1. De methode heet 'therapeutisch klonen' en gaat langs de volgende stappen:

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 4034 woorden 11 maart ,5 51 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Wij, Faye en Anna, hebben voor het onderwerp klonen gekozen omdat het de laatste tijd erg veel in het nieuws is en omdat we het er bij ANW geregeld over hebben. Er was gelukkig erg veel informatie over te vinden. Wij zijn zelf aan de ene kant tegen klonen omdat het dan de originaliteit van de mens uitroeit maar aan de andere kant kunnen er ook veel mensen geholpen worden die ziek zijn of geen kinderen kunnen krijgen. Aan klonen zitten veel voors en tegens en die gaan we dan ook behandelen. Onze hoofdvraag is: hoever kunnen en mogen we gaan met klonen? We hopen dat we het goed hebben gedaan! Veel plezier. Wat is klonen? Als er een organisme wordt gemaakt dat genetisch identiek is aan een ander organisme, heet dat klonen. De eenvoudigste vorm is het simpelweg splitsen. Dat wordt al eeuwen gedaan bij planten: het heet dan stekken. Snij een stukje steel van een plant en laat dat in aarde uitgroeien tot een nieuw plantje, daar komt het op neer. Het nieuwe plantje heeft hetzelfde erfelijke materiaal als de oorspronkelijke plant. Aan het snijvlak van de gestekte plant ontstaan nieuwe, ongespecialiseerde cellen die gaan groeien, delen en zich alsnog specialiseren. Embryo's kunnen volgens hetzelfde principe gesplitst worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij eeneiige tweelingen. Therapeutisch klonen 1. De methode heet 'therapeutisch klonen' en gaat langs de volgende stappen: 2. Voor het klonen worden een huidcel en een eicel gebruikt. 3. De celkern wordt uit de eicel weggehaald. 4. Het erfelijk materiaal (DNA) uit de huidcel wordt in de lege eicel gebracht. 5. De eicel gaat zich delen en ontwikkelt zich tot een embryo. 6. Als het embryo een celklompje is geworden zo groot als de knop van een naald, worden er zogenaamde Pagina 1 van 9

2 stamcellen 7. uit geïsoleerd. Dit zijn cellen die zich tot willekeurig welk celtype of weefsel kunnen ontwikkelen. 8. De stamcellen groeien met behulp van verschillende groeifactoren uit tot de gewenste celtypen, weefsels of organen. 9. Ze krijgen bij wijze van spreken een seintje: jij groeit uit tot een hart, jij tot een bloedcel. 10. De cellen en weefsels worden bij zieke mensen ingebracht. Vaak gaat het om cellen die een bepaald eiwit produceren dat iemand mist. Maar in principe zouden ook complete organen voor transplantatie ontwikkeld worden. Het onderzoek is echter nog niet zover gevorderd dat dit binnen afzienbare tijd al mogelijk is. Een groot probleem is dat de ingespoten cellen afgestoten worden door het lichaam van de patiënt. Nu komt het therapeutische klonen om de hoek kijken. Daarbij worden geen anonieme stamcellen gebruikt, maar cellen van de patiënt zelf. De techniek die daarbij hoort, heet kerntransplantatie. In Schotland werd kerntransplantatie voor het eerst toegepast, bij een schaap. Reproductief klonen Bij reproductief klonen wordt net als bij therapeutisch klonen eerst de kern uit een bevruchte eicel gehaald en vervangen door het DNA van de te klonen persoon. De eicel groeit in een reageerbuis uit tot een embryo alleen worden nu niet net als bij therapeutisch klonen de stamcellen uit het embryo gehaald, maar wordt het embryo in de baarmoeder van een draagmoeder geplaatst. Hier groeit het uit tot een baby, die identiek is aan de persoon waar ze het DNA vandaan gehaald hebben, als het kloonproces goed verloopt. Celreactivering De derde methode is een methode die tot nu toe alleen is gelukt bij planten en eenvoudige dieren:. Hierbij wordt bijvoorbeeld een huidcel van een volwassen dier gedwongen om zich te gedragen als een bevruchte eicel. Hoe deze manier precies werkt is nog bijna niets over bekend. Hoe ver is de mens in het klonen? De mens is al heel ver in het klonen. Volgens veel mensen zelfs al te ver, maar daar kom ik nog op terug. De grote interesse van de mens voor klonen begon pas in 1996, toen het schaap Dolly geboren werd, het eerste gekloonde zoogdier. Dit is echter niet wanneer de mens begon met het klonen. In 1952 lukte het Robert Briggs en T.J. King de eerste kerntransplantatie uit te voeren met kikkerembryo s. Hoe kerntransplantatie in zijn werk gaat, leg ik later uit. In oktober 1993 meldden de Amerikaanse onderzoekers Jerry Hall en Robert Stillman dat zij klonen van menselijke embryo s hadden gemaakt, door het klieven van embryo s tot losse cellen. Deze hebben zij tot maximaal het 32e stadium uit laten groeien. Dat is precies het moment waarop het embryo geschikt is Pagina 2 van 9

3 voor plaatsing in de baarmoeder om verder te groeien. Maar in plaats daarvan vernietigde Hall de klonen. Hoewel de klonen dus nooit het levenslicht zagen, veroorzaakte het nieuws grote commotie. Men wist toen ook niet zeker of de gekloonde embryo s het wel zouden redden en tot een volwaardig mens uit zouden kunnen groeien. Het klieven van embryo s tot losse cellen gebeurt ook al in de natuur, namelijk bij eeneiige tweelingen. Hierbij gebeurt het ook dat in een vroeg stadium de cellen van de bevruchte eicel in tweeën verdeeld worden. 14 maart 1997 werd bekend gemaakt dat het gekloonde schaap Dolly ter wereld was gebracht, gezond en wel. Maar Dolly was niet zomaar een gekloond schaap. Alle andere dieren die ooit gekloond waren, werden gekloond door een embryo te splitsen, maar Dolly werd gekloond uit een uiercel van een schaap. Dit was nog nooit eerder vertoond. Men dacht altijd dat als een cel van een organisme eenmaal beschreven was tot bijvoorbeeld een uier, dat die cel dan niet meer uit kon groeien tot iets anders dan een uier. De makers van Dolly hebben het tegendeel bewezen. Zij hebben bewezen dat je een uiercel, door hem in een soort slaaptoestand te brengen, weer naar een onbeschreven blad terug kan brengen. Dit was een mijlpaal in de geschiedenis van het klonen. Begin 2001 leek het ook een soort wedstrijd te worden, wie het snelste een mens zou gaan klonen. De kranten stonden vol van artikels over omstreden artsen als de Italiaanse arts Severino Antinori en de Amerikaanse vruchtbaarheids-deskundige Panayiotis Zavos, die van plan zijn als eerste een menselijk kloon te gaan maken. Er is verder niks te vinden in oude krantenartikels over hoe dit verder is afgelopen, maar de oudste gekloonde embryo tot nu toe is twaalf weken oud geworden en komt van Amerika. Dat deze kloon niet ouder is geworden, komt omdat de wet in Amerika voorschrijft dat menselijke klonen niet ouder dan twaalf weken mogen worden. Hoewel dit niet zegt dat de wetenschappers van nu het niet zouden kunnen, is er dus naar de samenleving haar weten nog nooit een menselijke kloon ter wereld gebracht. Wat is het nut van klonen? Klonen is eigenlijk niets nieuws. Allang kunnen wetenschappers jonge embryo's opsplitsen in twee of meer delen, waarna elk deel uitgroeit tot een gezond dier. Het bijzondere van Dolly is dat ze gemaakt is van een cel van een volwassen dier. In een heel jong embryo kunnen de cellen nog van alles worden, maar de lichaamscellen van een volgroeid dier hebben hun keuze bepaald. Ze zijn lever of hersenen of scheenbeen geworden en ze kunnen niet meer terug. Dacht men. Het werk van de Schotse wetenschappers die Dolly hebben gemaakt laat zien dat een cel wel degelijk kan vergeten wat hij is en kan terugkeren naar de staat van 'onbeschreven blad' die een embryocel heeft. Dat is een wetenschappelijke doorbraak met grote gevolgen. Als je eenmaal begrijpt hoe en waarom lichaamscellen hun keuzes maken, dan kun je daar ook invloed op uitoefenen. Je zou de groei van kankercellen kunnen stoppen of de huidgroei van iemand met brandwonden kunnen stimuleren. Je zou een beschadigde zenuwcel, die normaalgesproken niet meer herstelt, weer kunnen laten aangroeien. Dat zou fantastisch nieuws zijn voor mensen met een hersenbeschadiging of een gebroken rug. Maar ook het klonen van dieren wordt om medische redenen gedaan. Er zijn namelijk medicijnen die alleen maar door genetisch veranderde zoogdieren geproduceerd kunnen worden. Bijvoorbeeld stollingsfactoren: Pagina 3 van 9

4 eiwitten die het bloed laten stollen na een verwonding. Mensen met hemofilie kunnen die niet zelf maken. Er zijn geiten gemaakt die dit menselijke eiwit produceren. Een ander voorbeeld is het schaap Tracey, dat elke keer dat ze gemolken wordt meer alpha-1-antitrypsine produceert dan alle farmaceutische fabrieken bij elkaar. Die stof is een medicijn voor mensen met cystische fibrose, een aangeboren ziekte waardoor onder andere de longen worden beschadigd. Om alle patiënten te kunnen helpen, is een grote hoeveelheid van die medicijnen nodig. Jammer genoeg is het niet zo makkelijk om geiten en schapen een menselijk eiwit te laten maken. Dus als je er eenmaal eentje hebt, wil je er graag een paar kopietjes van maken. Dat kan nu. Ian Wilmut, het hoofd van de onderzoekers die Dolly hebben gemaakt, zegt: "Ik denk dat we hier binnen drie jaar gekloonde dieren hebben lopen die nieuwe medicijnen maken. Waarschijnlijk zowel koeien als schapen. Natuurlijk duurt het dan nog even voordat die producten gebruikt zullen worden, maar binnen drie jaar zijn die dieren er." Het schaap Dolly Voortplanten op deze manier is een technische noviteit waarvan de mogelijkheid lange tijd onzeker is geweest. Het is in de natuur niet ongebruikelijk om uitsluitend via het maken van klonen de soort voor te planten. Micro-organismen, planten, anemonen en andere organismen beschikken wel over deze zogenaamde ongeslachtelijke voortplanting. Daar wordt dus een nieuw individu uit één ouder individu gevormd. Hierbij vindt dus geen uitwisseling van genetische eigenschappen plaats. Denk bijvoorbeeld aan stekken van planten of het delen van een bacteriecel. Dat is dus kloneren in de zuiverste vorm. Voor zoogdieren is het onmogelijk om zonder ingrijpen van de mens een kloon te vormen. En daarmee ontstaan de problemen. Want het dilemma dat nu opgeroepen wordt is of het verantwoord is om de mens zo diep in de natuur in te laten grijpen. De vraag is echter of het maken van klonen wel zo wezenlijk verschilt van wat er nu allemaal al gebeurt met het knutselen aan dieren. Zo wordt er ingegrepen in de voortplanting of er worden veranderingen aangebracht in het genoom, zoals bij Herman. De discussie blijft beperkt tot dieren, bijvoorbeeld vee en huisdieren, en mensen. Toch is het al een lange tijd de gewoonte dat bij de voortplanting een hoop zaken door mensenhanden geregeld kunnen worden. Zo is het in de veeteelt mogelijk vele eicellen in een ovulatiecyclus vrij te laten komen. Deze eicellen worden uit het moederdier verwijderd, in een reageerbuisje bevrucht en vervolgens in vele dragerdieren terug gezet. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk van een kwalitatief sterk dier meerdere nakomelingen te verwekken, die allemaal de gunstige eigenschappen van de moeder meekrijgen. Verder is het zelfs al gebeurd dat de genetische eigenschappen van een dier zijn veranderd, zoals in het geval van Herman. Daar zijn menselijke genen ingebracht, zodat er een medicaal eiwit in de melk wordt geproduceerd. Het is dus in de veeteelt algemeen gebruik om via een sterke sturing tot een zo goed mogelijke veestapel te komen. En de vraag is gerechtvaardigd waarom er dan geen gebruik zou mogen worden gemaakt van een techniek zoals klonen. Het is bijvoorbeeld, zoals eerder beschreven, ook mogelijk via kunstmatige klievingen meerlingen te vormen. Ook bij ouderparen die problemen hebben bij het krijgen van kinderen worden allerhande technische handelingen toegepast, de zogenaamde in vitro fertilisatie. Verschil hierbij is wel dat er uitsluitend gebruik wordt gemaakt van geslachtscellen, die vaak onvoldoende functioneren. De natuur wordt als het ware een Pagina 4 van 9

5 handje geholpen. De handelingen vinden wel plaats in een laboratorium, maar verlopen via de "normale" biologische principes. Dierlijke klonen Het klonen van bepaalde diersoorten is mogelijk gebleken. Kikkers waren de eerste dieren waarmee geëxperimenteerd werd als het gaat om kerntransplantaties. De experimenten die hiermee werden uitgevoerd riepen soms afschuw op. Er werden kikkers geboren zonder ogen of pootjes, puur uit wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Dat ging vele mensen te ver. Maar realistischer is het te kijken naar toepassingen waarbij het dierenleed te overzien valt. De doorbraak van Dolly zal misschien wel nieuwe toepassingen bieden binnen de veeteelt, maar deze hoeven in de zwaar door mensenhanden geregisseerde veeteelt niet als al te schokkend worden opgevat. Een genoemd mogelijk voordeel is het vermenigvuldigen van productieve, kwalitatief goede dieren. Maar op dat principe is de veeteelt al eeuwen gestoeld. Het is gebruikelijk zeer selectief te kruisen op weg naar supervee. Zoals dat bijvoorbeeld nu gebeurt met het uitspoelen van eicellen na superovulatie. Een ander voordeel zou de grotere uniformiteit kunnen zijn, wat voordelen levert bij bijvoorbeeld het slachten. Dierenbeschermers zullen het zien als een verdere exploitatie van het dier, anderen zullen het vooral een uitbreiding vinden binnen het repertoire aan mogelijkheden naar optimalisatie. Het dier is en blijft een industrieel instrument. Deze argumentatie berust natuurlijk wel op de veronderstelling dat er geen extra onnodig leed door kloneren wordt aangericht. Menselijke klonen Heel anders wordt het als het ook mogelijk mocht blijken mensen te klonen. Voor alle duidelijkheid dient gesteld te worden dat dit nog steeds niet mogelijk is. Of althans nog niet is uitgevoerd. Maar wat nu nog niet mogelijk lijkt kan misschien al wel in nabije toekomst toch mogelijk blijken. De techniek waarmee Dolly is voortgebracht zal nog sterk verbeterd worden. Ook andere wetenschappers zullen de techniek gaan beheersen en dus ook gaan toepassen. En daar zullen altijd personen als Richard Seed tussenlopen, die er wel een (financiële) uitdaging in zien om menselijke klonen te gaan produceren. Vraag is dan of er wel behoefte is aan menselijke klonen. Over de voor en nadelen van menselijke klonen wordt veel gespeculeerd. Een aantal aspecten spelen een relevante rol in deze discussie. Daarom worden een aantal punten met betrekking tot eventuele menselijke klonen besproken. Voor - en nadelen van het klonen van dieren en mensen Voordelen van Klonen: -Steriele en homoseksuele koppels zouden baby s kunnen krijgen als ze henzelf zouden klonen. -Ernstige ziektes zoals Alzheimer en de ziekte van Parkinson zouden genezen kunnen worden door het overplanten van gezonde cellen, die gegeven werden door een kloon van de patiënt zelf, in de hersenen. -Het geven van organen aan zieke. -Met behulp van embryonaal onderzoek zou onderzocht kunnen worden welke genen en stoffen de celdeling activeren en stoppen. -Er zou zo nooit meer een tekort zijn aan donoren Bijv: Bij varkens zou er eerst iets veranderd kunnen worden aan hun DNA. Hierdoor zouden de organen van dieren geaccepteerd worden door het menselijk lichaam, omdat het gewijzigde DNA RNA afsplitst dat dan menselijke proteïnen (eiwitten) afgeeft. Dieren Pagina 5 van 9

6 zouden door middel van gewijzigd DNA ook medicijnen kunnen maken, zoals nu al gebeurt bij microorganismen (insuline). -Veel vormen van kanker zouden misschien bestreden kunnen worden doordat men beter kan onderzoeken hoe cellen zich delen in het embryonale stadium. Kankercellen delen zich ongeremd, net zo snel als de cellen van een embryo. -Weefsel zou hersteld kunnen worden of zelfs vervangen. -Maar ook het klonen van dieren wordt om medische redenen gedaan. Er zijn namelijk medicijnen die alleen maar door genetisch veranderde zoogdieren geproduceerd kunnen worden. Bijvoorbeeld stollingsfactoren: eiwitten die het bloed laten stollen na een verwonding. Mensen met hemofilie kunnen die niet zelf maken. Er zijn geiten gemaakt die dit menselijke eiwit produceren. Een ander voorbeeld is het schaap Tracey, dat elke keer dat ze gemolken wordt meer alpha-1-antitrypsine produceert dan alle farmaceutische fabrieken bij elkaar. Die stof is een medicijn voor mensen met cystische fibrose, een aangeboren ziekte waardoor onder andere de longen worden beschadigd. Om alle patiënten te kunnen helpen, is een grote hoeveelheid van die medicijnen nodig. Jammer genoeg is het niet zo makkelijk om geiten en schapen een menselijk eiwit te laten maken. Dus als je er eenmaal eentje hebt, wil je er graag een paar kopietjes van maken. Nadelen van klonen: -Het klonen van mensen is niet alleen nutteloos, maar ook nog eens gevaarlijk. Het creëren van genetisch identieke individuen tast op de lange termijn namelijk de noodzakelijke, natuurlijk diversiteit op aarde aan. Wanneer het genetisch materiaal van een grote groep dieren, inclusief mensen, identiek wordt, wordt de kans op plagen en ziekten, al dan niet veroorzaakt door te laat ontdekte genetische afwijkingen, aanmerkelijk vergroot. Een enkel griepje zou een massaslachting kunnen veroorzaken. De genetische diversiteit die voor de overleving van het menselijk ras van grote betekenis is, mag daarom niet verloren gaan. En klonen bevordert juist een onnatuurlijke homogeniteit. -De overlevingskansen van klonen zijn zeer klein. Dus, als het gebruikt zou worden om kinderen te maken, zou het een grote toename betekenen van het cijfer van de kindersterfte. -Buiten deze biologische kwetsbaarheid zijn er ook sociale gevolgen van het maken van groepen identieke mensen. Alhoewel deze gevolgen moeilijker te voorspellen zijn dan de biologische, kan men aannemen dat het klonen van sociaal en/of lichamelijk achtergestelde mensen niet populair zal zijn. Er zullen dus voornamelijk kopieën worden gemaakt van mensen die ofwel gezond van lichaam of geest zijn, ofwel rijk en machtig zijn. En zo wordt een onoverkomelijke scheiding in de maatschappij gecreëerd, die met tijd alleen maar sterker zal worden. -Een ander sociaal probleem dat opduikt bij het klonen van mensen is de potentiële identiteitscrisis van kloonmensen. Alhoewel klonen zeker niet dezelfde persoonlijkheid zullen hebben als hun originelen, is het waarschijnlijk moeilijk te aanvaarden dat men een kopie is van een ander. De ouder -kind relatie zal plaatsmaken voor een origineel kloon relatie waarvan de gevolgen niet zijn te overzien. Zo is het klonen nog in experimentele fase. Alleen Dolly heeft bijvoorbeeld al meer dan 225 voorgangers gehad. Alleen Dolly is ook daadwerkelijk geboren. - Een ander nadeel van het klonen is dat het gemakkelijk gebruikt kan worden voor twijfelachtige doelstellingen zoals het maken van een onverslaanbaar leger van identieke, onderdanige, trouwe en Pagina 6 van 9

7 zwakzinnige soldaten -Het maken van kleine fouten bij het kopiëren van het DNA kan ertoe leiden dat de betreffende cellen in kankercellen veranderen dat kan het voortbestaan van het hele lichaam bedreigen. Zo zou van klonen verwacht worden dat ze precies hetzelfde zijn als degene waarvan de donorcel afkomstig is. Dat zou echter niet het geval zijn, ze zouden alleen hetzelfde uiterlijk hebben en bepaalde karaktereigenschappen. Maar een groot deel van je persoonlijkheid wordt gevormd door je omgeving en niet door je genen. Het maken van embryo s Om de zes weken arriveren in het laboratorium 16 eicellen. Een week voor hun komst is een ampul met de cellen uit de bil van een mens ontdooid en in kweek gebracht. Onder de microscoop wordt met een heel dun glazen buisje de kernen uit de eicellen verwijderd. De kernloze eicellen worden vervolgens in contact gebracht met de bilcellen van een mens. Via elektrische prikkeling worden zowel de eicellen versmolten. De efficiëntie van deze manipulaties is niet hoog. Stel dat we zo knap zijn, dat we van de 320 eicellen 277 fusiecellen kunnen maken dan zullen daar volgens de cijfers van Wilmut 29 embryo's uit ontstaan. Bijna 90% overleeft de ontkerning en de fusie niet. Implantatie in de draagmoeders. Gemiddeld zijn er daarom per 6 weken 1,8 embryo's om te implanteren, dat wil zeggen dat we meestal per keer een of twee embryo's voor een draagmoeder hebben, soms geen en soms meer dan twee. Als elke keer een verse draagmoeder wordt gebruikt, dan moeten er dus 20 draagmoeders beschikbaar zijn. Deze techniek wordt al langere tijd toegepast bij het klonen van vee, met name bij het klonen van runderen. Deze techniek is ook al gebruikt bij het klonen van mensen. Het is onbekend of deze cellen kunnen volgroeien tot baby's, omdat er expres 'zieke' cellen zijn gebruikt die zichzelf na 5 delingen, dus bij het 32-cellig stadium, vernietigen. Tot dan toe gedroegen de cellen zich gewoon. Het maken van een kloon van een volwassen dier gebeurt op een andere manier, met behulp van 'nucleair transfusion'. Dit gebeurt bij de Roslin-techniek. Daarbij wordt een donorcel ingebracht in een eicel. De Roslin-techniek is genoemd naar het instituut dat er in juli 1996 voor het eerst in slaagde een volwassen zoogdier, een schaap, te klonen. Er werd toen gebruik gemaakt van deze techniek. Bij de Roslin-techniek wordt eerst de kern van de eicel, die het DNA en dus ook het erfelijke materiaal van de eicel bevat, verwijderd. Dan wordt er aan de donorcel eerst een stof toegediend die de groei van de cel bevorderen. De donorcel wordt daarna op kunstmatige wijze in de Go-fase gebracht, de rustfase van een cel, waardoor de cel zich niet gaat delen. De eicel en de donorcel fuseren doordat er aan allebei de cellen verschillende stoffen worden toegevoegd die zich aan de celmembranen hechten. De twee cellen worden daarna samengebracht, waardoor die twee stoffen zich aan elkaar binden. Daarna worden de cellen in een elektrisch veld gebracht en wordt er een korte stroomstoot toegediend, waardoor de celmembranen op de plaats waar ze elkaar raken beschadigd raken. Het celmembraan herstelt dan op die plaats waardoor één cel ontstaat. Door die korte stroomstoot wordt de cel ook gelijk geactiveerd om zich te gaan delen. Het embryo wordt dan na zes dagen delen in een reageerbuis in de eileider van een schaap ingebracht. Daarna gaat deze automatisch naar de baarmoeder van het schaap. Het schaap kan dan Pagina 7 van 9

8 gewoon bevallen. Bij Dolly zijn tot dusver geen abnormaalheden gevonden. Een andere techniek voor het klonen van volwassen dieren is de Honolulu-techniek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van kern overbrenging het zo gehete 'nucleair somatic transfer' Dat wil zeggen dat de kern van een donorcel in een eicel zonder kern geplaatst wordt. Met de Honolulutechniek is het voor het eerst gelukt om muizen te klonen, die, ten opzichte van bijvoorbeeld schapen, moeilijker te klonen zijn. Dat komt omdat na de bevruchting de samengesmolten cellen zich gelijk beginnen te delen. Bij schapen gebeurt dat pas na enkele uren. Bij klonen kan de eicel bij schapen dus wat langer 'wennen' aan haar nieuwe kern voordat ze gaat delen. In juli 1998 maakten wetenschappers van de Universiteit van Hawaï in Honolulu bekent dat zij drie generaties muizen hadden gekloond. De Honolulu-techniek lijkt veel op de Roslin-techniek. Ook hier wordt eerst een eicel 'ontkernd'. Dan wordt de kern van de donorcel, ook in de rustfase, in de eicel ingebracht. De eicel wordt door suctie met een pipet vastgehouden. De kern van de donorcel wordt dan met een hele fijne naald ingebracht. Na ongeveer een uur heeft de eicel haar nieuwe kern geaccepteerd. Na nog eens vier uur worden de gefuseerde cellen in een chemisch mengsel gedaan waardoor de cel zich gaat delen. In dat chemische mengsel zit een bepaalde stof (cytochalasin B) die de groei van poollichaampjes stopt. Poollichaampjes zijn dochtercellen van een eicel, die de helft van de chromosomen van de eicel opnemen, zodat de eicel de andere helft van de chromosomen van sperma ontvangt. Bij klonen moet die groei van de poollichaampjes gestopt worden, omdat er geen sperma aan te pas komt, en de cel anders maar de helft van alle chromosomen ontvangt die hij zou moeten ontvangen. Als alles goed gaat, delen de gefuseerde cellen zich een aantal keren. Er ontstaat dan een embryo dat gewoon in de baarmoeder van een andere muis geplaatst kan worden. Daar groeit het embryo verder en na een normale draagtijd kan de kloon op natuurlijke wijze ter wereld komen. Tot nu toe functioneren de gekloonde muizen goed, ze kunnen zich ook gewoon voortplanten. Buiten schapen, muizen en vee zijn er nog geen andere zoogdieren gekloond voor zover bekend. Of volwassen mensen ook gekloond kunnen worden weet niemand, het is gedaan noch geprobeerd. Wel zeggen veel wetenschappers dat het, als het niet nu al mogelijk is, binnen enkele jaren in ieder geval mogelijk zal zijn mensen te klonen. Wat nooit mogelijk zal zijn, is het klonen van stukjes DNA of DNA van overleden dieren, tenzij in een laboratorium de cellen onder perfecte omstandigheden ingevroren zijn. Het zal dus nooit mogelijk zijn om Jezus te klonen met behulp van het bloed op de lijkwade van Turijn, of, zoals in de film Jurassic Park, bloed te klonen van een dinosaurus dat geconserveerd is gebleven in een dode mug. Wetgeving In oktober 2001 neemt de Tweede Kamer de Embryowet aan. Het klonen van embryo's om een genetisch identieke mens te creëren is verboden. Ook het combineren van menselijke en dierlijke embryo's is niet toegestaan. Embryo's die overblijven na IVF-behandelingen mogen gebruikt worden voor wetenschappelijke doeleinden, mits de 'moeder' daarvoor toestemming geeft. De experimenten moeten dan wel aantoonbaar belangrijke kennis opleveren. Bovendien mag er geen alternatief voor het onderzoek zijn. Een probleem is dat in Nederland niet genoeg embryo's voorradig zijn voor het geplande onderzoek. De Pagina 8 van 9

9 Gezondheidsraad adviseert minister Borst van Volksgezondheid om daarom het klonen van embryo's toe te staan. Zover gaat zij echter niet. Op termijn wil ze het verbod wel opheffen, als blijkt dat daardoor patiënten genezen kunnen worden. Pagina 9 van 9