Windturbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Windturbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid"

Josephus van de Velden
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Windtrbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid Frits van den Berg Mndonovo sond research (voorheen: Rijksniversiteit Groningen en GGD Amsterdam)

2 Onderwerpen A. Effecten van gelid van windtrbines B. Invloed van windtrbines op bewoners C. Aandachtspnten it Kennisbericht Gelid van windtrbines A en B bersten op een recent review van Irene van Kamp en Frits van den Berg, Health Effects Related to Wind Trbine Sond, Inclding Low-Freqency Sond and Infrasond, Acostics Astralia 2018, 46(1) (zie link.springer.com/article/ /s ) Het Kennisbericht Gelid van Windtrbines 1.0 is van jni 2015 (zie pblicaties/algemeen_acteel/niewsberichten/2015/gelid_van_windtrbines_nader_bekeken) 2 NSG: gelid van windtrbines,

3 Effecten van gelid Voor samenhang windtrbinegelid met (ernstige) hinder voldoende bewijs, voor andere gezondheidseffecten niet. Ritmisch karakter maakt windtrbinegelid opvallend en daarmee erger voor gehinderden. Slaapverstoring en stress hangen samen met ervaren hinder, niet met gelidnivea op zichzelf. Effecten van gelid niet goed te scheiden van algehele blootstelling aan windtrbines, met name ook viseel Ook bij windtrbines is een stille gevel, een plek aan his met rst, gewenst. 3 NSG: gelid van windtrbines,

4 Kan onhoorbaar (infra)gelid effect hebben? Door onhoorbaar infragelid ontstaat in cavia s een signaal in de hersenen Niet bekend of dat ook bij mensen zo is en wat dat dan zo betekenen Bij andere bronnen was effect niet bekend Tot nog toe betekende onhoorbaar altijd: geen effect Onhoorbaar is voor een individ: beneden de eigen (niet een gemiddelde) gehoordrempel Gehoordrempel kan lager liggen als gevolg van specifieke medische aandoening 4 Gezondheidseffecten windtrbines, 22 agsts 2018

5 Klachten over laagfreqent en infrasoon gelid Redenen om er aandacht aan te besteden: Sommige bewoners worden ziek vanwege windtrbines Hoewel wetenschappelijk nawelijks geaccepteerd, beweren sommige artsen dat onhoorbaar (infra)gelid toch effect kan hebben Knnen klachten gevolg zijn van secndaire effecten? ( meerammelen van his/inrichting) 5 Gezondheidseffecten windtrbines, 22 agsts 2018

6 Wat levert wetenschappelijk onderzoek van infrasoon gelid op? Dat het niet didelijk van belang is: Van windtrbines is het vrijwel nergens hoorbaar Effecten aangetoond bij veel hogere (waarneembare) niveas Effecten niet bekend van vergelijkbare, bekende blootstelling Vermeende verbanden met effecten zijn speclaties zonder onderbowing Freqentie van grondtoon van typische infrasoonpieken zelfde als bladfreqentie en ritme hoorbaar gelid 6 Gezondheidseffecten windtrbines, 22 agsts 2018

7 Wat levert wetenschappelijk onderzoek van laagfreqent gelid op? Dat het als gewoon gelid kan worden behandeld, niet als gelidsoort met aparte effecten: Het is bij windtrbines hoorbaar, maar niet dominant in het totale gelid Laagfreqent aandeel lijkt (iets) groter bij grotere windtrbines Laagfreqent gelid is goed bekend; andere dagelijkse gelidbronnen knnen ook (en meer) laagfreqent gelid bevatten Gelid van biten heeft in woning altijd naar verhoding een meer laagfreqent karakter. Ook gelid dat van ver komt is meer laagfreqent 7 Gezondheidseffecten windtrbines, 22 agsts 2018

8 Hoe kan de aanwezigheid van windtrbines mensen beïnvloeden? Visele effecten: hangen samen met hinder Gelid: hangt via zowel sterkte als karakter met hinder samen Meer hinder bij verhoogde gelidgevoeligheid en bezorgdheid Vanwege zorgen/angst om bron Economisch voordeel: hangt samen met minder hinder (en een andere hoding tov windtrbines) Voorspelbaarheid en (gebrek aan) controle Via attitde en fairness 8 NSG: gelid van windtrbines,

9 Sociale factoren ook van belang Vertrowen in overheid en herkenning dat overheid blootstelling series neemt; Mogelijkheid overheid aan te spreken en erdoor gehoord te worden; Besef van economische en sociale voordelen van gelidbron, gelidredctie, etc; Compensatie, bijv. gelidsisolatie, aankoop his; Hiseigenaren zijn bezorgd over invloed op hizenprijzen; Begrip; attitdes knnen gebaseerd zijn op (ir)relevante en/of (in)correcte informatie 9 NSG: gelid van windtrbines,

10 In een schema windtrbines (nog) niet aanwezig (blootstelling aan) informatie / kennis over effecten besef van risico / zorg factoren van invloed: persoonlijk.sitatie context individele reactie / effect op gezondheid windtrbines aanwezig blootstelling aan windtrbines (zicht en gelid) verstoorde bezigheden/ woongenot, hinder Persoonlijk: bezorgdheid, gelidgevoeligheid, hoding tov/belang bij windtrbines,. Sitatie: zicht, ligging woning, klimaat/weer, andere hinderbronnen, kwaliteit gebied,. Context: planvorming/proces, (media)aandacht, hoding tov exploitant en overheid, voorgeschiedenis,. 10 NSG: gelid van windtrbines,

11 Aandachtspnten it Kennisbericht Gelid van windtrbines: proces van groot belang Actieve pblieke betrokkenheid en tweerichtingscommnicatie belangrijk! Mate van participatie tevoren bepalen. (18*) Oordeel over kosten, risico s en baten hangt af van mate waarin belangrijke waarden worden bedreigd of onderstend. (19) Financiële tegemoetkoming kan lijken op omkopen, vooral bij ondidelijke en bitenwettelijke compensatieprocedres. (20) Beter als partijen die verschillende standpnten vertegenwoordigen betrokken worden bij beslitvorming. (21) * Nmmering is van aandachtspnten in Kennisbericht 11 NSG: gelid van windtrbines,

12 Aandachtspnten it Kennisbericht Gelid van windtrbines: mogelijke maatregelen Weerbericht op ashoogte: wat kn je op korte termijn aan gelid verwachten? (2) Door innovaties tenminste 3 decibel minder gelid. Bij meer dan 6 decibel didelijk minder opbrengst. (4) Ritmisch gelidskarakter kan minder door technische maatregelen. (5) Goed nabrschap door overleg met bewoners, ook tijdens exploitatie. Bij bovengemiddeld hinderlijke sitaties maatregelen bespreken. (7) 12 NSG: gelid van windtrbines,

13 Einde 13 NSG: gelid van windtrbines,

Vergelijkbare documenten

LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak

LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak Frits van den Berg GGD Amsterdam NSG 24 mei 2012 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 2 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 3 Aspecten van