NIVEL Zorgregistraties eerste lijn Surveillance in 2015

Transcriptie

1 NIVEL Zorgregistraties eerste lijn Surveillance in 2015 De surveillance van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn wordt gerealiseerd op basis van een geautomatiseerde verzameling van routinematig vastgelegde gegevens uit elektronische medische dossiers van huisartsenpraktijken. We noemen deze surveillance ook wel syndroom surveillance, omdat er niet wordt gewacht op een door het laboratorium-bevestigde diagnose van een ziekte, maar er wordt snelheid gewonnen door te kijken naar gezondheidsindicatoren op basis van de voorlopige diagnose ( syndroom ) door huisartsen. Deze vorm van surveillance is minder specifiek, maar toch gevoelig en snel. Het is een uitbreiding van en aanvulling op meer traditionele surveillance systemen, waaronder de griepsurveillance van de NIVEL-Peilstations, waarbij monsters worden afgenomen om te bepalen of er sprake is van een influenzavirus of een ander respiratoir virus. In 2015 waren 341 huisartsenpraktijken van NIVEL Zorgregistraties geschikt voor bijdrage aan de surveillance. Dit zijn praktijken die Mira (58 praktijken), Medicom (172 praktijken) of Promedico-ASP (106 praktijken) als huisartseninformatiesysteem (HIS) gebruiken. Bij deze systemen is een volledig geautomatiseerde wekelijkse gegevensverzameling mogelijk. Daarnaast waren er nog 5 praktijken met een ander HIS die handmatig wekelijks data aanleverden op vrijwillige basis of in het kader van deelname aan de Peilstations van NIVEL Zorgregistraties. Figuur 1 presenteert de locaties van de surveillance praktijken per gemeente en in tabel 1 staan de kenmerken van deze praktijken. De verdeling van praktijken over provincies of naar gebieden met verschillende mate van verstedelijking was redelijk tot goed. Gebieden (op basis van de 3-cijferige postcode) met een vaccinatiegraad van minder dan 90 procent voor bof, mazelen en rodehond (BMR) zijn een goede reflectie van gebieden waar van oudsher veel mensen wonen die zich om godsdienstige redenen niet laten inenten, de zogeheten Bible Belt (RIVM, 2013). Met behulp van de 3-cijferige postcodes van de praktijken en populatie is zodoende een indeling gemaakt voor de Bible Belt, waar ziekten die vallen onder het Rijksvaccinatieprogramma extra in de gaten kunnen worden gehouden. Niet alle praktijken waarvan in principe wekelijks data wordt verwacht, worden ook daadwerkelijk geleverd. Daarnaast kunnen praktijken gesloten zijn wegens vakantie of nascholing, of kunnen de data van een praktijk buiten beschouwing gelaten worden als de volledigheid of kwaliteit onvoldoende is. Het gemiddeld aantal praktijken waarover in 2015 gerapporteerd werd bedroeg 282 (min. 242, max. 319). De populatie waarover wekelijks gerapporteerd werd had gemiddeld een omvang van personen ( min , max , zie figuur 2). Hiermee was de dekking gem. 6,8% van de Nederlandse bevolking, met uitschieters naar 7,8%. De gemiddelde omvang van de populatie was hoger dan in 2014 ( personen). De gemiddelde populatie waarover in de verschillende weken gerapporteerd werd was representatief voor leeftijd (tabel 2). Van een klein deel van de populatie is de leeftijd niet bekend; dit zijn vooral passanten of nieuw ingeschreven patiënten. Er werden geen cijfers naar geslacht berekend. De surveillancecijfers werden apart berekend per GGD regio. Nog niet in elke GGD regio was de populatie daarvoor voldoende groot (minimaal 3 rapporterende praktijken en een dekkingspercentage van minimaal 5%, zie tabel 3). Werving van praktijken is gaande. Surveillance cijfers over pneumonie, andere acute respiratoire infecties, kinkhoest, streptokokkenangina/roodvonk, conjunctivitis, gastro-intestinale infecties en een aantal aandoeningen bij jonge 1

2 kinderen (koorts, mazelen, bof, andere virusinfecties met exantheem en otitis media acuta) zijn wekelijks op de website van het NIVEL gepubliceerd in de vorm van een pdf-document. De cijfers van de griepsurveillance van de Peilstations zijn hier ook in opgenomen. Het bulletin is toegestuurd aan het Signaleringsoverleg van het RIVM en ca. 45 andere belangstellenden. In de loop van 2015 zijn cijfers over hooikoorts/allergische rhinitis aan het bulletin toegevoegd, in overleg met medewerkers van Pollennieuws. Bij (mogelijke) uitbraken of andere signalen kunnen onderzoekers van de afdeling Epidemiologie en Surveillance van het RIVM een overzicht of databestand met actuele cijfers opvragen bij de NIVEL coördinator surveillance. In 2015 betrof dit de volgende activiteiten: N.a.v. melding in het Signaleringsoverleg: extra berekeningen NIVEL surveillance cijfers voor kinkhoest N.a.v. melding in het Signaleringsoverleg: extra berekeningen NIVEL surveillance cijfers voor bof Cijfers over gastro-intestinale infecties (D73) bij jonge kinderen (update van publicatie in EuroSurveillance 2014). Gepubliceerd in: Pijnacker R, Mughini-Gras L, Vennema H, Duizer E, van Pelt W. Marked Decrease in Rotavirus Detections Among Preschool Children Unvaccinated for Rotavirus in the Netherlands, Pediatr Infect Dis J (in press) N.a.v. melding in het Signaleringsoverleg: NIVEL surveillance cijfers voor impetigo N.a.v. melding in het Signaleringsoverleg: NIVEL surveillance cijfers voor hepatitis. Publicaties in 2015 (mede) op basis van NIVEL surveillance data Hooiveld M, Verheij RA. Surveillance NIVEL Zorgregistraties eerste lijn (abstract). 25e Transmissiedag infectieziekten Back to the future. Amersfoort, Teirlinck AC, van Asten L, Brandsema PS, Dijkstra F, Donker GA, Euser SM, van Gageldonk-Lafeber AB, Hooiveld M, de Lange MMA, Meijer A, Slump E, van der Hoek W. Surveillance of influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2014/2015. RIVM Rapport. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM ), Verhaak PFM, Magnée T, Hooiveld M, Veen P ten, Bakker D de. Factsheet Gevolgen invoering Basis GGZ voor de psychische en sociale hulpvraag in de huisartspraktijk. Utrecht: NIVEL, Mariëtte Hooiveld coördinator surveillance 8 juni

3 Figuur 1. Huisartsenpraktijken in de surveillance van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn, per gemeente, praktijk 2 praktijken 3 of meer praktijken No data 3

4 Tabel 1. Kenmerken huisartspraktijken NIVEL surveillance, 2015 Surveillance Nederland 1 aantal % % stedelijkheidsgraad zeer sterk stedelijk 56 16,4 21,8 praktijklocatie 3 sterk stedelijk ,6 30,0 matig stedelijk 72 21,1 17,4 weinig stedelijk 60 17,6 21,6 niet stedelijk 52 15,3 9,2 provincie Drenthe 11 3,2 3,1 Flevoland 24 7,0 3,4 Friesland 24 7,0 3,9 Gelderland 52 15,3 12,7 Groningen 8 2,4 3,4 Limburg 17 5,0 6,7 Noord-Brabant 41 12,0 14,0 Noord-Holland 45 13,2 16,5 Overijssel 31 9,1 6,4 Utrecht 30 8,8 8,0 Zeeland 3 0,9 2,2 Zuid-Holland 55 16,1 20,7 BMR vaccinatiegraad pc3 4 minder dan 90% 47 13,8 90% of hoger ,9 1 van Hassel et al. Cijfers uit de registratie van huisartsen Peiling NIVEL, solisten en duopraktijken binnen een gezondheidscentrum zijn meegeteld bij groepspraktijken. 3 CBS, omgevingsadressendichtheid van de gemeente in 2014: meer dan adressen per km2, tot adressen per km², tot adressen per km², 500 tot adressen per km² of minder dan 500 adressen per km 2. 4 Lier EA van, et al. Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma Nederland Verslagjaar Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, rapport Bilthoven: RIVM,

5 aantal praktijken Figuur 2. Rapporterende populatie en praktijken per week, NIVEL surveillance weeknr 0 populatie praktijken Tabel 2. Verdeling naar leeftijdsgroep van de gemiddelde wekelijkse surveillance populatie, 2015 Surveillance Nederland 1 aantal % % 0-4 jaar ,9 5, jaar ,7 11, jaar ,1 12, jaar ,4 25, jaar ,0 28, jaar ,3 10,2 75+ jaar ,5 7,6 onbekende leeftijd ,1 1 Centraal Bureau voor de Statistiek, bevolking op 1-jan

6 Tabel 3. Dekkingspercentage per GGD regio van de gemiddelde wekelijkse surveillance populatie, 2015 GGD regio aantal praktijken populatie dekking (%) GGD Amsterdam ,6 GGD Brabant-Zuidoost ,7 GGD Drenthe ,5 GGD Flevoland ,0 GGD Fryslan ,7 GGD Gelderland-Zuid ,5 GGD Gooi en Vechtstreek ,2 GGD Groningen ,8 GGD Haaglanden ,9 GGD Hart voor Brabant ,7 GGD Hollands-Midden ,9 GGD Hollands-Noorden ,7 GGD IJsselland ,5 GGD Kennemerland ,5 GGD Limburg-Noord ,1 GGD Noord- en Oost Gelderland ,9 GGD Regio Twente ,7 GGD Rotterdam-Rijnmond ,3 GGD West-Brabant ,0 GGD Zaanstreek/Waterland ,7 GGD Zeeland ,7 GGD Zuid-Holland-Zuid ,8 GGD Zuid-Limburg ,6 GGD regio Utrecht ,7 Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden ,1 6