Boekverslag door Lars 2694 woorden. keer beoordeeld 6 december Eerste uitgave. Gegevens van het boek

Transcriptie

1 0 Boekverslag door Lars 2694 woorden keer beoordeeld 6 december 2014 Auteur Frank Brennand Genre Biografie Eerste uitgave 1965 Vak Engels Gegevens van het boek Auteur: Frank Brennand (pseudoniem van Eric Lambert, ) Oorspronkelijke titel: Winston S. Churchill Voor het eerst gepubliceerd in: 1965 Nederlandse titel: Winston Churchill Vertaling: P.A. Zandstra Bandontwerp: Betty van Linden van den Heuvell en C.A.B. Bantzinger Uitgever: Nederlandse Boekenclub, Den Haag, 1965, 1e druk, Bijou-reeks Bi 81 Aantal pagina s: 248 Genre: biografie Samenvatting van het boek Winston Churchill werd in 1874 geboren op Blenheim Palace, het paleis van zijn verre voorvader, de eerste hertog van Marlborough. Zijn vader was Lord Randolph Churchill en zijn moeder de Amerikaanse Jeanette Jerome. In 1887 ging de jonge Winston naar Harrow, een particuliere kostschool. Hij had het er niet erg naar zijn zin, maar blonk wel uit in zijn kennis van Engelse poëzie en literatuur. Na Harrow ging Winston in 1892 naar de militaire academie Sandhurst. Hij deed het daar goed en was in 1895 al tweede luitenant. Churchill hield van actie en nam deel aan oorlogshandelingen in Cuba, India en Soedan. Hij verkeerde meerdere malen in levensgevaar, maar kwam er uiteindelijk ongedeerd uit. Churchill schreef goed betaalde krantenartikelen en boeken over deze oorlogen. Hij nam daarin geen blad voor de mond en bekritiseerde rustig militaire bevelvoerders, die hem dat vervolgens natuurlijk niet in dank afnamen. Omdat Churchill wel begreep dat hij alleen maar meer militairen tegen zich in het harnas zou jagen als hij doorging met schrijven, besloot hij in 1899 ontslag te nemen uit de Pagina 1 van 6

2 militaire dienst en de politiek in te gaan. Hoewel zijn parlementsverkiezing mislukte, viel Churchill wel op door zijn strijdvaardige manier van campagne voeren. In 1899 vertrok Churchill als correspondent voor de Morning Post - tegen een werkelijk vorstelijk honorarium - naar Zuid-Afrika. Daar was namelijk een oorlog tegen de Boeren uitgebroken en Churchill rook avontuur. Hij vocht mee en werd helaas door de Boeren gevangen genomen. Churchill slaagde er echter in uit het gevangenenkamp te ontsnappen en kwam uiteindelijk veilig in Durban terecht. Daar kreeg hij een heldenonthaal en was voorpaginanieuws in alle kranten. Churchill schreef zijn krantenartikelen en nam weer geen blad voor de mond. Hij schreef dat de legerleiding de nodige steken had laten vallen. In 1900 keerde Churchill terug naar Engeland en slaagde er nu wel in een parlementszetel te veroveren. In het parlement liet hij zich horen. Hij weerde zich flink en had een vooruitziende blik. In 1903 veranderde Churchill van partij. Hij ging over van de conservatieven naar de liberalen, omdat hij het niet eens was met de protectionistische politiek van minister Joseph Chamberlain ( ). De conservatieven vergaven hem deze overstap niet. In 1905 werd Churchill onderminister van koloniën en in 1906 won hij opnieuw een parlementszetel. Churchill werd nu minister van handel. In 1910 werd hij minister van binnenlandse zaken. Als zodanig hervormde hij het nodige, waaronder het gevangeniswezen. Ook bij diverse stakingen in 1911 aarzelde Churchill niet om de nodige maatregelen te nemen die de arbeidsrust moesten herstellen. In 1911 werd Churchill minister van marine. Dat was nogal tegen de zin van veel admiraals, omdat die Churchill als een parvenu beschouwden. Churchill ging daar echter goed mee om en raadpleegde hen waar dat nodig was. Veel ontwikkelingen zag Churchill tijdig aankomen en hij handelde daar ook naar. Hij koos bijvoorbeeld de goede officieren, zag het belang in van stookolie (de nieuwe toekomstige brandstof voor schepen), voorzag de belangrijke rol van het vliegtuig in de toekomst en voorspelde ook de opkomst van de Duitse marine en dus de Eerste Wereldoorlog. In deze laatste oorlog was Churchill erg actief. Zo was hij regelmatig in België om daar de Duitsers dwars te zitten. In 1915 kwam de val van Churchill door de magische naam Gallipoli. Turkije was in 1914 deel gaan nemen aan de oorlog en stond aan de kant van Duitsland. Inname van de Dardanellen en Constantinopel zou naar de mening van Churchill de duur van de oorlog bekorten. Zijn plan sneed op zich hout, maar door gemiste kansen, onenigheid op het hoogste niveau en een gebrek aan vertrouwen in de hele onderneming werd de operatie een ramp. Na het eerste bombardement (1915) van de fortificaties in de Dardanellen - dat een groot succes was - had er volgens Churchill onmiddellijk doorgepakt moeten worden en dat gebeurde niet. Daardoor konden de Turken zich hergroeperen en ingraven (wat ook gebeurde). Toen de geallieerde landingstroepen vervolgens aan land gingen aan de kust van Gallipoli werden deze door de Turken van boven dan ook met succes beschoten. Een slachting volgde. Churchill nam zijn verantwoordelijkheid en trad af. Churchill ging het leger weer in en vertrok als majoor naar Frankrijk. Hij was daar soldaat met zijn soldaten. Pagina 2 van 6

3 Uiteindelijk trok de politiek toch meer en in 1917 werd Churchill minister van munitievoorziening. Op het ministerie ging hij met zijn gebruikelijke energie aan de slag. Hij organiseerde en reorganiseerde. Hij was een voorstander van het gebruik van tanks en vliegtuigen. In 1919 werd Churchill minister van oorlog. Hij loste de problemen met de demobilisatie op en voorkwam een verdere oorlogsescalatie - als gevolg van de Russische revolutie - in het Russische Archangelsk. In 1921 werd Churchill minister van koloniën. Als zodanig werkte hij aan het ontstaan van nieuwe staten in het Midden-Oosten en het oplossen van de onafhankelijkheidsperikelen in Ierland. Bij de verkiezingen van 1922 verloor Churchill zijn zetel in het parlement. Bij een herkansing in 1923 haalde Churchill het ook niet. Intussen kwamen de socialisten op en verloor de liberale partij steeds meer zetels. Toen de liberalen een coalitie sloten met de socialisten, stapte Churchill over naar de conservatieven. Hij verloor nog steeds, maar voerde energiek campagne. In 1924 kon Churchill dan eindelijk de vruchten plukken: hij kreeg weer een zetel in het parlement. Vervolgens werd hij minister van financiën. Hij bleef het vijf jaar. In 1926 maakte hij de grote en algemene staking mee die Engeland half lam legde. In 1929 kwamen de socialisten aan de macht en Churchill was gedoemd in de oppositie te gaan. Churchill bestreed de politiek van laissez faire en verzette zich tegen de besluiteloosheid van het kabinet. Hij waarschuwde in 1932 tegen de opkomst van Nazi-Duitsland en het Italiaanse fascisme. Ook de welwillende houding van de Volkenbond hekelde hij. In 1936 kwam de abdicatiecrisis van koning Edward VIII. De koning wilde met een twee keer gescheiden Amerikaanse vrouw trouwen. Premier Stanley Baldwin weigerde en de koning trad daarop af. In 1937 werd Neville Chamberlain premier en hij stelde een nationaal kabinet samen. Voor Churchill was daarin geen plaats ingeruimd. Chamberlain was een weifelmoedig man en duidelijk niet opgewassen tegen de oorlogsdreiging van Nazi-Duitsland. Churchill waarschuwde keer op keer tegen Hitler en Mussolini. Het mocht niet baten. Chamberlain liet zich met het pact van München in 1938 knollen voor citroenen verkopen. Het resultaat is bekend. Hitler viel in 1939 Polen binnen en daarmee was de oorlog met Engeland een feit. Churchill werd nu wel uitgenodigd tot het kabinet toe te treden en wel als minister van marine. Churchill vatte zijn taak zoals altijd energiek op. De marine boekte enige successen tegen de Duitsers. In 1940 viel Duitsland Noorwegen, Denemarken, Nederland, België en Luxemburg binnen. Chamberlains positie werd onhoudbaar en hij trad uiteindelijk af. Churchills finest hour het is een gevleugeld woord van hem zelf - was gekomen. De koning benoemde hem tot premier en Churchill stelde onmiddellijk een nationaal kabinet samen van conservatieven, socialisten en liberalen. Frankrijk werd door Duitsland aangevallen en veroverd. Churchill hielp de Fransen waar hij kon, maar de Engelsen moesten zich uiteindelijk terugtrekken. Het Britse expeditieleger kwam grotendeels door een bewonderenswaardige reddingsoperatie van boten en bootjes in Duinkerken veilig terug in Engeland. Engeland stond er toen alleen voor en weerde zich heldhaftig, daartoe aangespoord en opgezweept door de onvermoeibare Churchill. De slag om Engeland kostte de Britten bloed, zweet en tranen - de woorden zijn eveneens van Churchill zelf -, maar de Duitsers slaagden er niet in Engeland te veroveren. Ze wierpen zich in 1941 toen op Rusland met wie ze nota bene in 1939 een niet-aanvalsverdrag hadden gesloten. Hoewel Churchill een vijand van het communisme was, zegde hij Stalin wel zijn hulp toe. Ze hadden immers een gemeenschappelijk belang: de vernietiging van het Nazisme. Pagina 3 van 6

4 In 1941 viel Japan Amerika aan in Pearl Harbour. Duitsland verklaarde Amerika eveneens de oorlog en zo werd Amerika in de Tweede Wereldoorlog betrokken. Voor Engeland was dat een zegen, omdat Churchill nu een bondgenoot had die hem kon helpen in zijn strijd tegen Hitler. Het jaar 1942 vormde een keerpunt in de oorlog. In Noord-Afrika wonnen de Engelsen en in Rusland kwamen de Duitsers tot stilstand. In 1943 vond de conferentie van Casablanca plaats met als resultaat dat Amerikanen en Engelsen op militair terrein nauwer gingen samenwerken. Operaties werden gecombineerd en dat gold ook voor de bevelvoering. Generaal Eisenhouwer werd algemeen opperbevelhebber. Churchill reisde in 1943 de halve wereld rond om de samenwerking te intensiveren en vriendschapsbanden te sluiten of nauwer aan te halen. Het had een heilzaam effect. Churchill en Eisenhower konden het uitstekend met elkaar vinden. Churchill wist zelfs de altijd achterdochtige Stalin voor zich in te nemen. In 1943 landden de geallieerden in Zuid-Italië. Ze gingen er niet meer weg. In 1944 werden de voorbereidingen getroffen voor de grote landingsoperatie in Normandië op 6 juni. Enorme aantallen soldaten en materieel werden aan land gebracht. Felle gevechten volgden, maar de Duitsers moesten langzaam maar zeker terugtrekken. Churchill kon tot zijn genoegen het parlement goed nieuws brengen over het verloop van de oorlog. Churchill bleef zeer actief, maar zijn gezondheid leed eronder. Hij kreeg enkele keren een longontsteking maar herstelde volledig. Churchill hield zich ook al bezig met de vraag wat er met Europa moest gaan gebeuren nadat Duitsland verslagen was. In februari 1945 vond de belangrijkste conferentie van de oorlog plaats in Yalta. De grenzen van het nieuwe Europa werden daar bepaald. Duitsland werd in bezettingszones opgedeeld. De kwestie Polen werd op papier geregeld, maar later bleek dat Stalin zich er in de praktijk niet aan hield. Churchill had dit wel verwacht maar hij kon er op dat moment niets mee. Eerst moest de oorlog immers worden gewonnen en daarvoor had men elkaar gewoon nodig. Uiteindelijk capituleerde Duitsland op 8 mei De oorlog was voorbij. Churchill werd uitvoerig gelauwerd en toegejuicht, maar verloor vervolgens de verkiezingen. Dat was een bittere pil voor hem, maar hij schikte zich al gauw in zijn lot en werd leider van de oppositie. De socialisten onder leiding van Clement Attlee vormden de nieuwe regering. Churchill werkte intussen aan zijn memoires, schilderde en bestookte het parlement jarenlang met zijn waarschuwingen voor het communisme en de Russen. Stalin installeerde in het Oostblok stapsgewijs communistische marionettenregeringen en vormde zo een flinke buffer voor Rusland. In 1950 vonden nieuwe verkiezingen plaats. De socialisten wonnen ook deze keer, maar met een kleine meerderheid. Ze gaven echter wel gehoor aan de waarschuwingen van Churchill. Er werd door hen geïnvesteerd in herbewapening en versterking van de NAVO. Het ging de socialisten niet voor de wind en er volgden nieuwe verkiezingen die door de conservatieven werden gewonnen. In 1952 werd Churchill wederom premier. Zijn tachtigste verjaardag in 1954 werd groots gevierd. Churchill begon echter met zijn gezondheid te sukkelen. Zo had hij al eerder een beroerte gehad (die voor het publiek overigens verborgen was gehouden). In 1955 trad Churchill daarom af. Hij schreef daarna nog diverse boeken en schilderde veel. Zijn publieke optredens werden steeds minder, hoewel hij af en toe nog wel in het parlement verscheen. In 1962 kreeg Churchill weer een longontsteking, maar hij genas. De eerbewijzen bleven binnenstromen; het ereburgerschap van Amerika was een van de belangrijkste. In 1963 gaf Churchill aan zich niet meer herkiesbaar te willen stellen voor een parlementszetel. Zijn gezondheid liet dit niet meer toe. Hij was al met al meer dan zestig jaar parlementslid geweest. Pagina 4 van 6

5 In 1964 werd Churchill negentig jaar. Het werd groots gevierd. In januari 1965 kreeg hij een hartaanval, waardoor hij bewusteloos raakte. Op 24 januari 1965 stierf Churchill. Hij was de eerste en enige burger die vervolgens een staatsbegrafenis kreeg. Na de kerkdienst in Londen in St. Paul s Cathedral werd het stoffelijk overschot van Churchill per boot naar het dorpje Bladon gebracht en daar, niet ver van zijn geboorteplaats Blenheim Palace, werd hij op het kerkhof naast zijn ouders begraven. De oude leeuw had zijn laatste rustplek gevonden. Beoordeling van het boek Lambert was een Australische schrijver van populaire boeken. Hij werd geboren in Londen maar verhuisde op tweejarige leeftijd met zijn ouders naar Australië en groeide daar verder op. Op zijn zeventiende ging hij in een garage werken en in 1940 ging hij het leger in. Hij diende tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Midden en Verre Oosten. In 1945 verliet hij het leger en werd lid van de Australische Communistische Partij. Tegelijkertijd begon Lambert te schrijven en zijn eerste roman verscheen in Deze roman was gebaseerd op zijn oorlogservaringen en werd goed verkocht. In 1955 keerde Lamber terug naar Engeland. Lambert was een pacifist en toen hij van de Russische gruwelen in Oost-Europa hoorde tijdens de Hongaarse opstand in 1956, zegde hij direct zijn lidmaatschap van de communistische partij op. Lambert had een zwakke gezondheid en leed aan depressies. Hij stierf in 1966 in Engeland aan een hartaanval. Behalve onder zijn eigen naam, schreef hij ook onder de pseudoniemen Frank Brennand, D. Brennan en George Kay. Opvallend aan dit boek is de totale afwezigheid van enige bronvermelding, een bibliografie, een notenapparaat en registers. Wetenschappelijk gezien is dat een doodzonde, want zo is het boek niet te controleren en te toetsen. Er moeten aan de tekst bronnen ten grondslag gelegen hebben. Dat merk je gewoon als je de tekst leest. Dat je deze bronnen verder niet kent en dus niet kunt verifiëren, vind ik als lezer behoorlijk vervelend. Zo moet je alles maar voetstoots aannemen. Ik weet overigens niet of de genoemde zaken in de oorspronkelijke Engelse tekst ook ontbreken. In ieder geval wel in de Nederlandse uitgave en dat vind ik zoals gezegd een groot gemis. Dit boek werd voor het eerst gepubliceerd in het sterfjaar van Churchill (1965). Ik vraag me af hoe Lambert het voor elkaar gekregen heeft om in datzelfde jaar nog een biografie te publiceren. Zo n boek schrijf je immers niet zo maar. Je moet bronnen bestuderen, mensen interviewen en dat vervolgens allemaal nog tot een logisch en sluitend geheel zien te krijgen. Ik denk dat Lambert snel gewerkt heeft, want ik vind deze biografie nogal vluchtig en niet heel erg diepgravend. Lambert gaat in een sneltreinvaart - de hoofdstukjes zijn allemaal vrij kort - door het leven van Churchill heen. Een bezonken oordeel mis ik en nieuwe feiten tref je in het boek eigenlijk niet of nauwelijks aan. Leuk om te lezen, maar wetenschappelijk heb je er niet veel aan. Maar ik denk ook niet dat het Lambert daarom te doen was. Hij heeft, denk ik, een positief portret van Churchill willen schetsen en daarin is hij zonder enige twijfel geslaagd. Voor diegenen die wat dieper gravende biografieën over Churchil willen lezen verwijs ik graag naar William Manchesters driedelige The Last Lion, Lewis Broads Winston Churchill, Randolph Churchills meerdelige Winston Pagina 5 van 6

6 S. Churchill en Lord Morans Winston Churchill: The Struggle for Survival. Hierin worden meerdere facetten van Churchill belicht. Churchill schreef aan zijn zoon Randolph, dat hij diens geplande biografie over hem wel mocht schrijven maar pas na zijn dood mocht publiceren. Randolph hield zich daar aan, maar kreeg door zijn eigen vroegtijdige dood de boeken niet meer af. Lord Moran was de persoonlijke arts van Churchill en hij belicht ook veel interessante medische aspecten. De omslagtekening op dit boek is van Cees Bantzinger ( ). Bantzinger was een bekende Nederlandse tekenaar en schilder. Hij volgde zijn opleiding in Amsterdam en werd daarna illustrator. In de tussentijd leerde en reisde hij veel. Zo kreeg hij in Oostenrijk les van Oskar Kokoschka. Hoewel Bantzingern in de oorlog actief was in de illegale pers, was hij ook lid van de NSB. Dat leverde hem later nog problemen op, waardoor hij, naar aangenomen mag worden, uiteindelijk zelfmoord pleegde. De tekening op de omslag bestaat uit een paar heldere lijnen, waarin duidelijk het hoofd van Churchill te herkennen is. Heel knap hoe Bantzinger met minimale middelen de zeer karakteristieke kop van een van de grootste Engelse staatslieden van de twintigste eeuw treffend heeft weten weer te geven. Pagina 6 van 6