Studiegids studiejaar

Transcriptie

1 ! Studiegids studiejaar NB: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Deze modules kunnen worden aangepast in de komende jaren. Er kunnen dus geen rechten aan worden ontleend.! 1

2 Inhoudsopgave: In deze gids zijn achtereenvolgens opgenomen de moduleomschrijvingen van: Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar (nieuwe vorm) Zingeving & Spiritualiteit + Religiestudies 2 e jaar (oude vorm) Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar (oude vorm) Geestelijke Begeleiding 3 e jaar Geestelijke Begeleiding 4 e jaar Transpersoonlijke Psychologie & Energetische therapie Transpersoonlijke Psychologie 2 e en 3 e jaar (oude vorm) Filosofie 2 e en 3 e jaar (oude vorm) 1 e jaar (nieuwe vorm) Verlies-, Rouw- en Stervensbegeleiding, 1 e jaar Verlies-, Rouw- en Stervensbegeleiding, 2 e jaar! 2

3 Algemene informatie Studenten volgen in de basisopleiding een programma van steeds vier avonden hoor- en werkcolleges. Daarnaast wordt de nodige thuisstudie gevraagd. De studiebelasting is 25 ECTS per jaar, ofwel 15 uur gemiddeld per week inclusief les-/contacturen bij 46 weken. Tentamens In de regel krijg je zes weken de tijd om een tentamen te maken en krijgt de docent zes weken de tijd om de tentamens na te kijken. Gestreefd wordt de nakijktijd terug te brengen naar drie weken. Tentamens zijn 10 jaar geldig. Studiecoördinatoren De studiecoördinator is verantwoordelijk voor de inhoudelijke aspecten van het onderwijs en de keuze van vakken en docenten m.b.t. de studierichtingen die onder hem/haar valt. De studiecoördinator is ook eerste aanspreekpunt voor alle vragen, klachten en wensen van studenten m.b.t. het onderwijs, inhoudelijk (tentamens, scriptie, stage), financieel, qua voortgang en mentaal. De studiecoördinatoren zijn: Ellen van Son, studiecoördinator Spiritualiteit & Zingeving Elizabeth Post, studiecoördinator Transpersoonlijke Psychologie/Energetische Therapie Eveline Bolt, studiecoördinator Verlies-, Rouw- en Stervensbegeleiding (VRSb) Hein van Dongen, studiecoördinator Filosofie (oude opleiding) Spreekuren en mailadressen van de studiecoördinatoren staan op de website: Afwezigheid Bij verhindering dient de docent en/of het secretariaat geïnformeerd te worden. Studenten die 2x of meer afwezig zijn geweest, krijgen een vervangende opdracht. Evaluatie Na afloop van iedere module wordt een korte evaluatie van de module gevraagd. Voor de Academie zijn de evaluaties een heel belangrijke bron van informatie om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Studie-uitloop Heb je na twee of vier lesjaren alle modules gevolgd, maar ben je nog niet klaar met je studie, omdat je nog enkele tentamens moet doen en/of de stage, en/of je scriptie of stageverslag moet schrijven, dan krijg je aansluitend in het daaropvolgende derde of vijfde lesjaar, in de periode 1 september t/m 31 december, eenmalig de mogelijkheid om de resterende onderdelen af te ronden zonder dat je collegegeld hoeft te betalen. Heb je per 1 januari de resterende onderdelen nog niet afgerond en wil je de opleiding voortzetten, dan worden kosten in rekening gebracht: 250,- administratiekosten (altijd), 50,- per af te leggen tentamen, 200,- voor scriptiebegeleiding en 200,- voor begeleiding stage(verslag). Deze tarieven gelden ook in de daaropvolgende studiejaren, totdat je opleiding is afgerond. Modules en tentamens Studenten volgen per studierichting een programma van verschillende modules. Elk van deze modules wordt afgesloten met een tentamen, meestal in de vorm van een take-home tentamen. NB: De modulebeschrijvingen in deze studiegids staan in volgorde van de roosters, per opleiding en studiejaar! 3

4 Studiegids studiejaar Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar Status van de studiegids: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Het is mogelijk dat deze modules in het volgend studiejaar worden aangepast. NB: De huidige studieomschrijving van jaar 2 t/m 4 van de opleiding is vanwege een herziening van de opleiding niet van toepassing voor de huidige eerstejaars. De studiegids voor het tweede jaar komt ter beschikking in voorjaar Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 1

5 Module Inleiding spiritualiteit & zingeving (IS&Z) Docent Dr. mr. Fons Dekkers; Annette Filippo Doelstelling Herkennen welke ontwikkelingsweg zingeving heeft afgelegd sinds de Oudheid tot de hedendaagse existentiële psychologie. Ontdekken wat de samenhang is tussen zingeving en transcendentie en op welke wijze die zich in het leven manifesteert. Inhoud Een verkenning van het begrip zingeving langs een horizontale en verticale as; van individueel-collectief tot kosmisch-aards. Hierdoor kunnen we een globale karakterisering van vier typen zinzoekers definiëren die ons een theoretisch kader verschaffen van waaruit we de paradox tussen dagelijkse zin en ultieme zin kunnen verhelderen. Vervolgens zullen we vanuit een vierledig ontwikkelingsperspectief - gebruik makend van verbeelding en metaforen - ervaringen uit het eigen leven in een zingevend daglicht plaatsen. Werkvormen Interactief college, (sub)groepsoefeningen, thuisopdrachten. Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Hand-out tijdens de les en/of digitaal. Data 6, 13, 20 en 27 september 2018 Module Drie gestalten van zin (DGZ) Omvang 1,25 ECTS Docent Ir. drs. Ellen van Son- de Waard Doelstelling De student verkrijgt (1) kennis van de begrippen zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit De student kan (2) het proces van het zingevingsproces en (3) de bijbehorende katalysatoren beschrijven. De student kan (4) de drie gestalten van zin (cognitief, affectief en handelen) beschrijven en (5) in het zingevingsproces plaatsen. Inhoud De studenten maken kennis met het existentiële proces van zingeving. Het leven stelt de vragen en doet een appel op de mens. De mens kan door middel van drie facetten in zijn leven (verbonden voelen, cognitief betekenis geven en handelen) een antwoord geven op het leven. Toetsvorm Take-home tentamen. Literatuur Antwoord geven op het leven zelf, Smit J. (2015), pag , pag , pag Waarvoor je leeft - Studies naar humanistische bronnen van zin, Alma H. & Smaling A. (2010), pag Kijk op mensen, Liston R.A. (1991): de mensbeelden van Freud, Erikson, Maslov en Viktor Frankl, pag en pag Contacturen 6 Data 4, 18 oktober 2018 Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 3

6 Module Inleiding westerse filosofie (FIL1) Omvang 1,25 ECTS Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Het verkrijgen van kennis en inzicht in de elementaire vragen en begrippen van de wijsbegeerte. Inhoud Een overzicht van de hoofdlijnen van de westerse en de oosterse filosofie. We behandelen grondideeën en thema s uit de wijsbegeerte die voor deze studierichting een bijzondere relevantie hebben. Aan de orde komen o.a. Plato, Aristoteles, Kant, James en Wittgenstein. Werkvormen Hoor- en discussiecollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Geschiedenis van de filosofie, H.J. Störig, Utrecht, De verbeelding van het denken, Jan Bor (red.) Amsterdam Contacturen 6 Data 11 oktober, 1 november 2018 Module Inleiding geestelijke begeleiding (INGB) Docent Drs. Peter Kortekaas Doelstelling De studenten krijgen kennis en inzichten aangereikt over zingevingsproblematieken in de postmoderne samenleving in samenhang met nieuwe wegen in de geestelijke begeleiding. Inhoud In de postmoderne samenleving zijn bronnen van zinbeleving verschoven van grote zindragende structuren naar de existentie en het levensverhaal van mensen. Deze module handelt derhalve over de herpositionering en deskundigheid van professionele geestelijke begeleiding in de postmoderne context. Werkvormen Interactief hoorcollege, thuisstudie, zelfreflectie. Toetsvorm Take-home opdracht Literatuur Zinvinding als therapeutisch Proces - Geestelijke Begeleiding in Postmoderne context (is een bewerking van gelijknamig artikel: in vakblad voor psychosociale hulpverlening), P.M.H.J. Kortekaas, NVPA, nummer 15, juli 2015, pag. 4 t/m 6 (krijgt u voorafgaand aan de module). God 3.0, voorbij godsdienst en atheïsme, A. Droogers, Partheon, Almere 2014 Mystagogie. Inwijding in het symbolisch bewustzijn, T. van den Berk, Meinema, Zoetermeer Hoofdstuk 1. De ondergang van de ziel. Hoofdstuk 3. Een pleidooi voor mystagogie. Het dictaat van de zelfverbetering, F. de Lange, Trouw, Letter en Geest, 9 febr (wordt uitgereikt). Data 8, 15, 22, 29 november 2018 Module Omvang Docent Doelstelling Inhoud Sociologie en metafysica (S&M) 2,5 ECTS Dr. mr. Fons Dekkers Sociologie is de wetenschap die bestudeert hoe in onze samenleving alles met elkaar verbonden is; die wetenschap roept ook veel spirituele vragen op. Zowel oude wijsheid tradities en spirituele ervaringen, als nieuwe inzichten vanuit kwantumfysica, biochemie en neurologie kunnen hierbij helpen. De student verdiept zich in het begrippen als samenleving, verbinding, harmonie en liefde vanuit dit perspectief. De student maakt kennis met een sociologisch wijze van waarnemen en denken, waarbij Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 4

7 de samenhang tussen sociologische, psychologische, biologische, filosofische en religieuze paradigma s wordt toegelicht. Zo leert de student creatief reflecteren op godsdienstige, spirituele, ethische of ideologische inzichten en overtuigingen. In dit opzicht kan het functioneren van organisaties, groepen en relaties beter begrepen worden, evenals de eigen missie en positie in de samenleving. De student leert verbanden te zien tussen uiteenlopende rolpatronen en paradigma s. Begrippen als tijd, bewustzijn en lotsbestemming krijgen daarbij bijzondere aandacht. Werkvormen Hoorcolleges, discussie, opdrachten. Toetsvorm (volgt) Literatuur Verplichte literatuur: Psychologie en Sociologie, E. Wijsman, Noordhoff 2017 Aanbevolen literatuur: -Samenlevingen, D. Weenink e.a., Noordhoff Kosmische visie, E. Laszlo, Ankh-Hermes Science and Spiritual Practises, R. Sheldrake, Hodder and Stoughton De verbinding, L. McTaggart, AnkhHermes Het subtiele lichaam, C. Dale, Altamira 2010 Data 6, 13, 20 december 2018, 10 januari 2019 Module Omvang Docent Doelstelling Westerse esoterie (WES) 2,5 ECTS Drs. Jacob Slavenburg De studenten maken kennis met de esoterische traditie in de oudheid binnen en buiten het christendom. Inhoud Behandeld worden onder meer: het joodse christendom, de gnostiek, de Egyptische en Griekse mysteriën Werkvormen Interactief hoorcollege. Toetsvorm Take-home tentamen. Literatuur Reis langs de mysteriën, Drs. Jacob Slavenburg, Walburg Pers Zutphen 2017 Data 17, 24, 31 januari, 7 februari 2019 Module Christendom, Jodendom, Islam (WGDN1) Docent Drs. Philippe van Heusden Doelstelling De studenten verwerven kennis van de elementaire kenmerken van het Jodendom, het Christendom en de Islam in hun historische en hedendaagse gestalten en beleving. De studenten verwerven ook een basisinzicht in de onderlinge relaties tussen deze drie abrahamitische godsdiensten en in hun verschillen/overeenkomsten. Inhoud Van de drie godsdiensten worden in vogelvlucht behandeld: 1. Oorsprong en geschiedenis; 2. God; 3. Mens; 4. Geluk; 5. Feesten; 6. Organisatie. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Handboek van de Wereldgodsdiensten, Christopher Partridge (red.) en Jos Leussink ( coauteur), Uitgeverij Kok, 2005, blz , , Data 14 en 21 februari, 7 en 14 maart 2019 Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 5

8 Module Spirituele autobiografie (SAB) Docent Drs. Arianne Collee Doelstelling Studenten krijgen vanuit een ruimer perspectief meer inzicht in de eigen levensloop, thematiek, kwaliteiten en valkuilen en in die van anderen, en maken nader kennis met de biografie als ontwikkelingsweg en met biografieonderzoek. Inhoud Tijdens de colleges worden fragmenten uit de eigen biografie beschreven/onderzocht en geluisterd naar die van medestudenten. Er is - vanuit spiritueel perspectief - aandacht voor biografieonderzoek, voor de biografie als spirituele ontwikkelingsweg en voor liefde voor het lot. Werkvormen Voornamelijk werk- en incidenteel hoorcollege. Toetsvorm Presentieplicht, opdrachten, take-home tentamen. Literatuur Autobiografisch schrijven, Willemijn Soer, Zeist, Data 21, 28 maart, 4, 11 april 2019 Module Inleiding psychologie (PSBK1) Docent Nader in te vullen Doelstelling De student verkrijgt inleidende kennis van de algemene geestelijke gezondheid en de deelgebieden van de psychologie: de biologische & leertheoretische, psychodynamische, cognitief- gedragstherapeutische, experiëntiële & cliëntgerichte, lichaamsgerichte en systeemgerichte benadering. Inhoud Aandacht wordt besteed aan de verschillen tussen de psychologische benaderingen en het aanbrengen van een verdieping daarin: de mens bezien vanuit zijn biologische basis, de mens als zijnde cognitief te conditioneren, de mens als zichzelf actualiserend wezen en de mens die zich vormt binnen de context van zijn relaties. Werkvormen Hoor- en discussiecollege Toetsvorm Schriftelijk tentamen Literatuur volgt Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Data 18 en 25 april, 9 en 16 mei 2019 Module Spiritualiteit & mystiek (SP&M) Docent (Nadere info volgt) Doelstelling Inhoud (Nadere info volgt) Werkvormen Toetsvorm Literatuur Contacturen Toehoorders Data 23 mei, 6, 13, 20 juni 2019 Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 6

9 Module Leertrajectbegeleiding (LTB) Omvang 0,5 ECTS Docent Ir. drs. Ellen van Son- de Waard Doelstelling In competentiegericht onderwijs leert de student zijn eigen ontwikkeling te sturen teneinde een beroepsidentiteit te ontwikkelen. Naar aanleiding van diens leervragen en/of ontwikkeling wordt samen met de leertraject -begeleider de voortgang gemonitord. Inhoud De student stelt een Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) op voor de lange termijn en een Persoonlijk Actie Plan (PAP) voor de eerstkomende periode. Werkvormen Groepsgesprekken, subgroepsgesprekken, individuele werkopdrachten en het maken van je persoonlijke ontwikkelingsplan. Toetsvorm Verslag van 1 A4 Literatuur n.v.t. Contacturen 3 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Datum 27 juni 2019 Module Ethiek (ETH) Omvang 2 ECTS Docent Dr. Jan Jans Doelstelling Met deze beknopte inleidende module verwerven de studenten kennis van de eigenstandigheid van ethiek als vakgebied, inzicht over het waarom van fundamentele verschillen in diverse ethische stromingen of scholen en de vaardigheid om een morele kwestie reflexief uit te pakken. Inhoud Binnen de geesteswetenschappen is ethiek als discipline gericht op het goede of gelukte leven. In de praktijk is het vertrekpunt veelal een negatieve contrastervaring: nee, dit niet! Voortbouwende op deze ervaring dat er iets wringt wordt er eerst een kader gegeven waarbinnen de ethische reflectie plaats vindt. Vervolgens worden onder de trefwoorden deontologie en teleologie beknopt de belangrijkste ethische modellen behandeld. De module sluit met een deelcollege over postmoderne ethiek en het belang van narrativiteit. Werkvormen Hoofdzakelijk hoorcollege met enkele kleine thuisopdrachten voor verwerking tijdens de colleges. Toetsvorm Take home tentamen met keuze uit een aantal vragen. Literatuur Ethiek voor Dummies, Christopher Panza & Adam Potthast, Amsterdam, Pearson Education, 2016, 350 blz. Enkele artikelen op copy of per , PowerPoints per . Contacturen 9 Toehoorders Deze module staat open voor studenten uit andere studierichtingen. Data 4, 11 en 18 juli 2019 Studiegids Spiritualiteit & Zingeving 1 e jaar 7

10 Studiegids studiejaar Zingeving & Spiritualiteit 2 e jaar + Religiestudies 2 e jaar Status van de studiegids: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Het is mogelijk dat deze modules nog worden aangepast. Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 1

11 Module Mythen en symbolen (M&S) Docent Drs. Peter Vermaat, dr. Hein van Dongen Doelstelling Het verwerven van kennis van de ontstaansgeschiedenis van mythen en symbolen en hun betekenis in het geheel van het zingevingsproces. Inhoud Vanaf de oudheid waren dichters en denkers gevoelig voor een symbolische werkelijkheid. We gaan na in welke context deze werkelijkheid is ontstaan en wat de betekenis ervan is in onze tijd. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Het schrijven van een essay (take-home tentamen). Literatuur Mythen. Een beknopte geschiedenis, Karen Armstrong, De bezige Bij, Amsterdam 2006 De mens en zijn symbolen, Carl G. Jung, c.s. Lemniscaat, Rotterdam, 1975 (p ) Data 6, 13, 20 en 27 september 2018 Module Omvang Docent Doelstelling Oosterse filosofie (FIL2) 1,25 ECTS Dr. H. Debacker Inhoud Werkvormen Toetsvorm Literatuur Contacturen Toehoorders Data 11, 18 oktober 2018 Module Leertrajectbegeleiding (LTB) Omvang 0,5 ECTS Docent Ir. drs. Ellen van Son - de Waard Doelstelling Het begeleiden van het leertraject van de student. In competentiegericht onderwijs leert de student zijn eigen ontwikkeling te sturen ten einde een beroepsidentiteit te ontwikkelen. Naar aanleiding van diens leervragen en/of ontwikkeling wordt samen met de leertraject -begeleider de voortgang gemonitord. Inhoud In een gesprek onderzoeken wij waar de inspiratie en de competenties van de studenten liggen. Daarnaast worden de vervolgopleidingen toegelicht. Werkvormen Groepsgesprekken, subgroepsgesprekken en individuele werkopdrachten Toetsvorm Verslag van 1 A4 Literatuur n.v.t. Contacturen 6 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Datum 1 november 2018 Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 3

12 Module Psychologie van de spirituele ervaring (PSE) Docent Prof. dr. Hans Gerding Doelstelling Het zoeken naar inzicht in (1) de gerichtheid van de ziel, en (2) deugd als sturende kracht. Deze zoektocht impliceert een kennismaking met psychologische en filosofische beschouwingen rondom de universaliteit van dit onderwerp, de transpersoonlijke en existentiële dimensies ervan, belemmeringen die kunnen optreden, en (latente) functies en processen die hierbij werkzaam kunnen zijn. Inhoud De thematiek die besproken wordt komt tot uitdrukking in denkbeelden over individuatie, kundalini, grensoverschrijdende ervaringen, finale processen, zelfonderzoek, hypotheses m.b.t. psychologische mechanismen inzake spirituele ervaringen (engelen, demonen, halfgoden, archetypen en encounter-ervaringen). Werkvormen Combinatie van filmfragmenten, hoorcollege en dialoog. Toetsvorm Take-home tentamen. Literatuur Wordt als pdf verstrekt: Gerding, H. (2012). Indringende spirituele ervaringen: transformatie op de grens van lichaam en geest. Filosofie, Jaargang 22, nr. 2, mrt/apr Gerding, H. (2017) Waarom wonderen spiritueel gezag vergroten. Bezien door de bril van Arthur Schopenhauer, parapsycholoog en hippie avant la lettre. Tijdschrift voor Parapsychologie en Bewustzijnsonderzoek. nr 3 & 4, 2017 Aanbevolen literatuur: Ethiek voor de toekomst, Neumann, Erich (1982)[original 1948] Dieptepsychologie en nieuwe ethiek, Rotterdam, Lemniscaat Data 8, 15, 22, 29 november 2018 Module Sociologie en metafysica (S&M) Docent Dr. mr. Fons Dekkers Doelstelling Sociologie is de wetenschap die bestudeert hoe in onze samenleving alles met elkaar verbonden is. Die wetenschap roept ook veel spirituele vragen op. Zowel oude wijsheid tradities en spirituele ervaringen, als nieuwe inzichten vanuit kwantumfysica, biochemie en neurologie kunnen hierbij helpen. De student verdiept zich in het begrippen als samenleving, verbinding, harmonie en liefde vanuit dit perspectief. Inhoud De student maakt kennis met een sociologisch wijze van waarnemen en denken, waarbij de samenhang tussen sociologische, psychologische, biologische, filosofische en religieuze paradigma s wordt toegelicht. Zo leert de student creatief reflecteren op godsdienstige, spirituele, ethische of ideologische inzichten en overtuigingen. In dit opzicht kan het functioneren van organisaties, groepen en relaties beter begrepen worden, evenals de eigen missie en positie in de samenleving. De student leert verbanden te zien tussen uiteenlopende rolpatronen en paradigma s. Begrippen als tijd, bewustzijn en lotsbestemming krijgen daarbij bijzondere aandacht. Werkvormen Hoorcolleges, discussie, opdrachten Toetsvorm (nader te bepalen) Literatuur Verplichte literatuur: Psychologie en Sociologie, E. Wijsman, Noordhoff 2017 Aanbevolen literatuur: - Samenlevingen, D. Weenink e.a., Noordhoff Kosmische visie, E. Laszlo, Ankh-Hermes Science and Spiritual Practises, R. Sheldrake, Hodder and Stoughton De verbinding, L. McTaggart, Ankh-Hermes Het subtiele lichaam, C. Dale, Altamira 2010 Data 6, 13, 20 december 2018, 10 januari 2019 Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 4

13 Module Grote filosofen (FIL3) Docent Drs. Arnold Ziegelaar Doelstelling Het verkrijgen van een basaal inzicht in een zestal grote filosofen uit de westerse traditie: Aristoteles, Plotinus, Spinoza, Kant, Nietzsche, Heidegger Inhoud We bespreken van elke filosoof zijn plaats in de geschiedenis, zijn grondgedachten over metafysica, over de mens en het menselijk leven en de ethiek. Daarbij wordt de samenhang van deze thema s in beeld gebracht. Ook worden de onderlinge banden tussen de verschillende denkers getoond. Werkvormen Hoorcollege met interactie Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Syllabus met fragmenten, uitleggende teksten en literatuurverwijzingen. Toehoorders Deze module staat open voor studenten van andere studierichtingen Data 17, 24, 31 januari, 7 februari 2019 Module Nieuwe wetenschap (NW) Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Kennis en verwondering over de nieuwe denkwijzen in revolutionaire wetenschappen als de kwantumfysica, de systeemtheorie en het bewustzijn onderzoek. Inhoud Nieuwe paradigma s in de wetenschap: natuurkunde, biologie, (para)psychologie, systeemtheorie. De ontoereikendheid van mechanistisch denken. Noodzaak van zelfbezinning om nieuwe ontwikkelingen te kunnen integreren. Werkvormen Hoor- en werkcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Bezielde kosmos. Nieuwe wetenschappelijke visie op leven en bewustzijn in het universum, E. Laszlo. Data 14, 21 februari, 7, 14 maart 2019 Module Animisme en mysteriediensten (A&M) Docent Drs. Jan Neuteboom, dr. Hein van Dongen, drs. Jacob Slavenburg Doelstelling Inzicht in de karakteristieken van de animistische en sjamanistische tradities. Inhoud Overal ter wereld leeft de overtuiging dat de werkelijkheid bezield is. In deze module behandelen diverse docenten verschillende kanten van het animisme in relatie tot de filosofie, het sjamanisme, de godsdienstgeschiedenis en de psychiatrie. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Praktische opdracht Literatuur Optioneel: Shaman, Healer, Sage, Alberto Villoldo, 2001 Optioneel: Handboek Sjamanisme, Daan van Kampenhout, 2015 Contacturen 6 Data 21, 28, 4, 11 april 2019 Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 5

14 Module Inleiding psychologie (PSBK 1) Docent Nader te bepalen Doelstelling De student verkrijgt inleidende kennis van de algemene geestelijke gezondheid en de deelgebieden van de psychologie: de biologische & leer theoretische, psychodynamische, cognitief- gedragstherapeutische, experiëntiële & cliëntgerichte, lichaamsgerichte en systeemgerichte benadering. Inhoud Aandacht wordt besteed aan de verschillen tussen de psychologische benaderingen en het aanbrengen van een verdieping daarin: de mens bezien vanuit zijn biologische basis, de mens als zijnde cognitief te conditioneren, de mens als zichzelf actualiserend wezen en de mens die zich vormt binnen de context van zijn relaties. Werkvormen Hoor- en discussiecollege Toetsvorm Schriftelijk tentamen Literatuur Zes psychologische stromingen en een cliënt. Theorie en toepassing voor de praktijk. Alie Weerman. Uitgeverij Boom, 2014, 5e herziende druk. Toehoorders Deze module staat open voor mensen van andere studierichtingen. Data 18, 25 april, 9, 16 mei 2019 Module Fenomenologie & zelfreflectie (IFZ) Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Introspectieve, zelf-reflectieve vaardigheden te ontwikkelen. Inhoud Deze module gaat over de kunst of de kunde om stil te staan bij de manier waarop je innerlijke of uiterlijke processen ervaart zonder deze meteen te willen duiden. Werkvormen Werkcollege Toetsvorm Deelname aan college en thuisopdrachten. Literatuur Nader te bepalen. Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Data 23 mei, 6, 13, 20 juni 2019 Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 6

15 Module Zoeken naar zin (ZNZ) Omvang 2 ECTS Docent Ir. drs. Ellen van Son-de Waard Doelstelling De student verkrijgt kennis van de vraag-en-antwoord structuur van een zingevingsproces. De student kan het existentiemodel beschrijven en de daaruit voortvloeiende existentiële vragen benoemen. De student kan uitleggen wat een zincrisis is en relaties tussen het fenomeen zincrisis en het existentiemodel leggen. Inhoud Het leven stelt de vragen; de mens wordt gevraagd om antwoord te geven. Zingeving is een traag proces van het stellen van vragen en soms antwoorden vinden. In het college staan we stil bij vier existentiële grondvragen en hoe die onderling samenhangen in het existentiemodel van Alfried Längle. Het zoeken naar zin en het niet kunnen vinden bij (voorlopige) antwoorden kan leiden tot een zincrisis. In dit college verkennen wij enerzijds de uiterlijke kenmerken van een zincrisis en anderzijds kijken we fenomenologisch naar een zincrisis vanuit het zoeken naar antwoorden op existentiële levensvragen. Werkvormen Hoorcollege afgewisseld met korte praktische opdrachten die de lesstof verduidelijken en de mogelijkheid bieden tot het leggen van persoonlijke verbindingen met de lesstof. Toetsvorm Mondeling tentamen waarbij de student zowel groeps- als individuele opdrachten maakt (op een nader af te spreken zaterdag). Literatuur Het existentiemodel wordt beschreven in: Lehrbuch zur Existenzanalyse Grundlagen, Längle, A. (2014). Dit boek is alleen in het Duits verkrijgbaar: daarom is het aanbevolen maar geen verplichte literatuur. P Meanings of Life, Baumeister, R.F. (1991), pag Reader van de colleges, Son- de Waard, E.N. (2019). De reader wordt tijdens de colleges digitaal ter beschikking gesteld. Aanbevolen om te lezen: The Big Five for Life, Strelecky, J. (2009) Data 4, 11, 18 juli 2019 Studiegids Zingeving en spiritualiteit 2 e jaar + religiestudies 2 e jaar 7

16 Studiegids studiejaar Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar Status van de studiegids: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Het is mogelijk dat deze modules in het volgend studiejaar worden aangepast. Studiegids Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar 1

17 Module Omvang Docent Doelstelling Inhoud Animisme en mysteriediensten (A&M) 2,5 ECTS Drs. Jan Neuteboom, dr. Hein van Dongen, drs. Jacob Slavenburg Inzicht in de karakteristiek van de animistische en sjamanistische tradities. Overal ter wereld leeft de overtuiging dat de werkelijkheid bezield is. In deze module behandelen vier docenten verschillende kanten van het animisme in relatie tot de filosofie, het sjamanisme, de godsdienstgeschiedenis en de psychiatrie. Interactief hoorcollege Praktische opdracht Werkvormen Toetsvorm Literatuur Optioneel: Shaman, Healer, Sage, Alberto Villoldo, 2001 Optioneel: Handboek Sjamanisme, Daan van Kampenhout, 2015 Data 6, 13, 20 en 27 september 2018 Module Mystiek (MYS) Docent Dr. Kitty Bouwman Doelstelling Studenten maken kennis met omschrijvingen van spiritualiteit en mystiek. Aan de hand van kenmerken van spiritualiteit en mystiek leren ze teksten uit mystieke stromingen van de grote godsdiensten te analyseren. De studenten maken kennis met grote gestalten uit de West-Europese mystieke traditie. De studenten verwerven kennis over de context waarin deze gestalten geleefd hebben. De studenten ontwikkelen hermeneutische vaardigheden om de mystieke teksten van deze gestalten te verstaan. Inhoud Studenten maken kennis met verschillende definities van spiritualiteit en mystiek. Studenten maken kennis met teksten uit mystieke stromingen van de grote godsdiensten. De studenten maken kennis met grote gestalten uit de West-Europese mystieke traditie. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Teksten en artikelen worden aangeleverd door docent. Data 4, 11, 18 oktober, 1 november 2018 Module Gnosis en hermetica (GNH) Docent Drs. Jacob Slavenburg Doelstelling De studenten maken kennis met de gnostisch-hermetische traditie vanaf de Renaissance tot in onze tijd. Inhoud Behandeld worden onder meer: Ficino, Pico della Mirandola, Giordano Bruno, de Rozenkruisers, de Vrijmetselaars, theosofie, antroposofie en Carl Jung. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur De Hermetische Schakel, Drs. Jacob Slavenburg, Deventer 2003, 2e deel Data 8, 15, 22, 29 november 2018 Studiegids Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar 3

18 Module Eigen spiritualiteit (EISP) Docent Drs. Rinus van Warven Doelstelling Inhoud Werkvormen Toetsvorm Literatuur Contacturen Toehoorders Data 6, 13, 20 december 2018, 10 januari 2019 Module Leertrajectbegeleiding Omvang 0,5 ECTS Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Reflectie op de eigen ontwikkelingsweg en de keuzes voor een vervolg Inhoud Volgt Werkvormen Werkcollege Toetsvorm n.v.t. Literatuur n.v.t. Contacturen 3 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen Datum 17 januari 2019 Module Transpersoonlijke psychologie (TPP) Omvang 2 ECTS Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Het verkrijgen van inleidende kennis en inzicht in het ontstaan, de ontwikkeling en begrippen van de transpersoonlijke psychologie. Inhoud Een inleidend overzicht van de transpersoonlijke psychologie en haar geschiedenis. Behandeld worden de eerste dynamische psychologie ten tijde van de Romantiek, de dieptepsychologie, de New Thought beweging, de psychosynthese, de humanistische psychologie en de verschillende hedendaagse vormen van transpersoonlijke psychologie. Aandacht wordt besteed aan het werk van o.a. Carus, James, Jung, Assagioli, Maslov en Tart. Werkvormen Hoor- en werkcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Nader te bepalen Data 24, 31 januari, 7 februari 2019 Studiegids Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar 4

19 Module Nieuwe wetenschap (NW) Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Kennis en verwondering over de nieuwe denkwijzen in revolutionaire wetenschappen als de kwantumfysica, de systeemtheorie en het bewustzijn onderzoek. Inhoud Nieuwe paradigma s in de wetenschap: natuurkunde, biologie, (para)psychologie, systeemtheorie. De ontoereikendheid van mechanistisch denken. Noodzaak van zelfbezinning om nieuwe ontwikkelingen te kunnen integreren. Werkvormen Hoor- en werkcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Bezielde kosmos. Nieuwe wetenschappelijke visie op leven en bewustzijn in het universum, E. Laszlo, Data 14, 21 februari, 7, 14 maart 2019 Module Omvang Docent Doelstelling Mythen en bewustzijn (M&B) 2,5 ECTS Drs. Peter Vermaat Het verwerven van kennis van de betekenis van mythen in het kader van de levensloop van de mens en zijn deelname aan de samenleving. Inhoud De voornaamste functie van mythen en rituelen is geweest om symbolen te leveren die de menselijke geest vooruit helpen in zijn levensloop met het oog op een goede integratie in de samenleving. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de kritische en heuristische functie van de parabel en het sprookje. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Het schrijven van een essay. Literatuur De held met de duizend gezichten, Joseph Campbell, Contact, Amsterdam, 1990 Data 21, 28 maart, 4, 11 april 2019 Module Parapsychologie (PP) Docent Dr. Hein van Dongen Doelstelling Kennis en inzicht betreffende de bijzondere menselijke ervaringen die onderzocht worden door de parapsychologie en hun relatie tot spirituele ontwikkeling. Inhoud Telepathie, helderziendheid, psychokinese. Manieren om er praktisch mee om te gaan. Geschiedenis van het onderzoek naar deze verschijnselen. Kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Implicaties voor ons mensbeeld. Wijzen van zingeving in relatie tot deze fenomenen. Werkvormen Hoor- en werkcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Para?normaal!, Hein van Dongen (verkrijgbaar via de docent) Data 18, 25 april, 9, 16 mei 2019 Studiegids Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar 5

20 Module Mantische technieken (MNT) Docent Drs. Ewald Wagenaar Doelstelling Studenten kennis laten maken met verschillende beschrijvende en voorspellende (of mantische ) systemen, zoals astrologie, tarot, numerologie, kabbala, I tjing, nine star qi en hun samenhang. Studenten leren daarnaast met een of meer van de westerse systemen een profiel te maken van zichzelf. Inhoud Astrologie, tarot, numerologie en kabbala worden inhoudelijk behandeld en op de eigen situatie toegepast. Werkvormen Interactief hoorcollege. Toetsvorm Take home tentamen dat in of tussen de lessen kan worden voorbereid. Literatuur Astrologie voor beginners, Esther van Heerebeek, BNCC Uitgevers, 2013 Overige literatuur wordt in de eerste les besproken. Data 23 mei, 6, 13, 20 juni 2019 Module Omvang Docent Doelstelling Inhoud Werkvormen Dromen naar heelheid (DR) 2,5 ECTS Mw. Merel Koopman Hak Het vergaren van initieel inzicht in de betekenis van de droom en het betekenisvol werken met dromen. We proberen inzichtelijk te maken wat voor boodschappen dromen in zich dragen en dit te toetsen aan onze eigen ervaringen. Verschillende visies op het fenomeen van de droom, verschillende betekenislagen, in contact komen met de sfeer van de droom en de droomtaal, oefenen met werkbladen. Droomethiek. Interactief hoorcollege, droomgroep, het bijhouden van een eigen droomdagboek. Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Mantra 9, Dromen, Reader Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Data 27 juni, 4, 11, 18 juli 2019 Studiegids Zingeving & Spiritualiteit 4 e jaar 6

21 Studiegids studiejaar Geestelijke Begeleiding 3 e jaar Status van de studiegids: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Het is mogelijk dat deze modules nog worden aangepast. Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 1

22 Module Ouderdom en Rouw (PSBK 2.2) Docent Peter van den Berg Doelstelling Studenten hebben een beeld van de belevingswereld van ouderen, gelet op: micro-, meso-, exo-, en macroniveau. Inhoud Ouderdom, kwaliteit van leven; versus ouderdom en gezondheid/ouderdom en ziekte. Aspecten rondom: dementie, ouderdom/rouw, stervensproces en begeleiding, voltooid leven en wilsverklaringen. Werkvormen Interactieve hoorcolleges. Toetsvorm Take-home tentamen. Literatuur Verplichte literatuur: -Psychosociale zorg bij chronisch ziekten; Jaspers & Middendorp. Aanbevolen literatuur: - Later begint vandaag en Helpen bij verlies en verdriet, Manu Keirse: - Diverse artikelen (actuele achtergrondinformatie in Pdf-bestanden) aangeleverd door de docent gerelateerd aan de desbetreffende onderwerpen. uur Toehoorders Deze module staat open voor studenten van andere richtingen. Data 6, 13, 20, 27 september 2018 Module Inleiding Praktijkmodellen Geestelijke Begeleiding (INGB) Docent Mr. dr. Fons Dekkers Doelstelling De student krijgt inzicht in uitlopende modellen die in de geschiedenis tot ontwikkeling zijn gekomen voor het ondersteunen van mensen die geestelijk en/of lichamelijk lijden. In het bijzonder bij ontwrichtende levensvragen en twijfel aan de zin van alles. Dat biedt aanknopingspunten voor een hedendaagse invulling van het beroep Geestelijk Begeleider. Inhoud Vanuit welke modellen en paradigma s denken en werken theologen, zielzorgers, geestelijk verzorgers, psychotherapeuten, geneeskundigen, verpleegkundigen? Hoe hebben die modellen zich ontwikkeld en hoe sluiten deze aan op de actuele religieuze, maatschappelijke en culturele opvattingen en hulpvragen van onze tijd? Hoe kunnen mensen inspirerend en waardenvrij ondersteund worden bij hun zoeken naar de zin van hun bestaan en het omgaan met daarmee verbonden gevoelens of twijfels als die hun levensgeluk in de weg staan? De student krijgt handreikingen om daarin een eigen weg te vinden. Werkvormen Hoorcollege, discussie, opdrachten. Toetsvorm Presentaties. Literatuur Verplichte literatuur: Het hulpverlenend gesprek, J. Verhulst, Noordhoff 2014 Aanbevolen literatuur: De grote transformatie, K. Armstrong,de Bezige Bij 2006 Westerse esoterie en oosterse wijsheid, J. Slavenburg e.a., Ankh-Hermes 2010 Onsterfelijke geest, E. Laszlo en A. Peake, Edicola Publishing 2018 Zes psychologische stromingen één cliënt, A. Weerman, Boom 2013 Toehoorders Deze module staat open voor studenten van andere richtingen. Data 6, 13, 20 december 2018, 10 januari 2019 Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 3

23 Module Juridische aspecten van de hulpverleningsrelatie (ABK2) Omvang 2,5 ETCS Docent Mr. dr. Fons Dekkers Doelstelling De student reflecteert op de rechtspositie van de hulpverlener en diens relatie met de cliënt. Wat zijn wederzijds de rechten en plichten? Wat is de juridische basis voor bepaalde verantwoordelijkheden als therapeut of begeleider? Hoe te handelen bij conflicten en probleemsituaties? De student krijgt daartoe enig inzicht in het rechtssysteem en de wettelijke kaders van het gezondheidsrecht, in waarborgen en valkuilen. Inhoud De student wordt vertrouwd gemaakt met enkele beginselen van juridisch denken en de daarbij behorende ethische uitgangspunten. Daarvoor relevante rechtsbegrippen worden verduidelijkt en in onderling verband gebracht. Civielrecht, strafrecht, organisatie van rechtspraak, verbintenissen, wanprestatie, aansprakelijkheid, klachtrecht, procesvoering, zelfbeschikking, schuld, schade, goede trouw. Hoe worden afspraken gemaakt? Aandacht voor wet- en regelgeving met betrekking tot medische en psychosociale zorg: WGBO, WBIG, WKKGZ, WMO, WBP enz. Uitwerking in behandelovereenkomst, informatie, dossiervorming, beroepsgeheim, erkenning, tariefstelling, financiering. Werkvormen Hoorcollege, discussie. Toetsvorm Casusbespreking of schriftelijk tentamen. Literatuur Praktisch gezondheidsrecht, D. van Meersbergen, Noordhoff 2016 Toehoorders Deze module staat open voor studenten van andere richtingen. Data 8, 15, 22, 29 november 2018 Module Uitwerking Model Geestelijke Begeleiding (MGB) Docent Drs. Peter Kortekaas Doelstelling De studenten maken zich begrippen en elementen van een existentieel zinzorgmodel eigen en zijn in staat deze in samenhang te zien met de deskundigheid van professionele geestelijke begeleiding. Inhoud Zindeskundigheid veronderstelt een model en structuur van waaruit cliënten kunnen worden begeleid. In deze module wordt de theorie van dit model uitvoerig besproken en begripsmatig ingeoefend. Werkvormen Interactief hoorcollege. Toetsvorm Take-home opdracht, thuisstudie, zelfreflectie Literatuur Existentiële Zielzorg, M.P.J. van Knippenberg. Meinema, Zoetermeer. Een Pdfbestand is bij docent verkrijgbaar (met toestemming van de auteur). Een schematisch overzicht van het zielzorgmodel van Van Knippenberg, P.M.H.M.J. Kortekaas (krijgen studenten uitgereikt tijdens de module). Data 6, 13, 20 december 2018, 10 januari 2019 Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 4

24 Module Logotherapie (LT) Docent Ir. drs. Ellen van Son-de Waard Doelstelling 1. De student verkrijgt kennis van het doel en het werkterrein van de logotherapie. 2. De student kan het logotherapeutische mensbeeld in zingevende gesprekken met een cliënt toepassen. 3. De student kan door het gebruik van de logotherapeutische tempelmetafoor een zingevend gesprek met een cliënt (bege)leiden. Inhoud Deze collegereeks is een introductie in twee fundamenten van de door Viktor Frankl ontwikkelde logotherapie, namelijk het mensbeeld (lichaam, psyché en geest als dimensies van het menszijn) en de tempelmetafoor voor de geestelijke dimensie. In korte praktische opdrachten past de student de kennis van deze twee fundamenten toe. De student leert het gericht formuleren van gespreksvragen waardoor de cliënt naar de geestelijke dimensie van zijn menszijn wordt geleid om daar zijn wil-tot-betekenis in het moment te vinden. Werkvormen Hoorcolleges waarbij de theorie in korte praktische opdrachten wordt toegepast. Toetsvorm Het tentamen is een take-home tentamen. De student schrijft een essay over een logo therapeutisch onderwerp naar keuze. Literatuur De zin van het bestaan, Frankl, V.E. (2015)., ISBN Het mensbeeld van Frankl Son-de Waard, E.N. (2013).(te downloaden via Reader van de colleges. Son- de Waard, E.N. (2019). De reader wordt tijdens de colleges digitaal ter beschikking gesteld. Toehoorders Deze module staat open voor studenten van andere studierichtingen Data 17, 24, 31 januari, 7 februari 2019 Module Grenservaringen 2 (GR2) Docent Prof. em. dr. Hans Gerding Doelstelling Deze module is een verdieping en verbreding van de module Grenservaringen 1. Aan de orde komen vragen rondom het design van experimenten, de grenzen en de mogelijkheden van de wetenschappelijke methode in de parapsychologie, de verbinding parapsychologie-zingeving en parapsychologie-quantumfysica Inhoud experimentator-effecten, rituelen bij experimenteren, synchroniciteit Werkvormen Interactief hoor-werkcollege, filmfragmenten. Toetsvorm Take-home tentamen. Literatuur Verplichte literatuur: Synchroniciteit. Een acausaal verbindend beginsel, Jung, C. G. (1952) Rotterdam, Lemniscaat 1976 Aanbevolen literatuur: Varianten van religieuze beleving, James, William (1963, or 1902) Zeist: W. de Haan, Arnhem: Van Loghem Slaterus (Hoofdstukken 11 t/m 15) Data 14, 21 februari, 7, 14 maart 2019 Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 5

25 Module Psychopathologie (PSBK3) Docent Drs. John Mink Doelstelling Na afloop van deze module kan de student 1. feitelijke en begripsmatige kennis reproduceren over: Ø structuur en gebruik van DSM-5 Ø de algemene kenmerken van psychopathologie Ø het diagnostisch proces binnen psychiatrie. 2. uitleg geven over de voor- en nadelen van de DSM-5 en over de daarin onderscheiden psychische stoornissen. 3. feitelijke en begripsmatige kennis reproduceren over de psychiatrische behandeling. 4. medische - en psychosociale signalen herkennen en beoordelen, en op grond daarvan een gemotiveerde adequate beslissing te nemen en zo nodig te verwijzen naar een BIG geregistreerde zorgverlener. Inhoud Weergeven van feitelijke en begripsmatige kennis over structuur en gebruik van de DSM- 5, over de algemene kenmerken van psychopathologie, het diagnostisch proces binnen psychiatrie en de psychiatrische behandeling. Uitleg over de voor- en nadelen van de DSMV en de belangrijkste stoornissen. Herkennen en beoordelen van medische - en psychosociale signalen op grond waarvan een gemotiveerde adequate beslissing kan worden genomen, zo nodig kan worden verwezen naar een BIG geregistreerde zorgverlener. Werkvormen Hoor- en werkcollege, interactief. Toetsvorm Schriftelijk tentamen. Literatuur Klinische psychologie. Theorieën en psychopathologie, Henk T. Van der Molen e.a., derde druk, blz. 189 t/m 538. Data 21, 28 maart, 4, 11 april 2019 Module Gespreksvoering (PSBK 4.2) Docenten Ds. drs. Elizabeth Post Doelstelling Het verkrijgen van kennis, inzicht en vaardigheden in aspecten van menselijke communicatie en het kunnen analyseren en reguleren van gesprekken. Inhoud Aandacht wordt besteed aan de basisgespreksvaardigheden: de niet -selectieve, de selectieve luistervaardigheden en de regulerende vaardigheden. Tevens komen de nuancerende vaardigheden aan de orde, zoals nuancerende empathie, confrontatie, positief her-etiketteren en directheid. Werkvormen Practicum. Toetsvorm Schriftelijk tentamen. Literatuur Psychologische gespreksvoering. Een basis voor hulpverlening. G. Lang & H.T. van der Molen, Amsterdam 2016, 17e druk. Data 18, 25 april, 9, 16 mei 2019 Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 6

26 Module Religieuze paradigma s in de geestelijke begeleiding 1 (RPGB1) Docenten Drs. Philippe van Heusden Doelstelling De student maakt kennis met en krijgt inzicht in geestelijke begeleiding die verleend wordt vanuit een specifieke godsdienstige identiteit (Jodendom, Christendom, Islam) in drie specifieke werksectoren (gevangenis, leger en ziekenhuis). Inhoud De eerste drie lessen worden verzorgd door respectievelijk een rabbijn (gevangenis), een predikante (leger) en een islamitisch geestelijk verzorgster (ziekenhuis), allen vanuit hun identiteit en beroepspraktijk. In de vierde les worden waar nodig achtergronden van de drie godsdiensten verdiept, gezamenlijk gereflecteerd op de verschillen en overeenkomsten in geestelijke begeleiding en nagegaan welke waardevolle elementen de studenten kunnen meenemen voor hun toekomstige beroepspraktijk. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Katz, R.L. (1985), De stem uit de stilte. Pastoraat in het Jodendom, Meinema, blz Smeets, W. en Alouad Baktit, S. (2018), U bent als een zuster voor mij Interlevensbeschouwelijke counseling, in: Psyche en geloof, jrg. 29, nr. 2, blz Andere literatuur volgt Data 23 mei, 6, 13, 20 juni 2019 Module Stage- en scriptiebegeleiding (SSB) Omvang 0,5 ECTS Docenten Ir. Drs. E.N. van Son-de Waard Doelstelling Informatieverstrekking over stage en scriptie. Inhoud De studenten krijgen toelichting op het proces van de stage en scriptie. Tevens ontvangen een studenten handreikingen voor het schrijven van het scriptieverslag. Werkvormen College en opdrachten Toetsvorm Verslag van 1 A4 Literatuur (wordt uitgereikt tijdens de module) Contacturen 3 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Data 27 juni Module Omvang Docent Doelstelling Inhoud Rituelen (RIT) 2 ECTS Ds. drs. Elizabeth Post Studenten verkrijgen kennis van en oefening in het werken met de persoonlijke en collectieve symbool- en verhaalelementen waar elk goed ritueel uit bestaat. Men leert vanuit de afstemming met de persoon en situatie het ritueel te laten ontstaan. Aan de hand hiervan zijn studenten in staat een eigentijds ritueel vorm te geven. Als verlies-, stervens- en/of rouwbegeleider ben je een belangrijk intermediair voor mensen ten aanzien van hun persoonlijk leven en het grotere geheel waar dat deel van uitmaakt. Dit vergt niet alleen gespreks- maar soms ook verbeeldingstechnieken. In deze module onderzoeken we de betekenis van symboliek en ritueel en hoe beide zich verhouden tot iemands levensverhaal en identiteit. Met elkaar wordt ontdekt hoe traditionele en nieuwe elementen samen kunnen komen in een rituele vorm, die niet Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 7

27 voorschrijft maar aansluit bij de unieke situatie op dat moment. We concentreren ons hierbij op gebruik van symboliek en ritueel bij afscheid, sterven en rouw. Persoonlijke ervaringen, theorie en oefeningen wisselen elkaar af. Werkvormen Hoor- en werkcollege/practicum. Toetsvorm Korte presentatie van en schriftelijke reflectie op een zelf/ in groepsverband vormgegeven ritueel. Literatuur Rituelen helen. Troost rondom het levenseinde. Marijke Serné, Adr. Heinen Uitgevers, 2007, ISBN Contacturen 9 Data 4, 11, 18 juli 2019 Studiegids Geestelijke Begeleiding 3 e jaar 8

28 Studiegids studiejaar Geestelijke Begeleiding 4 e jaar Status van de studiegids: De hieronder opgenomen informatie betreft de omschrijving van de modules in het studiejaar Het is mogelijk dat deze modules nog worden aangepast. Studiegids Geestelijke Begeleiding 4 e jaar 1

29 Module Inleiding Stage (STG) Omvang 0,5 ETCS Docent Ds. drs. Elizabeth Post Doelstelling De student verkrijgt kennis en inzicht m.b.t. de doelstelling, omvang, begeleidingsstructuur en inhoud van de participerende stage. Inhoud Het praktijkgerichte deel van de opleiding tot geestelijk begeleider neemt een belangrijke plaats in. De participerende stage vormt een essentiële voorbereiding op het zelfstandig functioneren in het beroepsveld van de geestelijke begeleiding. In deze module wordt voorlichting gegeven over de doelstellingen, opbouw en omvang, de begeleidingsstructuur en de inhoud van de stage. Werkvormen Hoorcollege en uitwisselen van interesses voor stageplekken. Toetsvorm Aanwezigheidsplicht Literatuur Vernieuwde stagehandleiding Geestelijke Begeleiding, sept Contacturen 3 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Datum 6 september 2018 Module Spirituele visies hulpverlening (SHV) Omvang 2 ECTS Docent Dr. Hein van Dongen, ds. drs. Elizabeth Post Doelstelling De student leert de bestaande praktijken van hulpverlening kritisch te bezien vanuit verschillende mensbeelden die spiritualiteit serieus nemen. Inhoud Over de rol van de persoonlijke spirituele ontwikkeling van de cliënt en de begeleider in het hulpverleningsproces. De inwerking van een instrumentele houding op de hulpverlening, verstrengeling van menselijke en financiële belangen. Aan de orde komen alternatieve benaderingen vanuit spirituele tradities zoals de antroposofie. Werkvormen Werkcolleges Toetsvorm Verplichte deelname aan de opdrachten tijdens het college. Literatuur n.v.t. Contacturen 9 Toehoorders Deze module staat niet open voor studenten van andere studierichtingen. Datum 13, 20, 27 september 2018 Module Ouderdom en Rouw (PSBK 2.2) Docent Peter van den Berg Doelstelling Studenten hebben een beeld van de belevingswereld van ouderen, gelet op micro-, meso-, exo-, en macroniveau. Inhoud Ouderdom en kwaliteit van leven versus ouderdom en gezondheid en ouderdom en ziekte. Aspecten van dementie, ouderdom/rouw, stervensproces en begeleiding, voltooid leven en wilsverklaringen. Werkvormen Interactief hoorcollege Toetsvorm Take-home tentamen Literatuur Verplichte literatuur: Psychosociale zorg bij chronisch ziekten; Jaspers & Middendorp. Aanbevolen literatuur: Later begint vandaag en Helpen bij verlies en verdriet, Manu Keirse: Diverse artikelen (actuele achtergrondinformatie in Pdf-bestanden) aangeleverd door de docent gerelateerd aan de desbetreffende onderwerpen. uur Data 4, 11, 18 oktober, 1 november 2018 Studiegids Geestelijke Begeleiding 4 e jaar 3