiseerde wijze patiënteninformatie uitgewisseld wordt tussen zorgverleners onderling. De recente status is dat het toegepast wordt voor patiënten die daar zelf expliciet toestemming voor gegeven hebben. De huidige toepassing betreft vooral medicatiegegevens die uitgewisseld worden tussen huisartsen en apotheken. 3. Persoonlijke gezondheidsdossiers (PGD) Naast de door zorgaanbieders beheerde EPD s, is er ook een vorm waarbij de patiënt zelf online zijn gegevens beheert in een persoonlijk gezondheidsdossier (PGD). Dit is een elektronisch medisch dossier dat gedurende het hele leven van de patiënt wordt opgebouwd en als bron voor gezondheidsinformatie wordt gebruikt. Het ondersteunt mensen bij het nemen van beslissingen over hun gezondheid. Iemand is zelf eigenaar en beheerder van het PGD en de daarin opgeslagen informatie. De informatie is afkomstig van de zorgverlener en de persoon zelf. Bovendien wordt er streng gelet op beveiliging en privacy. Aan de hand van deze omschrijving, die is getoetst door experts in het veld, is er een inventarisatie en categorisatie gemaakt van bestaande Nederlandse en internationale PGD s. Hoofdcategorieën zijn: het verzamelen van medische informatie, het managen van persoonlijke gegevens ten aanzien van zelfzorg, het raadplegen van het elektronische patiëntendossier (EPD) en de communicatie met familie, omgeving en professionals. Dit is dus geen vervanging van bovenstaande toepassingen, maar een aanvulling daarop. Een PGD kan niet alleen ingezet worden in het zorgproces, maar ook voor preventie van gezondheidsproblemen. met analytics om het voor het ziekenhuis mogelijk te maken om te sturen met behulp van dashboards. Verder heeft het Meander het afgelopen jaar een aantal digitale diensten voor de patiënt beschikbaar gemaakt, waaronder een app voor patiënten met directe toegang tot de Mijn Meander -omgeving, die mooi past bij hun streven naar de digital healing environment. Naar Van Lulings zeggen zijn zij hiermee uniek als ziekenhuis in Nederland. Zwaar weer Los van bovenstaande ontwikkelingen vertelt Van Luling dat zorgland en dus ook ziekenhuisland in zwaar weer terecht zijn gekomen de afgelopen jaren. Vooral de kosten rijzen de pan uit en bereiken, als we niets doen, het niveau van 100 miljard. Dat is 20 procent van het bruto nationaal product. Alleen de VS kent dat niveau. Hij stelt dat we aan de vooravond staan van grote verschuivingen in de zorg. Zorgverzekeraars en overheid zoeken naarstig naar kostenbesparingen. Alhoewel Meander een financieel gezond bedrijf is, veroorzaken deze ontwikkelingen toch de nodige druk op het resultaat. In de omgeving ontstaan zogenaamde zelfstandige behandelcentra (ZBC s), die zich volledig richten op de behandeling van bepaalde aandoeningen. Deze ZBC s kunnen op die manier de zorgprocessen lean and mean maken en goedkoper 122 CIO MAGAZINE

6 behandelen dan de ziekenhuizen die het volledige palet aanbieden. Verder zijn de zelfstandige laboratoria in de regio hun diensten ook steeds verder aan het uitbreiden. Kon je vroeger als patiënt alleen een röntgenfoto in het ziekenhuis op verzoek van de huisarts laten maken, nu beschikken deze eerstelijns diagnostische centra (EDC) zelfs over MRI-scanners. Deze diensten zijn voor ziekenhuizen belangrijke inkomstenbronnen die daarmee dreigen op te drogen. Ziekenhuizen moeten zelf over deze diagnostiek beschikken om hun eigen patiënten te kunnen behandelen. Maar nu overwegen ziekenhuizen toch om hun laboratoria af te stoten om op die manier de concurrentie aan te kunnen met de EDC s. het Meander te hebben gewerkt, wil hij vertrekken voor het vuur gedoofd is. Op de top van zijn kunnen dus. Ook gunt hij het Meander nieuwe impulsen die vanuit zijn vertrek zullen ontstaan. Van Luling Diagnostiek wordt eerdaags een supermarktdienst Bij Albert Heijn Vincent van Luling verwacht dat diagnostiek eerdaags letterlijk een supermarktdienst wordt, waarbij men even snel een bloedbepaling kan laten doen bij Albert Heijn om te weten hoe het met de cholesterol staat. Een andere ontwikkeling is dat men bedacht heeft dat de huisartsen meer moeten gaan doen. Zorg op de juiste plek, daar draait het om. Een bijeffect is dat de huisarts goedkoper kan behandelen omdat de huisartsenpraktijk een eenvoudigere organisatie is. Het antwoord van het Meander op dit soort ontwikkelingen is dat ze voor de complexere behandelingen, zoals de behandeling van kanker, naar schaalvergroting zoeken. Dat doen ze door met andere ziekenhuizen samen te werken op specifieke deelterreinen, om op deze behandelingen te kunnen blijven excelleren. Dat digitalisering daarbij een belangrijke rol speelt, is duidelijk. Berichten tussen de verschillende behandelen diagnostische centra dienen betrouwbaar te zijn en papieren berichten zijn dus uit den boze. Omdat het allemaal voor de patiënt gebeurt, gaat het Meander zich nog meer richten op deze patiënt dan ze al deden. Op de vraag waarom Van Luling ondanks al deze uitdagingen heeft besloten om weg te gaan bij het Meander MC, vertelt hij dat hij zeker niet genoeg heeft van het werken in het Meander. Hij is altijd met plezier naar zijn werk gegaan. Hij gaat bij Deloitte Digital werken aan het thema Digital Health. Na 4,5 jaar bij is in zijn algemeenheid van mening dat je niet langer dan vijf jaar moet willen werken in een dergelijke rol als die hij vervuld heeft. Hij gaat bij Deloitte werken vanuit een ander en breder perspectief, en daar heeft hij zin in. Ó 124 CIO MAGAZINE