KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van legkippen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van legkippen"

Transcriptie

1 KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van legkippen 1

2 INHOUD Introductie INSPELEN OP KIPPENGEDRAG wie is verantwoordelijk HANDLEIDING KIPPENVANGEN BELADINGSDICHTHEID extreme weersomstandigheden HET herkennen VAN ZIEKE EN GEWONDE kippen WETTEN EN REGELS Wetten en regels Tips voor verbeteringen Niets van deze uitgave mag worden gereproduceerd of op welke manier dan ook worden uitgegeven zonder voorafgaande uitdrukkelijke toestemming van Eyes on Animals. Citaten uit deze gids mogen worden gebruikt met bronvermelding. Eyes on Animals 2018 In deze brochure is gebruik gemaakt van enkele foto s van de Canadese gids Should this Bird be Loaded. De rechten van deze foto s liggen bij The Queens Printer for Ontario, the Poultry Industry Council, Farm & Food Care Ontario en de University of Guelph. Het copyright voor de illustratie op pagina 6 ligt bij Rogier Trompert Medical Art, 2

3 INTRODUCTIE Deze gids gaat over het vangen en laden van legkippen. Tijdens onze inspecties zien we dat deze kwetsbare groep kippen vaak op hardhandige manier gevangen wordt en het gebruik en ontwerp van de kratten tekortschiet. Aan de hand van onze kennis over diergedrag en inspectie-ervaringen zijn we daarom gestart met het geven van trainingen aan kippenvangers. Deze brochure is bedoeld voor vangbedrijven om het welzijn van kippen te verbeteren en vangschade te minimaliseren. Opzet van de gids In het eerste hoofdstuk leggen we uit hoe je kan inspelen op diergedrag, zodat je het jezelf én de kip makkelijker maakt. Hoofdstuk 2 bespreekt de verantwoordelijkheden tijdens het vangen en laden. De handleiding voor kippenvangers (hoofdstuk 3) laat stap voor stap de juiste manier van vangen en laden zien. Daarna bespreken we de wettelijke beladingsdichtheid (hoofdstuk 4) en hitte- en koudestress (hoofdstuk 5). Hoofdstuk 6 legt uit hoe je kippen die niet geschikt zijn voor transport kunt herkennen. Tot slot vatten we de wetten en regels over het vangen en laden nog eens kort samen in hoofdstuk 7. Wie zijn we? Eyes on Animals is internationale inspectie-organisatie voor het welzijn van landbouwdieren. We controleren veetransporten, slachterijen, veemarkten en zijn aanwezig bij het vangen en laden van pluimvee. We gaan graag het gesprek aan met mensen uit de industrie - want samen bereik je meer voor dierenwelzijn dan alleen. Naast inspecties geven we ook trainingen aan veetransporteurs, de snelwegpolitie en pluimveevangers. Meer weten? Bezoek onze website of mail naar info@eyesonanimals.com. 3

4 1 - INSPELEN OP KIPPENGEDRAG Kippen zijn gevoelig voor beweging Kippen ervaren de wereld anders dan wij dat doen; zo zijn ze heel gevoelig voor beweging. Via speciale zintuigen in hun poten en ogen voelen ze de kleinste bewegingen. Kippen zien licht anders dan mensen. Kippen kunnen tot wel 250 beelden per seconde verwerken, terwijl de mens maximaal 30 beelden per seconde kan verwerken. Op de afbeelding hiernaast is links te zien hoe wij als mensen beweging waarnemen en rechts hoe kippen dat doen. Op kippen afrennen, stampen, springen of zwaaien is geen goed idee. De kippen zullen zich bedreigd voelen, in paniek raken en je het werk alleen maar moeilijker maken. Benader de kippen altijd rustig en vang in kleine ploegen. Gewenning aan mensen Het gedrag van kippen verschilt per koppel. Dit heeft niet alleen te maken met het ras, maar ook met gewenning aan mensen. Als de pluimveehouder iedere dag een paar keer door de stal loopt, zullen de kippen minder gestrest reageren op een vangploeg dan wanneer de boer amper door de stal loopt. Houd hier als vangploeg rekening mee. 4

5 De uitgelegde kip Door het vele eieren leggen hebben kippen vaak broze botten (calciumgebrek), weinig vetreserves en een slecht verenkleed. Alle energie is namelijk naar het leggen van eieren gegaan. Ook hebben legkippen vaak oude botbreuken doordat ze tegen stalonderdelen zijn aangevlogen. De legkip is daarom zeer kwetsbaar. Houdt hier rekening mee bij het vangen en laden. De ogen van een kip Kippen zien meer kleuren dan mensen en nemen ze ook op een andere manier waar. Kippen ervaren rood licht bijvoorbeeld als heel fel. Blauw licht is voor kippen een zachte kleur. Door gebruik te maken van donkere overalls en hoofdlampjes met blauw licht, zorg je ervoor dat de kippen tijdens het vangen niet te actief worden en je ze beter kunt vangen. 5

6 Kippen voelen pijn en angst Kippen hebben een centraal zenuwstelsel. Net als wij voelen ze dus pijn en angst. Door goed te luisteren weet je als vanger precies wanneer je de kip pijn doet: de kip zal gaan schreeuwen of heftig fladderen. Probeer dit te voorkomen, de kans is groot dat de kip op dit moment ook vangschade oploopt. Ademnood en pijn Kippen hebben geen middenrif. Als ze aan de poten hangen, drukken alle organen op hun longen en luchtzakken, waardoor ze minder goed kunnen ademen. Ook doet het aan de poten pakken pijn. De poten zitten vol met zenuwen en de kans op breuken is groot omdat legkippen vaak zwakke botten hebben. Rogier Trompert Medical Art 6

7 Vangen en laden is stressvol Uit metingen blijkt dat het stresshormoon corticosteron enorm omhoog schiet als kippen gevangen en geladen worden aan de poten (rode lijn). Deze stress is duidelijk minder als kippen bij het vangen en laden rechtop zijn gehouden (de groene lijn). hoeveelheid Corticosteron in bloed normaal laden voorzichtig laden Kippen zijn slimmer dan je denkt De intelligentie van kippen wordt enorm onderschat. Weinig mensen weten dat kippen bijvoorbeeld kunnen tellen, tot wel 40 verschillende geluiden gebruiken om met elkaar te communiceren en zich zorgen maken als andere kippen in gevaar zijn (empathisch vermogen). Uit experimenten blijkt ook dat kippen veel moeilijke oefeningen kunnen doen. 7

8 Diersignalen - een gezonde en een zieke kip Als een kip zich niet lekker voelt, kun je dit vaak duidelijk aan haar houding zien. Een gezonde kip: voelt stevig aan zit goed in haar veren reageert alert op haar omgeving Een zieke kip: zit in elkaar gedoken heeft een slecht verenkleed reageert nauwelijks op haar omgeving 8

9 2 - WIE IS VERANTWOORDELIJK? De pluimveehouder is ervoor verantwoordelijk dat zieke en gewonde kippen uit de stal verwijderd zijn voordat de vangploeg arriveert. Alle aanwezige kippen moeten geschikt zijn voor transport. Ook moet de pluimveehouder, of één van zijn medewerkers, toezicht houden op het vang- en laadproces. In een stal met tienduizenden dieren is het mogelijk dat een pluimveehouder enkele zieke of gewonde dieren over het hoofd ziet. De oplettendheid van de kippenvanger is daarom heel belangrijk om te voorkomen dat zieke of gewonde dieren geladen worden. Daarnaast is de vangploeg ervoor verantwoordelijk dat de kippen op een respectvolle manier gevangen en geladen worden. De transporteur is ervoor verantwoordelijk dat de containers/ kratten niet beschadigd zijn, er geen gewonde, beknelde of zieke kippen worden vervoerd, de kippen beschermd zijn tegen slechte weersomstandigheden, het transport zonder oponthoud wordt uitgevoerd en het welzijn van de kippen regelmatig gecontroleerd wordt. De pluimveehouder, kippenvanger en transporteur zijn dus alle drie verantwoordelijk voor het welzijn van de dieren. Kippenvangploeg: benoem één medewerker tot Animal Welfare Officer. Deze persoon is hoofdverantwoordelijke en aanspreekpunt voor dierenwelzijn. Zie bladzijde 29. 9

10 3 - HANDLEIDING KIPPENVANGEN de Zweedse vangmethode Om grote dierenwelzijnsproblemen te voorkomen, adviseren wij om uitgelegde hennen op de Zweedse manier te vangen en laden. Bij deze methode worden maximaal twee kippen rechtop, rondom de borst en vleugels, vastgepakt. Ook voor jonge leghennen en vleeskippen is de Zweedse vangmethode het meest diervriendelijk. Voor jonge leghennen zal het bovendien een positief effect hebben op de productieresultaten. Uitgelegde hennen zijn kwetsbaar. Door het vele eieren leggen hebben ze vaak broze botten (calciumgebrek), weinig vetreserves en een slecht verenkleed. Ook heeft meer dan 80% van de legkippen oude breuken door botsingen met stalonderdelen. De reguliere vangmethode, waarbij hennen ondersteboven aan één poot hangen, is dan ook pijnlijk en veroorzaakt regelmatig verwondingen (bloedingen, kneuzingen en breuken). Zweedse vangmethode Reguliere vangmethode 10

11 VOORBEREIDINGEN 1 Vang de kippen alleen als ze slapen 2 Draag donkere overalls en hoofdlampjes met blauw licht 3 Maak zo min mogelijk geluid en benader de kippen rustig 4 Zorg dat de afstand tussen krat en kip zo klein mogelijk is 5 Als dat kan: breng de kratten de stal in d.m.v. karretjes 6 Geef de kippen zo min mogelijk aan elkaar door Draag hoofdlampjes met blauw licht Geef de kippen zo min mogelijk door. Hoe minder handelingen, hoe beter! 11

12 ZORGVULDIG VANGEN KOLONIE EN KOOIHUISVESTING 1 Pak één kip per keer. 2 Pak met één hand de kip rondom beide poten. 3 Til met je andere hand de kip onder de borst op. 4 Haal de kip voorzichtig naar je toe. 5 Voorkom dat de kip zich stoot als je haar uit de kooi haalt. Pas op bij scherpe stalonderdelen! 12

13 VOLIÈRE EN GRONDHUISVESTING 1 Pak de kip rondom vleugels en borst, maximaal twee tegelijk. 2 Houd de kip niet te strak vast om fladderen te voorkomen. 3 Als kippen achterin de stellingen zitten: pak met één hand beide poten en ondersteun met de andere hand de borst zodat je de kip voorzichtig naar je toe kunt schuiven. 4 Voorkom dat de kip ergens tegenaanstoot - zoals tegen de zitstokken, de roosters of de voer- en drinkwatersystemen. 13

14 IN KRATTEN PLAATSEN 1 Breng de kratten zo dicht mogelijk bij de kippen. 2 Doe de kip rustig in het krat, met de kop iets naar beneden. 3 Laat de kip pas los als ze in het krat zit. 4 Zorg ervoor dat de kippen zich nergens aan stoten. 5 Zorg ervoor dat alle kippen rechtop zitten voordat je meer kippen in het krat stopt. 6 Maak ruimte in het krat voordat je meer kippen toevoegt. 7 Zet kippen die op de rug liggen altijd rechtop. 8 Zorg ervoor dat bij het sluiten van de kratdeur geen vleugels, poten of andere lichaamsdelen klem komen te zitten. 14

15 ZORGVULDIG LADEN HET LADEN VAN DE TRUCK 1 Gebruik karren om kippen naar de truck te brengen. 2 Rij voorzichtig met de karren: stoot nergens tegenaan, maak geen abrupte bewegingen en laat ze niet zonder begeleiding rollen. 3 Zorg ervoor dat de kratten altijd rechtop blijven, kantelen zorgt voor stress en verwondingen. 4 Voorkom dat kippentenen bij het stapelen tussen de kratten komen te zitten. 15

16 HET LADEN VAN DE TRUCK (VERVOLG) 5 Voorkom altijd dat kratten vallen, dit veroorzaakt ernstige verwondingen en stress. 6 Als kratten gevallen zijn, beoordeel of de kippen nog geschikt zijn voor transport. 7 Gewonde kippen mogen niet getransporteerd worden. Deze kippen moeten verzorgd worden of op een humane manier uit hun lijden worden verlost. Zet ze apart en waarschuw de pluimveehouder. 16

17 NIET DOEN Zieke of gewonde dieren laden Kippen bij vleugels, nek, hoofd, staart of poten vastpakken Kippen uit de stellingen of kooien trekken Kippen onnodig doorgeven of lang vasthouden Kippen in de kratten gooien, zwaaien of kippen laten vallen Kippen te strak vasthouden Lawaai maken Rennen, stampen, springen of zwaaien Kippen in een hoek drijven waardoor ze elkaar vertrappen en kunnen stikken Kratten laten vallen of kantelen 17

18 4 - BELADINGSDICHTHEID Het is wettelijk bepaald hoeveel ruimte een kip tijdens transport krijgt. Omdat niet alle kippen even zwaar zijn en niet alle kratten even groot, is deze ruimte vastgelegd in de minimale oppervlakte per gewicht. Legkippen wegen afhankelijk van het ras en hun conditie tussen de 1,6 en 2 kg. Bij een gemiddeld gewicht van 1,8 kg mogen er volgens de wet in een krat van 85x50x30cm ongeveer 14 kippen. Bij warm weer moet dit aantal echter omlaag! EU-wet- en regelgeving Minimumvloeroppervlaktes voor pluimvee: Categorie Oppervlakte in cm² 18

19 Overbelading veroorzaakt niet alleen stress bij de dieren, maar vergroot ook het risico op sterfte tijdens het transport. Ook neemt de kans op hittestress toe en kunnen niet meer alle kippen bij de drinknippels komen. Tot slot riskeer je een boete. Overbelading moet dus altijd voorkomen worden! Bij hoge belading riskeer je een boete en neemt de kans op hittestress en sterfte toe. Bij te hoge belading kunnen kippen op de rug niet meer overeind komen. 19

20 5 - EXTREME WEERSOMSTANDIGHEDEN HITTE Kippen kunnen niet zweten. Ze raken hun warmte kwijt door te ademen. Bij een hoge luchtvochtigheid en beladingsgraad kunnen kippen hun warmte minder goed kwijt en is de kans op oververhitting groter. Kippen zullen dan snel gaan ademen en als de krat aan de buitenkant van de truck zit hun kop naar buiten steken. Ondanks dat uitgelegde kippen het graag warm hebben (rond de 25 C) kan er in een krat al snel hittestress optreden. Met name als het buiten erg warm is, de truck stil staat of langzaam rijdt, er een winddicht zeil gebruikt wordt of de beladingsgraad te hoog is. In de zomer en bij lange wachttijden voor de slachterij neemt de sterfte dan ook vaak toe. Animals Angels Bij hoge temperatuur gaan kippen sneller ademen en steken ze hun kop naar buiten. 20

21 Bij hoge temperaturen moet de wettelijke beladingsgraad naar beneden worden bijgesteld. Zo zorg je ervoor dat er meer lucht door de kratten kan stromen. Let op: bij een hoge luchtvochtigheid is er een verhoogde kans op hittestress en sterfte. Kippen kunnen dan hun warmte minder goed kwijt. HUMIDEX: gevoelstemperatuur Temperatuur Luchtvochtigheid 50% 60% 70% 75% 80% 85% 20 o C 25 o C 30 o C 35 o C gevoelstemperatuur LET OP! BIJ WARM WEER: Minder kippen per krat laden, vooral voor en midden in de truck. Een paar kratten leeg laten voor goede ventilatie. HELEMAAL NIET LADEN bij een buitentemperatuur hoger dan 25 C en een luchtvochtigheid hoger dan 50%. RISICOGEBIEDEN HITTESTRESS In het midden van de truck is er minder verse lucht en kunnen de temperaturen hoog oplopen. Houdt hier rekening mee: hanteer een lagere bezettingsgraad en laat op strategische plekken een krat leeg. MIDDEN/VOOR: ERG HEET 21 tekening: Dr. Rabitsch

22 5 - EXTREME WEERSOMSTANDIGHEDEN KOU Uitgelegde hennen hebben een matige conditie, waardoor ze gevoelig zijn voor koudestress. Het verenkleed is vaak dun en ze hebben maar weinig vetreserves. De temperatuurcomfortzone ligt tussen de C. Als de conditie van de hennen goed is, ligt de temperatuurcomfortzone automatisch lager. Zo hebben jonge leghennen een temperatuurcomfortzone tussen de C. Geadviseerd wordt om de temperatuur in de kratten nooit beneden de 12 C te laten komen, om sterfte door kou te voorkomen. Hoe slechter het verenkleed, hoe minder kippen tegen de kou kunnen. Een goed zeil tegen de kou. 22

23 Sterfte door onderkoeling is één van de belangrijkste doodsoorzaken tijdens pluimveetransport (DOA s). Kippen die nat zijn, mogen daarom niet vervoerd worden, met name niet in de herfst en winter. LET OP! Als de temperatuur tijdens transport niet boven 12 C gehouden kan worden, dan NIET LADEN. Bij sneeuw en hagel NIET LADEN. Bij kou, wind en regen: bescherm de kippen met een voldoende lang en breed zeil. Zorg wel voor voldoende frisse lucht in de kratten. Als kippen dunne ontlasting hebben, zijn ze ziek en vaak nat. In dit geval NIET LADEN. Laad de truck bij regen onder een afdekzeil of afdak. Zet hier ook de geladen kratten neer. RISICOGEBIEDEN KOUDESTRESS Vogels aan de achterkant en zijkant van de pluimveetruck lopen het grootste risico op onderkoeling. Hier is er veel wind. Zorg voor een goed zeil om de kippen te beschermen tegen wind en regen. 23

24 6 - HET HERKENNEN VAN ZIEKE EN GEWONDE KIPPEN Gewonde en zieke kippen mogen NIET geladen en getransporteerd worden. Kippen worden weliswaar in het donker geladen, toch geeft het hoofdlampje vaak voldoende licht om het gedrag en de algemene conditie van de kip te kunnen beoordelen. In dit hoofdstuk vind je voorbeelden van kippen die ongeschikt zijn voor transport. Zieke en zwakke kippen Zieke en zwakke kippen kun je op de volgende manier herkennen: ze blijven liggen als je op ze afloopt, zitten in elkaar gedoken, hebben vaak de ogen (half) gesloten en een bol verenkleed. De kop is naar beneden gericht of in het verenkleed gestoken. ineengedoken bol verenkleed Ondervoede kippen Door het vele eieren leggen, hebben leghennen vaak weinig vetreserves. Alle energie is naar het leggen van eieren gegaan. In extreme gevallen steekt het borstbeen heel ver uit en zit er geen spierweefsel meer omheen. De kans is groot dat deze verzwakte kippen de stress van het transport niet zullen overleven. borstbeen steekt uit 24

25 open botbreuk kreupelheid Kippen met botbreuken, grote wonden of kreupelheid Bij een afhangende vleugel is er vaak sprake van een botbreuk. Wees ook alert als de kip een poot opgetrokken heeft, ook dit kan een botbreuk zijn! Bij een botbreuk mag de kip niet geladen worden. Ook als er lichaamsdelen verdraaid zijn, het bot zichtbaar is of wanneer er ontstoken of open wonden te zien zijn, mag de kip niet geladen worden. Kippen met een prolaps Onder de staart, bij de cloaca, steekt rood weefsel naar buiten. Dat is de legdarm, die deels naar buiten is geduwd (prolaps). Een prolaps is erg pijnlijk. Andere kippen gaan er vaak aan pikken, waardoor de kip kan doodbloeden. poot opgetrokken prolaps 25

26 7 - WETTEN EN REGELS Wet- en regelgeving voor pluimveevangers en transporteurs VERORDENING (EG) Nr. 1/2005 VAN DE EUROPESE RAAD Alleen dieren geschikt voor transport mogen worden vervoerd. Vogels die ziek, gewond, kreupel, verlamd of ernstig verzwakt zijn mogen niet geladen en vervoerd worden. De vervoersomstandigheden moeten zodanig zijn dat de dieren geen letsel of onnodig lijden kan worden berokkend. De kratten moeten een antislipvloer hebben en voldoende hoog zijn voor adequate ventilatie. Urine en uitwerpselen dient zo min mogelijk weg te lekken Kippen moeten niet uit de krat kunnen vallen. Kratten moeten rechtop worden gehouden. Schokken en stoten moeten worden beperkt. Het laden en lossen dient met zorg te gebeuren om opwinding, pijn en letsel bij de vogels zoveel mogelijk te voorkomen. De duur van het transport wordt tot een minimum beperkt. Bij transporten langer dan 12 uur moet water en voedsel aanwezig zijn. 26

27 De vogels moeten beschermd worden tegen slechte weersomstandigheden, extreme temperaturen of slechte ventilatie. De laad- en losvoorzieningen moeten zodanig zijn dat zij lijden voorkomen en stress en opwinding tot een minimum beperken. Containers/kratten moeten zo zijn ontworpen dat er altijd toegang is tot de dieren voor verzorging en controle. Maximale beladingsgraad: Categorie Oppervlakte in cm² Bij overtredingen worden boetes opgelegd tot Bij herhaaldelijke overtredingen worden boetes verhoogd. Controles kunnen onaangekondigd 27 plaatsvinden.

28 TIPS VOOR VERBETERINGEN 1 - BESCHERM PLUIMVEE TEGEN HITTE, WIND EN KOU MET VERWISSELBARE ZIJSCHERMEN OP VRACHTWAGENS Voorkom sterfte door oververhitting en onderkoeling met het dubbelzeilsysteem van de firma Cuppers. Het systeem wordt aan het dak bevestigd en bevat twee zeilen: één zeil tegen zon en hitte en één zeil tegen kou en wind. Zo kan je afhankelijk van de weersomstandigheden kiezen welk zeil je uitrolt Meer informatie en bestellingen: cuppers@cuppers.nl 2 - HUMANER DODEN MET EEN PENSCHIETTOESTEL Zieke of gewonde kippen worden vaak gedood door de nek te breken. Dit is erg pijnlijk en wordt niet altijd correct uitgevoerd. Bij pluimvee zwaarder dan 3 kg is het breken van de nek wettelijk verboden. Een betere dodingsmethode voor kippen en kalkoenen is het gebruik van een penschiettoestel. Wanneer dit correct gebruikt wordt raakt het dier direct bewusteloos. Meer informatie en bestellingen: 28

29 3 - GEBRUIK KRATTEN MET TOEGANGSDEUREN Volgens de wet moeten kratten zo zijn ontworpen dat er altijd toegang is tot de dieren, zodat een ziek of gewond dier altijd geholpen kan worden. Helaas hebben de meeste kratten, in strijd met de wet, geen toegangsdeuren. Kunststoffabriek Coevorden heeft op verzoek van Eyes on Animals een krat met een toegangsdeur aan de zijkant ontwikkeld. Zo is er in elk geval toegang tot de dieren die zich aan de zijkant van de truck bevinden. Een stap in de goede richting ten opzichte van de gangbare kratten. Meer informatie en bestellingen: Dirk Janssen, info@kunststoffabriek.nl 4 - GEBRUIK KRATTEN MET GROTE SCHUIFDEUREN Tijdens inspecties komt Eyes on Animals verschillende soorten kratten tegen. Opvallend is dat we bij kratten met klapdeuren de meeste beknellingen zien. Bij het dichtdoen kunnen kippen namelijk aan drie kanten klem komen te zitten. Bij schuifdeuren is dit maar aan één kant. We adviseren daarom altijd om kratten met schuifdeuren te gebruiken. Deze schuifdeuren moeten zo groot mogelijk zijn zodat de kippen makkelijk door de opening passen en zich niet verwonden. In Nederland zijn de kratten met kleine klapdeuren om dierenwelzijnsredenen inmiddels niet meer toegestaan. Helaas hebben de meeste kratten, in strijd met de wet, geen toegangsdeuren. 29

30 TIPS VOOR VERBETERINGEN (II) 5 - Standard operating procedure voor dierenwelzijn Door te werken met een Standard Operating Procedure (SOP) kan een pluimveeservicebedrijf ervoor zorgen dat het welzijnsniveau bij het vangen en laden flink omhoog gaat. In een SOP staan onder andere de dierenwelzijnsnormen- en waarden van het bedrijf die door de medewerker gerespecteerd moeten worden. Voordat een medewerker bij het bedrijf aan de slag gaat, zal hij de SOP moeten lezen en ondertekenen. Een SOP zorgt voor meer verantwoordelijkheidsgevoel en een serieuzere houding ten aanzien van dierenwelzijn. Eyes on Animals heeft een SOP gemaakt voor pluimveeservicebedrijven. Interesse? Mail naar info@eyesonanimals.com. 6 - ANIMAL WELFARE OFFICER In slachterijen is er vaak één medewerker het aanspreekpunt voor dierenwelzijnszaken. Deze persoon waarborgt het welzijn van de dieren in de slachterij. Het zou goed zijn als pluimveeservicebedrijvenook een Animal Welfare Officer aanstellen binnen ieder vangteam. De Animal Welfare Officer houdt toezicht op de behandeling van dieren, de beladingsgraad, de weersomstandigheden en de ventilatie in de truck. Dit zorgt voor duidelijkheid binnen het vangteam én meer dierenwelzijn! 30

31 AANTEKENINGEN 31

32 CURSUS Diervriendelijk pluimveevangen Heeft u interesse in een cursus pluimveevangen waarbij het welzijn van de kip en het voorkomen van vangschade centraal staat? En wilt u graag uw klanten de Zweedse vangmethode kunnen aanbieden? Wij bieden u een interactieve cursus aan! Interactieve presentatie (drie uur): Kipsignalen (gedrag, zintuigen, gezondheid en geluid) Verbeteren vang- en laadtechniek voor reguliere en Zweedse vangmethode Wat te doen bij ongelukken, extreem weer of zieke/ gewonde kippen Wet- en regelgeving omtrent vangen en laden Praktijk (twee uur): Gezamenlijk kippen vangen op de Zweedse manier Neem voor meer informatie contact met ons op: info@eyesonanimals.com 32

KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van pluimvee

KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van pluimvee KIP, IK HEB JE! Gids voor het zorgvuldig vangen, laden en transporteren van pluimvee 1 INHOUD INTRODUCTIE Introductie..................................................................... 3 Wat is goed

Nadere informatie

Industrie tips Pluimveetransport

Industrie tips Pluimveetransport Industrie tips Pluimveetransport Eyes on Animals - Advies voor pluimveetransport januari 2017 - Page 1 Inhoud Ontwerp kratten... 3 Verwondingen door te grote ventilatie-openingen... 3 Beknelde tenen...

Nadere informatie

Industrie tips Pluimveetransport

Industrie tips Pluimveetransport Industrie tips Pluimveetransport Eyes on Animals - Advies voor pluimveetransport januari 2017 - Page 1 Inhoud Ontwerp kratten... 3 Verwondingen door te grote ventilatie-openingen... 3 Beknelde tenen...

Nadere informatie

Europese Transportverordening, technische voorschriften voor het wegvervoer van schapen en geiten met een reistijd van maximaal 8 uur.

Europese Transportverordening, technische voorschriften voor het wegvervoer van schapen en geiten met een reistijd van maximaal 8 uur. Europese Transportverordening, technische voorschriften voor het wegvervoer van schapen en geiten met een reistijd van maximaal 8 uur. VERORDENING (EG) Nr. 1/2005 VAN DE RAAD van 22 december 2004 inzake

Nadere informatie

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018.

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018. Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 15 mei 2018. Inleiding Transport van dieren dient altijd plaats te vinden met aandacht

Nadere informatie

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017.

Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017. Protocol pluimveetransport bij hoge / lage omgevingstemperaturen Vastgesteld door het bestuur van Stichting AVINED op 16 mei 2017. Inleiding Transport van dieren dient altijd plaats te vinden met aandacht

Nadere informatie

Rapportage project vervoer pluimveeketen 2013. Utrecht, 17 juni 2014. Rapportage project vervoer pluimveeketen, NVWA, 17 juni 2014 1

Rapportage project vervoer pluimveeketen 2013. Utrecht, 17 juni 2014. Rapportage project vervoer pluimveeketen, NVWA, 17 juni 2014 1 Rapportage project vervoer pluimveeketen 2013 Utrecht, 17 juni 2014 Rapportage project vervoer pluimveeketen, NVWA, 17 juni 2014 1 Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Inhoud pagina 1. Inleiding 3 2.

Nadere informatie

Bijlage 2 bij WLZVL 030 NVWA

Bijlage 2 bij WLZVL 030 NVWA Bijlage 2 bij WLZVL 030 NVWA REGISTRATIEFORMULIER LETSELTELLING PLUIMVEESLACHTHUIS TELLEN AANTAL EN BEREKENEN % DIEREN MET LETSEL DAT TOE TE REKENEN IS AAN VANGEN Pluimveeslachthuis + EG nr.* Slachtdatum:

Nadere informatie

Dierenwelzijn in kippenslachterijen

Dierenwelzijn in kippenslachterijen Dierenwelzijn in kippenslachterijen - Verminderen van stress, lijden en verwondingen - Eyes on Animals - Recommendations for poultry slaughterhouses November 2016 - Page 1 Electricity or gas? Op dit moment

Nadere informatie

WETSOVERTREDINGEN EN DIERENLEED BIJ HET TRANSPORT VAN PLOFKIPPEN EN LEGKIPPEN

WETSOVERTREDINGEN EN DIERENLEED BIJ HET TRANSPORT VAN PLOFKIPPEN EN LEGKIPPEN WETSOVERTREDINGEN EN DIERENLEED BIJ HET TRANSPORT VAN PLOFKIPPEN EN LEGKIPPEN Wakker Dier, november 2012 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Respectloos levenseinde voor plofkip en soepkip 3 Hoofdstuk 2: Wetgeving 6

Nadere informatie

3 Wonden Open wonden Gesloten wonden Brandwonden Afsluiting 53

3 Wonden Open wonden Gesloten wonden Brandwonden Afsluiting 53 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De spoedeisende patiënt 9 1.1 Doelen en regels van de EHBO 9 1.2 Indeling van spoedgevallen 9 1.3 Hanteren en transporteren van een spoedpatiënt 12 1.4 Onderzoek en behandeling

Nadere informatie

B. Geschiktheid van het vervoermiddel

B. Geschiktheid van het vervoermiddel Code K-LV-WLZVL-01b8 Versie 1 Ingangsdatum 07-08-2018 pag. 1 van 6 A. Algemene voorwaarden voor het vervoer van dieren Het vervoer mag bij de dieren geen letsel of onnodig lijden veroorzaken. Vooraf moeten

Nadere informatie

Sa Ta Na Ma Snatam Kaur Feeling Good Today Nr. 7

Sa Ta Na Ma Snatam Kaur Feeling Good Today Nr. 7 Deel 2: Themalessen Les 1 De dierentuin We gaan een bezoekje brengen aan de dierentuin. Daar kun je dieren van over de hele wereld bekijken. Daarom is het net een wereldreis. In de dierentuin zijn heel

Nadere informatie

BELANGRIJK! BEWAREN TER REFERENTIE IN DE TOEKOMST

BELANGRIJK! BEWAREN TER REFERENTIE IN DE TOEKOMST A B D C E F NL BELANGRIJK! BEWAREN TER REFERENTIE IN DE TOEKOMST Veilig gebruik van de Caboo... Lees alle instructies aandachtig door voordat u de Caboo in gebruik neemt. Let vooral goed op de onderstaande

Nadere informatie

Dierenwelzijn in pluimveeslachterijen

Dierenwelzijn in pluimveeslachterijen Dierenwelzijn in pluimveeslachterijen - Verminderen van stress, pijn en verwondingen - Eyes on Animals - Dierenwelzijntips voor pluimveeslachterijen 2019 - Page 1 Elektriciteit of gas? In Europa wordt

Nadere informatie

Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen

Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen Als je een kampvuur of een kookvuur gaat maken, zal het je zelden gebeuren dat al je hout precies de goede afmetingen heeft. Je hebt

Nadere informatie

BASISOPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLENING Niet spoedeisende Eerste Hulp

BASISOPLEIDING BEDRIJFSHULPVERLENING Niet spoedeisende Eerste Hulp INHOUDSOPGAVE 3 NIET SPOEDEISENDE EERSTE HULP... - 2-3.1 Flauwte... - 2-3.2 Wonden... - 2-3.3 Neusbloeding... - 4-3.4 Letsel aan het oog... - 4-3.5 Kneuzing / verstuiking... - 4-3.6 Botbreuken / ontwrichting...

Nadere informatie

Bijlage 2: Toelichting vang letseltelling

Bijlage 2: Toelichting vang letseltelling Bijlage 2: Toelichting vang letseltelling 1. Inleiding In deze instructie is uitgewerkt hoe de vangletsel tellingen moeten worden uitgevoerd. Per koppel moet één inspectielijst gebruikt worden. Heterdaad

Nadere informatie

ORANJE KRUIS JEUGDBOEKJE

ORANJE KRUIS JEUGDBOEKJE HET ORANJE KRUIS JEUGDBOEKJE OFFICIËLE HANDLEIDING VOOR EERSTE HULP DOOR JEUGD Inhoud 1 Algemeen 7 2 Bewustzijn en 13 ademhaling 2.1 Stoornissen in het bewustzijn 14 2.2 Stoornissen in de ademhaling 17

Nadere informatie

Voorschriften verzamelcentra algemeen

Voorschriften verzamelcentra algemeen Voorschriften verzamelcentra algemeen Norm 01 02 03 04 05 Algemene voorwaarden De deelnemer heeft een actueel overzicht van de bedrijfsgegevens. Er is een actueel overzicht met functievermelding van alle

Nadere informatie

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen. Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

EHBO leer je zo! Werkboek. Lesmateriaal primair onderwijs groep 4, 5 en 6. Les 1 Let op veiligheid! Les 2 EHBO geef je zo Les 3 EHBO bij noodgevallen

EHBO leer je zo! Werkboek. Lesmateriaal primair onderwijs groep 4, 5 en 6. Les 1 Let op veiligheid! Les 2 EHBO geef je zo Les 3 EHBO bij noodgevallen EHBO leer je zo! Lesmateriaal primair onderwijs groep 4, 5 en 6. Les 1 Let op veiligheid! Les 2 EHBO geef je zo Les 3 EHBO bij noodgevallen Naam school Naam leerling Groep Werkboek EHBO leer je zo! Lesmateriaal

Nadere informatie

Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen!

Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Astrid Witte zomer 2014 Even vooraf: - Deze oefeningen zijn bedoeld voor gezonde volwassenen - Heb je klachten, overleg dan

Nadere informatie

Voorschriften verzamelcentra algemeen

Voorschriften verzamelcentra algemeen Voorschriften verzamelcentra algemeen Norm Algemene voorwaarden 01 De deelnemer heeft een actueel overzicht van de bedrijfsgegevens. Controleer of de bedrijfsgegevens zijn ingevuld Licht 02 03 04 05 Er

Nadere informatie

De voordelen van hardlopen

De voordelen van hardlopen Hardloop tips De voordelen van hardlopen Zodra het buiten lekker weer wordt zie je overal om je heen mensen in hun hardloopschoenen springen. Op een mooie lenteof zomerdag is het heerlijk om na het werk

Nadere informatie

PRI 2183 BESCHERMING EN WELZIJN VAN SLACHTDIEREN EN LOOPVOGELS TIJDENS HET VERVOER [2183] v3

PRI 2183 BESCHERMING EN WELZIJN VAN SLACHTDIEREN EN LOOPVOGELS TIJDENS HET VERVOER [2183] v3 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator : Adres :............ N uniek PRI 218 BESCHERMING EN WELZIJN VAN SLACHTDIEREN EN LOOPVOGELS TIJDENS HET VERVOER [218]

Nadere informatie

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt.

Het lichaam maakt teveel warmte aan of raakt te weinig warmte kwijt. Leerbladen EHBO Hoofdstuk 1 + 7 + 8 Herhaling Hoofdstuk 1: 5 belangrijke punten: 1) Let op gevaar! van jezelf, omstanders en slachtoffer(s). Als het niet veilig is, kan je niet helpen. 2) Ga na wat er

Nadere informatie

Door het raam ziet ze Bea, de benedenbuurvrouw. Ze veegt de sneeuw weg van het pad voor de flat. Uitslover, denkt Alice.

Door het raam ziet ze Bea, de benedenbuurvrouw. Ze veegt de sneeuw weg van het pad voor de flat. Uitslover, denkt Alice. Alice ligt in bed. Heel langzaam wordt ze wakker. Haar lichaam ontspannen, haar hoofd leeg. De vertrouwde geur van haar man Jules hangt in de slaapkamer. Een geur van alcohol, nootmuskaat en oude man.

Nadere informatie

ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid

ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid Test: Beweeg jij voldoende? 1. Wat is beter: iedere dag een half uur achter elkaar bewegen, of 3 keer 10 minuten bewegen verspreid over de

Nadere informatie

Toets Ziekteleer Opleiding Sport en Bewegen. Behaalde punten Hulpmiddelen geen

Toets Ziekteleer Opleiding Sport en Bewegen. Behaalde punten Hulpmiddelen geen Cijfer In te vullen voor docent In te vullen door leerling Beroepsprestatie B.P.1.3 S.B Naam leerling Toets Ziekteleer Opleiding Sport en Bewegen Klas SB3O1A+B Versie 1 Datum Tijdsduur 60 minuten Naam

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Cursus Rust. Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie KINDERGENEESKUNDE TELEFOONNUMMER 020-512 45 42

Cursus Rust. Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie KINDERGENEESKUNDE TELEFOONNUMMER 020-512 45 42 Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische

Nadere informatie

fysiotherapie na een longoperatie

fysiotherapie na een longoperatie patiënteninformatie fysiotherapie na een longoperatie Binnenkort wordt u geopereerd aan uw long(en) of u heeft onlangs een operatie ondergaan. Waarom is fysiotherapie belangrijk na deze operatie? Hoe kunt

Nadere informatie

Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit,

Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Wat is lage rugpijn? Lage rugpijn zit onderin de rug. Soms straalt de pijn uit naar de billen of naar een of beide bovenbenen. De pijn kan plotseling

Nadere informatie

Verre veetransporten in de Europese Unie

Verre veetransporten in de Europese Unie Verre veetransporten in de Europese Unie Presentatie voor Studium Generale Hogeschool van Hall Larenstein Geert Laugs, CIWF Nederland 14 maart 2012 Verdrag van Lissabon: Peter Roberts (+2006) richtte in

Nadere informatie

Inkijkexemplaar. Inhoud

Inkijkexemplaar. Inhoud Inhoud Ongevallen gebeuren elke dag. Meestal gaat het om kleine ongevallen waarvan de gevolgen niet zo erg zijn: een schaafwonde door te vallen, een verstuikte voet bij het sporten, of een bloedneus op

Nadere informatie

DPA 2183 Bescherming en welzijn van slachtdieren en loopvogels tijdens het vervoer [2183] v2

DPA 2183 Bescherming en welzijn van slachtdieren en loopvogels tijdens het vervoer [2183] v2 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator : Adres :............ N uniek DPA 218 Bescherming en welzijn van slachtdieren en loopvogels tijdens het vervoer [218]

Nadere informatie

PRI 2183 Het vervoer van als landbouwhuisdier gehouden hoefdieren en loopvogels met handelsdoeleinden - Dierenwelzijn [2183] v6

PRI 2183 Het vervoer van als landbouwhuisdier gehouden hoefdieren en loopvogels met handelsdoeleinden - Dierenwelzijn [2183] v6 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 218 Het vervoer van als landbouwhuisdier gehouden hoefdieren en loopvogels met handelsdoeleinden

Nadere informatie

Stormbaan mega Balls enkelv Lucht kussen 1 grote blazer 1 hamer 1 spanbanden 6 haringen 6 transportzak 1

Stormbaan mega Balls enkelv Lucht kussen 1 grote blazer 1 hamer 1 spanbanden 6 haringen 6 transportzak 1 Controleer voor het opzetten en retourneren van de attractie altijd zorgvuldig ofdat alle onderdelen aanwezig zijn. Stormbaan mega Balls enkelv Lucht kussen 1 grote blazer 1 hamer 1 spanbanden 6 haringen

Nadere informatie

ILVO. Onderzoek naar een diervriendelijke methode voor het doden van individueel pluimvee

ILVO. Onderzoek naar een diervriendelijke methode voor het doden van individueel pluimvee Onderzoek naar een diervriendelijke methode voor het doden van individueel pluimvee Anneleen Watteyn, An Garmyn, Christel Moons, Leonie Jacobs, Bart Ampe, Frank Tuyttens WVPA-WPSA studienamiddag 19 april

Nadere informatie

Touchscreen ipad 3 Reparatie handleiding

Touchscreen ipad 3 Reparatie handleiding 1. In de volgende stappen wordt de ipad open gemaakt met behulp van een zogenaamde iopener. Deze iopener moet eerst verwarmd worden in de magnetron. Maak de iopener overigens niet te warm, anders kan deze

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 7-8

Voorbereiding post 1. Van wolf tot hond Groep 7-8 Voorbereiding post 1 Van wolf tot hond Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Van wolf tot hond, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal over de infoborden

Nadere informatie

1C Hanteren/ fixeren / seksen vogels

1C Hanteren/ fixeren / seksen vogels Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 1C Hanteren/ fixeren / seksen vogels Als je deze lessen hebt geoefend ben je in staat om de dieren beschreven in deze lessencyclus op de

Nadere informatie

UITGELEGDE HENNEN OP TRANSPORT? HOU HET KORT! Pleidooi om te stoppen met lange afstandstransporten

UITGELEGDE HENNEN OP TRANSPORT? HOU HET KORT! Pleidooi om te stoppen met lange afstandstransporten UITGELEGDE HENNEN OP TRANSPORT? HOU HET KORT! Pleidooi om te stoppen met lange afstandstransporten Colofon Auteur(s) Bert van den Berg Datum Maart 2016 Foto s Copyright Eyes on Animals Dierenbescherming

Nadere informatie

BIJLAGE IIIb: VOORSCHRIFTEN LEGEINDBEDRIJVEN, KOOIHUISVESTING (BEHORENDE BIJ BIJLAGE 1 VOORSCHRIFTEN IKB EI)

BIJLAGE IIIb: VOORSCHRIFTEN LEGEINDBEDRIJVEN, KOOIHUISVESTING (BEHORENDE BIJ BIJLAGE 1 VOORSCHRIFTEN IKB EI) BIJLAGE IIIb: VOORSCHRIFTEN LEGEINBERIJVEN, KOOIHUISVESTING (BEHORENE BIJ BIJLAGE 1 VOORSCHRIFTEN IKB EI) Geldend voor bedrijven met kooihuisvesting Inhoud Wilt u direct naar een bepaald onderdeel van

Nadere informatie

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN

KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN KLIMAAT EN WEERSOMSTANDIGHEDEN Extreme weersomstandigheden kunnen zorgen voor onveilige of ongezonde situaties. Denk bijvoorbeeld aan onweer, harde wind, sneeuw en gladheid. Knelpunten Medewerkers kunnen

Nadere informatie

PLUIMVEE ACTUEEL N I E U W S B R I E F

PLUIMVEE ACTUEEL N I E U W S B R I E F Landsbond 19 maart 2014 Nr. 12 week 12 In dit nummer: Markten week 12 tov week 11 Agenda Symposium hogere pluimveegezondheid Transport van vleeskuikens: gaat dat goed met dierenwelzijn? Markten Extra zware

Nadere informatie

Werkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..

Werkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam.. Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN

Nadere informatie

Stroperij. Aangereden Wild. De boswachter. Stichting Groennetwerk GROENNETWERK GROENNETWERK NW-VELUWE STICHTING NW-VELUWE

Stroperij. Aangereden Wild. De boswachter. Stichting Groennetwerk GROENNETWERK GROENNETWERK NW-VELUWE STICHTING NW-VELUWE Wilde dieren in gevaar Stroperij Aangereden Wild STICHTING NW-VELUWE NW-VELUWE De boswachter GROENNETWERK GROENNETWERK Stichting Groennetwerk Stropen is dieren stelen uit de natuur. Dieren zoals hazen,

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

Geachte woordvoerders van de commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,

Geachte woordvoerders van de commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Aan de vaste Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Postbus 20018 2500 EA Den Haag Datum: 1 februari 2018 Onderwerp: Algemeen Overleg Dierenwelzijn Geachte woordvoerders van de

Nadere informatie

Gearchiveerd op 01/01/2017

Gearchiveerd op 01/01/2017 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 255 Het vervoer van landbouwhuisdieren - Dierenwelzijn [255] v6 C : conform NC :

Nadere informatie

2012 Editie v1.0 EquestrianMassage.nl F.S.A. Tuinhof. Oefeningen voor een gezond lichaam en geest

2012 Editie v1.0 EquestrianMassage.nl F.S.A. Tuinhof. Oefeningen voor een gezond lichaam en geest 2012 Editie v1.0 EquestrianMassage.nl F.S.A. Tuinhof Oefeningen voor een gezond lichaam en geest De Soldaat Dit is de eerste van de vier warming up oefeningen waarbij het doel is de hartslag te verhogen

Nadere informatie

GEBRUIKERSHANDLEIDING

GEBRUIKERSHANDLEIDING GEBRUIKERSHANDLEIDING Lees voor het opzetten en gebruiken van het speeltoestel deze handleiding zorgvuldig door. Handel altijd volgens de voorschriften! Al onze speeltoestellen voldoen aan de Nederlandse

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING AANVULLINGEN OP PTA KADERBEROEPSGERICHT COHORT : Voorwoord. Het Westeraam.

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING AANVULLINGEN OP PTA KADERBEROEPSGERICHT COHORT : Voorwoord. Het Westeraam. AANVULLINGEN OP PTA KADERBEROEPSGERICHT COHORT : 2017-2019 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING Voorwoord Het Westeraam Auditorium 6 6661 TZ ELST Beste examenkandidaten, ouders en verzorgers, www.hetwesteraam.nl

Nadere informatie

De foamroll oefeningen

De foamroll oefeningen www.bodyrelease.nl De foamroll oefeningen Wat je vooraf moet weten De foamroll oefeningen die je uitvoert moeten voelen als een diepe massage en kunnen zowel direct op de huid als met kleding aan worden

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

De medische term voor doorliggen is decubitus. Het is een beschadiging van de huid. U kunt het krijgen als u veel in één houding ligt of zit.

De medische term voor doorliggen is decubitus. Het is een beschadiging van de huid. U kunt het krijgen als u veel in één houding ligt of zit. Voorkom doorliggen LIGGEN ZITTEN PRAKTISCHE TIPS Wat is het? De medische term voor doorliggen is decubitus. Het is een beschadiging van de huid. U kunt het krijgen als u veel in één houding ligt of zit.

Nadere informatie

Bewegingsactiviteit : spelles thema Pasen - de kip

Bewegingsactiviteit : spelles thema Pasen - de kip Bewegingsactiviteit : spelles thema Pasen - de kip Activiteit 1:bewegingsverhaal: Een dag uit het leven van een kip De kls verzamelen allemaal in het kippenhok. Ik maak afspraken i.v.m. orde, veiligheid

Nadere informatie

Gearchiveerd op 15/01/2015

Gearchiveerd op 15/01/2015 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2505 Het vervoer van landbouwhuisdieren met commerciële doeleinden - Dierenwelzijn

Nadere informatie

Nederlandstalige Handleiding - Vliegende Helium Vis

Nederlandstalige Handleiding - Vliegende Helium Vis Nederlandstalige Handleiding - Vliegende Helium Vis Deel A: Montage Bevestig het touw aan de vis en aan de doos. Aan de achterkant van de vis vindt u een opening: hier plaatst u de tuit van de heliumcilinder

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Voetbal Dome

Gebruikershandleiding Voetbal Dome Lees voor het gebruik deze handleiding volledig door. Indien u deze handleiding niet begrijpt of andere vragen heeft, neem dan contact op met Amuserent Sittard. Om dit speeltoestel veilig te gebruiken

Nadere informatie

Gebroken sleutelbeen bij een zuigeling Clavicula fractuur. Vrouw Moeder - Kind centrum (VMK)

Gebroken sleutelbeen bij een zuigeling Clavicula fractuur. Vrouw Moeder - Kind centrum (VMK) 00 Gebroken sleutelbeen bij een zuigeling Clavicula fractuur Vrouw Moeder - Kind centrum (VMK) 1 Tijdens de geboorte heeft uw baby zijn sleutelbeen gebroken (clavicula fractuur). In deze folder leest u

Nadere informatie

Oefeningen terwijl u ligt. UMC Utrecht oefengids

Oefeningen terwijl u ligt. UMC Utrecht oefengids Oefeningen terwijl u ligt UMC Utrecht oefengids UMC Utrecht oefengids Blijf in beweging tijdens uw opname Iedereen weet wel dat bewegen gezond is. Je wordt er sterker van en je voelt je er beter door.

Nadere informatie

Adviezen na een keizersnee

Adviezen na een keizersnee Adviezen na een keizersnee Informatie voor patiënten F0030-3415 juli 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

ONTSPANNINGSOEFENINGEN

ONTSPANNINGSOEFENINGEN OEFENING 1: VOEL JE LICHAAM Neem even de tijd jouw lichaam te voelen. Waar zit de spanning? Kan je de spanning beetje bij beetje loslaten? 1. Zorg ervoor dat je even niet gestoord wordt en ga rustig op

Nadere informatie

OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE

OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE 17601 Inleiding In deze folder vindt u een algemeen oefenschema en beweegadvies. Deze kunt u gebruiken ter voorbereiding op de revalidatie, maar ook tijdens en na de revalidatieperiode.

Nadere informatie

Oefeningen terwijl u zit. UMC Utrecht oefengids

Oefeningen terwijl u zit. UMC Utrecht oefengids Oefeningen terwijl u zit UMC Utrecht oefengids UMC Utrecht oefengids Blijf in beweging tijdens uw opname Iedereen weet wel dat bewegen gezond is. Je wordt er sterker van en je voelt je er beter door.

Nadere informatie

PLUIMVEESLACHTERIJ/ UITSNIJDERIJ / VERWERKER

PLUIMVEESLACHTERIJ/ UITSNIJDERIJ / VERWERKER PLUIMVEESLACHTERIJ/ UITSNIJDERIJ / VERWERKER Normen voor pluimveeslachterij/ uitsnijderij / verwerker Aan deze criteria kunnen geen rechten worden ontleend. Onjuistheden en aanpassingen voorbehouden. =

Nadere informatie

Lesfiche : EHBO & Reanimatie

Lesfiche : EHBO & Reanimatie Lesfiche : EHBO & Reanimatie Niveau 1: (Praktijk: 2lesuren) Inschatten van een situatie: Veiligheid! Waarom? Niemand heeft nood aan meerdere slachtoffers dan er oorspronkelijk waren ( aarzel dus ook niet

Nadere informatie

AANVULLENDE VOORSCHRIFTEN LEGEINDBEDRIJVEN KOOI EN KOLONIEHUISVESTING (VOORSCHRIFT 5B)

AANVULLENDE VOORSCHRIFTEN LEGEINDBEDRIJVEN KOOI EN KOLONIEHUISVESTING (VOORSCHRIFT 5B) AANVULLENDE VOORSCHRIFTEN LEGEINDBEDRIJVEN KOOI EN KOLONIEHUISVESTING (VOORSCHRIFT 5B) INHOUDSOPGAVE TOELICHTING WEGING BIJ AFWIJKINGEN 2 F1. ALGEMEEN 3 F3. INRICHTING / DIERENWELZIJN 3 Aanvullende voorschriften

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Mini Prinses, Jungle en Pinguïn

Gebruikershandleiding Mini Prinses, Jungle en Pinguïn Lees voor het gebruik deze handleiding volledig door. Indien u deze handleiding niet begrijpt of andere vragen heeft, neem dan contact op met Amuserent Sittard. Om dit speeltoestel veilig te gebruiken

Nadere informatie

2. De V-Beweging De V-Beweging of V-sit is een oefening waarmee je vrijwel alle buikspieren goed kunt trainen.

2. De V-Beweging De V-Beweging of V-sit is een oefening waarmee je vrijwel alle buikspieren goed kunt trainen. 1. De Halve Banaan De halve banaan is een van de meest populaire buikspieroefeningen. Het is voor beginners een prima oefening om uit te voeren. Hierbij kun je er zelf voor kiezen hoever je bovenlichaam

Nadere informatie

GEBRUIKERSHANDLEIDING

GEBRUIKERSHANDLEIDING GEBRUIKERSHANDLEIDING Lees voor het opzetten en gebruiken van het speeltoestel deze handleiding zorgvuldig door. Handel altijd volgens de voorschriften! Al onze speeltoestellen voldoen aan de Nederlandse

Nadere informatie

KALVERSLACHTERIJ / UITSNIJDERIJ / VERWERKER VERSIE 16-11-2011

KALVERSLACHTERIJ / UITSNIJDERIJ / VERWERKER VERSIE 16-11-2011 Norm Aspect Criterium Interpretatie Meetmethode Sanctie Aan deze criteria kunnen geen rechten worden ontleend. Onjuistheden en aanpassingen voorbehouden. Versie 1 Slachterij Personeel BLKSAP01 IKB certificaat

Nadere informatie

EHBébé. Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar

EHBébé. Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar EHBébé Ongevallengids voor kinderen tussen 0 en 3 jaar Bij baby s en peuters moet je vaak ogen op je rug hebben. Jammer genoeg ontsnappen ze al eens aan onze waakzame blik, soms met de nodige blutsen,

Nadere informatie

Protocol Veetransport onder extreme temperaturen

Protocol Veetransport onder extreme temperaturen Protocol Veetransport onder extreme temperaturen Inleiding Transportverordening 1/2005 bevat verwijzingen naar te nemen maatregelen (m.n. aanpassing beladingsgraad bij hitte) bij extreme temperaturen (hitte

Nadere informatie

Adviezen na een keizersnee

Adviezen na een keizersnee Adviezen na een keizersnee U heeft onlangs een keizersnee gehad. Dit betekent dat u een buikwond heeft die moet herstellen. Het is verstandig om na de keizersnee rustig aan te doen en naar uw lichaam te

Nadere informatie

slaap veilig slaap lekker

slaap veilig slaap lekker slaap veilig slaap lekker waarom deze folder? Soms overlijden kinderen tussen de 0 en 2 jaar onverwacht in hun slaap. Die kinderen leken gezond. Dat heet wiegendood. Er is veel onderzoek gedaan naar de

Nadere informatie

Oefenen na een keizersnede

Oefenen na een keizersnede Oefenen na een keizersnede Inleiding U bent in het Albert Schweitzer Ziekenhuis op genomen omdat u een keizersnede heeft ondergaan. Hierdoor moet u nog een paar dagen in het ziekenhuis blijven. Een keizersnede

Nadere informatie

"EHBO" is een uitgave van CLB Externe preventie Industrieterrein Kolmen 1085 3570 Alken Tel : 011 59 83 50

EHBO is een uitgave van CLB Externe preventie Industrieterrein Kolmen 1085 3570 Alken Tel : 011 59 83 50 EHBO zon e Voor g erken eilig w d en v 1. Inleiding COLOFON "EHBO" is een uitgave van CLB Externe preventie Industrieterrein Kolmen 1085 3570 Alken Tel : 011 59 83 50 Redactie : CLB EDPB Fotografie : www.fotoben.be

Nadere informatie

vacurex het einde van uw erectie probleem handleiding erectie handpomp Gebruiksvriendelijk en succes verzekerd! vacuüm erectie systemen

vacurex het einde van uw erectie probleem handleiding erectie handpomp Gebruiksvriendelijk en succes verzekerd! vacuüm erectie systemen het einde van uw erectie probleem Gebruiksvriendelijk en succes verzekerd! handleiding erectie handpomp hoe gebruikt u de Vacurex erectie handpomp? Lees voor gebruik de handleiding goed door Inhoud van

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Puch Radius, State of the Art, Boogy BMS

Gebruikershandleiding Puch Radius, State of the Art, Boogy BMS Gebruikershandleiding Puch Radius, State of the Art, Boogy BMS Gefeliciteerd! U heeft gekozen voor een fiets met elektrische ondersteuning, de E-bike. Uw E-bike zal u door zijn elektrische ondersteuning

Nadere informatie

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur

7-12 jaar Scharrelavontuur. 7-12 jaar Scharrelavontuur Geluiden Wees 1 minuut helemaal stil. Luister naar de geluiden om je heen. Hoeveel geluiden heb je gehoord? Welke geluiden heb je herkend? Je eigen geur maken Verzamel verschillende soorten blaadjes, mos,

Nadere informatie

IX European symposium on Poultry welfare

IX European symposium on Poultry welfare IX European symposium on Poultry welfare Uppsala, Sweden 17-20 Juni 2013 6 november 2013, Rick van Emous Hoofdpunten Sessies: Welfare & Nutrition Welfare assessment Transport & slaughter Welfare & Nutrition

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Eend Inleiding Ik hou mijn werkstuk over eenden omdat ik het leuke dieren vind en ik wil er wat over leren. Dit wil ik er over weten: Wat doen eenden de hele dag? Wat eten eenden? Wat voor soorten eenden

Nadere informatie

Home button sheet holder ipad 3 Reparatie handleiding

Home button sheet holder ipad 3 Reparatie handleiding 1. In de volgende stappen wordt de ipad open gemaakt met behulp van een zogenaamde iopener. Deze iopener moet eerst verwarmd worden in de magnetron. Maak de iopener overigens niet te warm, anders kan deze

Nadere informatie

Gevlederde Vrienden. Vleermuizen in en om het huis

Gevlederde Vrienden. Vleermuizen in en om het huis Gevlederde Vrienden Vleermuizen in en om het huis Nu de zomer in aantocht is en het terrasjesweer begint, zal je op mooie zomeravonden tegen valavond thuis de acrobatische toeren kunnen bewonderen van

Nadere informatie

Bijlage 12: Beoordelingssysteem vleeskuikens

Bijlage 12: Beoordelingssysteem vleeskuikens IKB KIP Beoordelingssysteem vleeskuikens IKB Kip Bijlage 12: Beoordelingssysteem vleeskuikens Het bestuur van het Productschap Pluimvee en eieren heeft, gelet op Bijlage 1.1B Voorschriften IKB Kip slachterijen

Nadere informatie

Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals)

Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie. (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Adviezen en oefeningen na een halsklierdissectie (verwijderen van de lymfeklieren uit de hals) Inhoudsopgave A. Inleiding... 1 B. Verloop van het herstel... 2 C. Adviezen voor het dagelijks leven... 2

Nadere informatie

EHBébé ONGEVALLENGIDS VOOR KINDEREN TUSSEN 0 EN 3 JAAR

EHBébé ONGEVALLENGIDS VOOR KINDEREN TUSSEN 0 EN 3 JAAR EHBébé ONGEVALLENGIDS VOOR KINDEREN TUSSEN 0 EN 3 JAAR Bij baby s en peuters moet je vaak ogen op je rug hebben. Jammer genoeg ontsnappen ze al eens aan onze waakzame blik, soms met de nodige blutsen,

Nadere informatie

7 HEERLIJKE ONTSPANNINGSOEFENINGEN

7 HEERLIJKE ONTSPANNINGSOEFENINGEN 7 HEERLIJKE ONTSPANNINGSOEFENINGEN VOOR THUIS OF OP JE WERK Kom tot rust met deze eenvoudige ontspanningsoefeningen Door te ontspannen krijgt je lichaam de mogelijkheid om zich te herstellen van de dagelijkse

Nadere informatie

Gearchiveerd op 01/07/2013

Gearchiveerd op 01/07/2013 Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 21 Het samenbrengen van landbouwhuisdieren met het oog op verhandelen - Dierenwelzijn

Nadere informatie

Inkijkexemplaar. Inhoud. Ongeval Flauwte Huidwonde Brandwonde Bloedneus Bloeding Oefening. Om te onthouden!

Inkijkexemplaar. Inhoud. Ongeval Flauwte Huidwonde Brandwonde Bloedneus Bloeding Oefening. Om te onthouden! Inhoud Ongevallen gebeuren elke dag. Meestal gaat het om kleine ongevallen waarvan de gevolgen niet zo erg zijn: door een valpartij met de fiets loop je een schaafwonde op, je krijgt een bloedneus tijdens

Nadere informatie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting

Nadere informatie

Fysiotherapie na een borstoperatie

Fysiotherapie na een borstoperatie Fysiotherapie na een borstoperatie Informatie voor patiënten F0759-3064 november 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Simpele oefeningen voor een platte buik. Werk aan uw centrale spieren met deze oefeningen en verbeter uw kracht, houding en stabiliteit.

Simpele oefeningen voor een platte buik. Werk aan uw centrale spieren met deze oefeningen en verbeter uw kracht, houding en stabiliteit. Kom in actie >>> Voel je fit >> Simpele oefeningen voor een platte buik kaart 1 Werk aan uw centrale spieren met deze oefeningen en verbeter uw kracht, houding en stabiliteit. Sit-up >>> Back-Up >>> >>>

Nadere informatie

E-book. Eerste hulp aan konijnen

E-book. Eerste hulp aan konijnen E-book Eerste hulp aan konijnen Eerste hulp aan konijnen Beste dierenvriend, Konijnen zijn ontzettend leuke, veelzijdige en volwaardige huisdieren. Konijnen kunnen wel vrij kwetsbare dieren zijn. En ondanks

Nadere informatie