eerste en tweede leerjaar Mechanica-elektriciteit SPECIFIEK GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Mechanica-elektriciteit Studierichting Podiumtechnieken Vak(ken): SPECIFIEK GEDEELTE TV /Elektriciteit/ Elektromechanica/ Elektronica/ Mechanica/ Hout/ Plastische en decoratieve technieken/ PV Praktijk /elektriciteit/ elektromechanica/ elektronica/ mechanica/ hout/ plastische en decoratieve technieken/ PV/TV Stage /elektriciteit/ elektromechanica/ elektronica/ mechanica/ hout/ plastische en decoratieve technieken/ 11/7 lt/w 6/8-6 lt/w 0/2-4 lt/w Leerplannummer: 2006/102 (vervangt 2004/298) Nummer inspectie: 2004 / 269 // 1 / N / SG / 2H / III / / V08 (vervangt 2004 / 269 // 1 / N / SG / 1 / III / / V/06)

2 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 1 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ INHOUD Visie...3 Beginsituatie...4 Algemene doelstellingen...4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden TV /Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica/Mechanica/Hout/Plastische en decoratieve technieken/...5 Subvak1: Theatermechanica...5 Subvak 2: Toegepaste elektriciteit...6 Subvak 3: Lichttechnieken...10 Subvak 4: Klanktechnieken...12 Subvak 5: Veiligheid...14 Subvak 6: Sector...15 Subvak 7: Decor PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/...18 Subvak 1: Decor...18 Subvak 2: Toegepaste elektriciteit...20 Subvak 3: Lichttechnieken...21 Subvak 4: Klanktechnieken PV/TV Stage /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/...23 Pedagogisch-didactische wenken en timing...26 Algemeen...26 Inhoudelijke wenken TV /Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica/Mechanica/Hout/ Plastische en decoratieve technieken/...26 Subvak 1: Theatermechanica...26 Subvak 2: Toegepaste elektriciteit...26 Subvak 3: Lichttechnieken...27 Subvak 4: Klanktechnieken...27 Subvak 5: Veiligheid...28 Subvak 6: Sector...28 Subvak 7: Decor PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/ hout/plastische en decoratieve technieken/...29 Subvak 1: Decor...29 Subvak 2: Toegepaste elektriciteit...29

3 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 2 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ Subvak 3: Lichttechnieken...29 Subvak 4: Klanktechnieken PV/TV Stage /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/ hout/plastische en decoratieve technieken/...30 Varia ICT VOET Begeleid zelfgestuurd leren...32 Toelichting bij gebruik van het leerplan...33 Jaarplan...34 Minimale materiële vereisten...35 Theatermechanica...35 Toegepaste elektriciteit...35 Lichttechnieken...36 Klanktechnieken...37 Veiligheid - Sector...39 Decor...39 Evaluatie...41 Technische vakken...41 Praktijkvakken...42 Evaluatie en rapportering van de stage...43 Bibliografie...45 Theatermechanica...45 Toegepaste elektriciteit...45 Lichttechnieken...45 Klanktechnieken...45 Veiligheid - Sector...45 Decor...46 Bijlage: Jaarplan...47

4 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 3 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ VISIE 1 Situering In de beroepencluster podiumtechniek kunnen we drie groepen onderscheiden: 1. de assistent podiumtechnicus (DBSO); 2. de podiumtechnicus (TSO); 3. de toneelmeester (HO). Deze beroepen komen hoofdzakelijk voor in theatergezelschappen, kunstencentra, cultuurcentra, schouwburgen en festivals. Ze behoren tot de technisch-artistieke beroepen en omvatten het werk in de volgende fasen van een productie; de creatie van een productie, zowel artistiek als technisch; de voorbereiding ervan in een zaal; de eigenlijke voorstelling; de nazorg. De artistieke creatiefase is vanzelfsprekend hoofdzakelijk het werk van de regisseur terwijl de technische creatie tot het werk behoort van de podiumtechnicus. De hoofdactiviteiten van de voorbereiding en de nazorg van een productie zijn de opbouw en de afbouw. Tijdens de voorstelling moet de podiumtechnicus vooral apparatuur en toestellen bedienen (lichttafel, de trekken ) en de decorwisselingen uitvoeren. Het werk omvat de volgende onderdelen: theatermechanica; scènebeeld en geluid; licht; geluid; audiovisuele technieken; speciale effectenorganisatie, realisatie en coördinatie. 2 Afbakening De voornoemde cluster van de drie beroepen kunnen we als volgt afbakenen. 1. De assistent podiumtechnicus beperkt zich tot het bijstaan van de podiumtechnicus bij het uitvoeren van technische ontwerpen. 2. De podiumtechnicus richt zich op de technisch complexere taken (bijv. het instellen van een lichttafel). Hij zal technische ontwerpen uitwerken, plannen en uitvoeren. 3. De toneelmeester ten slotte houdt zich bezig met de organisatie, coördinatie en controle van zowat alle fasen van het productieproces (podiumtechnische aspecten) en draagt hiervoor dan ook de eindverantwoordelijkheid. De optie podiumtechnieken derde graad TSO heeft als doel om podiumtechnici op te leiden en beoogt dit door het aanreiken van een brede algemene vorming, artistieke en kunsthistorische achtergrond en doorgedreven vakspecialisatie. De technische items die aan bod komen zullen worden behandeld met voldoende diepgang zodat de leerlingen voldoende technische bagage meekrijgen om te kunnen doorstromen naar het hoger onderwijs.

5 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 4 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ BEGINSITUATIE De leerlingen komen normaliter uit het 2 de jaar van de 2 de graad van het studiegebied mechanicaelektriciteit Praktisch gezien kunnen de leerlingen echter uit verschillende studierichtingen komen (ook ASO), waardoor de voorkennis nogal wat kan verschillen. Door middel van enkele goed gekozen oefeningen zal de lerares/leraar bij het begin van het schooljaar meteen het niveau van de leerlingen nagaan. Mocht blijken dat er voor sommigen een bijwerking nodig is, dan zal dit hoofdzakelijk moeten gebeuren door zelfstudie of door inhaallessen buiten het lessenrooster. De lerares/leraar zal echter steeds zorgen voor een degelijke begeleiding van de leerlingen. Vermits een eventueel tekort vaak in verschillende vakken merkbaar zal zijn, is enige coördinatie tussen de verschillende leraressen/leraars absoluut noodzakelijk! ALGEMENE DOELSTELLINGEN Naast de "technische" vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor de vereiste persoonlijkheidskenmerken: teamgericht kunnen werken; bereid zijn om te leren; flexibel zijn; geduldig zijn; handig zijn; stressbestendig zijn; verantwoordelijkheidszin hebben; assertief zijn; communicatief vaardig zijn; economisch ingesteld zijn; probleemoplossend kunnen denken; ruimtelijk voorstellingsvermogen hebben; technisch-artistiek inzicht hebben. Bij alle leerinhouden waar toepasselijk zal de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, hygiëne, gezondheid) en milieu. Veiligheid is in het podiumtechnische domein een bijzondere complexe aangelegenheid. Enerzijds moeten podiumtechnici instaan voor hun eigen veiligheid en voor de veiligheid van andere personen die tijdens dezelfde periode werken zoals de regisseur, de dirigent, acteurs, muzikanten, technische medewerkers, enz. Anderzijds moeten ze mee instaan voor de veiligheid van het publiek tijdens de voorstellingen. Veiligheid moet dus in alle omstandigheden een hoofdbekommernis zijn en geïntegreerd worden in alle vakken. De leerling ervaart de arbeid als een persoonlijkheidsontwikkelende activiteit en leert kritisch, logisch, rationeel, analytisch en synthetisch denken, verantwoordelijkheid op te nemen en kosten- en tijdsbewust werken. Het besef om permanent te leren wordt bijgebracht.

6 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 5 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN 1 TV /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/HOUT/PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ SUBVAK1: THEATERMECHANICA 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 0 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de verschillende begrippen op een technische basis grondig uitleggen; vraagstukken oplossen m.b.t. de statica en de dynamica de verschillende begrippen toepassen binnen het podiumgebeuren. 2 de verschillende begrippen (hefbomen, katrollen, puntlasten, trekbelastingen ) op een technische basis grondig uitleggen; de verschillende begrippen situeren binnen het podiumgebeuren; hef- en tiltechnieken uitleggen en toepassen; het gebruik van de trekken beschrijven en de maximale trekbelasting berekenen voorzorgsmaatregelen treffen om de balans met gewicht aan de trekken te handhaven; uitleggen hoe de balans kan worden gecontroleerd en hoe met remmen kleine balansonevenwichten opgevangen kunnen worden. 3 het bevestigen van doeken, spots, geluidsonderdelen en decorstukken aan de trekken en/of vaste ophangpunten uitleggen en toepassen; de verschillende elementen van riggingsystemen uitleggen en deze monteren (groundrigging). LEERINHOUDEN 1 Inleiding tot de statica en de dynamica 2 Theatermechanica hefbomen katrollen (vaste en losse) toneeltoren manuele en automatische trekken stellingbouw puntlasten maximale belasting van een trek 3 Bevestigingstechnieken bevestigingstechnieken (haken, staalkabels, harpen, touwen, knopen, takels en trussen) rigging

7 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 6 SUBVAK 2: TOEGEPASTE ELEKTRICITEIT 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 het belang van het SI eenhedenstelsel uitleggen; de begrippen stroomsterkte en spanning uitleggen door een vergelijking te maken met een (hydraulisch) equivalent; het verschil tussen gelijk- en wisselspanning uitleggen; een voorbeeld geven waar gelijk- en wisselspanning gebruikt wordt. 2 technisch uitleggen wat het onderscheid is tussen een geleider en een niet-geleider; enkele veel gebruikte geleiders en isolatoren opnoemen en herkennen; uitleggen wat verstaan wordt onder weerstandsmateriaal; enkele frequent gebruikte draad- en kabelsoorten herkennen en er een toepassing van opnoemen. 3 de samenstellende delen van een elektrische stroomkring opnoemen; een eenvoudige elektrische stroomkring schetsen; het onderscheid maken tussen een gesloten en een open stroomkring; een eenvoudige schakeling (bron, schakelaar, verbruiker) op een didactisch paneel bouwen. 1 Grootheden en eenheden elektrische stroom elektrische spanning 2 Geleiders, niet-geleiders 3 Elektrische stroomkring LEERINHOUDEN

8 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 7 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 4 uitleg geven betreffende het correct gebruik en de mogelijkheden van een multimeter en een stroomtang de nodige voorzorgen uitleggen om veilig (voor persoon en meettoestel) te meten; stroom- en spanningsmetingen (ac en dc) uitvoeren met een multimeter. 5 de betekenis van de begrippen arbeid en vermogen uitleggen; de gebruikelijke eenheden opnoemen en toepassen; het begrip kwh uitleggen en toepassen; het begrip rendement grondig uitleggen en toepassen een schatting geven van het vermogen van veel voorkomende elektrische toestellen; vraagstukken m.b.t. elektrische arbeid en vermogen oplossen uitleggen wat het begrip cos φ betekent; het vermogen meten bij AC en bij DC. (U) LEERINHOUDEN 4 Elektrische meetinstrumenten Digitale multimeter stroomtang 5 Arbeid, vermogen 6 6 Veiligheid 6.1 het effect van de elektrische stroom op het menselijk lichaam uitleggen; uitleggen welke voorzorgen kunnen genomen worden om elektrocutie te vermijden; uitleggen wat de functie is van een aarding en equipotentiële verbindingen uitleggen welke de eerste zorgen zijn die moeten toegediend worden aan een slachtoffer dat geëlektrocuteerd werd; uitleggen hoe een differentieelschakelaar kan beveiligen tegen elektrocutie; 6.1 Personenbeveiliging

9 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 8 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 6.2 uitleggen hoe overbelasting kan ontstaan in een elektrische kring; uitleggen hoe een kortsluiting kan ontstaan in een elektrische kring; de gevolgen van kortsluiting en overbelasting in een elektrische kring uitleggen; de principiële werking van de smeltveiligheden en automaten uitleggen; 6.3 het AREI situeren; de voornaamste veiligheidsvoorschriften van het AREI uitleggen en bespreken. 7 een definitie geven voor het begrip elektrische weerstand; de gebruikelijke eenheid (met meest gebruikte onderdelen en veelvouden) opnoemen; de wet van Ohm toepassen in vraagstukken seriekringen, parallelkringen en gemengde kringen oplossen; de weerstand van een verbruiker meten met een multimeter en met de V-A methode een isolatieweerstand meten; (U) een aardingsweerstand meten. (U) 8 technisch uitleggen wat een driefasig net is; schetsen hoe enkelfasige verbruikers aangesloten worden op een driefasig net de gebruikelijke waarden voor de netspanning opnoemen. 9 de eigenschappen van een driefasige asynchrone motor opnoemen; de waarden op de gegevensplaat van een driefasige asynchrone motor interpreteren; de motor correct op het net schakelen; 6.2 Lijnbeveiliging 6.3 AREI 7 Elektrische weerstand 8 Driefasige spanning driehoekschakeling sterschakeling LEERINHOUDEN 9 Driefasige asynchrone motor

10 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 9 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen uitleggen hoe de aanzetstroom kan beperkt worden; uitleggen hoe de snelheid kan gevarieerd worden; verklaren hoe de draaizin kan omgekeerd worden; uitleggen hoe de motor moet onderhouden worden; motoren in ster en in driehoek schakelen. 10 de eigenschappen van een enkelfasige motor opnoemen; de waarden op de gegevensplaat van de motor interpreteren; de motor correct op het net schakelen. 11 de eigenschappen en het toepassingsgebied van deze motoren uitleggen; de motoren schakelen en sturen. 12 de functie van de verschillende elementen uitleggen; de verschillende elementen schematisch voorstellen; de goede werking van de verschillende elementen controleren door middel van een multimeter; een start/stop schakeling (met relais) schetsen en de werking ervan verklaren; eenvoudige stuurschakelingen schetsen, vertrekkend vanaf een probleemstelling. (U) 13 de voordelen van het gebruik van logische stuurmodules en PLC uitleggen; (U) Het toepassingsgebied van logische stuurmodules en van PLC schakelingen uitleggen. (U) 10 Enkelfasige motoren 11 Speciale motoren stappenmotoren servomotoren 12 Schakelmateriaal industriële schakelaars relais contactoren LEERINHOUDEN 13 Logische stuurmodules en PLC (U)

11 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 10 SUBVAK 3: LICHTTECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de beginselen van de symmetrische optica en kleurenleer uitleggen en toepassen. 2 de verschillende soorten spots en hun gebruik en effect uitleggen; de juiste spots kiezen op basis van hun technische kenmerken de positie van de spots bepalen; de verschillende belichtingsmethoden uitleggen en toepassen; de richtlijnen en methodes voor het uitwerken van een lichtplan uitleggen. 3 de aansturing van de dimmer technisch uitleggen; de mogelijkheden van een lichttafel en dimmer uitleggen; de verschillende besturingsprotocollen uitleggen en duiden (dmx, ethernet); een lichttafel programmeren inclusief bewegend licht en PCsturingen; de lichttafel bedienen (met inbegrip van cuen tijdens de voorstelling). LEERINHOUDEN 1 Inleiding tot de optica 2 Technisch lichtplan 3 De lichttafel en dimmer

12 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 11 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 4 het technisch lichtplan lezen (met inbegrip van de kennis van de symbolen) en interpreteren; de intenties van de ontwerper vertalen in het lichtplan; de plaatsing van de lichtspots uitleggen en toepassen; de nodige beveiligingsmaatregelen beschrijven; de verschillende soorten spots en hun behandelingswijze uitleggen; het gebruik van kleurenfilters en messen op de spots uitleggen en toepassen; het aansluiten van spots op een dimmerkast uitleggen en toepassen; het gebruik van de juiste aansluitkabels uitleggen; onderhoudswerkzaamheden en kleine herstellingen plannen aan: lichtapparatuur, audiovisuele apparatuur en toestellen voor speciale effecten; fouten en storingen op een gestructureerde manier opzoeken en verhelpen. 5 de verschillende speciale effecten beschrijven, technisch uitleggen en de uitvoeringsmodaliteiten toelichten. 4 Het lichtontwerp 5 Speciale effecten optische effecten mechanische effecten sneeuweffecten regeneffecten rookeffecten LEERINHOUDEN

13 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 12 SUBVAK 4: KLANKTECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de beginselen van de geluidsleer (akoestiek en de elektroakoestiek) uitleggen en toepassen; de akoestische eigenschappen van een zaal onderkennen. 2 het technisch geluidsplan lezen (met inbegrip van de kennis van de symbolen) en interpreteren; de intenties van de ontwerper vertalen in het geluidsplan; van de verschillende soorten microfoons de technische werking en het toepassingsgebied uitleggen; de gepaste microfoons kiezen, plaatsen en afregelen; van de verschillende soorten luidsprekers de technische werking en het toepassingsgebied uitleggen; luidsprekers kiezen, plaatsen en afregelen. 3 de werking van een geluidstafel technisch uitleggen; mengtafels correct instellen (ook softwarematig) in functie van de zaalbalans; de monitortafel instellen (ook softwarematig) in functie van de podiumbalans; de technische werking van de verschillende randapparaten uitleggen; de nodige randapparatuur (equalizers, compressors...) instellen om de optimale geluidskwaliteit te realiseren; onderhoudswerkzaamheden en kleine herstellingen plannen aan: geluidsapparatuur, audiovisuele apparatuur en apparatuur voor speciale effecten. LEERINHOUDEN 1 Inleiding tot de geluidsleer 2 Het technisch geluidsplan 3 De geluidstafel geluidstafels, mengtafels, monitortafels

14 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 13 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 4 de verschillende onderdelen van een live videosysteem uitleggen; de mogelijkheden en het gebruik van een live videosysteem uitleggen en toepassen. 5 de verschillende speciale effecten beschrijven, uitleggen en de uitvoeringsmodaliteiten uitleggen. 4 Audiovisuele technieken live videosystemen dolby surroundsystemen projectoren 5 Speciale effecten mechanische effecten geluidseffecten LEERINHOUDEN

15 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 14 SUBVAK 5: VEILIGHEID 1ste jaar: 1 lestijd/week, 2de jaar: 0 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de ergonomische hef- en tiltechnieken uitleggen; de beschermingsmaatregelen bij het werken op hoogten uitleggen; de veiligheidsvoorschriften voor het werken met bepaalde materialen, gereedschappen en toestellen uitleggen. 2 de correcte gevaarsignalen aanbrengen en interpreteren; EHBO technieken uitleggen en toepassen; brandrisico s uitleggen; kleine blusmiddelen kiezen en hanteren. 3 de risico s van bepaalde handelingen en hun onderlinge relatie met stoffen, materialen, apparatuur, constructies, e.d. inschatten. een risicoanalyserapport opstellen 4 de doelstellingen van de CE-markering uitleggen; het begrip machinerichtlijn uitvoerig uitleggen; de EN-normen ter ondersteuning van de machinerichtlijn bespreken; toepassingsvoorbeelden van de machinerichtlijn uitleggen. 5 de voorschriften van het ARAB, Codex en Vlarem uitleggen en toepassen. LEERINHOUDEN 1 Eigen veiligheid ergonomisch heffen en tillen veilig werken op hoogten veilig omgaan met materiaal, gereedschappen en toestellen signaleren van risico s 2 Veiligheid op en rond het podium pictogrammen en markeringen EHBO brandpreventie 3 Risicoanalyse 4 Machinerichtlijn 5 Reglementering ARAB Codex over het welzijn op het werk Vlarem

16 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 15 SUBVAK 6: SECTOR 1ste jaar: 0 lestijden/week, 2de jaar: 1 lestijd/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 een duidelijk overzicht geven van het artistieke landschap op basis van de verschillende disciplines. 2 een duidelijk overzicht geven van het artistieke landschap op basis van de soorten structuren en organisaties; een culturele organisatie omschrijven en duiden; het organigram van een vermakelijkheidsbedrijf toelichten. 3 de tewerkstellingsmogelijkheden en de sociale omstandigheden toelichten. 1 Artistiek landschap muziek podiumkunsten -theater -musical -jeugdtheater -dans festivals events 2 Structuren en organisaties gesubsidieerde organisaties niet gesubsidieerde organisaties omkaderende organisaties 3 Tewerkstellingsvormen contracten freelance 4 de verschillende soorten productiebedrijven situeren en omschrijven. 4 Soorten productiebedrijven productieve bedrijven receptieve bedrijven ambulante bedrijven toeleveringsbedrijven

17 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 16 SUBVAK 7: DECOR 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 0 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de verschillende elementen van een theaterzaal situeren en verklaren; de indeling van het toneelhuis uitleggen; theaterterminologie correct gebruiken. 2 de constructie van de verschillende soorten vakken uitleggen; de verschillende methodes voor het uitwerken van een decor uitleggen; toepassingen van platformen uitleggen; changeren van decors begrijpen; bekleden van vakken begrijpen; de werking van draaischijven en platformen begrijpen. 3 de verschillende historische stijltechnische kenmerken situeren; de verschillende historische theaterstijlen van decor uitleggen en situeren. LEERINHOUDEN 1 Algemene theaterterminologie toneelhuis en theaterzaal theaterterminologie 2 Decorelementen en toepassingen onderdelen decorwissels 3 Historische aspecten decor historische stijltechnische kenmerken historische theaterstijlen van decor 4 de verschillende schildertechnieken van de decors uitleggen; de eigenschappen van kwasten, penselen en schildersmateriaal uitleggen; de hoofdkleuren en afgeleide kleuren in de schildertechniek uitleggen; het aanbrengen van structuren uitleggen; de technieken om decor vuurvast te maken uitleggen. 4 Schildertechnieken eigenschappen van schildermateriaal mengen en bewerken van verven toegepaste kleurenleer 5 de verschillende speciale effecten beschrijven en uitleggen. 5 Speciale decoreffecten

18 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 17 Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 6 de verschillende fasen van het productieproces situeren; het belang van een goede communicatie uitleggen; doeltreffende communicatielijnen opzetten. LEERINHOUDEN 6 Productie en communicatie communicatie tussen de actoren tijdens het productieproces naar decorbouw toe

19 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 18 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ 2 PV PRAKTIJK /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/HOUT/PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ SUBVAK 1: DECOR 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 0 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 een technisch plan maken van een decor; een maquette bouwen; eenvoudige decorstukken of accessoires bouwen; licht- en decorstukken aan de trekken of het grid bevestigen; doeken behandelen, inknopen en vouwen; zetstukken monteren (vakken, praktikabels, trappen, draaischijven, rolwagens...); elektrische elementen in het decor inbouwen; de opbouw uitvoeren volgens plan; afwerkingsdetails uitvoeren; kleine herstellingen en schilderwerken uitvoeren op het gevestigde decor. 1 Decorbouw technisch plan proefbouw (maquette) zaal- en decorplan decor opbouwen elektrische elementen LEERINHOUDEN

20 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 19 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 2 grondstoffen selecteren op basis van het decorontwerp; de geschikte metalen kiezen op basis van de technische eigenschappen; de geschikte houtsoorten kiezen op basis van de technische eigenschappen; omgaan met de nodige bevestigingsmiddelen; de geschikte (milieuvriendelijke) (theater)verven kiezen en gebruiken; spuittechnieken, airbrushtechnieken toepassen. 3 voorbereidingen treffen aan de hand van de technische fiche; de vrachtwagen lossen rekening houdend met de veiligheidsvoorschriften (U); decor opstellen. 4 de checklist voor de start doorlopen; de voorstelling speelklaar maken; fouten en defecten opsporen en herstellen. 5 de afbouw uitvoeren; de checklist voor de afbouw doorlopen; de vrachtwagen laden rekening houdend met de veiligheidsvoorschriften en onderrichtingen. (U) 6 de verschillende onderdelen van een live videosysteem bedienen; de mogelijkheden en het gebruik van een live videosysteem toepassen. 7 onderhoudswerkzaamheden en kleine herstellingen uitvoeren aan: trekken, decoronderdelen, audiovisuele apparatuur en apparatuur voor speciale effecten. 2 Materialenkennis grondstoffen metaal hout bevestigingsmiddelen verven spuittechnieken airbrushtechnieken 3 Opbouw en organisatie LEERINHOUDEN 4 Opstarten van de voorstelling 5 Afbouw 6 Audiovisuele technieken live videosystemen projectoren 7 Onderhoud

21 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 20 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ SUBVAK 2: TOEGEPASTE ELEKTRICITEIT 1ste jaar: 0 lestijden/week, 2de jaar: 2 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 de verschillende soorten kabels herkennen en bewerken; de verschillende soorten kabels voorzien van stekkers; diverse verbindingen solderen. 2 eenvoudige metingen uitvoeren met de diverse meetinstrumenten; vermogens verdelen over verschillende kringen; impedantie meten van luidsprekers; geluidsmetingen uitvoeren. 3 de motoren deskundig aansluiten, beveiligen en opstellen; eenvoudige relaisschakelingen met motoren uitvoeren. 4 eenvoudige schakelingen realiseren met logische stuurmodules en PLC. (U) 1 Kabels stroomkabels audiokabels videokabels DMX kabels LEERINHOUDEN 2 Gebruik van elektrische meetinstrumenten multimeter wattmeter ampèretang db-meter impedantiemeter 3 Motorschakelingen asynchrone motoren enkelfasige motoren stappenmotoren servomotoren bijzondere motoren 4 PLC en programmeerbare stuurmodules (U)

22 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 21 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ SUBVAK 3: LICHTTECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 2/3 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 lichtapparatuur plaatsen en aansluiten; lichttafels instellen en programmeren; kabels bewerken; lichtapparatuur instellen en bedienen. 1 Lichtapparatuur lichtbronnen dimmers lichttafels toebehoren en ophanging LEERINHOUDEN 2 lichtplannen lezen en uitvoeren. 2 Lichtplan algemeen kleurenfilters en kleurencombinaties 3 Onderhoudswerkzaamheden planmatig uitvoeren; storingen gericht opsporen en verhelpen. 3 Onderhoud

23 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 22 PV Praktijk /elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ SUBVAK 4: KLANKTECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week, 2de jaar: 2/3 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 geluidsapparatuur opbouwen; geluidsapparatuur plaatsen en aansluiten en bedienen; randapparatuur plaatsen en aansluiten; kabels bewerken. 2 het technische geluidsplan lezen (met inbegrip van de kennis van de symbolen)en uitvoeren; de intenties van de ontwerper vertalen in het geluidsplan; rekening houden met de akoestische eigenschappen van een zaal; de verschillende soorten microfoons juist kiezen en gebruiken; de microfoons correct positioneren. 3 mengtafels correct instellen (ook softwarematig) in functie van de zaalbalans en bedienen; de monitortafel instellen (ook softwarematig) in functie van de podiumbalans en bedienen; de nodige randapparatuur (versterkers, crossovers, luidsprekers) instellen en bedienen om de optimale geluidskwaliteit te realiseren; de microfoons kiezen, plaatsen en afregelen. 1 Geluidsapparatuur LEERINHOUDEN 2 Het technische geluidsplan 3 De geluidstafel geluidstafels, mengtafels, monitortafel randapparatuur microfoons 4 de verschillende speciale effecten uitvoeren. 4 Speciale effecten mechanische effecten geluidseffecten 5 kleine geluidsmontages maken en toepassen in producties. 5 Basisbeginselen klankopname/montage

24 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 23 (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2-4 lestijden/week) 3 PV/TV STAGE /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/HOUT/PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ 1ste jaar: 0 lestijden/week, 2de jaar: 2/4 lestijden/week Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 kennis nemen en omgaan met de bedrijfscultuur; formele en informele omgangsvormen hanteren; functioneren buiten het beschermende schoolmilieu; omgaan met stress; omgaan met oversten, gelijken, ouderen; kritiek aanvaarden; assertief gedrag vertonen; van organisatiebekwaamheid getuigen in groep werken; omgaan met formele en informele regels, afspraken en procedures. 2 veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen; ergonomie toepassen. 3 goederenbehandeling uitvoeren (stockeren, inventariseren, in- en uitpakken). Algemeen 1 Omgaan met de bedrijfscultuur 2 Omgaan met de reglementeringen inzake AREI ARAB, Codex, Vlarem welzijn, milieu 3 Omgaan met goederen 4 doelgericht communiceren. 4 Communicatie

25 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 24 (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2-4 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Voorbereiding 5 werkzaamheden voorbereiden; een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen; waakzaam zijn voor welzijn en milieu; de nodige beschermingsmiddelen uitkiezen; zorg dragen en orde hebben voor gereedschap, machines en apparatuur; individuele opdrachten van beperkte omvang onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren; ladders en kleine stellingen monteren en correct gebruiken (veiligheid). 6 plannen (geluid, licht, decor ) lezen, interpreteren en uitvoeren volgens de locale situatie. 5 Het eigen werk organiseren 6 Tekeningen en plannen 7 administratieve gegevens verwerken. 7 Administratie 8 herkennen en definiëren van vervoermiddelen hef-, til- en verplaatsingstechnieken. 8 Hef- en vervoermiddelen 9 met elektronische meetapparatuur en apparaten deskundig omgaan. 9 Omgaan met licht-, audio-, video-, audiovisuele en speciale effectenapparatuur Proces 10 montagetechnieken toepassen. 10 Montage en demontage 11 klank- en lichttafels instellen, programmeren. 11 Automatisatie 12 verbindingstechnieken toepassen zoals lassen, solderen, schroeven, lijmen 13 adequaat omgaan met elektronische toestellen. (plaatsen, aansluiten, onderhouden, opsporen van storingen). 12 Verbindingstechnieken 13 Elektronische toestellen: licht-, audio-, video-, audiovisuele en speciale effectenapparatuur

26 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 25 (1e jaar: 0 lestijden/week, 2e jaar: 2-4 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN Nazorg 14 administratieve gegevens verwerken. 14 Administratie 15 kwaliteitscontrole toepassen. 15 Afwerking, zelfevaluatie 16 resten en afval volgens instructies sorteren en opslaan. 16 Milieubewustzijn

27 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 26 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING ALGEMEEN Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen worden besteed aan een verder uitdiepen van de leerstof. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus expliciet aanbevolen. Telkens wanneer dit mogelijk is zal de geïntegreerde aanpak worden aangewend waarbij de formele scheiding tussen theorie en praktijk komt te vervallen. Om die reden worden aanverwante subvakken best door dezelfde leerkracht onderwezen. INHOUDELIJKE WENKEN 1 TV /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/HOUT/ PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ SUBVAK 1: THEATERMECHANICA Het is zeker niet de bedoeling de leerstof strikt theoretisch te benaderen. Het vak moet gezien worden als een technische ondersteuning voor de praktijk. Benader dus zoveel mogelijk met praktische voorbeelden. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Voorzie voldoende didactisch materiaal en werk technisch volledig uit. 9 W 2 Voorzie voldoende didactisch materiaal; reële situatie bekijken; technisch uitwerken. 10 W 3 Zowel theoretisch als praktisch benaderen. 6 W SUBVAK 2: TOEGEPASTE ELEKTRICITEIT Het is zeker niet de bedoeling de leerstof zuiver theoretisch te benaderen. Refereer, na de degelijke technische onderbouw, naar praktische voorbeelden uit het vakgebied. Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Benadruk het belang van het SI-eenhedenstelsel. 3 W 2 Voorzie voldoende didactisch materiaal. 5 W 3 Laat de leerlingen een eenvoudige schakeling maken. 4 W 4 Benader praktisch en voorzie voldoende didactisch materiaal. 2 W 5 Laat de leerlingen verschillende metingen doen; benader met praktische voorbeelden. 6 W

28 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 27 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 6 Voorzie voldoende didactisch materiaal; benadruk sterk de veiligheidsaspecten en breng ze in verband met het podiumgebeuren. 7 Proefondervindelijk benaderen, voorzie voldoende didactisch materiaal. 5 W 8 Beperk tot het praktisch nodige. 3 W 9 Benadruk het belang van de asynchrone motor; benader praktisch. 5 W 10 Toepassingsvoorbeelden geven. 2 W 11 Toepassingsgebied uitleggen. 3 W 12 Voorzie voldoende didactisch materiaal. 5 W 13 Voordelen van plc en logische modules benadrukken. (U) 7 W SUBVAK 3: LICHTTECHNIEKEN Het is zeker niet de bedoeling de leerstof strikt theoretisch te benaderen. Het vak moet gezien worden als een technische ondersteuning voor de praktijk. Benader dus zoveel mogelijk met praktische voorbeelden Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Voorzie voldoende didactisch materiaal. 16 W 2 Aanbrengen met praktische voorbeelden. 8 W 3 Aangepast didactisch materiaal voorzien. 6 W 4 Vanuit bestaande situaties vertrekken; plannen voorzien. 14W 5 Met video of op locatie demonstreren. 6 W SUBVAK 4: KLANKTECHNIEKEN Het is zeker niet de bedoeling de leerstof strikt theoretisch te benaderen. Het vak moet gezien worden als een technische ondersteuning voor de praktijk. Benader dus zoveel mogelijk met praktische voorbeelden Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Bestaande plannen gebruiken; op locatie gaan (akoestiek); voorzie voldoende didactisch materiaal. 2 Geef een stevige theoretische basis; laat de leerlingen proefopstellingen maken en voorzie voldoende didactisch materiaal. 13 W 22 W

29 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 28 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 3 Voorzie aangepast didactisch materiaal. 5 W 4 Bezoek een professionele beurs. 5 W 5 Demonstreer met proefopstellingen. 5 W SUBVAK 5: VEILIGHEID Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Belang van de eigen veiligheid benadrukken. 7 W 2 Plaatselijke reglementering benadrukken; EHBO demonstratie laten bijwonen. 6 W 3 Vertrek van een concrete situatie. 3 W 4 Benader met praktische voorbeelden. 3 W 5 Laat de leerlingen opzoekingswerk verrichten op internet. 6 W SUBVAK 6: SECTOR Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Refereer naar actuele en relevante voorbeelden. 6 W 2 Beklemtoon het belang van de eigenheid van de verschillende organisaties. 7 W 3 Geef voldoende praktische informatie. 6 W 4 Benader met praktische voorbeelden. 6 W SUBVAK 7: DECOR Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Benadruk het belang van correcte terminologie. 2 W 2 Voorzie voldoende didactisch materiaal. 6 W 3 Illustreer met voorbeelden. 5 W 4 Onderbouw met een stevige basis kleurenleer. 6 W 5 Voorzie voldoende didactisch materiaal. 3 W 6 Benadruk het belang van duidelijke communicatie. 3 W

30 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 29 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ 2 PV PRAKTIJK /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/ HOUT/PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ SUBVAK 1: DECOR Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Voorzie een aantal plannen, maquettes en decorstukken als voorbeeld. 5 W Sta op een verzorgde afwerking. 2 Laat de leerlingen de grondstoffen en materialen zelf opzoeken. 3 W Let op de afwerking bij verf- en spuitoefeningen. 3 De nadruk leggen op een goede werkorganisatie. 3 W 4 Systematische werkorganisatie beklemtonen. 3 W 5 Systematische werkorganisatie beklemtonen. 3 W 6 Werken met actueel materiaal. 5 W 7 Preventief onderhoud eveneens benadrukken. 3 W SUBVAK 2: TOEGEPASTE ELEKTRICITEIT Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Let op een verzorgde afwerking. 7 W 2 Voorzie zinvolle meetoefeningen in functie van het beroep. 4 W 3 Laat de leerlingen de kenplaatgegevens interpreteren; benadruk de veiligheidsaspecten. 4 Geen te ingewikkelde programmatie oefeningen opgeven. (U) 14 W SUBVAK 3: LICHTTECHNIEKEN Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Let op een verzorgde afwerking; actueel materiaal aanwenden. 30 W 2 Vertrek van realistische lichtplannen. 12 W 3 Preventief onderhoud eveneens benadrukken. 8 W

31 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 30 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ SUBVAK 4: KLANKTECHNIEKEN Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing in weken 1 Let op een verzorgde afwerking; actueel materiaal aanwenden. 10 W 2 Vertrek van realistische geluidsplannen. 10 W 3 Actueel materiaal gebruiken. 20 W 4 Demonstreer met geleid bedrijfsbezoek. 5 W 5 Laat de leerlingen zelfstandig geluidsmontages maken. 5 W 3 PV/TV STAGE /ELEKTRICITEIT/ELEKTROMECHANICA/ELEKTRONICA/MECHANICA/ HOUT/PLASTISCHE EN DECORATIEVE TECHNIEKEN/ De stages vormen een belangrijk onderdeel van de opleiding. De ervaring op de werkvloer is onontbeerlijk voor het begrip en de verwerking van de geziene leerstof. De concrete toepassing in een reële werksituatie zorgt er immers voor dat de opgedane kennis wordt omgezet in vaardigheden. Het simuleren van een podiumsituatie buiten de realiteit is niet zo eenvoudig: factoren als publiek, stress en menselijke factoren die versterkt tot uiting komen achter de scène, hebben immers een grote invloed op het werk. Anderzijds mogen stageplaatsen geen goedkope arbeidskrachten of arbeidstherapie worden. Er moet een evenwichtige verhouding zijn tussen wat de stagiair op zijn stageplaats leert en de arbeid die hij in dat kader verricht. De stageplaatsen dienen dan ook met dit gegeven in het achterhoofd te worden geselecteerd. Binnen de podiumsector is het uitbouwen van een netwerk essentieel voor de toekomstige tewerkstelling. Het is immers weinig gebruikelijk om via de klassieke kanalen, advertenties, sollicitatieprocedures vacatures in te vullen. Stageplaatsen in diverse organisaties kunnen de eerste aanzet zijn tot een persoonlijk netwerk. VARIA 1 ICT Wat? Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, enz. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen. Waarom? De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie...

32 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 31 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: het leerproces in eigen handen nemen; zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal; op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie). Hoe te realiseren? In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen spontaan gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema s, stilstaande en bewegende beelden, demo... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen gestructureerde leerstof. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie...) toevoegen alsook de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Een presentatieprogramma kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via , blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT op die manier niet alleen de mogelijkheid biedt om interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal ) te bevorderen. Sommige programma s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie). 2 VOET Wat? Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming.

33 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 32 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting). Waarom? Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. Hoe te realiseren? Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen. 3 BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: de opdrachten meer open worden; er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden; de leerlingen zelf leren plannen; er feedback wordt voorzien op proces en product; er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

34 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 33 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald Leren leren, vinden we aanknopingspunten als: keuzebekwaamheid; regulering van het leerproces; attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang. Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en leer kracht; de leraar krijgt de rol van coach, begeleider; de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn Leren leren, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is klein beginnen aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat doelen voorop stellen; strategieën kiezen en ontwikkelen; oplossingen voorstellen en uitwerken; stappenplannen of tijdsplannen uitzetten; resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen; verantwoorde conclusies trekken; keuzes maken en verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig. TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden indien het niveau van de leerlingen en/of de materiële omstandigheden dit toelaten.

35 TSO 3e graad specifiek gedeelte: Podiumtechnieken 34 PV Praktijk elektriciteit/elektromechanica/elektronica/mechanica/hout/plastische en decoratieve technieken/ De leerplandoelstellingen bij de technische vakken die cursief staan gedrukt zijn doelstellingen die manuele vaardigheden omschrijven (metingen, technische handelingen).deze doelstellingen worden op een aangepaste manier geëvalueerd. JAARPLAN Van elke lerares/leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model (zie bijlage). Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega s binnen eenzelfde vakgroep. De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen indien nodig de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.