Eva (16) Wil je meer tips van Eva? Volg dan de online training Scheiden is geen kinderspel op training.villapinedo.nl. Zij vertelt hier haar verhaal.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Eva (16) Wil je meer tips van Eva? Volg dan de online training Scheiden is geen kinderspel op training.villapinedo.nl. Zij vertelt hier haar verhaal."

Transcriptie

1 HOOFDSTUK 6

2

3 Ik heb wel het gevoel gehad dat ik moest kiezen tussen mijn ouders. Tijdens zo n gesprek met instanties vragen ze wat jij het liefst zou willen, dan moet je dus al kiezen. Eva (16) Wil je meer tips van Eva? Volg dan de online training Scheiden is geen kinderspel op training.villapinedo.nl. Zij vertelt hier haar verhaal.

4 Hoofdstuk 6 Order in the court please! Wat zijn de juridische kanten van een scheiding? Kinderen hebben rechten. Die staan in het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties en de Nederlandse regering moet ervoor zorgen dat deze rechten ook worden nageleefd. Zoals artikel 3 bijvoorbeeld, Belangen van het kind : Het belang van het kind moet vooropstaan bij alle maatregelen die kinderen aangaan. De overheid moet het welzijn van alle kinderen bevorderen en houdt toezicht op alle voorzieningen voor de zorg en bescherming van kinderen. Bij het overgrote deel van scheidingen ligt de nadruk op de zakelijke kant: wat moet er geregeld worden? De emotionele kant staat veel minder centraal. Hoe kan het belang van kinderen vooropstaan als bij een scheiding de nadruk ligt op de zakelijke kant? Als je te weinig aandacht besteedt aan emoties, lopen de ex-partners bij het regelen van juridische zaken tegen dezelfde problemen aan als tijdens hun huwelijk. Mensen blijven hangen in boosheid en verwijten als Hij is altijd aan het werk, heeft geen tijd voor de kinderen en Zij geeft veel te veel geld uit. Het verbaast me weleens dat mensen bij een trouwerij over alles nadenken de jurk, de locatie, de taart, maar niet over de dingen waar het huwelijk feitelijk om gaat: de juridische verbintenis. Dus meer nadruk vóór een huwelijk op de juridische kant en meer nadruk tijdens een scheiding op de emotionele kant zou handig zijn. Volwassenen praten veel over het belang van hun kind. Maar voor mijn gevoel verwarren ze het belang van hun kind jammer genoeg vaak met dat van zichzelf. Anders zou iedereen artikel 9 wel naleven, Scheiding van het kind van de ouders : Het kind heeft recht om bij de ouders te leven en op omgang met beide ouders als het kind van een of beide ouders gescheiden is, tenzij dit niet in zijn of haar belang is. In procedures hierover moet naar de mening van kinderen en ouders worden geluisterd. 112 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

5 Gezag Sinds 1998 is in de wet vastgelegd dat allebei de ouders na een scheiding evenveel gezag houden over hun kind(eren). Dat betekent dat ze allebei verantwoordelijk blijven voor hun kinderen en dat ze een mening mogen hebben over alles wat er met hun kind gebeurt. Naar welke school gaan ze bijvoorbeeld? Waar gaat iedereen wonen? Als je kind naar de dokter moet, hoe en wat? Ik kan me best voorstellen dat het heel moeilijk is om dat soort dingen allemaal met elkaar te overleggen, maar jullie dragen wel samen de verantwoordelijkheid. Het gezag zegt niks over waar je kind woont trouwens. Gezamenlijk gezag kan worden gefrustreerd als een ouder niets meer van zich laat horen, in het buitenland woont of steeds ruzie maakt. Zoals bij Pim (12): Ik woon bij mijn moeder. Soms zie ik mijn vader, alleen wanneer het hem uitkomt. Hij vergeet heel vaak afspraken. Mijn ouders spreken elkaar nooit. Het is heel vervelend dat mijn moeder toestemming van mijn vader nodig heeft, want ze maken ruzie over alles. Mijn zusje wil met een psycholoog gaan praten, maar mijn vader vindt dit belachelijk en wil er niets over horen. Mijn moeder vindt dat Roos echt hulp nodig heeft. Nu gaat ze het toch regelen, maar als mijn vader erachter komt, kan ze toch niet gaan. Ouderschapsplan Ouders zijn verplicht een ouderschapsplan te maken voordat de scheiding überhaupt juridisch geregeld kan worden. Samen met een mediator of advocaat kunnen de afspraken over de kinderen worden vastgelegd. Een ouderschapsplan voorkomt helaas geen ruzie, omdat je er niet alles in kunt afdichten. De grote lijnen kun je erin aangeven en jullie intenties. Er staat in hoe jullie je naar elkaar moeten gedragen. Maar het leven is steeds in beweging, dingen veranderen. Als je alles in detail vastlegt, moet je steeds weer aanpassingen maken. Je kunt nou eenmaal niet afspreken dat je niet lelijk over elkaar praat als de ander een keer het broodtrommeltje vergeet. Om je een indruk te geven van wat er allemaal wel in het plan kan staan, vind je een voorbeeldplan achter in het ORDER IN THE COURT PLEASE! 113

6 boek. Het is best een klus voor twee mensen die net hebben besloten dat ze niet samen verder willen en dat je dan juist intensief moet samenwerken. Begin met de punten waar je het samen over eens bent. Zorg voor een goede sfeer en samenwerking. Als je weer even goed beseft dat je het voor je kind(eren) doet, dan helpt het opstellen van zo n plan jullie om het beste voor je kind voor ogen te houden. Zoek hulp van een mediator of therapeut. Kinderen hebben trouwens het recht om vanaf hun twaalfde hun mening te geven over de inhoud van het ouderschapsplan. Zoals dat ook staat in artikel 12, De mening van het kind : Het kind heeft recht om zijn of haar mening te geven over alle zaken die het kind aangaan. De overheid zorgt ervoor dat het kind die mening kan uiten en dat er naar hem of haar wordt geluisterd. Dit geldt ook voor gerechtelijke en bestuurlijke procedures. En daar heeft Stijn (13) dankbaar gebruik van gemaakt: Ik heb ervoor gezorgd dat ook de hond in het ouderschapsplan werd opgenomen, die verhuist nu mee heen en weer met mij. Ik kan niet zonder hem. Brief voor je kind van de rechtbank Vanwege het recht op inspraak, krijgen kinderen vanaf hun twaalfde een schriftelijke uitnodiging van de rechtbank met de vraag of ze schriftelijk of mondeling in de rechtbank hun verhaal willen doen. Soms is het de eerste brief die zij in hun leven op hun naam ontvangen. Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit: UITNODIGING KINDGESPREK Beste [naam], Je ouders zijn gescheiden of gaan scheiden en de rechter zal een beslissing gaan nemen over wat er bij deze scheiding komt kijken. Deze beslissing heeft ook gevolgen voor jou en om die reden wil de rechter (van [naam rechtbank]) ook graag jouw mening horen en je uitnodigen voor een gesprek. Dat klinkt misschien eng, maar dat is het echt niet. Het kan zelfs heel fijn voor je zijn. 114 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

7 Scheiden De beslissing van je ouders om te gaan scheiden is in ieder geval nóóit jouw verantwoordelijkheid. Het is een keuze van je ouders en daar heb jij, als kind, jammer genoeg geen invloed op. Waar je wél invloed op hebt, is hoe ze de dingen regelen. Je ouders hebben aan de rechter gevraagd iets te veranderen. Dit kunnen verschillende dingen zijn. Een voorbeeld is hoe vaak je bij je vader bent of hoe vaak je bij je moeder bent. Jij hebt als kind het recht om over dat soort dingen je mening te geven, zodat jij je straks ook fijn voelt bij de afspraken die je ouders maken. Informatie over het gesprek Daarom nodigt de kinderrechter je uit voor een gesprek van ongeveer een kwartier, zonder je ouders erbij, waarin jij mag zeggen wat jij voelt en vindt. Natuurlijk mag je ook iemand anders meenemen naar de rechtbank. Deze persoon is niet bij het gesprek aanwezig. Het kan fijn zijn om van tevoren na te denken over wat je graag zou willen vertellen aan de kinderrechter. De kinderrechter kan later rekening houden met jouw mening als hij of zij gesprekken met je ouders voert of beslissingen neemt. Ik, de griffier, ben er ook bij en ik zal alles wat er gezegd wordt goed opschrijven, zodat we altijd weten wat we besproken hebben. Op www. rechtspraak.nl staat onder het kopje Naar de rechter een video over het zogeheten kindgesprek. Dan weet je alvast hoe zo n gesprek ongeveer gaat. Wil je zo n gesprek met de rechter? Geef dit dan aan op het keuzeformulier, dan krijg je binnenkort een brief van ons met daarin verdere informatie. Liever niet? Vind je zo n gesprek te spannend of te moeilijk? Geeft niks. Dan kun je ook een brief schrijven aan de kinderrechter, over hoe je je voelt en wat je graag zou willen. Je hebt een lege envelop ontvangen, met deze envelop kun je jouw brief zonder postzegel versturen. Het enige wat je hoeft te doen is de envelop met brief in de brievenbus doen. Zet er alsjeblieft wel bij hoe je precies heet. Of je nou voor het gesprek kiest of liever een brief schrijft, het is belangrijk dat je vertelt waar jij je goed bij voelt. Zo kan de kinderrechter afspraken maken met je ouders, waar jij blij mee bent. Wij willen namelijk dat jij zo min mogelijk last hebt van de scheiding. Met vriendelijke groet, De Griffier KEUZEFORMULIER Zou je hier aan willen geven voor welke optie je kiest?: Ik kom op gesprek Ik schrijf een brief (deze brief kan geschreven worden in het kader hieronder) Ik kom niet op gesprek en ik schrijf ook geen brief ORDER IN THE COURT PLEASE! 115

8 Hoor mij! Kinderen hebben vanaf twaalf jaar dus het recht om gehoord te worden. En ze hebben recht op inspraak in het ouderschapsplan, maar heel veel ouders betrekken kinderen daar helemaal niet bij. Terwijl de kinderen toch degenen zijn die heen en weer moeten, die in twee huizen moeten wonen en al hun vakanties, feestdagen en andere leuke dingen moeten verdelen. Veel kinderen gaven in interviews aan dat ze graag mee willen denken en praten over de afspraken. Maar de uiteindelijke beslissing ligt gewoon bij de ouders. Lieke (nu 18) greep op haar dertiende de uitnodiging van de rechtbank dapper aan: Ik kreeg een brief waarin ik voor een kinderverhoor werd uitgenodigd. In die tijd was ik dertien, en het was allemaal wel spannend. Bij de brief zat een boekje waarin uitgelegd stond wat het inhield. Maar nog steeds wist ik niet precies wat ik moest verwachten. Ik was nerveus over het verhoren, maar ik was ook vastbesloten míjn stem te laten horen. Toen ik de kamer naast de rechtszaal binnenstapte, kwam de rechter naar mij toe lopen om me een hand te geven en nodigde hij mij uit bij hem aan tafel te zitten. Het was niet echt een verhoor, meer een gesprek waarbij notities werden gemaakt door de griffier. De rechter was heel aardig en praatte met mij op een normale toon, zonder advocatenwoorden. Tijdens het kinderverhoor kon ik op een normale manier mijn verhaal doen en werd er daadwerkelijk naar mij geluisterd. Dit staat ouders juridisch te wachten als ze gaan scheiden: Is mediation echt geen optie? Dat zou namelijk wel het beste zijn, omdat je dan samen over alles kunt beslissen. Dan heb je dus meer invloed op hoe je leven er straks uitziet dan wanneer een rechter die dingen voor je gaat beslissen. Gaat dat niet? Dan kiezen jullie allebei een eigen advocaat. Jullie stellen een verplicht ouderschapsplan op waar jullie allebei achter moeten staan. De scheiding wordt aangevraagd bij de rechtbank. Als jullie het niet eens kunnen worden, worden jullie uitgenodigd voor een zitting in de rechtbank. 116 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

9 Alle kinderen vanaf twaalf jaar krijgen in principe een brief met een uitnodiging voor het kinderverhoor (uit de praktijk blijkt dat dit niet altijd gebeurt). Ook degenen van wie de ouders alleen mediation hebben gehad. Kinderen mogen hun mening geven over de inhoud van het ouderschapsplan, en dus over de afspraken die tussen de ouders gemaakt zijn. Nee, kinderen van twaalf mogen niet kiezen waar ze willen wonen! Het is een diepgeworteld misverstand dat kinderen zouden moeten kiezen bij wie ze willen wonen als ze twaalf zijn. Kinderen mogen niet zelf bepalen bij wie ze gaan wonen. Hier moeten ouders over beslissen. Als ouders er samen niet uit kunnen komen, dan zal de rechter de beslissing nemen. Als ze twaalf zijn, hebben ze wel het recht om gehoord te worden door de kinderrechter en hun mening te geven. Dus als ze niet blij zijn met hun situatie kunnen ze ingaan op de uitnodiging van de rechtbank (als ze die krijgen) of de rechter zelf een brief schrijven. Die zal dan actie ondernemen. Maar gaat alles goed? Dan gebeurt er niks op hun twaalfde en kiezen hoeven ze zeker niet. Kinderen die jonger zijn dan twaalf kunnen trouwens met oudere broers of zussen of iemand anders meegaan naar de rechtbank. Dus ouders: stop met de keuze bij de kinderen te leggen. Beslis samen wat het beste is voor jullie kind, en vraag wel naar zijn/haar mening. Isa (14): Mijn ouders zijn de hele tijd aan het zeuren dat ik moet kiezen bij wie ik ga wonen. Daar wil ik eigenlijk nog niet over nadenken. Toch krijg ik het bijna de hele dag te horen. Dat vind ik best vervelend. Want als ik zeg dat ik geen keuze wil maken, zeggen ze dat ik dan dus eigenlijk wel heb gekozen. Ik weet niet wat ik moet zeggen tegen ze, want ik wil ze allebei niet teleurstellen. Ik zou willen dat het net zo als vorig jaar was. Toen zeiden ze allebei dat ik niet hoefde te kiezen. ORDER IN THE COURT PLEASE! 117

10 Ook Jasmijn (18) is gegaan: Naar aanleiding van mijn kinderverhoor stelde de rechter een bijzonder curator aan. Ik wist eerst niet eens wat dit betekende, maar was erg blij toen ik het wist. Een bijzonder curator is een advocaat voor een minderjarige. Door deze advocaat kon ik inspraak hebben in de rechtszaak die de volgende jaren van mijn eigen leven zou bepalen. Een bijzonder curator wordt betaald door de overheid, dus ik hoefde me daar ook geen zorgen over te maken. Regelmatig had ik afspraken met de vrouw die voor mij als bijzonder curator aangesteld was. Ik kon haar toen vertellen wat ik van dingen vond en zij zette dit om in advocatentaal -brieven of gebruikte het in de zittingen. Gelukkig is er een kentering gaande. Er blijkt, ook vanuit de advocaten, mediators en rechters, een grote behoefte te zijn om inzicht te krijgen in de belevingswereld van kinderen met gescheiden ouders. De jongeren bij Villa Pinedo geven inmiddels wekelijks workshops aan groepen kinderrechters, advocaten, mediators en hulpverleners. Zoals Phyleen (24, hoofdtrainer bij Villa Pinedo) steeds weer duidelijk maakt aan deze doelgroep: Jullie dragen bij aan onze familiegeschiedenis. De verantwoordelijkheid ligt natuurlijk uiteindelijk bij de ouders. Maar vechtscheidende ouders kunnen wel gestimuleerd of afgeremd worden door advocaten, mediators en rechters. Online training Wist je dat er een online training naast dit boek te koop is? In deze training geef ik in filmpjes tips en adviezen. Daarnaast vertellen kinderen over hun ervaringen met de scheiding van hun ouders. Ook ontvang je opdrachten. Aan de hand van zes modules die bij de hoofdstukken in dit boek horen, gaan we dieper op de onderwerpen in. Alleen al de filmpjes waarin kinderen eerlijk, liefdevol en open over hun ervaringen vertellen, kunnen je helpen in het proces. In welke fase je ook zit. Ze confronteren, openen ogen, kweken begrip en laten kwartjes vallen. Bestel de training via training.villapinedo.nl. 118 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

11 Mag ik wat vragen? Genoeg kinderen zitten met juridische vragen. Een advocaat geeft deze kinderen alvast een juridisch advies. Zelf bepalen Anna (14): Mijn ouders zijn al twaalf jaar gescheiden, maar ze willen bepalen wanneer ik naar wie ga. Ik wil dat zelf bepalen, mag dat? Antwoord van de advocaat: Nee, kinderen mogen niet zelf bepalen, wel mogen zij inspraak hebben in de manier waarop de zorg zou moeten worden verdeeld. Is er echt iets bijzonders aan de hand, dan kun je zelf een brief schrijven aan de rechtbank en vragen om jouw ideeën mee te laten tellen in de omgangsregeling waar je ouders en jij zich aan moeten houden. De rechter bepaalt of hij de brief belangrijk genoeg vindt om er een zaak van te maken. Schrijf dus goed op wat jouw redenen zijn om zelf te kunnen bepalen wanneer je naar welke ouder gaat. Op de kinderwebsite voor juridische zaken, kun je meer informatie vinden. Op staan alle adressen van rechtbanken in de buurt van jouw woonplaats genoemd. Je schrijft de brief dan naar het bezoekadres van de rechtbank en zet daar groot boven: Sector Familierecht, kinderrechter, omgang. Als je ouders al een zaak hebben lopen, dan is er vaak een zaaknummer bekend. Het is handig om dat nummer boven aan je brief te schrijven zodat de rechter weet dat jouw brief bij de zaak van jouw ouders hoort. Is er nog geen zaak gestart, stuur dan een kopie van je paspoort mee waar jouw bsn-nummer op staat, je naam en adres en de gegevens van je ouders. Als er al een keer eerder een rechtszaak is geweest, laat dat dan weten aan de rechter. Schrijf op wanneer dat was en wat er toen is besloten door de rechtbank. ORDER IN THE COURT PLEASE! 119

12 Mag ik het contact verbreken? Julian (14): Ik heb jeugdzorg en die helpen me omgaan met mijn moeder. Nou wil ik geen contact meer met haar. Mijn vrienden zeggen dat ik daar recht op heb, maar ik kan het nergens vinden. Mag je inderdaad als je gescheiden ouders hebt, bij één ouder wegblijven? Antwoord van de advocaat: Als jeugdzorg is ingeschakeld kun je een persoonlijke brief sturen aan de rechter waarin je uitlegt waarom het voor jou zo moeilijk is om nog om te gaan met je moeder. Sta je onder toezicht van een gezinsvoogd, dan is het belangrijk dat je dit in die brief schrijft omdat de rechter jouw verzoek om geen omgang meer te hebben met je moeder dan in behandeling moet nemen. Wanneer de rechter jouw brief leest en vindt dat jouw situatie ernstig is voor jou, dan kan hij een bijzonder curator benoemen. Dat is iemand, meestal een advocaat, die jou gaat helpen om je verhaal zo goed mogelijk uit te leggen aan de rechter. 120 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

13 Naar wie luistert de kinderrechter? Lena (14): Mijn ouders zijn gescheiden en mijn vader heeft het erg moeilijk. Zo mag de PlayStation, die mijn vader heeft gekocht, niet mee naar mijn moeder. Ook al doen we er niks mee, hij wil hem gewoon niet geven. Ik mis mijn moeder heel erg. Ze is vaak ziek en ik zie haar alleen in het weekend. Mijn moeder en ik hebben een planning gemaakt, maar mijn vader wijst alles af. Nu willen we naar de rechter gaan en ik ben veertien maar naar wie luistert de rechter dan het meest? Naar mijn moeder en mij of naar mijn vader? Is er misschien een andere oplossing? Antwoord van de advocaat: De rechter heeft geen voorkeur voor je moeder of vader. Hij luistert gewoon heel goed, en als je naar de rechter gaat, zal hij ook naar jou luisteren. Je kunt dan precies uitleggen wat er bij jou thuis aan de hand is. Dit is echt goed om te doen omdat de rechter natuurlijk niet bij jullie thuis kan komen om eens poolshoogte te nemen, die leest daar alleen over in de brieven die hij van de advocaten krijgt. Als je het eng vindt om zelf te gaan, mag je ook een brief schrijven. De rechter zal die meenemen als hij een besluit gaat nemen. Jij mag zelf niet beslissen, dat zal de rechter dus ook nooit aan je vragen. Wel vraagt hij of jij nog goede raad hebt. Wie beslist? Ella (12): Mag ik mijn stiefmoeder vragen om toestemming om gaatjes in mijn oren te krijgen? Antwoord van de advocaat: Je ouders zijn degenen die beslissen, dus je stiefmoeder mag er geen eindbeslissing over nemen, je mag het wel vragen maar haar stem is niet de stem die bepaalt, dat is de stem van je moeder en vader. 121

14 Van mediator naar rechter? Jasper (12): Mijn ouders zijn een paar jaar geleden gescheiden ik was toen acht via mediation. Ik ben met mijn zusje bij mijn moeder gaan wonen en we gingen één keer in de twee weken in het weekend naar mijn vader. Nu ben ik twaalf en ik heb gehoord dat ik mag kiezen waar ik ga wonen vanaf mijn twaalfde. Mijn moeder is alcoholverslaafd, ze valt ook weleens van de trap en ze vergeet vaak te koken voor mij en mijn zusje. Omdat er mediation was, zijn mijn ouders geloof ik nooit naar de rechter gegaan. Hoe kan ik nu regelen dat ik bij mijn vader kan gaan wonen? Antwoord van de advocaat: Ook als je ouders zijn gescheiden via mediation heeft een rechter de echtscheiding uitgesproken. Dat moet in Nederland. Als je ouders een ouderschapsplan hebben gemaakt met daarin afspraken over de kinderen, dan staat daar ook vaak in wat ze moeten doen als er iets verandert in de situatie waardoor de oude afspraken niet meer gelden. Je zult dus aan je moeder of vader moeten vragen of je mag verhuizen naar je vader met je zusje. Je ouders kunnen dit dan bij de mediator met elkaar bespreken. Daarna passen ze de afspraken aan en sturen een brief aan de rechter waarin ze vragen om de nieuwe afspraken te laten gelden. Als je het moeilijk vindt om dit aan een van je ouders te vragen, probeer dan bijvoorbeeld via de juf op school je verhaal te vertellen. Zij kan voor jou dan misschien bellen met je ouders. Jouw ouders zijn verantwoordelijk voor jou. Zij moeten het met elkaar oplossen. 122 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

15 Alimentatie Ook financieel moeten ouders voor hun kinderen blijven zorgen. Degene die het meest verdient betaalt, naast eventuele partneralimentatie, ook kinderalimentatie aan de ouder die het minst verdient, afhankelijk van de behoefte, hoe vaak de kinderen waar zijn en draagkracht. Probeer ook daar je kinderen niet tussen te zetten. Geld en wie wat al dan niet op tijd betaalt, is een zaak tussen ouders en niet iets waar kinderen zich ook nog druk om zouden moeten maken. Zoals Lara (19): Mijn vader moest betalen aan mijn moeder. Voor zover ik weet heeft hij dat ook gedaan. Al vond mijn moeder het geloof ik niet genoeg. Zij was gestopt met werken toen ze mij kreeg en dus moest ze helemaal opnieuw beginnen. Omdat ik nu net op kamers woon, mag ik de kinderalimentatie van mijn vader op mijn eigen rekening laten storten. Dat wil ik op zich wel, maar ik durf het niet te vragen, omdat ik weet dat mijn moeder dan een hoop minder binnenkrijgt per maand. Of Chris (10): Beste papa, gister was mama overstuur en daardoor ik ook. Ik was op mijn kamer en hoorde haar huilen en schreeuwen aan de telefoon. Pa, wil je gewoon mijn aliementacie betalen? Ik beloof je dat mama niets krijgt van die 152. Hoeveel alimentatie? Op kun je precies uitrekenen hoe hoog de kinderalimentatie in jullie geval zou moeten zijn. In de uitslag is rekening gehouden met de nieuwe regelingen die per 1 april 2013 zijn ingegaan en die te maken hebben met het kindgebondenbudget en de eventuele zorgkorting. Jullie kunnen zelf een bedrag afspreken of de rechter doet dat als jullie er niet uitkomen. Je kunt ook kijken op de website van het Nibud waar tabellen zijn weergegeven. Dit zijn richtlijnen die aangeven hoe hoog de kosten van een kind zijn in een bepaalde gezinssamenstelling en bij een bepaald gezinsinkomen. ORDER IN THE COURT PLEASE! 123

16 Aan het werk Oefeningen van de systeemtherapeuten Ontwar de kluwen 1. Teken drie horizontale lijnen onder elkaar (of schrijf gewoon in dit boek). Zet op de bovenste lijn ex-partnerzaken, op de middelste lijn ouderzaken en op de onderste lijn kinderzaken. Ex-partnerzaken Ouderzaken Kinderzaken Bedenk een aantal kwesties waar jullie als ouders niet uitkomen. Vaak zijn dat dingen als: bij wie wonen de kinderen, de omgangsregeling, alimentatie, overleg over de kinderen, of wie er kleren koopt voor de kinderen. Ga vervolgens voor jezelf eens eerlijk na op welke lijn dit probleem thuishoort. Neem bijvoorbeeld de verblijfplaats waar de kinderen de meeste tijd doorbrengen: is dat iets waar jullie als ouders steeds opnieuw een meningsverschil over hebben? Op welke lijn hoort dit dan thuis? De lijn van de kinderzaken, omdat jullie kind zegt het in het ene huis fijner te vinden dan in het andere? Of hoort dit meer op de lijn van expartnerzaken, als je heel eerlijk bent? Omdat je nog steeds kwaad bent op je ex en daarom ook niet wil dat de kinderen daar veel zijn. Ga maar na: wil je de ander raken, gun je het hem of haar niet omdat je nog zoveel pijn, verdriet of 124 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

17 woede in je hebt over wat je ex je heeft aangedaan? Soms kunnen kwesties ook op meerdere lijnen tegelijk staan. 2. Vraag nu je ex om hetzelfde te doen. NB: jullie vullen de lijnen allebei voor jezelf in, dus niet voor de ander. Leg vervolgens beide overzichten naast elkaar en kijk naar de overeenkomsten en verschillen. Hebben jullie allebei de kwestie van de woonplaats op de kinderlijn staan? Dan kan het zijn dat jullie kinderen bij jullie allebei zeggen dat ze het liefste bij jou willen wonen. Negen van de tien keer betekent dat dat ze in een loyaliteitsconflict zitten en jullie allebei niet willen kwetsen. Zie hiervoor hoofdstuk 3. Hebben jullie een kwestie allebei op de ouderlijn staan, dan betekent dat dat jullie een verschil van inzicht hebben over wat goed is voor jullie kinderen. Maak allebei een lijstje met argumenten en ga daarover met elkaar in gesprek. Probeer daarbij je ex in zijn of haar ouderrol te zien. Dus als een ouder die het beste voor zijn of haar kinderen wil en probeer hem of haar niet in de rol van ex-partner te zien. Hou in het vizier dat het allergrootste belang voor jullie kinderen is dat jullie eruit gaan komen. Staat de kwestie bij jullie op verschillende plekken, dan is het erg belangrijk om je goed te realiseren dat de een bijvoorbeeld praat vanuit het kinderperspectief en de ander uit het ouderperspectief. In dat geval kan het goed zijn dat de ouder die zijn kwestie op de ouderlijn heeft staan, eerst eens met het kind in gesprek gaat. Om zo de argumenten van het kind te horen en die mee te nemen in zijn of haar overweging. Vergeet sowieso niet om de kinderen naar hun mening te vragen. Soms zijn kinderen hier heel duidelijk over maar soms willen ze hier ook niets over zeggen, omdat ze bang zijn een van jullie te kwetsen. Maak aan je kind duidelijk dat jullie het als ouders uiteindelijk gaan beslissen, maar dat jullie het belangrijk vinden om de wens van jullie kinderen daarin mee te nemen. Zo voelt een kind dat het uiteindelijk een beslissing van jullie als ouders is en dat jullie daar dus de verantwoordelijkheid voor dragen. ORDER IN THE COURT PLEASE! 125

18 Doe uiteindelijk wat het beste is voor jullie kind. Het kan dus zijn dat je als ouder met veel pijn in het hart met je ex afspreekt dat het beter is als de kinderen bij de ander wonen, omdat dat dichter bij school is en ze zo met hun vriendjes kunnen blijven spelen. Een enorm offer en bijna niet te dragen als het ook nog zo is dat jij niet degene was die deze scheiding heeft gewild. Probeer met je ouderhoofd te blijven denken en vraag er hulp bij als je dat niet lukt. Of zorg dat je bij elkaar in de buurt blijft wonen als dat het enige issue is. Breng het rechtbanknieuws samen Soms zijn er dingen waar je echt niet uitkomt samen, zodat je de beslissing nog liever overlaat aan de rechter. Omdat je wilt dat er voor iedereen duidelijkheid komt. Spreek dan met je ex af dat je ongeveer het volgende tegen je kinderen zegt: Jullie weten dat we al een tijdje een oplossing proberen te vinden voor... Dat is jammer genoeg niet gelukt. We komen er niet uit. Omdat we het toch belangrijk vinden om hier wat over af te spreken, gaan we de rechter vragen om een besluit te nemen. Daar leggen we ons dan bij neer. Zo voorkom je dat je iets naars over de andere ouder zegt en het daarmee pijnlijk voor jullie kinderen maakt. 126 AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS

19

SPREEKBEURT PAKKET. Hoi!

SPREEKBEURT PAKKET. Hoi! SPREEKBEURT PAKKET Hoi! Wat goed dat jij je spreekbeurt gaat houden over Villa Pinedo, dé plek voor kinderen met gescheiden ouders. Bij Villa Pinedo kunnen kinderen van gescheiden ouders terecht om hun

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

UCERF-symposium. 11 april Het kindgesprek: recente ervaringen. Constantijn van Dam van Isselt, kinderrechter rechtbank Amsterdam

UCERF-symposium. 11 april Het kindgesprek: recente ervaringen. Constantijn van Dam van Isselt, kinderrechter rechtbank Amsterdam 11 april 2017 Het horen van minderjarigen jonger dan 12 jaar UCERF-symposium 11 april 2017 Het kindgesprek: recente ervaringen Constantijn van Dam van Isselt, kinderrechter rechtbank Amsterdam De stem

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Praktische gids internationale kinderontvoering uitgave voor jongeren

Praktische gids internationale kinderontvoering uitgave voor jongeren Praktische gids internationale kinderontvoering uitgave voor jongeren Centrum Internationale Kinderontvoering Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. Wat is internationale kinderontvoering? 1.1 Als je ouders uit

Nadere informatie

Ik ga scheiden. Wat nu? Informatie over: procedure kosten financiën woning kinderen

Ik ga scheiden. Wat nu? Informatie over: procedure kosten financiën woning kinderen Ik ga scheiden Wat nu? U bent getrouwd of u heeft een geregistreerd partnerschap, maar wilt niet langer bij uw partner blijven. In dit geval kunt u gaan scheiden. Een echtscheiding is vaak verdrietig en

Nadere informatie

M i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n

M i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n M i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n W E R K B O E K E C H T S C H E I D I N G, S T E U N J E K I N D M I J N W E R K B O E K Dit werkboek is speciaal voor kinderen met gescheiden ouders. Er zijn

Nadere informatie

Voorwoord 7. 1 Blijven je ouders je ouders? 13. 2 Moet ik nu ook verhuizen? 19. 3 Houd ik mijn eigen naam? 23. 4 Wie betaalt er voor mij?

Voorwoord 7. 1 Blijven je ouders je ouders? 13. 2 Moet ik nu ook verhuizen? 19. 3 Houd ik mijn eigen naam? 23. 4 Wie betaalt er voor mij? Inhoud Voorwoord 7 1 Blijven je ouders je ouders? 13 2 Moet ik nu ook verhuizen? 19 3 Houd ik mijn eigen naam? 23 4 Wie betaalt er voor mij? 25 5 En als ik zelf geen contact wil? 27 6 Hoe gaat dat, scheiden?

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat

Nadere informatie

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod 2 Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Scheiden, ja wat verstaan we eigenlijk onder scheiden.

Scheiden, ja wat verstaan we eigenlijk onder scheiden. Werkstuk door een scholier 2635 woorden 9 juni 2010 5 10 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Scheiden het eind of een nieuw begin? Scheiden, ja wat verstaan we eigenlijk onder scheiden. Als je iets scheid

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders

Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders Scheiden: do s en don ts voor hulpverleners en ouders Resultaten focusgroep gescheiden ouders Onderdeel van het project Kind Centraal Capelle aan den IJssel Inleiding De afgelopen jaren is het aantal scheidingen

Nadere informatie

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

om een scheiding respectvol, efficiënt waarin je behoeften en verwachtingen

om een scheiding respectvol, efficiënt waarin je behoeften en verwachtingen SCHEIDEN KÁN ANDERS Het einde van een huwelijk kan erg pijnlijk zijn. Een echtscheidingsprocedure kan dat verergeren. Je kunt je partner als vijand gaan beschouwen en de echtscheiding als een strijd. Je

Nadere informatie

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson

Ik ben BANG. oefenboekje om te leren omgaan met angst. Steef Oskarsson. Copyright Steef Oskarsson Ik ben BANG oefenboekje om te leren omgaan met angst Steef Oskarsson Bang Bang is een emotie. Net als blij, bedroefd en boos. Iedereen is wel eens bang. Sommige mensen zijn vaak bang, sommigen niet. Iedereen

Nadere informatie

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Door Robbert Raas www.stop-jaloezie.com Voorwoord Dit compacte e-book is geschreven als hulp bij de eerste stap naar een leven zonder vervelende jaloezie. Op stop-jaloezie.com

Nadere informatie

Aan alle gescheiden ouders

Aan alle gescheiden ouders Marsha Pinedo en Petra Vollinga Aan alle gescheiden ouders Leer kijken door de ogen van je kind AAN ALLE GESCHEIDEN OUDERS VAN NEDERLAND Met deze brief willen wij jullie laten weten hoe wij ons voelen.

Nadere informatie

# H E T Z A N D K A S T E L E N P R O G R A M M A E n d e k i n d e r e n s c h e i d e n m e e...! Hoe vertel je het de kinderen?

# H E T Z A N D K A S T E L E N P R O G R A M M A E n d e k i n d e r e n s c h e i d e n m e e...! Hoe vertel je het de kinderen? # H E T Z A N D K A S T E L E N P R O G R A M M A E n d e k i n d e r e n s c h e i d e n m e e....! Hoe vertel je het de kinderen? TIPS VOOR OUDERS Veel scheidende ouders vinden het moeilijk om aan hun

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 1 Je ouders zijn ook maar mensen 11 2 Eerst ruzies, nu ook nog de scheiding 21 3 Dit is niet eerlijk! 31 4 Wat cijfers ons leren 41 5 En toen veranderde mijn wereld 51 6 Bij wie

Nadere informatie

U gaat scheiden. In dit informatieblad. 1 Wanneer kunt u scheiden?

U gaat scheiden. In dit informatieblad. 1 Wanneer kunt u scheiden? U gaat scheiden U bent getrouwd en u wilt niet langer bij uw partner blijven. Dan kunt u gaan scheiden. Als u gaat scheiden, moet u veel dingen regelen. Dit informatieblad helpt u daarbij. U vindt informatie

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan

Als je ouders uit elkaar gaan Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan Alles over scheiden Bemiddelen in familiezaken www.bemiddelingvzw.be Als je ouders apart gaan wonen www.tweehuizen.be De Scheidingsschool www.descheidingsschool.be

Nadere informatie

Jouw stem stelt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie

Jouw stem stelt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie Jouw stem stelt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie Wie zijn er voor jou? * De juf of meester op school * Een vertrouwenspersoon op school * Een andere begeleider op school * Een buddy

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over het Jeugddossier

Veelgestelde vragen over het Jeugddossier Veelgestelde vragen over het Jeugddossier Voor ouders, jongeren en professionals van het CJG Noord-Veluwe Alle kinderen in Nederland krijgen bij hun geboorte een digitaal dossier over hun gezondheid. Hierin

Nadere informatie

Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk!

Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Over ruzie en hoe je dat oplost natuurlijk! Hoe werk je met een spreekbeurtwerkplan? Het eerste deel bestaat uit vragen. Met een moeilijk woord noemen we dat theoretisch onderzoek. In het tweede deel vind

Nadere informatie

Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling)

Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling) Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling) Deze folder is voor ouders van cliënten van de Welkom 2 OnderToezichtStelling Graag stellen wij ons voor. Wij zijn de William Schrikker Jeugdbescherming. Wij geven

Nadere informatie

Brochure: Scheiden & Mediation. Scheiden & Mediation. Hoe u kunt scheiden zonder onnodig lijden

Brochure: Scheiden & Mediation. Scheiden & Mediation. Hoe u kunt scheiden zonder onnodig lijden 1 Scheiden & Mediation Hoe u kunt scheiden zonder onnodig lijden 2 Wilt u zelf scheiden? Zegt uw partner te willen scheiden? Of is het een gezamenlijk besluit? Hoe bereidt u uw kinderen erop voor? Hoe

Nadere informatie

TROETEL JE NIEUWE KIND MAAR

TROETEL JE NIEUWE KIND MAAR TROETEL JE NIEUWE KIND MAAR De Vloer Op Jr. in de klas Leeftijd: 9-12 jaar, 13-15 jaar Niveau: bovenbouw basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Tijd: 55 min Benodigdheden: beamer/digibord, voorwerpen

Nadere informatie

Als je gehoord wordt door de rechter

Als je gehoord wordt door de rechter Als je gehoord wordt door de rechter Hoorrecht: wat is dat? Ook kinderen hebben rechten. Ze staan allemaal in het Kinderrechtenverdrag. Eén ervan is het hoorrecht. Je hebt het recht om je mening te laten

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie

voorwoord VOORBEELDPAGINA S Bestelnr De ander en ik

voorwoord VOORBEELDPAGINA S Bestelnr De ander en ik voorwoord Dit werkboek gaat over de omgang met andere mensen. We bespreken hoe jij met anderen kunt omgaan. Bijvoorbeeld hoe je problemen oplost, omgaat met pesten, gevoelens en vriendschappen en hoe je

Nadere informatie

Jouw stem telt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie

Jouw stem telt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie Jouw stem telt! Sociale kaart voor kinderen in een scheidingssituatie Wie zijn er voor jou? * De juf of meester op school * Een vertrouwenspersoon op school * Een andere begeleider op school * Een buddy

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

Liedje van ex bewoonster TOH, Werkconferentie (Migranten)jeugd

Liedje van ex bewoonster TOH, Werkconferentie (Migranten)jeugd Liedje van ex bewoonster TOH, Werkconferentie (Migranten)jeugd georganiseerd door Time Out Huis Gelderland en Netwerk Cultuursensitief werken 13 april 2017 De scholen, politie, wijkteams, jeugdbescherming

Nadere informatie

scheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken

scheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken Het is niet niks als je ouders gaan scheiden. Misschien verschiet je er geweldig van. Misschien vind je de nieuwe duidelijkheid juist wel goed. Hoe dan ook, bij zo n scheiding moet er van alles worden

Nadere informatie

HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR

HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR HOE NIEMAND MIJ GELOOFDE EN IK BIJNA ALLES VERLOOR Deze lesbrief hoort bij Hoe niemand mij geloofde en ik bijna alles verloor van Gertrud Jetten. In dit boek wil Iris niets liever dan bij haar verzorgpony

Nadere informatie

Luisteren is geen trucje

Luisteren is geen trucje Luisteren is geen trucje Luisteren is geen vaardigheid, al wordt er wel vaak zo over gesproken. Luisteren is veel meer een kwestie van houding, zelfs van zijn. Dat klinkt je wellicht zweverig in de oren,

Nadere informatie

Protocol problematische gezinssituaties

Protocol problematische gezinssituaties P7 Protocol problematische gezinssituaties Pagina 2 van 7 Voorwoord Deze richtlijn is opgesteld als om praktische handvatten te geven naast de Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk geweld. Dit protocol

Nadere informatie

De gerechtelijke procedure in jeugd- en familiezaken door de ogen van de kinderen

De gerechtelijke procedure in jeugd- en familiezaken door de ogen van de kinderen ARTIKEL De gerechtelijke procedure in jeugd- en familiezaken door de ogen van de kinderen Anneke van Teijlingen-Pover Drs. A. van Teijlingen-Pover is bijzondere curator, crossbordermediator en MfNregistermediator

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 COMMUNICATIE

Hoofdstuk 3 COMMUNICATIE Hoofdstuk 3 COMMUNICATIE Opdracht 1 ALLERGIETEST Opdracht Maak in dit schema een overzicht van je allergieën voor je ex-partner/ mede-ouder. Schrijf in de linkerkolom drie punten waar je tegenaan loopt

Nadere informatie

Op onze website DeRegistermeditators.nl vind je de namen en contactgegevens van al onze mediators.

Op onze website DeRegistermeditators.nl vind je de namen en contactgegevens van al onze mediators. Een goede scheiding Maak de scheiding samen met je (ex)-partner tot een beheersbare gebeurtenis door de zaken goed te regelen, te onderhandelen en in gesprek te blijven. Daardoor zullen punten, die onoverzichtelijk

Nadere informatie

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT 3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT Thea van Bodegraven-Boonstra Maart 2016 Voorwoord Wat kun je verwachten in dit e-book? Als er iemand in jouw gezin last

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

U gaat scheiden. In dit informatieblad. 1 Wanneer kunt u scheiden?

U gaat scheiden. In dit informatieblad. 1 Wanneer kunt u scheiden? U gaat scheiden U bent getrouwd en u wilt niet langer bij uw partner blijven. Dan kunt u gaan scheiden. Als u gaat scheiden, moet u veel dingen regelen. Dit informatieblad helpt u daarbij. U vindt informatie

Nadere informatie

uitgave januari 2015

uitgave januari 2015 uitgave januari 2015 Veel kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkel over wat er met hen gebeurt als hun ouders uit elkaar gaan. Bijvoorbeeld of zij kunnen beslissen bij welke ouder ze willen wonen

Nadere informatie

Hoofdstuk 9 Dit hoofdstuk gaat over: andere rechten van cliënten

Hoofdstuk 9 Dit hoofdstuk gaat over: andere rechten van cliënten Andere rechten van cliënten Hoofdstuk 9 Dit hoofdstuk gaat over: andere rechten van cliënten In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen: 1. Welke rechten hebben cliënten nog meer? 2. Wat

Nadere informatie

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet. Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4

Nadere informatie

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders - Dit basis Kindplan kan als onderdeel worden ingevoegd in het ouderschapsplan of los worden gebruikt door ouders al dan niet met hulp van een professional - Ouders ga na de eerste afspraak met een professional

Nadere informatie

WEGWIJS IN MOBILE. contextbegeleiding. dienst voor

WEGWIJS IN MOBILE. contextbegeleiding. dienst voor dienst voor Contextbegeleiding Mobilé Groot Begijnhof 26 9040 Sint-Amandsberg tel: 09/ 238 44 40 fax: 09/ 229 34 85 e-mail: mobile@vzwdesteiger.be website: www.vzwdesteiger.be WEGWIJS IN MOBILE dienst

Nadere informatie

Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft

Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft Vul afzonderlijk van elkaar allebei de vragen in. Bij elke vraag moet je een antwoord kiezen. Als je niet kunt kiezen, kies dan het

Nadere informatie

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst! Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van

Nadere informatie

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst! Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van jouw docent(e),

Nadere informatie

10 stappenplan (echt)scheiding

10 stappenplan (echt)scheiding Een scheiding is vaak vrij onoverzichtelijk. Met deze indeling in 10 stappen kan je precies zien wat je nog moet doen en waar je in het hele proces bent. Stap 1 Vaststellen van het gezamenlijke vermogen

Nadere informatie

Mediation bij en na scheiding

Mediation bij en na scheiding Advanced Therapy Mediation bij en na scheiding Ibtisam Rizkallah Wim Stoop Charlotte Stoop 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoudsopgave Wat is mediation?... 3 Wanneer biedt mediation de

Nadere informatie

Lesbrief bij Actie voor onze roze juf. Netty van Kaathoven

Lesbrief bij Actie voor onze roze juf. Netty van Kaathoven Lesbrief bij Actie voor onze roze juf Netty van Kaathoven Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s van het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad - Bijlage:

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Inknippen van je tongriempje Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer

Nadere informatie

Richtlijn / info voor ouders. Scheiding en problemen van jeugdigen. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, NVMW en NIP

Richtlijn / info voor ouders. Scheiding en problemen van jeugdigen. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, NVMW en NIP Richtlijn / info voor ouders Scheiding en problemen van jeugdigen Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming NVO, NVMW en NIP Inleiding Kinderen 1 van gescheiden 2 ouders 3 hebben het vaak niet makkelijk.

Nadere informatie

Protocol bij scheiding

Protocol bij scheiding Protocol bij scheiding De gevolgen van een scheiding tussen vader en moeder kunnen voor een kind ingrijpend zijn. Dit protocol is een poging de gevolgen zoveel mogelijk in goede banen te leiden. 1. Anders

Nadere informatie

Wat betekent scheiden voor een kind?

Wat betekent scheiden voor een kind? Wat betekent scheiden voor een kind? Je hebt besloten om niet meer samen verder te gaan. Een scheiding kan veel gevolgen hebben: het verlies van je partner, contact met vrienden en/of familie, verandering

Nadere informatie

Burgerlijk wetboek, Boek 1

Burgerlijk wetboek, Boek 1 U gaat scheiden Burgerlijk wetboek, Boek 1 Artikel 150 Echtscheiding tussen echtgenoten die niet van tafel en bed gescheiden zijn, wordt uitgesproken op verzoek van één der echtgenoten of op hun gemeenschappelijk

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

Workshop communiceren met kinderen Versterk de band met je kind

Workshop communiceren met kinderen Versterk de band met je kind Workshop communiceren met kinderen Versterk de band met je kind Welkom! Wij zijn Susanne Visser en Ineke Wulp en werkzaam voor het Centrum voor Jeugd en Gezin in Wijk Bij Duurstede. Het organiseren van

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Bijlage 3: Interview cliënt

Bijlage 3: Interview cliënt Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan

Als je ouders uit elkaar gaan Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan Alles over scheiden Als je ouders apart gaan wonen www.tweehuizen.be De Kinderrechtswinkel, voor informatie over jouw rechten tel. 070 21 00 71 www.kinderrechtswinkel.be

Nadere informatie

Workshop Evenwicht, je leven in Balans Werkboek bijeenkomst 1

Workshop Evenwicht, je leven in Balans Werkboek bijeenkomst 1 Workshop Evenwicht, je leven in Balans Werkboek bijeenkomst 1 Evenwicht 2004 Dit product is met toestemming overgenomen en is ontwikkeld binnen het Europese project Evenwicht, werk en privé in balans dat

Nadere informatie

ECLI:NL:RBOVE:2015:5815

ECLI:NL:RBOVE:2015:5815 ECLI:NL:RBOVE:2015:5815 Instantie Rechtbank Overijssel Datum uitspraak 16-12-2015 Datum publicatie 12-02-2016 Zaaknummer C/08/176540 / FA RK 15-2255 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

een ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest

een ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest een ademtest om een speciale bacterie in je maag op te sporen 13C-ureumtest Wilhelmina Kinderziekenhuis Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Een

Nadere informatie

Een virus in je lijf Hiv-virus

Een virus in je lijf Hiv-virus Een virus in je lijf Hiv-virus Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie

Uitgeverij Schoolsupport ww.schoolsupport.nl

Uitgeverij Schoolsupport ww.schoolsupport.nl 24 De Dyslexie-Survivalgids Hoofdstuk 2 Gevoelens? Je zult het waarschijnlijk niet altijd even gemakkelijk hebben om met je probleem om te gaan. Dit is heel normaal. Wie naar het eerste leerjaar gaat,

Nadere informatie

Als ouders uit elkaar gaan

Als ouders uit elkaar gaan Als ouders uit elkaar gaan Inhoud 3 > Als ouders uit elkaar gaan 4 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Het ouderschap blijft bestaan 7 > Informatie en consultatie 9 > De rol van de Raad 11 > De rechter

Nadere informatie

Inhoudsopgave 1. Wat is mediation... 2

Inhoudsopgave 1. Wat is mediation... 2 Mediation Inhoudsopgave 1. Wat is mediation... 2 2. Wat voor zaken pakken wij aan met mediation?... 2 3. Wanneer biedt mediation de meeste kans op een goede afloop?... 3 4. Spelregels en voorwaarden bij

Nadere informatie

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst!

Hallo, Als je vragen hebt tijdens het invullen, vraag die dan aan jouw docent(e). Bedankt voor het invullen van de vragenlijst! Datum: School: Klas: Naam docent(e): Code (optioneel): [NAAM DOCENT] Hallo, Deze vragenlijst gaat over het leerklimaat in jouw klas en hoe je het vindt op school. Hierbij gaat het om wat jij vindt van

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

De Boorder Schoots.

De Boorder Schoots. De Boorder Schoots Amsterdam Naarden Arnhem Koningslaan 35 Peperstraat 9a Jansbuitensingel 29 1075 AB Amsterdam 1411 PX Naarden 6811 AD Arnhem Tel: (020) 573 37 30 Tel: (035) 623 59 78 Tel: (026) 760 01

Nadere informatie

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan

Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Het medicijn Gammaglobuline onder je huid Subcutaan Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie doorgeven per E-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

Nadere informatie

OPGELUCHT STAAT NETJES

OPGELUCHT STAAT NETJES OPGELUCHT STAAT NETJES Krop de boel niet op, praat het van je af! Een dobbelspel voor wie durft... OPGELUCHT STAAT NETJES Je hart luchten is fijn: je voelt je minder alleen en samen kun je op een rijtje

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie