NIVEL Zorgregistraties eerste lijn Surveillance in 2014

Transcriptie

1 NIVEL Zorgregistraties eerste lijn Surveillance in 2014 De surveillance van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn wordt gerealiseerd op basis van een geautomatiseerde verzameling van routinematig vastgelegde gegevens uit elektronische medische dossiers van huisartsenpraktijken. We noemen deze surveillance ook wel syndroom surveillance, omdat er niet wordt gewacht op een door het laboratorium-bevestigde diagnose van een ziekte, maar er wordt snelheid gewonnen door te kijken naar gezondheidsindicatoren op basis van de voorlopige diagnose ( syndroom ) door huisartsen. Deze vorm van surveillance is minder specifiek, maar toch gevoelig en snel. Het is een uitbreiding van en aanvulling op meer traditionele surveillance systemen, waaronder de griepsurveillance van de NIVEL-Peilstations, waarbij monsters worden afgenomen om te bepalen of er sprake is van een influenzavirus of een ander respiratoir virus. In 2014 hebben 323 huisartsenpraktijken bijgedragen aan de surveillance. Dit zijn deelnemers aan NIVEL Zorgregistraties die Mira (37 praktijken), Medicom (159 praktijken) of Promedico-ASP (119 praktijken) als huisartseninformatiesysteem (HIS) gebruiken; bij deze systemen is een volledig geautomatiseerde wekelijkse gegevensverzameling mogelijk. Daarnaast waren er nog 8 praktijken met een ander HIS die handmatig wekelijks data aanleverden op vrijwillige basis of in het kader van deelname aan de Peilstations. Figuur 1 presenteert de spreiding van de surveillance praktijken en in tabel 1 staan de kenmerken van deze praktijken. Er was een oververtegenwoordiging van groepspraktijken en praktijken binnen gezondheidscentra. Het aantal apotheekhoudende praktijken was ondervertegenwoordigd. De relatieve verdeling van praktijken over provincies of naar gebieden met verschillende mate van verstedelijking was goed. Gebieden (op basis van de 3-cijferige postcode) met een vaccinatiegraad van minder dan 90 procent voor bof, mazelen en rodehond (BMR) zijn een goede reflectie van gebieden waar van oudsher veel mensen wonen die zich om godsdienstige redenen niet laten inenten, de zogeheten Bible Belt (RIVM, 2013). Met behulp van de 3-cijferige postcodes van de praktijken en populatie is zodoende een indeling gemaakt voor de Bible Belt, waar ziekten die vallen onder het Rijksvaccinatieprogramma extra in de gaten kunnen worden gehouden. De populatie waarover wekelijks gerapporteerd werd had gemiddeld een omvang van personen (SD , min , max , zie figuur 2). Hiermee was de dekking ruim 5% van de Nederlandse bevolking, met uitschieters naar 7%. De gemiddelde populatie waarover in de verschillende weken gerapporteerd werd was representatief voor leeftijd (tabel 2). Er werden nog geen cijfers per geslacht berekend. De surveillancecijfers werden apart berekend per GGD regio. Nog niet in elke GGD regio was de populatie daarvoor voldoende groot (minimaal 3 rapporterende praktijken en een dekkingsprecentage van minimaal 5%, zie tabel 3). Werving van praktijken is gaande. Surveillance cijfers over pneumonie, andere acute respiratoire infecties, kinkhoest, streptokokkenangina/roodvonk, conjunctivitis, gastro-intestinale infecties en een aantal aandoeningen bij jonge kinderen (koorts, mazelen, andere virusinfecties met exantheem en otitis media acuta) zijn wekelijks op de website van het NIVEL gepubliceerd in de vorm van een pdf-document. De cijfers van de griepsurveillance van de Peilstations zijn hier ook in opgenomen. Het bulletin is standaard toegestuurd aan het Signaleringsoverleg van het RIVM. Bij (mogelijke) uitbraken of andere signalen konden onderzoekers van de afdeling Epidemiologie en Surveillance van het RIVM een bestand met actuele cijfers opvragen bij de NIVEL coördinator surveillance. In 2014 betrof dit de volgende activiteiten: 1

2 N.a.v. Virologische Weekstaten: geen rotavirus epidemie geweest afgelopen winter. Vergelijking met surveillance weekcijfers voor gastro-intestinale aandoeningen. Gepubliceerd in EuroSurveillance (dd. 13 oktober 2014) N.a.v. Signaleringsoverleg: verheffing van Chlamydia positive uitslagen in de Virologische Weekstaten. Weekcijfers over SOA-gerelateerde aandoeningen bekeken in Surveillance data (staan niet standaard in het bulletin). De Chlamydia toename bleek grotendeels veroorzaakt te zijn doordat het UMC Utrecht nu ook de testen doet voor de huisartsen in de regio. Dat deze vaak positief zijn moet misschien nader worden onderzocht, maar het is niet iets voor het signaleringsoverleg. Afgerond Verzoek om cijfers over gastro-intestinale infecties (D73) ook voor andere leeftijdsgroepen te onderzoeken. Met name geïnteresseerd in ouderen Extra berekeningen voor weekcijfers over kinkhoest. Publicaties in 2014 Hahné S, Hooiveld M, Vennema H, van Ginkel A, de Melker H, Wallinga J, van Pelt W, Bruijning-Verhagen P. Exceptionally low rotavirus incidence in the Netherlands in 2013/14 in the absence of rotavirus vaccination. EuroSurveillance 2014;19(43):pii= Available online: Hooiveld M, Donker GA, Meijer A, Zock JP, Schellevis FG. Influenza surveillance in the Netherlands: a new system covering 5% of the population that uses Electronic Medical Records. Fifth conference of the European Scientific Working group on Influenza (ESWI), Riga, Teirlinck AC, van Asten L, Brandsema PS, Dijkstra F, Donkers GA, Euser SM, van Gageldonk-Lafeber AB, Hooiveld M, de Lange MMA, Meijer A, Slump E, van der Hoek W. Jaarrapportage Surveillance Respiratoire Infectieziekten RIVM Rapport /2014. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Van Asten L, Fanoy E, Koopmans M, Hooiveld M, Van den Wijngaard K, Bijkerk P, Kretzschmar M. Een vinger aan de pols van de volksgezondheid: syndroomsurveillance in Nederland en Europa. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2014;158:A7415. Mariëtte Hooiveld coördinator surveillance 20 januari

3 Figuur 1. Huisartsenpraktijken in de surveillance van NIVEL Zorgregistraties eerste lijn, 2014 geen deelnemers 1 praktijk 2 praktijken 3 of meer praktijken 3

4 Tabel 1. Kenmerken huisartspraktijken NIVEL surveillance, 2014 Surveillance Nederland 1 aantal % % praktijkvorm 2 solopraktijk 81 25,1 38,0 duopraktijk 58 18,0 31,8 groepspraktijk ,2 30,2 onbekend 22 6,8 apotheekhoudend ja 11 3,4 7,4 nee ,5 92,6 onbekend 26 8,1 - stedelijkheidsgraad zeer sterk stedelijk 62 19,2 19,9 praktijklocatie 3 sterk stedelijk 90 27,9 25,4 matig stedelijk 69 21,4 19,1 weinig stedelijk 55 17,0 22,1 niet stedelijk 47 14,5 13,6 provincie Drenthe 6 1,9 2,7 Flevoland 24 7,4 1,9 Friesland 21 6,5 4,2 Gelderland 55 17,0 12,2 Groningen 8 2,5 3,6 Limburg 8 2,5 6,1 Noord-Brabant 34 10,5 13,7 Noord-Holland 43 13,3 17,4 Overijssel 28 8,7 7,0 Utrecht 30 9,3 6,9 Zeeland 4 1,2 2,2 Zuid-Holland 62 19,2 21,8 BMR vaccinatiegraad pc3 4 minder dan 90% 11 3,4 95% of hoger ,6 1 van Hassel et al. Cijfers uit de registratie van huisartsen Peiling NIVEL, solisten en duopraktijken binnen een gezondheidscentrum zijn meegeteld bij groepspraktijken 3 CBS, omgevingsadressendichtheid van de gemeente in 2014: meer dan adressen per km2, tot adressen per km², tot adressen per km², 500 tot adressen per km² of minder dan 500 adressen per km2 4 Zwakhals SLN, Lier EA van, Giesbers H. BMR per drie positiepostcodegebied In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationale Atlas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM,

5 Figuur 2. Rapporterende populatie per week, NIVEL surveillance weeknr Tabel 2. Verdeling naar leeftijdsgroep van de gemiddelde surveillance populatie, 2014 Surveillance Nederland 1 aantal % % 0-4 jaar ,3 5, jaar ,9 11, jaar ,4 12, jaar ,5 25, jaar ,1 28, jaar ,7 10,0 75+ jaar ,1 7,4 1 Centraal Bureau voor de Statistiek, bevolking op 1-jan-2013 Tabel 3. Dekkingspercentage per GGD regio van de gemiddelde surveillance populatie, 2014 GGD regio populatie dekking (%) GGD regio populatie dekking (%) GGD Amsterdam ,3 GGD Hollands-Noorden ,2 GGD Brabant-Zuidoost ,2 GGD IJsselland ,4 GGD Drenthe ,5 GGD Kennemerland ,5 GGD Flevoland ,6 GGD Limburg-Noord ,7 GGD Fryslân ,2 GGD Regio Twente ,1 GGD Gelderland-Midden ,2 GGD regio Utrecht ,1 GGD Gelderland-Zuid ,4 GGD Rotterdam-Rijnmond ,1 GGD Gelre-IJssel ,7 GGD West-Brabant ,5 GGD Gooi en Vechtstreek ,6 GGD Zaanstreek/Waterland ,9 GGD Groningen ,6 GGD Zeeland ,3 GGD Haaglanden ,8 GGD Zuid-Holland-Zuid ,0 GGD Hart voor Brabant ,7 GGD Zuid-Limburg ,5 GGD Hollands-Midden ,2 5