TAALLEESONDERWIJS - 19 tips voor betere spellingresultaten
|
|
- Rebecca Michiels
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TAALLEESONDERWIJS - 19 tips voor betere spellingresultaten Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze kwaliteits zijn te vinden op en De rubriek implementatiekoffer bevat alle informatie en handreikingen die in het kader van de Kwaliteitsagenda Primair Onderwijs worden ontwikkeld om hetonderwijs in de basisvaardigheden te verbeteren. De resultaten van uw spellingonderwijs kunt u verbeteren; vooral door leerkrachtvaardigheden te verbeteren. Onderstaande 19 tips kunnen u wellicht daarbij helpen. De tips zijn onderverdeeld in instructie, hulp aan zwakke spellers, toepassen en schoolbeleid. 10 tips voor een betere spelling(instructie)les: Tip (1) zorg voor instructie Bij spelling gaat het om het toepassen van een strategie: soms moet er een spellingregel gebruikt worden, soms moet er een woordbeeld onthouden worden en soms denk je aan een woord wat erop lijkt en waarvan je de schrijfwijze weet. Voor zwakke spellers is het moeilijk om dit onder de knie te krijgen. Ze hebben moeite met het kiezen van de juiste aanpak en/of met het onthouden hiervan. Maak van de spellingles dus een instructieles: leg uit wat het lesdoel is, leg de oplossingsstrategie uit (soms een regel, soms een analogie, soms visuele inprenting), oefen samen, laat zelfstandig oefenen en geef daarbij (directe) feedback. KWALITEITSKAART Tip (2) bespreek het spellingproces met de leerlingen Bij het opschrijven van een woord kunnen we het woord soms in één keer (automatisch) schrijven, maar soms moeten er een aantal stappen gezet worden: we luisteren goed naar een woord, we verdelen een woord in klanken of in klankgroepen, we bepalen wat er moeilijk in het woord is, we bedenken hoe we dat probleem kunnen oplossen en als we het hebben opgeschreven controleren we alles. Deze stappen kunt u ook met het kind zetten: vraag bijvoorbeeld: waar moet je op letten bij dat woord? en hoe weet je hoe je het moet schrijven? Tip (3) van horen naar schrijven Bij spelling gaat het om het verletteren van klanken. Laat dus steeds woorden horen die kinderen moeten opschrijven en laat opgeschreven woorden ook steeds nakijken en lezen. Daardoor worden woord- en klankbeelden beter aan elkaar gekoppeld. 1
2 Tip (4) bied meerdere strategieën aan De schrijfwijze van woorden kan op verschillende manieren onthouden worden. Zo kan bij het schrijven van beer gedacht worden aan de analogie met peer. Maar je kunt het ook onthouden doordat je er een woordbeeld van hebt. Maar het is ook mogelijk om het te schrijven volgens de regel van de fopletter : je hoort i maar de fopletter maakt er ee van. Door meerdere strategieën aan te bieden zorgt u er voor dat de specifieke leerstijl van het kind aan bod komt. Sommige leerlingen zijn sterk in het onthouden van regels, terwijl andere kinderen beter zijn in het onthouden van woordbeelden. Bovendien zorgt u door het aanbieden van meerdere strategieën er voor dat klanken, woordbeelden en spellingregels meer geïntegreerd en daardoor beter onthouden worden. Tip (5) prent visueel in Visuele inprenting blijkt een effectief middel te zijn om woordbeelden vast te houden. Leerlingen krijgen het woordbeeld zo sneller onder de knie en ze kunnen het beter onthouden. Leerlingen krijgen een woordbeeld door: naar een woord te kijken; het (voorbeeld)woord te laten verdwijnen en het (dus) uit het hoofd op te opschrijven; het goed na te kijken (waarbij het woord dus weer zichtbaar is); het uit te spreken (zodat woord- en klankbeeld weer aan elkaar gekoppeld worden). Deze werkwijze wordt soms wel borddictee of visueel dictee genoemd. Ook zijn er computerprogramma s die dit uitstekend oefenen en het kind een goede feedback geven. Bij werkbladen kunnen kinderen een woord letter-voor-letter kopiëren en dit leidt niet tot een woordbeeld. Een werkblad is dus geen visuele inprenting. Tip (6) gebruik dezelfde spellingregels door de hele school Helaas blijkt in de praktijk dat leerkrachten van eenzelfde school verschillende spellingregels gebruiken. Vaak is dit een ingeslepen gewoonte; spellingregels van eerder gebruikte spelling- en leesmethoden (bijvoorbeeld Jantje Snoeper uit de voorlaatste versie van Veilig Leren Lezen) blijven bij leerkrachten in gebruik. Voor zwakke spellers zijn verschillende spellingregels verwarrend. Voor hen is het alsof ze steeds iets nieuws leren. Dit betekent dus dat iedereen (ook de hulp buiten de klas zoals remedial teaching) dezelfde spellingregels moet gebruiken. Vindt u een spellingregel van uw methode lastig of onduidelijk: verander hem dan in een betere, maar doe dit met uw hele school. Realiseer u dat u ook dezelfde begrippen moet gebruiken: spreekt u over lettergrepen of over klankgroepen? Heeft u het over lange klinkers of lange klanken? Eenduidigheid is voor zwakke spellers noodzakelijk. Tip (7) gebruik geheugensteuntjes Taalvaardige leerlingen kunnen steun hebben aan spellingregels. In een spellingmethode kunnen de spellingregels beperkt zijn. U kunt deze uitbreiden door geheugensteuntjes aan te bieden. Denk bijvoorbeeld eens aan woorden met -eeuw, -ieuw en uw; u kunt streven naar het inprenten van deze woorden, maar een aanwijzing als voor de w komt de u kan voor deze leerlingen een steun zijn. Zo zijn er meerdere te bedenken: hoor je acht, -icht, -echt, -ucht, -ocht; dan schrijf je een ch, behalve bij hij ligt, hij legt, hij zegt. Gebruik wel dezelfde geheugensteuntjes door de hele school. Anders werkt het verwarrend. 2
3 Tip (8) hang de spellingregels en geheugensteuntjes op Als de spellingregels en geheugensteuntjes zichtbaar in de klas hangen, dan kunt u hier als leerkracht steeds naar verwijzen. Dit verhoogt de kans dat leerlingen (en leerkrachten) de regel gaan onthouden en gaan gebruiken. Tip (9) herhaal: begin elke spellingles met het 5-woordendictee Voor zwakke spellers is het (extra) moeilijk om woordbeelden en spellingregels lang te onthouden. Herhaal eerder behandelde spellingcategorieën dan ook regelmatig. Een manier is het 5-woordendictee: begin elke spellingles met het dicteren van 5 woorden. Kies er zelf vijf; dat kunnen woorden zijn die al lange tijd geleden aan bod zijn geweest of die kortgeleden behandeld zijn. Laat de woorden direct na dit korte dictee zien; de leerlingen krijgen zo het juiste woordbeeld (weer) te zien. En u kunt met ze bespreken waarom het woord zo geschreven moet worden. Tip (10) gebruik effectieve oefenvormen Voor zwakke spellers is het (extra) moeilijk om woordbeelden en spellingregels lang te onthouden. Herhaal eerder behandelde spellingcategorieën dan ook regelmatig. Een manier is het 5-woordendictee: begin elke spellingles met het dicteren van 5 woorden. Kies er zelf vijf; dat kunnen woorden zijn die al lange tijd geleden aan bod zijn geweest of die kortgeleden behandeld zijn. Laat de woorden direct na dit korte dictee zien; de leerlingen krijgen zo het juiste woordbeeld (weer) te zien. En u kunt met ze bespreken waarom het woord zo geschreven moet worden. Zwakke spellers hebben meer nodig. Daarom zijn er 5 tips voor de hulp aan zwakke spellers: Tip (1) geef zwakke spellers meer instructie- en oefentijd Zwakke spellers profiteren van: meer instructie met de leerkracht; bijvoorbeeld nog eens woorden opschrijven en samen nakijken, nog eens woorden analyseren in klanken of in klankgroepen, nog eens spellingregels herhalen en toepassen. Verschillende methodes beschrijven wat er (daarnaast) in de verlengde instructie aan bod kan komen. Als u daarnaast nog andere momenten zoekt, zal dit profijtelijk zijn voor uw zwakke spellers. meer zelfstandig oefenen, bijvoorbeeld: gebruiken van een computerprogramma of zelf woorden visueel inprenten of dit met een medeleerling doen. Ook een dictee met een medeleerling (één leest de woorden, de ander schrijft ze op en dan samen nakijken) is effectief. Tip (2) remedieer met de methode Zwakke spellers hebben wel behoefte aan meer (instructie- en oefen)tijd, maar niet aan andere leerstof. Dus remedieer binnen de methode. Sommige methodes kennen verlengde instructie in de klassikale lessen en remediëringslessen na een toets. Mocht u daarnaast andere mogelijkheden zoeken: herhaal wat aan bod gekomen is, laat woorden nog eens analyseren, vraag naar oplossingswijzen etc. Ook al vindt de hulp buiten de groep plaats, dan nog kan er gebruik gemaakt worden van de spellingmethode. Een andere (remediërings)methode gebruikt vaak andere begrippen en spellingregels en dit is voor zwakke spellers verwarrend. 3
4 Tip (3) geef spellers snelle feedback Het is voor zwakke spellers vaak onduidelijk of ze een woord goed geschreven hebben. Ze zijn vaak onzeker over hun resultaat. Als ze meteen te zien krijgen wat het juiste woordbeeld is, onthouden ze het beter, weten ze of ze het goed opgeschreven hebben en weten ze of ze de juiste oplossingsmanier gebruikt hebben. Hebben ze het woord fout geschreven, dan zien ze het goede woordbeeld en horen ze de juiste oplossingwijze. Tip (4) oefen met zwakke spellers ook fonologische vaardigheden Zwakke spellers hebben ook nog moeite met vaardigheden op klankniveau: ze vinden het lastig om een woord in klanken te verdelen, om letters in de goede volgorde te zetten, om verschillen tussen klanken die op elkaar lijken te horen (zoals lange en korte klinkers, s en z, f en v) en om een woord in klankgroepen te verdelen. Oefenen van deze vaardigheden tot in groep 8 is nodig en zinvol. Tip (5) geef zwakke spellers een opzoekboekje Om het geheugen van zwakke spellers te ondersteunen is het raadzaam om te werken met een opzoekboekje (soms ook wel Mijn eigen spellingmap of spellingboek genoemd). Zo kunnen ze steeds even opzoeken welke regel het ook al weer was. Kijk voor het idee op Zorg voor het toepassen Door op bovenstaande tips te letten ontwikkelt u een spellingbewustzijn bij de leerlingen. Ze weten waar ze op moeten letten, weten hoe ze het kunnen aanpakken en hoe ze zich kunnen controleren. Dit verhoogt de kans dat de geleerde spellingvaardigheden toegepast worden bij het schrijven van teksten. Door op bovenstaande tips te letten, ontwikkelt u een spellingbewustzijn bij de leerlingen. Ze weten waar ze op moeten letten, weten hoe ze het kunnen aanpakken en hoe ze zich kunnen controleren. Dit verhoogt de kans dat de geleerde spellingvaardigheden toegepast worden bij het schrijven van teksten. Toepassen is voor alle zwakke leerders bij alle vakken vaak een probleem. Bovendien is stellen een gecompliceerd proces: kinderen moeten bedenken wat ze willen gaan schrijven, in welke volgorde dit moet komen, hoe dat in zinnen vertaald moet worden, wat de volgorde van de woorden is en hoe deze geschreven moet worden. Letten op de spelling van woorden is dus vaak de laatste (en vergeten) stap. U kunt de toepassing bevorderen door aandacht te besteden aan het herschrijven van teksten. Wij (volwassen schrijvers) hebben een tekst vaak ook niet in één keer klaar; we schaven en vijlen, zetten woorden erbij of halen ze weg, veranderen de volgorde en letten op de juiste schrijfwijze en interpunctie. Zo moeten leerlingen het ook gaan aanpakken: na het schrijven van een tekst moet er ruimte zijn voor herschrijven. Daarnaast hangt de mate van toepassen samen met uw reactie op de tekst. Als u niets zegt over spellingfouten dan stijgt de kans dat leerlingen daar niet meer op gaan letten. Eigenlijk zendt u het signaal uit: bij de spellinglessen let ik op je spellingfouten, maar daarbuiten nooit. 4
5 U kunt bijvoorbeeld bij het herschrijven aandacht vragen voor de spellingcategorieën waar u tijdens de spellinglessen mee bezig bent; of de leerlingen de mogelijkheid bieden om de juiste schrijfwijze aan u of een medeleerling te vragen of om de juiste schrijfwijze op te zoeken in een woordenboek of op internet. Als de teksten van kinderen gepubliceerd worden (in de klas, schoolkrant of een speciaal boek) stijgt de kans dat ze deze tekst zonder fouten willen schrijven. Ook kunt u na het schrijven de stelproducten met kinderen bespreken en daarbij ook aandacht besteden aan de juiste schrijfwijze en interpunctie. Leg op uw bureau een woordenboek op spellinggids. Raadpleeg steeds dat boek als u twijfelt aan de schrijfwijze van een woord. Doe dit voor en acteer deze vaardigheid als de leerlingen twijfelen aan de schrijfwijze van een woord of als de leerlingen een woord fout geschreven hebben. U kunt het voorbeeld zijn! Hoe kan uw schoolbeleid bijdragen aan betere spellingresultaten? Tip (1) begin vroeg Al in groep 1 en 2 kunnen kinderen kennis maken met spellingactiviteiten. Door te experimenteren met invented spelling : zelf een woord schrijven of stempelen bijvoorbeeld bij een door hen gemaakte tekening ervaren ze dat ze gedachtes op papier kunnen zetten en dat ze van klanken letters en woorden kunnen maken. Het bezig zijn met letters en met het analyseren van woorden, bijvoorbeeld het vinden van de beginklank van een woord is een goede voorwaarde voor het spellingonderwijs in groep 3. Tip (2) denk aan uw spellingvaardigheid Als u zelf twijfelt over de schrijfwijze kippesoep of kippensoep is het lastig om dit aan uw leerlingen goed uit te leggen. Breng of houd uw spellingvaardigheid op peil. Een handig boek is: Spelling geregeld, uitgegeven door Onze Taal. Op internet vindt u bij de site de juiste schrijfwijze van woorden. Tip (3) monitoor Bekijk na elke toetsafname de toetsresultaten: van alle individuele leerlingen (Gaat het kind vooruit?, is het een D- of E-score?), van uw groep (Wordt het aantal D- en E-leerlingen minder? Wordt het aantal C-, D- en E-leerlingen minder?) en van de school (Wordt het aantal D- en E-leerlingen minder? Wordt het aantal C-, D- en E-leerlingen minder?benadert de school het streefpercentage wat de school wil halen?). Door het bespreken van de resultaten met het team op groeps- en schoolniveau weet iedereen wat het streefdoel van de school is en kan er gezamenlijk nagedacht worden over oorzaken en oplossingen voor het eventueel niet bereiken van de streefpercentages. 5
6 Tot slot door bovenstaande dingen te doen, kunt u veel bereiken. Er zal echter een kleine groep zeer zwakke spellers blijven bestaan. Voor hen zijn compenserende maatregelen zoals werken met de spellingcontrole van Word of met programma s als Sprint Plus en Kurzweil nodig. Deze maken het voor de leerling makkelijker om een tekst foutloos te schrijven omdat ze de kinderen aangeven hoe woorden geschreven moeten worden. Blijf niet eindeloos doormodderen, maar schakel over op alternatieven om de leerlingen gemotiveerd te houden. Colofon 19 Tips voor betere spellingresultaten is ontwikkeld door Cees Hereijgens en Margo van den Berg (CED-groep) en maakt onderdeel uit van een handreiking voor leesouders en leerkrachten goep 3 en 5 (zie ook en is als kwaliteits opgenomen voor de implementatiekoffer op de site van Projectbureau Kwaliteit. Het Projectbureau Kwaliteit draagt zorg voor de uitvoering van de Kwaliteitsagenda PO Scholen voor morgen. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de PO-Raad (zie ook Voor vragen over de kwaliteitsen/handreikingen taal/lezen kunt u contact opnemen met PK: Gea Spaans (info@schoolaanzet.nl). Buiten het downloaden zijn alle rechten op dit product voorbehouden aan: Postbus AE Utrecht info@schoolaanzet.nl 6
Tips voor betere spellingresultaten
TAALLEESONDERWIJS Tips voor betere spellingresultaten Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek
Nadere informatieTaaljournaal, tweede versie
SPELLING Taaljournaal, tweede versie Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl en
Nadere informatieVoor welke groepen? Voor het onderdeel spelling is er materiaal voor de groepen 4 t/m 8.
KWALITEITSKAART Spellen en stellen SPELLING PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl
Nadere informatieTien eenheden per jaar, voor dertig weken spellingonderwijs (exclusief
SPELLING Zin in taal (oude versie) Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl en www.schoolaanzet.nl/opbrengstgerichtwerken.
Nadere informatieVoor welke groepen? Voor het onderdeel spelling is er materiaal voor de groepen 4 t/m 8.
KWALITEITSKAART Spellen en stellen PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat
Nadere informatieOpbrengstgericht werken en spelling
WORKSHOP Opbrengstgericht werken en spelling Programma en doelen Is spelling moeilijk? Het waarom en wat Effectief spellingonderwijs Spellingbewustzijn Tips Afsluiting. Schema spellingsproces Gesproken
Nadere informatieTaal actief (oud, versie 2) - Woordspel
SPELLING Taal actief (oud, versie 2) - Woordspel Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl
Nadere informatieGroep 3: twee blokken per jaar, start is na de kerst (80 lessen, waaronder
KWALITEITSKAART Spellen en stellen SPELLING Woordbouw nieuw Woordbouw nieuw PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op
Nadere informatieEffectief spellingonderwijs
Effectief spellingonderwijs Foutloos kunnen spellen is een belangrijke vaardigheid om je goed en correct te kunnen uitdrukken op papier en in de digitale wereld. Maar hoe maakt u van alle leerlingen goede
Nadere informatieTIJDSCHEMA - Tijd voor lezen en taal
TIJDSCHEMA - Tijd voor lezen en taal Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieNIEUWE SPELLINGMETHODE OP DE BORGMANSCHOOL
NIEUWE SPELLINGMETHODE OP DE BORGMANSCHOOL Onderzoekers: Janneke Bergsma & Jojanneke van der Honing Borgmanschool, 2013 Aanleiding van het onderzoek Spelling is een dagelijks terugkerend onderdeel van
Nadere informatieDIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht
DIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieTAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen
TAAL EN LEESMETHODEN Begrijpend Lezen Goed Gelezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieWOORDENSCHAT De 4-Takt KWALITEITSKAART. ALGEMENE De 4-Takt. Didactisch
WOORDENSCHAT De 4-Takt Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieMet spelling aan de slag: Juf, hoe schrijf je hangbuikzwijn?
Met spelling aan de slag: Juf, hoe schrijf je hangbuikzwijn? Gerri Koster Knelpunten bij het spellingonderwijs Te weinig oefening Niet betekenisvol Motivatie Succeservaringen Reflectie Toepassing Actieve
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) Gebruik maken van toetsresultaten; voorwaarden op groeps-, school- en bestuursniveau Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht
Nadere informatieAanvankelijk technisch lezen. Effectief aanvankelijk lezen in groep 3
Aanvankelijk technisch lezen Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Leeshuis
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Leeshuis Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatiekt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere
Leren lezen en spellen, een aanpak kt! 2 In het vorige artikel- Instructie werkt! (r), opgenomen in Praxis~ bulletin, nummer 7 - zijn een " aantal algemene tips beschreven én speciale tips voor de klankzuiuere
Nadere informatieWOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang
WOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek
Nadere informatieHANDREIKING. Overzichten van toetsresultaten: ESIS Webbased. Dwarsdoorsnede. Opbrengstgericht werken
HANDREIKING Opbrengstgericht werken Overzichten van toetsresultaten: ESIS Webbased PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 Is spellingonderwijs nog relevant als we met behulp
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) Ouderbetrokkenheid en participatie Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken Ouderbetrokkenheid en participatie
Nadere informatieTechnisch schrijven en taalverzorging
Technisch schrijven en taalverzorging Onder dit subdomein vallen de technische aspecten van het schrijven: transcriptie, spelling, en taalverzorging. Transcriptie is het omzetten van klanken in tekens,
Nadere informatieKwaliteitskaart spelling leren
Kwaliteitskaart spelling leren Dolf Janson APS Postbus 85475 3508 AL Utrecht Tel. (030) 285 66 00 Fax (030) 285 68 88 Dolf Janson; APS, Utrecht, July 2010 Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht Vooraf Het gebeurt
Nadere informatieHoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas
Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas 18.1. Voorleessoftware compenserend inzetten voor leerlingen met een ernstige beperking 235 18.2. Voorleessoftware leerondersteunend inzetten
Nadere informatieDraaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven)
Draaiboek voor de begeleiding van leerlingen met DYSORTHOGRAFIE of SPELLINGSproblemen en dyslexie (schrijven) Naam leerling: Klas:.. Wat is het? DYSORTHOGRAFIE Moeizame automatisatie aan de klank-tekenkoppeling.
Nadere informatieTAALLEESONDERWIJS - 6. Leesbelevingen van leerlingen
TAALLEESONDERWIJS - 6. Leesbelevingen van leerlingen Projectbureau Kwaliteit ontwikkelt handreikingen en kwaliteitsen om het onderwijs in de basisvaardigheden taal/lezen en rekenen te verbeteren en opbrengstgericht
Nadere informatieInhoud Doelgericht werken Tijd voor spellingonderwijs Het spellingaanbod
Inhoud Voorwoord 7 1 Doelgericht werken 10 1.1 Twee soorten doelen 11 1.2 Inhoudelijke doelen 12 1.2.1 Schoolniveau 12 1.2.2 Leerjaarniveau 13 1.2.3 Lesniveau 14 1.2.4 Leerlingniveau 15 1.3 Toetsbare doelen
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) ROL VAN DE INTERNE BEGELEIDER EN DE TAAL/REKENCOÖRDINATOR BIJ OPBRENGSTGERICHT WERKEN Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht
Nadere informatieWij willen u vragen niet vooruit te gaan werken/oefenen. Er kan dan verwarring ontstaan bij het kind. Wij willen dit graag voorkomen!
In dit document kunt u lezen wat de kinderen leren in elke kern. In de eerste zes kernen zal dit voornamelijk ingaan op het aanleren van woorden en letters. In de laatste kernen komt het lezen al wat meer
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieOptimaal zicht op spelling
Cito Spelling LVS Team Werken met de LVS-toetsen en hulpboeken Optimaal zicht op spelling Kim heeft midden groep 5 bij de LVS-toets Spelling een vaardigheidsscore gehaald van 122. Haar leerkracht weet
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van
Nadere informatieveilig leren Veilig leren lezen Artikelen - Letterkennis, aanpak b/d-probleem lezen Auteur: Susan van der Linden Stap 1
veilig leren lezen Letterkennis Aanpak b/d-probleem Auteur: Susan van der Linden De letters b en d zijn voor veel kinderen een bron van verwarring. Dit komt door hun gelijke vorm. Toch kunt u dit probleem
Nadere informatieHoofdstuk 15 - Spellingfouten voorkomen
Hoofdstuk 15 - Spellingfouten voorkomen 15.1. Inleiding 205 15.2. Hoorfouten opsporen met voorleessoftware 207 15.3. Gelijkende woorden controleren met de homofonenfunctie 209 Deel 4 - ICT als brug tussen
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) Planmatig Opbrengstgericht Werken op schoolniveau en groepsniveau Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Ouderbetrokkenheid en participatie. Ouderbetrokkenheid en participatie. Opbrengstgericht werken
ALITEITSKAART Opbrengstgericht werken PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat
Nadere informatieLESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase
HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO Hoofdfase LESBESCHRIJVING Jongere kind - Oudere kind Semester 1-2 - 3-4 - 5* Student: Linda Ouwendijk Studentnummer: 0813937 Paboklas: 2F Datum: 19-01-2010 Stageschool + BRIN:
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieTaal in Blokjes software
Taal in Blokjes software Leermodules Taal in Blokjes is een uitsnede van de F&L methode. De Taal in Blokjes software is gekoppeld aan de 11 leermodules van de Taal in Blokjes workshop. Deze modules bevatten
Nadere informatieWat is Digi-Spelling?
Digi - Spelling Digi-Spelling is een webbased remediërend spellingprogramma van de Zuid-Vallei. Het programma behoort tot de reeks remediërende programma s van De Zuid-Vallei. Voor informatie over het
Nadere informatieEn, wat hebben we deze les geleerd?
Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken () Heldere overzichten van toetsresultaten als basis voor gesprek Inleiding In deze zal algemene informatie gegeven worden over de meest relevante overzichten van toetsresultaten
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieKern 6: geit-pauw-duif-ei
Kern 6: geit-pauw-duif-ei In deze kern leert uw kind Letters: g - ui - au - f - ei Woorden: geit, pauw, duif, ei Alle letters compleet In kern 6 leert uw kind de laatste nieuwe letters. Op het eind van
Nadere informatieHet belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van
Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,
Nadere informatieSchoolleider Goed leesonderwijs
CHECKLIST Implementatie Schoolleider Goed leesonderwijs Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl.
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieHet IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen
Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller
Nadere informatieSpelling: de verdubbelaar
Spelling: de verdubbelaar De verdubbelaar: een spellingsregel waar veel kinderen moeite mee blijven houden. Natuurlijk kun je er achteraf extra oefeningen tegenaan gooien, maar waarom niet eens kijken
Nadere informatieHANDREIKING. Overzichten van toetsresultaten: LOVS Cito. Dwarsdoorsnede. Opbrengstgericht werken
HANDREIKING Opbrengstgericht werken Overzichten van toetsresultaten: LOVS Cito PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden
Nadere informatieHandleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling
Handleiding les 1: Een verhaal schrijven over jouw dag in 2034 voor een toekomsttentoonstelling Deze schrijfles sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp van deze week: Vuurwerk bij Oud en Nieuw. De schrijftaak
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieHoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen
Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen 16.1. Inleiding 215 16.2. Woorden, zinnen, in een vreemde taal laten voorlezen 217 16.3. Uitspraak van woorden leren en controleren 219 16.4. Woorden vertalen
Nadere informatieleer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1
leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit
Nadere informatieRV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Estafette
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Estafette Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieAANDACHTSPUNTEN Controleren
WOORDENSCHAT Controleren Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Lekker Lezen
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Lekker Lezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieAchtergrondinformatie Taalvrijwilligers. Begeleiden bij schrijven
Achtergrondinformatie Taalvrijwilligers Begeleiden bij schrijven 1 Inhoudsopgave Snippers... 3 Verder Lezen... 5 2 Snippers 1 Onderdelen schrijfproces Schrijven is zowel een denktaak als een doetaak. Denken
Nadere informatieLEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE.
LEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE. Leren lezen is een ingewikkeld proces, waarbij heel wat vaardigheden moeten worden ontwikkeld. OBS Dijkerhoek heeft daarom heel bewust gekozen voor de Davis leerstrategie
Nadere informatieDC thema 62 Taalbewustzijn stimuleren bij kleuters
DC thema 62 Taalbewustzijn stimuleren bij kleuters 1 Inleiding In dit thema besteden we aandacht aan een onderdeel van het taalonderwijs, namelijk het stimuleren van het taalbewustzijn. We leggen uit wat
Nadere informatieDyslexiebehandeling. Informatiepakket leerkracht:
Dyslexiebehandeling Informatiepakket leerkracht: - Werkwijze bij Onderwijszorg Nederland (ONL) - Klankenschema - Stappenplan - Kopie overzichts-steunkaart - Uitleg losse steunkaarten - Uitleg steunkaart
Nadere informatieattitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden
zelfstandig leren Leren leren is veel meer dan leren studeren, veel meer dan sneller lijstjes blokken of betere schema s maken. Zelfstandig leren houdt in: informatie kunnen verwerven, verwerken en toepassen
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieDit programma is gemaakt voor leerlingen van eind groep 3 en groep 4 van de basisschool, het praktijkonderwijs, vmbo bbl en mbo 1.
Spelling op maat 1 De programma s Spelling op maat 1, 2 en 3 vormen een complete leerlijn voor de spelling die op de basisschool moet worden aangeleerd. Spelling op maat 1 is het eerste deel van deze leerlijn.
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieWat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3?
Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 3? Informatieavond 1 september 2016 1 1 september 2016 Beste ouders / verzorgers van de kinderen uit groep 3 Voor u ligt het informatieboekje van
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren werkvormen leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieSchrijfvaardigheid. Voorbereidende fase
Schrijfvaardigheid Voorbereidende fase Foto links, foto rechts (*) Voor niet-gealfabetiseerde leerlingen is het geen evidentie om van links naar rechts te schrijven. Deze opdracht maakt hen vertrouwd met
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieOnderwijs in een combinatiegroep
KWALITEITSKAART Organisatie Onderwijs in een combinatiegroep PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze kwaliteitskaart zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl.
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Goed Gelezen versie 2
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Goed Gelezen versie 2 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieChecklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding
Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht
Nadere informatieJuf ik weet het niet meer
Juf ik weet het niet meer Voorbeelden uit de praktijk Wijnand Dekker Praktijk Dekker & Dooyeweerd, Ede www.dekkerdooyeweerd.nl info@dekkerdooyeweerd.nl Wat vertellen kinderen ons?! Je eigen naam schrijven,
Nadere informatieHet huiswerk heeft de volgende functies: - Het kan er toe bijdragen dat kinderen niet achterop raken met het onderwijsprogramma
Huiswerk op De Springplank Informatiebrochure voor ouders / verzorgers Deze brochure is opgezet om u als ouders/verzorgers te informeren over de rol van huiswerk op De Springplank. We hopen dat deze informatie
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Tijd voor lezen en taal. Tijd voor lezen en taal. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Deze kwaliteitskaart bevat tijdschema s voor het inrichten van het taal- en leesonderwijs. De kaart is bedoeld om het gesprek binnen het schoolteam over de betekenis
Nadere informatieHuiswerktips. Maak tijd
Huiswerktips Huiswerktips Voor sommige kinderen is huiswerk maken een helse taak. In deze brochure krijg je een heleboel tips over hoe je je kind kan helpen met zijn huiswerk. Maak tijd Sommige kinderen
Nadere informatieKlassikale opstelling:
Klassikale opstelling: We maken gebruik van een flexibele opstelling. De kinderen zitten bij de leervakken: taal, lezen, spelling en rekenen allemaal frontaal. Hierdoor kan de leerkracht snel monitoren
Nadere informatieLeerkrachtcommunicatie - Effectieve feedback aan leerlingen
Doelen Leerkrachtcommunicatie - Effectieve feedback aan leerlingen Congres OinO Donderdag 6 november 2014 Apeldoorn t.stokhof@oino-advies.nl U kent de algemene definitie van feedback. U weet dat een duidelijk
Nadere informatieHoofdstuk 4 - oefening 20 Extra Schrijfoefeningen
Hoofdstuk 4 - oefening 20 Extra Schrijfoefeningen Instructie U maakt 12 opdrachten waarbij u iets moet schrijven. Bij de opdracht staat precies wat u moet doen. Lees de opdracht goed door voordat u gaat
Nadere informatieJAARKALENDER - Effectief rekenonderwijs
JAARKALENDER - Effectief rekenonderwijs De rolverdeling tussen interne begeleider en rekencoördinator moet schoolspecifiek ingevuld worden. Als algemene richtlijn kan aangehouden worden dat de rekencoördinator
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken
Les 1: Je eigen vredesspreuk bedenken Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje op www.nieuwsbegrip.nl. Let er vooral op wat vrede precies betekent.
Nadere informatieHoe bereid ik een spreekbeurt voor?
Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als
Nadere informatieHoofdstuk 7 Evaluatieformulier
Hoofdstuk 7 Evaluatieformulier U print dit formulier uit en vult het in nadat u alle hoofdstukken heeft gemaakt. Zo mogelijk bespreekt u het met uw mede-cursisten en uw docent. Bewaar alle evaluatieformulieren
Nadere informatieInterventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Nadere informatieStudievaardigheden van A tot Z
Geschreven door Patricia Hendrikx Studievaardigheden van A tot Z Actief leren Actief leren is het tegenovergestelde van passief leren. Bij actief leren doe je meer dan alleen de leerstof doorlezen. Je
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatielezen Veilig leren lezen Artikelen - Ringboekje: een veelzijdig leermiddel veilig leren Stickers en stramienbladen Vier verschillende ringboekjes
veilig leren lezen Ringboekje Een veelzijdig leermiddel Auteur: Josée Warnaar Het ringboekje is een aantrekkelijk leermiddel dat u op diverse manieren kunt inzetten. Het ringboekje daagt kinderen uit tot
Nadere informatieTAALONTWIKKELING 2. Activiteiten bij leren. Inspiratie:
TAALONTWIKKELING 2 Boek: Activiteiten bij leren Inspiratie: Blz. 15 Blz. 18 Blz. 39 Taalactiviteiten bij een boek Leergebieden in samenhang (kerndoelen) linken naar Taalactiviteiten rond een boek Voor
Nadere informatieHoe leer ik uit... Naam: Klas:
Hoe leer ik uit... Naam: Klas: 1 Inhoud Woorden... 3 Flashcards... 3 Opschrijven... 3 WRTS... 3 Tekenen... 4 Stones... 5 Flashcards Opschrijven - WRTS... 5 Het thema van de Stone... 5 Stukjes combineren...
Nadere informatieDocentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO
Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Lesdoelen 4 Overzicht werkvormen 5 Uitleg werkvormen 1. Beeld bij kiezen 6 2. Grote en kleine keuzes 6 3. Gevolgen
Nadere informatieMIJN VAKANTIEVERHAAL Naam: School:.. Groep:
MIJN VAKANTIEVERHAAL Naam: School:.. Groep: Voorbeeld In de ochtend heb ik Eerst mijn Donald Duck gelezen. Ik heb ook nog gebeld met oma. Mijn ontbijt brinta met drinken s Middags heb ik Ik heb heel lang
Nadere informatieEen verzorgingskaart maken voor je huisdier
Een verzorgingskaart maken voor je huisdier Taalhandeling: Instrueren Instrueren ervaarles Schrijftaak: Een verzorgingskaart maken voor iemand die jouw huisdier verzorgt. instructieles oefenlesles Lesdoel:
Nadere informatie