Review. Praktijkbeschrijving Ontmoetingsplaatsen

Transcriptie

1 Review Praktijkbeschrijving Ontmoetingsplaatsen Voorjaar 2012

2 Inhoudsopgave 1 Algemene opmerkingen Beschrijving Definitie en omschrijving Doelgroep Doelen Werkwijze/aanpak Materialen en links Positionering ten opzicht van andere praktijken Onderbouwing Theoretische argumenten Argumenten op basis van onderzoek Overdraagbaarheid Opleiding Context Overdracht en implementatie Kwaliteit Kostprijs Bronnen Contactgegevens... 9 Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 2 van 9

3 Review Ontmoetingsplaatsen De praktijkbeschrijving, weergegeven in het grondplan, is het resultaat van de praktijkbeschrijvingskring die op initiatief van EXPOO in een 3-tal meetings reflecteerde en documenteerde hoe in Vlaanderen en Brussel vorm gegeven wordt aan de ontmoetingsplaatsen. Deze beschrijving werd nagelezen en becommentarieerd door: - Naomi Geens, onderzoeker vakgroep sociale agogiek, Universiteit Gent; - Katrijn Kelchtermans, provinciaal steunpunt opvoedingsondersteuning Limburg; - Karel Lambers, stichtend lid en lid raad van bestuur De Speelbrug, Antwerpen; - Rita Pues, coördinator kinderdagverblijf Wigwam, Kessel-Lo; - Trees Traversier, psychologe Villa Ou-ki; - Michel Vandenbroeck, professor vakgroep sociale agogiek, Universiteit Gent - Ellen Van de Ven, inloopteam De Nieuwe Weg Mechelen. Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 3 van 9

4 1 Algemene opmerkingen De tekst is duidelijk en goed onderbouwd. De voorbeelden maken het levendiger. Het is tegelijkertijd algemeen zodat het vorm geven aan een ontmoetingsplaats vanuit diverse theoretische kaders mogelijk is. Het is over het algemeen een erg goede beschrijving. Er is ruimte gecreëerd voor tegenspraak, debat en diversiteit in praktijken. Er is ook goed gebruik gemaakt van (voortgebouwd op) reeds elders geleverd werk. De ontmoetingsplaatsen (in al hun diversiteit) worden helder geconceptualiseerd en gedocumenteerd. De ontmoetingsplaatsen vinden hun oorsprong in de Maisons Vertes. Het is belangrijk om dit gedachtegoed ook op te nemen. Opmerking in verband met de gebruikte voorbeelden : De beschrijving wordt veelvuldig geïllustreerd met vignettes of cases en dat is heel logisch: de praktijk van ontmoetingsplaatsen is moeilijk te vatten zonder dergelijke illustraties. Maar ze stellen ook lastige deontologische vragen. In kringen van onderzoek zou het niet aanvaardbaar zijn om informatie over mensen te verzamelen zonder informed consent en ook onze wetgeving laat dat wellicht niet toe. Op pagina 5, waar de voorbeelden aangekondigd worden, zou dit kunnen verduidelijkt worden. Een Ontmoetingsplaats is niet doelgroepgericht. De cases verwijzen duidelijk naar kwetsbare gezinnen. Dit is verwarrend. Daarenboven bevatten de cases soms een woordgebruik dat verwijst naar een duiding van wat er gebeurt, een interpretatie die niet noodzakelijk door de ouders gedeeld wordt (en als een oordeel kan gepercipieerd worden). Enkele voorbeelden: - een slecht onderhouden appartement, een wazige blik, onsamenhangende zinnen (p 6) - ze gooit soms haar kindje in de zetel (p 8) - een handicap (p12): uit eerder onderzoek dat ik deed, weet ik dat ouders zich soms hevig verzetten tegen dat woord Daarnaast zijn er ook voorbeelden, waarvan ik me afvraag in welke mate ze typisch zijn voor ontmoetingsplaatsen. Op pagina 6 gaat het bijvoorbeeld over huisbezoeken. Is dat niet eerder uitzonderlijk? Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 4 van 9

5 2 Beschrijving 2.1. Definitie en omschrijving Het stukje 'taal, verhalen als middel' mist helderheid. Hierbij is de rol van de medewerker als facilitator erg belangrijk. Eveneens op p5 'het hier en nu, het alledaagse als middel'. Hier staat opnieuw de basishouding van de medewerker centraal, om de ouder en het kind steeds opnieuw met een grote openheid tegemoet te komen. Dit wordt dan concreet gemaakt als 'vanuit de medewerkers wordt er niet verwezen naar voorgaande gesprekken of volgende'. Dit klinkt als een richtlijn, terwijl dat in realiteit niet altijd zo zal zijn. Later in de tekst wordt immers beklemtoond dat het vooral belangrijk is dat de medewerker voortdurend reflecteert om te beslissen over hoe opnieuw te reageren. Omwille van voorgaande opmerkingen zou ik suggereren om ook de basishouding van de medewerker als werkingsprincipe apart te benoemen Doelgroep Leeftijd Het is interessant dat jullie het debat over de leeftijdsgrenzen mee hebben genomen. Wat we een beetje missen hier is het perspectief van de ouders waar het om gaat: wat zijn de consequenties voor de ouders, van die afbakeningen? Diversiteit Het leren omgaan met diversiteit is terecht een aandachtspunt. Nu ligt de focus eenzijdig op allochtonen (zij kunnen Nederlands leren). In omgaan met diversiteit is het zeer belangrijk om de wederkerigheid in het oog te houden. Ook witte kinderen kunnen er leren omgaan met diversiteit Bij 'vraagstelling is of je je niet beter sowieso open stelt voor alle ouders, maar met een bijzondere aandacht voor het bereiken van maatschappelijke kwetsbare gezinnen uit de buurt.' vind ik het zinvol om ook stil te staan bij de consequenties die dit heeft naar bekendmaking. Hoe aanklampend gaat men te werk? welke inspanningen zijn medewerkers bereid te leveren om gezinnen toe te leiden enz Doelen Er wordt in de tekst gesproken over de preventieve functie. Dat is een gevoelig punt. Het is waar dat onderzoek (Rullo & Musatti) preventieve effecten heeft vastgesteld. Maar dat is niet hetzelfde dan een preventieve functie toeschrijven aan de OP. Voor ons is een preventieve doelstelling opleggen incompatibel met de OP. We menen te weten dat sommige OP (met name de Franse Maison vertes) zich wel expliciet een preventieve functie aanmeten (dat lijkt eigen te zijn aan het gedachtengoed van Dolto). Maar het zou dus minstens duidelijk moeten zijn dat sommige OP een preventieve doelstelling hebben, terwijl anderen zich daar even expliciet van distantiëren. Er staat bijvoorbeeld een titel samen opvoeden als preventie. Dat is dus niet zo goed gekozen. Trouwens, we vragen ons dan af: preventie van wat? Opvoedingsondersteuning wordt hier als functie van de ontmoetingsplaatsen genoemd terwijl op p15 gesproken wordt over het 'domein opvoedingsondersteuning' waar er een link mee is. Verder staat op p15 dat de ontmoetingsplaatsen een pedagogische en een sociale functie hebben (deze functies zijn niet op deze manier verwoord op p7). Ik denk dat het zinvol is om een eenduidig begrippenkader te hanteren. Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 5 van 9

6 2.4. Werkwijze/aanpak Er werden geen opmerkingen geformuleerd Materialen en links Er werden geen opmerkingen geformuleerd Positionering ten opzicht van andere praktijken Met name op pagina 14 (punt 1.6.) stat dat een formeel kader nodig is om de informele ontmoeting vorm te geven. Dat klopt natuurlijk niet, want dit zou betekenen dat er buiten formele kaders geen ontmoeting kan plaats vinden. Beter zou zijn te zeggen dat een formeel kader een bijdrage kan leveren aan de informele ontmoeting. Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 6 van 9

7 3 Onderbouwing 3.1. Theoretische argumenten Geen opmerkingen 3.2. Argumenten op basis van onderzoek Geen opmerkingen Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 7 van 9

8 4 Overdraagbaarheid 4.1. Opleiding Vraag is of dit met een diploma vasthangt. Dit is een oude discussie die hier een beetje karikaturaal wordt weergegeven. Uiteraard zijn er mensen zonder diploma die abstract kunnen denken. Maar dat is niet hetzelfde als de link tussen een diploma en abstract denken in vraag stellen. Een diploma is tot nader order nog altijd het bewijs dat een student over alle eindcompetenties beschikt en daar behoort abstract denken bij. Aangezien het onze job is om mensen op te leiden en daar toe bij te dragen, kunnen we moeilijk aanvaarden dat zou geïnsinueerd worden dat een diploma verwerven niet zou bijdragen tot abstract denken. We denken dat je bedoelt dat een opleiding hier een goede weg toe is, maar dat er daarnaast ook andere wegen zijn om die competenties te bereiken. Dat is wat genuanceerder en ook correcter juister Context Het luik bekendmaking vind ik heel beknopt uitgewerkt. Nochtans zal een ontmoetingsplaats er anders uitzien naargelang de inspanningen die er geleverd worden ter attentie van het bereik van specifieke doelgroepen. De keuzes die hierin gemaakt worden hebben niet alleen consequenties naar het bereik, de samenstelling maar ook naar de kost (hoeveel tijd kunnen medewerkers investeren in toeleiding) Overdracht en implementatie Geen review elementen aanwezig 4.4. Kwaliteit Geen review elementen aanwezig 4.5. Kostprijs Geen review elementen aanwezig Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 8 van 9

9 5 Bronnen Geen review elementen aanwezig 6 Contactgegevens Heb je zelf bedenkingen, geef je op een andere manier vorm aan een ontmoetingsplaats, het ons weten via info@expoo.be. Review Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 9 van 9