7,8. Samenvatting door Jiske 2572 woorden 26 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Transcriptie

1 Samenvatting door Jiske 2572 woorden 26 juni ,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 1 India, land van de moesson Reliëf India ligt op een schiereiland met als natuurlijke grenzen de Himalaya en de Indische Oceaan Het is een cultuurgebied op een subcontinent. Driedeling op basis van het reliëf In het noorden het hooggebergte van de Himalaya, met als hoogste top de Mount Everest. Op dit dak van de wereld is het ijzig koud en is alles bedekt met sneeuw en ijs. Ten zuiden daarvan een laagvlakte met twee grote rivieren die ontspringen in de Himalaya: Indus en Ganges. Het slib dat de rivieren hebben achtergelaten hebben heeft gezorgd voor een vruchtbaar gebied met een hoge bevolkingsdichtheid. Het midden bestaat uit een hoogvlakte: Hoogland van Dekan tussen de 400 en 800 meter hoog. Moessonregens Zuid-India ligt in de tropen, ook het noorden kent hoge temperaturen. India kent een droge en een natte periode in het jaar als gevolg van de halfjaarlijks wisselende wind: de moesson. De regentijd valt in de zomer. Boven land wordt het heel warm waardoor daar lucht opstijgt. Daardoor komt er van zee een vochtige tropische wind, de zuidwestmoesson. De meeste neerslag valt dan aan de voet van de Himalaya, waar de aanlandige wind tegen de bergen botst. In de winter waait er een droge, aflandige noordoostenwind. De neerslag is wel onbetrouwbaar. In het zuidoosten valt de meeste neerslag, in het noordwesten en in de gebieden in de regenschaduw van het Hoogland van Dekan het minst. Wateroverlast Pagina 1 van 11

2 In het noordoosten komt extreem veel neerslag voor. Bij Cherrapunji valt jaarlijks meer dan 11 meter. De neerslag wordt via de Ganges en de Brahmaputra afgevoerd naar zee. Bangladesh ligt in de delta van beide rivieren en kent elk jaar grote overstromingen. Basisboek 43 De wet van Buijs Ballot Hoge druk wil zeggen dat het pakket van de dampkring in elkaar is geperst en relatief zwaar op de aarde drukt. Er is dus teveel aan lucht. Lage druk betekent precies het omgekeerde: er is een tekort aan lucht. Lucht stroomt langs het aardoppervlakte van een hogedrukgebied (maximum) naar een lagedrukgebied (minimum). De wet van Buijs Ballot gaat over de richting van de luchtstroom De wint waait van een maximum naar een minimum. Het corioliseffect betekent dat de wind op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts heeft en op het zuidelijk halfrond een afwijking naar links. Dit komt door de draaiing van de aarde. Basisboek 44 De grote windsystemen Op sommige plaatsen is bijna altijd een maximum, op andere plaatsen een minimum. Bij de evenaar is altijd een minimum: het tropisch minimum. Bij de polen is altijd een maximum: het polair maximum. Bij 30º-breedte ligt het subtropisch maximum. Bij 60º-breedte ligt het subpolair minimum. De vaste maxima en minima zorgen voor de grote windsystemen. Er zijn drie grote windsystemen: Passaten; Westenwinden; Poolwinden Basisboek 47 Moessons De loodrechte stand van de zon loopt heen en weer tussen de keerkringen. Het tropisch minimum verschuift met deze loodrechte zonnestand mee. In juli ligt het minimum ten noorden van de evenaar, in januari ten zuiden van de evenaar. Dit heeft gevolgen voor de windrichting. In juli waait de zuidoostpassaat naar het minimum op het noordelijk halfrond. Zodra het de evenaar passeert gaat, door de afwijking naar rechts, een zuidwestelijke wind waaien. In januari is het precies andersom. Deze halfjaarlijkse wisselende winden heten moessons. Pagina 2 van 11

3 Basisboek 51 Klimaatsysteem van Köppen Het klimaatsysteem van Köppen onderscheidt vijf klimaatzones: A Tropisch regenklimaat B Droog klimaat C Zeeklimaat (maritiem klimaat) D Landklimaat (continentaal klimaat) E Koud klimaat Klimaatzones A, C, D en E worden onderscheiden op grond van de temperatuur. A is het warmste klimaat, E het koudste. Het B-klimaat is zo droog dat het onderscheiden wordt op grond van neerslag. Elk klimaat kan weer worden onderverdeeld door een extra letter toe te voegen. BW staat voor een zeer droog woestijnklimaat en BS voor een iets minder droog steppeklimaat. De toegevoegde (kleine) letters bij de klimaten A, C en D zeggen iets over het al of niet voorkomen van een droge tijd. F (fehlt) = droogte ontbreekt; neerslag in alle jaargetijden. s (sommer) = droge tijd in de zomer w (winter) = droge tijd in de winter Het Middellands Zeeklimaat (of mediterraan klimaat) is een Cs-klimaat; een gematigd maritiem klimaat met een droge zomer. Het savanneklimaat is een Aw-klimaat; een tropisch klimaat met een droge winter. Aan het E-klimaat worden hoofdletters toegevoegd: F = (eeuwig) sneeuw in poolgebieden H = (eeuwig) sneeuw in hooggebergte T = toendra 2 India, land vol verschillen Cultureel mozaïek India kent een enorme variatie aan talen, godsdiensten en gewoontes, te vergelijken met Europa. Op het Zuid-Aziatische subcontinent liggen zes staten. Het gebied is een kolonie geweest van Groot- Brittannië. De Britten hebben honderden vorstendommen onder één bestuur gebracht. Bij de onafhankelijk in 1948 werd India ingedeeld in een aantal deelstaten, waarbij rekening werd gehouden met het culturele mozaïek. Er zijn 21 erkende talen. De belangrijkste, het Hindi, wordt door tweederde van de bevolking gesproken. Engels wordt ook als voertaal gebruikt. Pagina 3 van 11

4 Tachtig procent van de bevolking is hindoe. Ook woont er de op één na grootste moslimbevolking ter wereld (160 miljoen mensen). Daarnaast zijn er christenen, boeddhisten, sikhs en jaïnisten. Complexe sociale structuur Er komen ook veel spanningen voor door de enorme klassenverschillen. Dit komt door het ingewikkelde kastenstelsel: vanaf je geboorte hoor je bij een bepaalde sociale groep, een kaste. Daarbinnen trouw je en houd je je aan de regels van de kaste. Het kastenstelsel kent vier hoofdgroepen met een duidelijke hiërarchie: de Brahmanen, de Kshatriaya s, Vaishya s en Shudra s. Onder aan de maatschappelijke ladder staan de kastelozen, ook wel dalits genoemd. Deze laatsten wonen in aparte wijken en hebben de minste en vuilste baantjes. Men is gewend de regels van de kaste en iemand die hoger staat, te gehoorzamen. Doen ze dat niet dan kan men in een volgend leven in een lagere kaste terugkeren. Het geloof in reïncarnatie zorgt ervoor dat veel Indiërs vegetariër zijn. Officieel is het kastenstelsel afgeschaft. Om de ongelijkheid onder de bevolking te verminderen krijgen de dalits voorrang bij overheidsbaantjes. Toch is het kastenstelsel nog van groot belang, vooral op het platteland. Basisboek 195 Soorten koloniën Er waren twee soorten koloniën: De exploitatiekoloniën moesten grondstoffen leveren voor de opkomende industrie in Europa. De vestigingskoloniën waren overzeese gebieden waar Europeanen zich blijvend gingen vestigen. In sommige landen was de inheemse bevolking zo klein in getal, dat ze al gauw werd overtroffen door de immigranten. Basisboek 204 Politiek systeem: centrale staat Het politiek systeem is de manier waarop een staat bestuurd wordt. In een centraal geregeerde staat gelden overal precies dezelfde regels. Alles wordt vanuit één centraal punt geregeld, de hoofdstad. Pagina 4 van 11

5 Basisboek 205 Politiek systeem: bondsstaat Een vereniging van staten heet een bondsstaat of een federatie en wordt geleid door een bondsregering of een federale regering. Elke deelstaat heeft een eigen regering, een eigen hoofdstad en eigen wetten. 3 Booming India Globalisering in India India en China hebben beide een bevolking van meer dan 1 miljard mensen. In beide landen groeit de economie snel door globalisering; ze behoren tot de opkomende landen. Bedrijven in de ontwikkelde landen besteden veel werk uit aan India omdat daar de lonen laag zijn en de mensen goed opgeleid. Dit wordt outsourcing genoemd. Vooral bedrijven in de informatie- en communicatietechnologie zijn er te vinden. Daar worden o.a. websites en software ontwikkeld. Deze IT groeit met 25-30% per jaar. Hard werken en discipline Waarom is India in trek bij IT-bedrijven? Veel goed opgeleide Indiërs spreken Engels. Dat heeft te maken met het feit dat India ooit een kolonie is geweest van Groot-Brittannië. Indiërs zijn harde werkers. Zij voeren hun opdrachten nauwkeurig uit. Voor 1990 hadden India en China een gesloten, op zelfvoorziening gerichte economie. Daarna bleken steeds meer buitenlandse bedrijven welkom. Zo heeft China zich ontwikkeld tot de fabriek van de wereld, hun producten gaan vooral per schip de hele wereld over. India is zich gaan specialiseren in de dienstverlening op IT-gebied en werd het kantoor van de wereld. Sinds kent India speciale economische zones (SEZ s) waar buitenlandse bedrijven naar toe komen vanwege de zeer geringe belasting. India had gezien dat deze SEZ s in China zeer succesvol waren. Pagina 5 van 11

6 Basisboek 190 Globalisering Globalisering (ook wel internationalisering en mondialisering) is het doorgaande proces van internationale uitwisseling van geld, goederen en informatie. De drijvende kracht achter de globalisering is de economie. Bedrijven zoeken naar plaatsen in de hele wereld waar ze zo goedkoopmogelijk kunnen produceren. Ook gaan ze onderling meer concurreren door het afbreken van tariefmuren. Op politiek en sociaal terrein worden ideeën tussen culturen uitgewisseld en toegepast. Basisboek 191 Multinationale ondernemingen Multinationals (MNO s) zijn bedrijven met vestigingen in verschillende landen. Multinationals zijn zowel industriële ondernemingen als dienstenbedrijven. Wereldwijd zijn er meer dan multinationals met heel veel kennis en kapitaal. De vestigingskeuze in een bepaald gebied wordt bepaald door economische factoren, zoals lonen en opleidingen en politieke factoren, zoals wetgeving en medewerking van de overheid in dat gebied. 4 India Shining? De olifant staat op Het land van de olifant is op weg een ontwikkeld land te worden, maar niet overal even snel en overal tegelijk. Mumbai is de modernste metropool van India. Ook hoofdstad New Delhi en de IT-centra Bangalore en Hyderabad ontwikkelen zich snel. Inmiddels behoren meer dan vijftig miljoen Indiërs tot een welvarende middenklasse. Verreweg het grootste deel van de bevolking is arm, een kwart leeft onder de armoedegrens, 70% woont op het platteland en leeft van de zelfvoorziening. De armoede is ook te zien in de slums, waar mensen in de informele sector proberen het hoofd boven water te houden. India kent dus een duale economie met een modern ontwikkeld deel en een traditioneel achtergebleven deel. Bevolkingsgroei versus economische groei Pagina 6 van 11

7 De armoede komt mede door de snelle bevolkingsgroei. Elke dag komen er Indiërs bij. Indiase vrouwen krijgen gemiddeld 2,9 kinderen. Waarom zoveel kinderen? 1. een kind brengt meer op dan het kost: als arbeidskracht en voor de zorg later; 2. het is een heilige plicht om kinderen te krijgen, het liefst zoons, omdat meisjes weggaan als ze trouwen en geld kosten vanwege de bruidsschat. De regering maakt reclame voor geboortebeperking; toch is er geen sprake van een eenkindpolitiek zoals in China. Men verwacht dat door welvaartsgroei mensen minder kinderen willen. Basisboek 110 Bevolkingscijfers: absoluut en relatief Je kunt bevolkingscijfers op twee manieren weergeven. Bij absolute getallen gaat het om aantallen of hoeveelheden. Het aantal geboorten per jaar per 1000 inwoners heet het geboortecijfer. Het aantal sterfgevallen per jaar per 1000 inwoners heet het sterftecijfer. Dit kan ook weergegeven worden voor migranten. Met relatieve getallen kun je gebieden met elkaar vergelijken. Basisboek 111 Demografische transitie Demografische transities zijn de veranderingen in de bevolkingsgroei door geboorte en sterfte. Een demografisch transitiemodel laat die veranderingen (in de afgelopen 200 jaar) zien in vier fasen. Hoe hoger de fase, hoe lager het geboorte- en sterftecijfer. Een bevolkingsexplosie is een snelle groei van de bevolking door een snel dalend sterftecijfer en een hoog blijvend geboortecijfer. Arme landen doorlopen het demografisch transitiemodel in een veel kortere periode dan de Europese landen. Basisboek 112 Bevolkingsdiagram Een bevolkingsdiagram (of bevolkingspyramide) is een staafdiagram met de leeftijdsopbouw van de bevolking. Elke staaf stelt een leeftijdsgroep voor en elke staaf is gesplitst in een mannen- en een vrouwendeel. De aantallen worden aangegeven in absolute en relatieve getallen. Pagina 7 van 11

8 Basisboek 113 Soorten bevolkingsdiagrammen Aan de vorm van een diagram kun je kenmerken van de leeftijdsopbouw aflezen. Een piramidevormig diagram kenmerkt een snelle groei van de bevolking. Deze vorm hoort bij fase 1 en 2 van het demografische transitiemodel. Een granaatvormig diagram kenmerkt een langzame groei van de bevolking. Deze vorm hoort bij fase 4 van het demografische transitiemodel. Een urnvormig diagram betekent dat de jongste groepen kleiner zijn dan de middengroepen. Het geboortecijfer daalt en er is vaak een sterfteoverschot. Hoort bij fasen 4 en 5. Basisboek 201 Ontwikkelingssamenwerking Arme landen krijgen hulp van rijke landen: ontwikkelingssamenwerking. Welke hulp? Financiële hulp, voedselhulp of technische hulp Structurele hulp of duurzame hulp is om blijvend verbeteringen aan te brengen. Bij rampen of hongersnoden wordt noodhulp verleend. Wie geeft hulp? Particulieren: bedrijven uit rijke landen investeren in en werken samen met bedrijven uit dat land of de regering daarvan. Die samenwerking heet een joint venture. Daarnaast zijn er particuliere organisaties die hulp verlenen, zoals Artsen zonder grenzen of Oxfam Novib. Veel hulp gegeven door regeringen van landen. Bij bilaterale hulp wordt een ontwikkelingsland geholpen door één rijk land; bij multilaterale hulp door een groep rijke landen, meestal via een internationale organisatie zoals Unicef. 5 Opkomende landen Hoe groot is een economie? Het bruto binnenlands product (bbp) is de totale waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in een land per jaar. Hiermee wordt de omvang van de economie aangegeven. Hoe reken je deze waarde uit? 1. Kijk naar de wisselkoersen: de onderlinge waardeverhouding van munteenheden van twee landen, Pagina 8 van 11

9 ook wel valuta genoemd. 2. Kijk naar de koopkracht: wat kun je kopen voor een bepaalde hoeveelheid geld? In ontwikkelingslanden is het leven goedkoper; daar is de koopkracht groter. Wat zijn opkomende landen? Veel ontwikkelingslanden groeien snel en heten daarom opkomende landen. Opkomende landen voldoen aan twee voorwaarden: 1. De economie groeit minstens 5-10% per jaar. Dat komt door de globalisering en door de invoering van een vrijemarkteconomie. 2. Hun bbp is nog klein in verhouding tot hun inwonertal. Zij kunnen dus nog sterk groeien. De grote drie, hoe lang nog? Dit zijn de Verenigde Staten, Japan en Duitsland. Door de Europese eenwording wordt de EU gezien als een van de drie economische grootmachten in de wereld naast de Verenigde Staten en Japan. China rukt op naar de tweede plaats. Men verwacht dat dit land in 2040 de eerste plaats van de Verenigde Staten zal overnemen. India zal dan nummer drie zijn. De grootste stijgers zijn de BRIC-landen: Brazilië, Rusland, India en China. Basisboek 173 Basiskenmerk: inkomen Een belangrijke indicator van ontwikkeling is het inkomen van de inwoners in een gebied. Het geld dat de inwoners samen verdienen wordt het bruto nationaal product (BNP) genoemd. Deel je dit bedrag door het aantal inwoners dan krijg je het BNP per inwoner. Een andere indicator is het bruto binnenlands product (BBP), de waarde van de totale productie in een land. Lijkt op het BNP. Verschil is dat bij BNP ook de inkomsten meetellen van mensen die in het buitenland werken. BNP per inwoner is een gemiddelde. Twee nadelen. Er kan een groot verschil in inkomen zijn tussen een kleine groep rijken en de rest van de bevolking die arm is. Het gemiddeld inkomen zegt dan weinig. Soms zijn er grote regionale verschillen in inkomen in een land. Mensen in steden zijn rijker dan mensen op het platteland. Pagina 9 van 11

10 Basisboek 198 Goederen-, gelden informatiestromen De globalisering zorgt voor een sterke groei van goederen-, gelden informatiestromen over de aarde. Goederen worden over de hele wereld versleept en gemaakt op plekken waar dat zo goed en zo goedkoop mogelijk kan. Geldstromen zijn een direct gevolg van de wereldhandel. Bij informatiestromen gaat het om uitwisseling van mensen en bedrijven over de hele wereld (via bijvoorbeeld televisie of internet). Basisboek 203 Economische machtsblokken Landen die lid zijn van de Europese Unie hebben onderlinge tariefmuren afgebroken, zodat de wereldhandel wordt bevorderd. Om de Euromarkt heen staat nog wel steeds een beschermde tariefmuur: het buitentarief. De EU is economisch heel sterk: het is een economisch machtsblok. De economische machtsblokken zijn ongunstig voor de periferie (ontwikkelingslanden). Hierover wordt veel overleg gevoerd door de World Trade Organisation (WTO). Topografie India: II Gangesvlakte V Tharwoestijn IV Hoogland van Dekan I Himalaya VII West-Ghats VI Aravalligebergte III Indusvlakte VIII Oost-Ghats A India D Bhutan B Pakistan E Bangladesh C Nepal F Sri Lanka Pagina 10 van 11

11 1 Delhi 7 Bangalore 2 New Deli 8 Karachi 3 Mumbai 9 Lahore 4 Kolkata 10 Islamabad 5 Hyderabad 11 Dhaka 6 Chennai 12 Colombo Pagina 11 van 11