Psychodrama in relatie psychotherapie in Nederland

Transcriptie

1 Psychodrama in relatie psychotherapie in Nederland Het beroep psychotherapeut is in Nederland een van de zeven in de Wet BIG (Beroepen Individuele Gezondheidszorg) genoemde beroepen. De NVP (Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie) overkoepelt diverse therapierichtingen, die als eigenstandige richting in Nederland zijn toegelaten. Psychodrama is niet als eigenstandige psychotherapierichting toegelaten, doch wordt gezien als een methode die door (erkende) groepspsychotherapeuten wordt toegepast. In het verleden konden psychotherapeuten hun erkenning in een toegelaten richting via modules (RINO) bij elkaar sprokkelen. Het vak psychotherapie is in Nederland nooit een universitaire opleiding geworden. Hiertoe zijn in het verleden wel initiatieven genomen. De vereiste opleiding werd overgelaten aan de beroepsverenigingen. Sinds enkele jaren is echter van overheidswege bepaald, dat slechts klinisch psychologen of psychiaters vakbekwaam worden geacht om in Nederland als psychotherapeut BIG (Beroepen individuele gezondheidszorg) geregistreerd te worden en dat doctoraal afgestudeerden in de geneeskunde, psychologie of pedagogiek via een postdoctorale route de opleiding tot psychotherapeut kunnen volgen. Erkenning in Nederland van beoefenaars van psychodrama als psychotherapeut stuit mogelijk op twee problemen, het ontbreken van de vereiste universitaire opleiding en anderzijds het niet erkend zijn van het vak (modaliteit) psychodrama als eigenstandige methode binnen de NVP toegelaten richtingen. BIG en daarin geregistreerde beroepen: (Nederlandse wetgeving) Geregistreerde beroepen: arts, apotheker, psychotherapeut, GZ psycholoog, fysiotherapeut, verloskundige en verpleegkundige. Voor de BIG is de psychiater een specialisatie van het beroep arts. De BIG regelt de registratie van bovengenoemde beroepen. Op grond van de wet genieten deze beroepen titelbescherming (alleen ingeschrevenen mogen zich zo noemen). Daarnaast bepaalt deze wet, dat iedere Nederlander gezondheidszorg dus ook psychotherapie mag bedrijven met uitzondering van de zogenaamde voorbehouden handelingen. Deze voorbehouden handelingen zijn in de wet met name omschreven en hebben vooral betrekking op wat artsen, verloskundigen en/of verpleegkundigen inwendig dan wel intraveneus bij de patiënt verrichten. Het

2 bijzondere is, dat een niet in het BIG register ingeschreven therapeut zich geen psychotherapeut mag noemen, maar wel een praktijk voor psychotherapie mag hebben. Psychotherapie in Europa en NAP in Nederland: Om tijdig in te kunnen haken op Europese ontwikkelingen is begin jaren 90 van de vorige eeuw door een Oostenrijkse psychiater met enkele anderen het initiatief genomen (verklaring van Strassbourg) om het vak psychotherapie in Europa op de kaart te zetten. De inzet was om de richtlijnen om dat vak uit te oefenen Europees te stroomlijnen. Hiervoor is de EAP opgericht. (Europeaan Association Psychotherapy). De Oostenrijkse wetgeving - Oostenrijk kan gezien worden als de bakermat voor psychotherapie Freud, Jung, Moreno, Adler - is als uitgangspunt genomen. Uniek in Oostenrijk is dat er een wettelijke regeling is, die beroepsuitoefening voor psychotherapie regelt: Voorwaarden zijn: 1. HBO of universitaire opleiding in een van de menswetenschappen (b.v. ook onderwijzer) 2. Een 4 jarige opleiding in de modaliteit (b.v. psychodrama nivo CP) 3. Zo nodig afhankelijk van vooropleiding scholing in psychopathologie en andere therapierichtingen. Voor de opleiding genoemd onder 2 en 3 staan ca 3200 studie-uren. Naast de basisopleiding is dit een zeer gedegen opleiding, die gelijkwaardig is aan in Nederland geldende normen voor het vak psychotherapeut. In Oostenrijk kun je als psychodramaturg in een register bij de overheid ingeschreven staan als psychotherapeut als aan voornoemde voorwaarden wordt voldaan. De EAP hanteert voor haar register ECP (European Certificated Psychotherapist) voornoemde normen. Veel verenigingen uit Oost Europese landen waar de uitoefening van het vak psychotherapie als vorm van gezondheidszorg veel later dan in het westen tot ontwikkeling zijn gekomen zijn lid van de EAP en blij met richtlijnen en ethische codes waarnaar ze kunnen refereren en handelen. Ook diverse West Europese landen zijn lid van de EAP. Vereist is dat ze in het eigen land een (NAO of NUO National Umbrella Organisation) hebben, die therapierichtingen omvat, die zich aan deze Europese norm willen houden. In Nederland is dat de Nederlandse Associatie voor Psychotherapie (NAP). Op de site van de NAP zijn de Europese normen voor

3 ECP en hoe dit zich verhoudt tot de opleidingseisen van BIG registratie voor psychotherapie terug te vinden: Een NAP folder en ECP poster met informatie zijn uit te printen. Het ECP wordt gepresenteerd als het kwaliteitskeurmerk voor opleiding en praktijkvoering van de Europese Associatie voor Psychotherapie in Wenen (EAP) te Wenen. Het primaat van nationale wetgeving en onmogelijkheden van erkenning. Het Nederlandse erkende psychotherapieveld wil niets weten van deze Europese ontwikkeling. Omdat de titel psychotherapeut wettelijk bescherming geniet noemen de Europees gecertificeerden zich op advies van de NAP Psychotherapist. Doch ook dit stuit op bezwaren van de inspectie voor de Gezondheidszorg. De Nap is tot nu toe zonder succes procedures aangegegaan om aan de overheid duidelijk te maken, dat de psychotherapisten de kwaliteitstoets kunnen doorstaan en dat het niet rechtvaardig is dat deze therapeutengroep van reguliere erkenning binnen eigen land is uitgesloten. Zolang op dit vlak geen Europese wetgeving van kracht wordt, die de belangen gelijk trekt, worden de ECP-ers op grond van de Wet BIG naar het alternatieve veld verwezen, met alle gevolgen van dien. Anderzijds zijn juist op grond van deze wet ook zonder BIG registratie onderhandelingen met ziektekostenverzekeraars mogelijk. Ziektekostenverzekeraars zullen eisen stellen ten aanzien van kwaliteit en het aangesloten zijn bij een beroepsvereniging, die dat bewaakt. Als iemand kan aantonen, dat iets werkt zal / kan een ziektekostenverzekeraar geïnteresseerd zijn voor zijn clientèle. FEPTO (Federatie Europese psychodrama trainingsorganisaties) De FEPTO bundelt de psychodramatrainigsorganisaties uit diverse West en Oost Europese landen. Deze organisatie biedt jaarlijkse ontmoetingsmogelijkheden voor psychodramaturgen uit diverse landen om elkaar te inspireren en te confereren over ontwikkelingen en normen voor certificering. Binnen de Fepto is jarenlang een discussie gevoerd over het nut van aansluiting bij de EAP. Immers de meeste leden genoten in hun eigen land erkenning als (groeps)psychotherapeut. Ook was er de angst voor statusverlies. In 2005 heeft de Fepto om strategische redenen toch besloten om zich aan te sluiten bij de EAP om dat dit de enige manier is om ooit in de toekomst psychodrama als zelfstandige

4 modaliteit binnen de psychotherapie erkend te krijgen en ook psychotherapeut als eigenstandig vak binnen de Europese gemeenschap erkend te krijgen. Aansluiting van de Fepto bij de EAP opent in ieder geval voor psychodramaturgen de mogelijkheid om hun ECP titel met als modaliteit psychodrama te kunnen krijgen. Er zijn BIG geregistreerde psychotherapeuten, die om strategische redenen eveneens ECP-er zijn geworden. Het onderscheid binnen psychodrama als methodiek voor psychotherapie en allerlei andere werkvormen buiten de gezondheidszorg blijft een boeiend gegeven. Op de site van de Fepto wordt dit onderscheid benoemd. De Fepto heeft op Europees niveau niet specifiek gerelateerd aan psychotherapie een minimum norm voor het certificaat psychodramaleider vastgesteld in een route van minimaal 4 jaar waarin: Minimaal 720 trainingscontact-uren zijn onderverdeeld in: Theorie en techniek 120, zelfervaring in een PD groep 200 uur, trainen in leiden van PD groep 200 uur, 80 uur supervisie, waarvan minimaal 40 uur over binnen de opleiding individueel of in teamverband geleide PD. Minimum aantal eigen praktijkuren, waarover supervisie is verkregen van minstens 160 uur. Het totaal aantal uren (Zie ook onder minimal standards ) Leerroute psychodrama psychotherapie voor VVP-ers 1. Basisvorming psychotherapie (min uur) volgens normen EAP in Nederland de NAP. De NAP heeft ook niet wettelijk tuchtrecht en klachtrecht voor cliënten geregeld. 2. Specialisatie in de modaliteit (1.400 uur) psychodrama volgens normen van de Fepto. De VVP heeft zich als accreditatieorganisatie geconformeerd aan de normen van de Fepto en deze verwerkt in haar eisen voor het volledige lidmaatschap. De VVP is zowel lid van de NAP als van de Fepto, waarmee deze route voor (aspirant) leden mogelijk wordt. Het voldoen aan de normen voor de basisvorming (vrijstelling en scholing) loopt via de NAP. Het voldoen aan de eisen voor de specialisatie psychodrama volgens EAP normen loopt via een Europese commissie (EWAO) die gevormd wordt door de Fepto. Alhoewel de EAP norm voor de specialisatie uur meer is dan de 880 uur, die de Fepto heeft gedefinieerd voor

5 PD leider spoort dit toch enigszins, omdat de Fepto strikter zijn geformuleerd. De commissie beoordeelt. 8/2008