Reactie op het ontwerp marktanalysebesluit toegang tot vaste telecomnetwerken

Transcriptie

1 netrebel B.V. Autoriteit Consument & Markt (ACM) Directie TVP Postbus BH Den Haag Per Houten, 10 april 2018 Betreft: Reactie marktconsultatie marktanalyse breedband 2018 Geachte heer Don, Netrebel is sinds 2015 een kleine alternatieve aanbieder van FttH diensten in Nederland en maken daarbij gebruik van verschillende FttH netwerken waaronder dat van KPN. Bij de ACM is netrebel bekend onder registratienummers en (Nederlandse Internet Maatschappij B.V.) Gegeven het door uw organisatie beschikbaar gestelde WFA marktanalyse ontwerpbesluit en het tussen ACM en KPN gevoerde overleg m.b.t. de totstandkoming van het zogenaamde vrijwillige toegangsaanbod, willen we een aantal essentiële punten onder uw aandacht brengen die naar onze overtuiging zeer relevant zullen blijken t.a.v. het uiteindelijke WFA marktanalyse besluit. Allereerst willen we uw organisatie complimenteren met de grondigheid van dit ontwerpbesluit en wijze waarop uw organisatie een joint dominance constateert. Deze dominantie is voor elke eindgebruiker in Nederland duidelijk. De zeer snelle stijging van de tarieven voor breedband diensten zijn natuurlijk niet voor niets en een teken aan de wand. Wij willen u en uw organisatie aanmoedigen door te zetten en vooral niets aan te trekken van de impliciete dreigementen van KPN m.b.t. de juridische houdbaarheid. Uiteindelijke bestaat er ook zo nog iets als common sense en zal ook deze hobbel overwinnen. Wij willen onze reactie graag in twee hoofdonderdelen verdelen. Eerst onze reactie op uw marktconsultatie op het ontwerp marktanalysebesluit toegang tot vaste telecomnetwerken. Daarnaast geven we ook graag ons beeld op de brief van KPN aangaande het vrijwillige aanbod van ODF en VULA. Reactie op het ontwerp marktanalysebesluit toegang tot vaste telecomnetwerken Binnen onze reactie zal netrebel zich beperken tot alles wat verband houdt met FttH. In dit geval ODF toegang. Netrebel wil graag van de gelegenheid gebruik maken om toch iets meer achtergrond te geven wat er gaande is met de KPN ODF uitrol omdat we deze inzichten als relevant beschouwen voor het WFA marktanalysebesluit. Wat is er anders sinds de Reggefiber overname We vragen ACM in haar marktanalyse rekening te houden met het verschil in uitrol van Reggefiber op basis van haar toenmalige netwerk topologie versus de huidige uitrol van KPN. netrebel Pagina 1 van 8

2 Enige achtergrond is hier wel relevant. Reggefiber was een partij die greenfield uitrolde in de wetenschap dat ze niet van bestaande infrastructuur en gebouwen gebruik kon maken. Reggefiber ging met gemeentes in overleg over hoe en waar ze PoPs kon plaatsen om daar glasvezels in uit te laten komen. Om dit enigszins in bestaande bebouwing in te passen kon zij niet anders dan de fysieke afmeting beperken tot 2 bij 3 meter. Dit resulteerde automatisch in ~2.500 aansluitingen per PoP. Om te voorkomen dat geïnteresseerde providers naar tussen de 3 en 20 PoP lokale infrastructuur moest regelen, werden deze tijdens de bouw/graafwerkzaamheden onderling verbonden. Vervolgens werd dit als het als één aansluitgebied ter beschikking gesteld. Kern is wel dat Reggefiber altijd eindigde met 1 of 2 City-PoPs per aansluitgebied en dan bedoelen we een aaneengesloten stuk bebouwing. Had de provider één van deze PoPs binnen het aansluit gebied ontsloten was de rest direct benaderbaar. Hoe je naar één van de PoPs kwam was de verantwoordelijkheid van provider, verbindingen binnen het aansluitgebied behoorde bij de lokale infrastructuur, vandaar de naam City-ringen. Dit was volgens de Reggefiber terminologie geen backhaul maar behoorde bij de lokale infrastructuur. Alleen de verbinding van een City-PoP naar het netwerk van de provider werd gezien als een echte backhaul, waarover later meer. Nu de relevantie m.b.t. topologie van KPN. Sinds de overname zijn natuurlijk alle bestaande gebouwen lees MC locatie, MDF locatie en andere beschikbaar gekomen om van daaruit FttH uit te rollen. Wat KPN nu doet is PoPjes/straatkasten bouwen in een aaneengesloten aansluitgebied en betiteld elk van deze PoPs als City-PoP terwijl daar helemaal geen aggregatie functie in zit. Hierdoor wordt een strategische toegangsdrempel gecreëerd door de verbinding naar deze City- PoP locatie volgens het KPN model niet tot de lokale infrastructuur te rekenen. Deze City-PoPs zijn de-facto geen City-PoPs, maar Area-PoPs, waarvan de vezel in één van de bestaande MDF of MC locaties uit komt. In dit geval heeft de MC- dan wel MDF-locatie de functie van de City-PoP overgenomen. Daarnaast richt KPN inpandige Area-PoPs in bestaande MC dan MDF-locaties in. Dit is logisch anders dan Reggefiber kan KPN wel uitgaan van bestaande netwerken en bestaande gebouwen. Zoals KPN het nu presenteert bestaat een aaneengesloten aansluitgebied niet meer, maar uit talloze kleine aansluitgebiedjes. Dat is natuurlijk bizar. Dit terwijl al deze vezels allemaal in één á twee bestaande KPN locaties uitkomen. Dit aspect is in de marktanalyse erg onderbelicht gebleven. Het zou goed zijn als de marktanalyse niet alleen uit gaat van hoe en was, maar kijk naar wat er nu veranderd is. De term MC-locatie en MDF locatie misleidend. In veel gevallen, zo niet alle herbergen ze ook een City-PoP functie temeer daar de vezels van die KPN Area-PoPs in uitkomen. Het zou goed zijn als ACM dit onderkent en dit ook zo in het marktanalyse besluit opneemt. netrebel Pagina 2 van 8

3 Wat is nu eigenlijk backhaul Om maar met de deur in huis te vallen verbindingen tussen Area-PoP en City-PoP waren in het Reggefiber model voor bemoeienis van KPN geen backhaul, maar behoorde tot de lokale infrastructuur. Vandaar de term City-ringen. Backhaul is een ongelukkige term, het is namelijk een container begrip. Daaronder valt zowel een verbinding binnen een kantoor tussen een WiFi punt en een centrale Wifi controller alsook een trans-atlantische zeekabel. KPN heeft hier in het verleden verwarring gecreëerd door de City-ringen te bestempelen als backhaul en deze niet langer als lokale infrastructuur behandelen zoals het oorspronkelijk wel door Reggefiber bedoeld was. Nu zitten we met een raar City-ring verrekening system op vezel niveau. terwijl de kosten logischerwijs niet anders hoeven te zijn dan die van een reguliere ODF lijn. Dit is een uitermate vervelende barrière in de gehele ODF-regulering. Dit werd in de oude Reggefiber locatie nog enigszins geremd door het feit dat KPN veel meer vezels voor haar apparatuur nodig had, maar nu KPN een andere topologie hanteert met kleine locaties met maar glasvezel naar één van de bestaande MDF of MC locaties heeft ook KPN niet meer dan één vezel nodig. Daarmee is er geen gelijk speelveld meer. Immers een kleine aanbieder met 40 klanten heeft gelijke City-ring kosten als KPN met bijvoorbeeld 400 klanten. Dit terwijl deze enkele vezel zoals al eerder vermeld een zodanige overdaad aan capaciteit heeft dat er ook geen verschil zit in de daadwerkelijk capaciteit die een eindgebruiker ontvangt. Het zou goed zijn als het marktanalysebesluit ten aanzien van de City-ringen rekening houdt met de verandering van de KPN FttH netwerk topologie en het model van de tarief regulering daarop aanpast. In dit kader verzoek ik ACM nog eens contact op te nemen met E-fiber waar oud-werknemers van Reggefiber weer opnieuw met ODF in Nederland uitrollen waarin City-ringen helemaal geen tarief component zijn en gewoon tot de lokale infrastructuur behoren. Relatie Reggefiber overname en FttH kosten oriëntatie Sinds de overname van Reggefiber zijn er structurele veranderingen die van invloed zijn op het kosten oriëntatie model van ODF access. Het model was ooit gebaseerd op een greenfield uitrol van Reggefiber. Reggefiber kon namelijk niet vanuit een bestaand netwerk uitrollen. Duidelijk is dat KPN dat nu wel doet. Dit is ook logisch omdat vanuit een bestaand netwerk vertrekken altijd voordeliger uitpakt dan volledige van greenfield te beginnen, immers anders was KPN met het Reggefiber model verder gegaan. Verder valt niet uit te sluiten dat nu twee keer centrale infrastructuur en gebouwen van zowel bij MDF als ODF dubbel worden meegenomen. Dit lijkt ons een goed moment in dit in de huidige marktanalyse mee te nemen. Verder rolt KPN nieuwbouw nagenoeg uitsluiten uit op glas. Hoewel KPN klaagt over de kosten van glas uitrol, is die klacht niet gerechtvaardigd. Immers de graafkosten zijn by far het grootste kostencomponent en is niet anders tussen koper of glas. Daar komt nog bij dat KPN deze uitrol realiseert vanuit bestaande locaties dus zal per saldo voordeliger uitpakken dan de greenfield situatie van Reggefiber. Hier komt nog bij dat de penetratie van gebieden hoger ligt dan de oude Reggefiber modellen. KPN verkoopt immers geen DSL meer in glasgebieden en is zelfs actief klanten aan het migreren naar glas. Dit zorgt voor een enorme toename in glaspenetratie. Omdat de penetratiegraad de belangrijkste graadmeter is voor kosten zou de kosten oriëntatie met nieuwe penetratiegraden moeten worden meegenomen in het nieuwe marktbesluit. Op deze manier subsidieert het hoge ODF tarief de liggende koper infrastructuur. netrebel Pagina 3 van 8

4 Businesscase kleine ODF locaties De opmerkingen die in de marktanalyse gemaakt wordt dat alleen gebieden boven aansluitingen interessant zijn is wat te kort door de bocht. De achtergrond van deze opmerking heeft alles te maken met de eerdergenoemde allocatie van de City-ring-kosten in relatie tot de veranderde netwerk topologie van de KPN FttH roll-out en misbruik van de term City-PoP. Dit maakt dat er geen business case is. Ook de verrekening van de rackspace zorgt voor een ongelijk speelveld tussen grote en kleine marktpartijen. KPN was snel om een verrekening factor te bedenken bij PoP locaties groter dan ~3.000 aansluitingen, maar heeft dit nog niet gedaan bij PoP locaties die kleiner zijn. Daar hanteert ze de tarieven als ware het ~2.500 aansluiting. Het zou goed zijn dat het marktanalyse besluit ook dit meeneemt. We kunnen wel onderstrepen daar waar oude kleine Reggefiber gebieden die ver weg liggen van alternatieve infrastructuur kostentechnisch niet snel een interessante businesscase opleveren. Echter wat nu het geval is kan morgen weer anders zijn. Een echt VULA zou hier kunnen helpen, maar dan zal er wel een oplossing moeten komen voor de eerdergenoemde toegangsdrempels. VULA verplichting KPN Wij zijn het eens met punt 426 en de conclusie in punt 427. VULA is geen vervanging van ODF en zou idd onze investeringen teniet doen. Waar wij van mening verschillen is de manier waarop invulling wordt gegeven aan de wijze waarop de ACM VULA verplicht stelt. Zoals bovenstaand beschreven is de arbitraire grens in van homes passed niet leidend. Als wij een businesscase maken voor een gebied is de kosten voor gebied afgezet tegen het verwachte marktaandeel de beslissing. In sommige gevallen zijn gebieden onder de homes passed ook interessant. Zeker als er meerdere naast elkaar liggen en de backhaul kosten daardoor te delen zijn over verschillende gebieden. Zie daarvoor ook bovenstaande. We zouden graag zien dat een aansluitgebied niet meer op City-PoP niveau wordt gezien maar vanuit een MC-locatie, die zoals boven gemotiveerd gezien kan worden als het aggregatiepunt in de nieuwe uitrol methode van KPN. Als binnen dat aansluit gebied kleine pockets zijn van bijvoorbeeld nieuwbouw gebieden waarbij een (Area-)PoP dermate weinig aansluitingen heeft dat een businesscase onmogelijk is, dan zou een VULA aanbod kunnen zorgen dat het gehele aansluitgebied (vanaf de MC-locatie gerekend) door een toetreder bereikt kan worden. We zouden daarom willen pleiten voor een ODF + gereguleerde kostenopslag voor VULA. Op deze manier zou het voor toetreders neutraal moeten zijn of ze kiezen voor ODF of VULA. Beschikbaarheid van VULA zou gelijkgesteld moeten zijn aan beschikbaarheid van WBT. Het ontbreken van een referentieaanbod (441) zal zorgen voor strategische gebiedsontwikkelingen door KPN met een relatief duur VULA aanbod in meer gebieden dan nodig. Elk VULA aanbod zou bandbreedte onafhankelijk moeten zijn. Hierover onder meer in onze reactie op het vrijwillige KPN aanbod. netrebel Pagina 4 van 8

5 Onderscheid tussen technologie en ontbundelingsprincipe We willen graag onderscheid maken tussen enerzijds de keuze tussen ODF of VULA en anderzijds de technologiekeuze voor piont-to-piont of PON. De keuze voor de een heeft geen invloed voor de keuze voor de ander. Het is perfect mogelijk om ODF toe te staan over PON. De keuze voor VULA zou niet moeten worden ingegeven door de keuze voor een technologie maar door de waarschijnlijkheid of toetreder een succesvolle businesscase kan maken voor een gebied. Reactie op het vrijwillige aanbod van KPN Zoals elke partij hebben wij ook kennisgenomen van dit aanbod. Aangezien wij voor onze dienstverlening uitsluitend gebruik maken van FttH zullen we ons daartoe beperken. Allereerst merken we op dat er nog geen inhoudelijke bespreking met KPN heeft plaatsgevonden om een definitief oordeel te kunnen vellen. Maar wat we nu in dit aanbod lezen stemt ons niet gerust. Dit begint al bij de impliciete dreigementen over de juridisch houdbaarheid van het ACM ontwerp marktanalysebesluit en de daaraan verbonden toegangsverplichting. Een partij die daadwerkelijk vrijwillig een aanbod doet had dit nooit zo verwoord en gekozen voor een benadering waarin het haar niet uit maakt wat er uit dit besluit komt en partijen uitgenodigd om serieus alle toegangsbelemmeringen weg te nemen om zodoende haar netwerk maximaal te vullen. Bij netrebel maken we gebruik van meerdere glasvezel infrastructuur aanbieders zoals KPN (Reggefiber), E-Fiber, Midden-Brabantglas, Kempenglas en Mabin en valt ons dit verschil in benadering van KPN direct op. Sinds de volledige overname van Reggefiber is het naar ons oordeel er niet beter op geworden. Kortom de term vrijwillig moet je verdienen en niet louter omdat het zo het zo noemt. Achterwege laten toegangsverplichting De redenering van KPN dat een toegangsverplichting op grond van artikel 6a.3 TW ingetrokken kan worden omdat KPN het een vrijwillig aanbod tot stand wil brengen lijkt ons gezien haar trackrecord onvoldoende om concurrentie op de breedbandmarkt te stimuleren. Een opsomming van boetes die KPN in de afgelopen jaren door haar gedragingen heeft opgelopen schets een ander beeld. Het opheffen van de toegangsverplichting is ook niet nodig, immers een toegangsverplichting staat een vrijwillig aanbod niet in de weg. Dat KPN deze aan elkaar koppelt doet ons het ergste vermoeden. De oplossing die KPN biedt in door het aanbod algemeen bindend te laten verklaren door ACM is naar ons oordeel helemaal geen oplossing voor eventuele toegangsproblemen. De kern is namelijk dat het merendeel van de toegangsgeschillen -en alles wat daarmee samenhangt- gaat over onderwerpen die juist net niet zijn geregeld of vatbaar voor interpretatie verschillen. In een strek veranderende markt vraagt dat van marktpartijen om nu alle what-if scenario s in een dergelijk aanbod voor de kopende 7 jaren vast te leggen en dat is niet reëel en zeker niet redelijk. Immers wat vandaag werkbaar is hoeft dat over 2 jaar bijvoorbeeld niet meer te zijn. Naar eigen zeggen riskeert KPN weliswaar dat ACM het algemeen bindende besluit kan intrekken, maar heeft dit handig verwoord door dit te bepreken in geval zij zich niet overeenkomst die algemeen bindend aanbod gedraagt. Kortom het vervangen van de toegangsverplichting door een algemeen bindend aanbod is geen oplossing voor alle toegangsgeschillen die buiten dit aanbod vallen. netrebel Pagina 5 van 8

6 Voorstel VULA op FttH is geen VULA Netrebel neemt op dit moment bij verschillende glasvezelproviders zowel ontbundelde toegang als VULA (niet van KPN) af. Het vrijwillige aanbod van KPN heeft niets met VULA te maken. Feit dat dit aanbod het een bandbreedte component heeft maakt dat dit per saldo geen VULA-aanbod is maar een WBA-aanbod. We willen ACM aansporen om geen begripsverwarring te laten ontstaan en dit gedeelte van het vrijwillige aanbod voortaan te betitelen als WBA FttH type 2. De zogenaamde bandbreedte afhankelijkheid van VULA Door een koppeling te leggen naar de FttH aanlegkosten en infrastructuur concurrentie beredeneert KPN dat FttH flat pricing nadelige invloed heeft op de toch al lastige business case. KPN misleid hier de boel en creëert bewust verwarring tussen de VULA en ODF-businesscase. Ze wekt ze hier namelijk de indruk dat bandbreedte gebruik van invloed is op de passieve deel van de FttH infrastructuur. Dat is dus de ODF businesscase. KPN mag uitleggen hoe de kosten van passieve infrastructuur -dus zonder apparatuur- beïnvloed worden door een hoger bandbreedte gebruik. Een passieve vezel die 1Gbit/s, 10Gbit/s of 100Gbit/s transporteert wordt daar echt niet duurder van. Waar dit vandaan komt is een raadsel, KPN is of niet content met de ODF-tarieven of hier is sprake van een strategisch productontwerp om met VULA retail marge af te romen ten faveure van haar eigen infrastructuur marge. Hoe groot is dan eigenlijk de bandbreedte afhankelijkheid van VULA wide open Meerdere providers waaronder netrebel voeren op basis van volledig ontbundelde toegang een 1Gbit/s propositie in de consumentenmarkt. ( 37,50 incl BTW). Het bandbreedte gebruik in de access van deze propositie is een non issue. In tegenstelling tot wat KPN ons doet geloven kost bandbreedte in de access op glasvezel nagenoeg niets meer. Een gealloceerde glas poort naar de eindgebruiker inclusief chassis met een 10Gbit/s uplink kost tussen de ~ eenmalig. Na deze uplink kom je vezel technisch uit op een hoger netvlak, namelijk het MC inkoppelpunt van VULA. Die 10Gbits/s is zelfs voldoende om klanten te bedienen. Uitgaande dat het merendeel van de ODF-PoP kleiner zijn dan aansluitingen is er dus helemaal geen probleem. In werkelijkheid is er een overdaad aan bandbreedte zelfs zonder rekening te houden met de daadwerkelijke penetratie. Met andere worden een 10Gbit/s in de access is spotgoedkoop en bedient relatief weinig klanten. Laten we ons in de access vooral niet gek maken door de bandbreedte verhalen van KPN. Daarna is het helemaal geen issue meer. Hoe hoger de minder je nodig hebt per aangesloten klant. Zelfs KPN heeft in totaliteit op de AMS-IX niet meer dan 500Gbit/ s aan bandbreedte liggen. Let wel dat is voor alle klanten van KPN (mobiel, vast, zakelijk en consumenten). netrebel Pagina 6 van 8

7 Gebruik huidige VULA aanbod. KPN beargumenteert uitvoerig waarom het geen belang heeft bij onbillijke voorwaarden, strategisch productontwerp, buitensporige prijzen en marge uitholling. En haalt daartoe meerdere malen de totstandkoming van het VULA-xDSL aanbod aan. We weten allemaal dat dit tussen Tele2 en KPN tot stand is gekomen omdat bij de introductie van de DSL vectoring er technisch geen mogelijkheden waren om SDF en MDF-toegang in de oude vorm te continueren. Deze deal is weliswaar uit vrije wil tot stand gekomen, maar dat wil nog niet zeggen dat deze interessant is voor nieuwe toetreders. Kenmerkend is wel dat na de totstandkoming van dit VULA xdsl aanbod verder niemand op dit aanbod is ingegaan. Eerlijkheidshalve heeft netrebel zich er nooit in verdiept omdat wij nimmer op DSL proposities zullen bouwen. Nu het gepositioneerd wordt als oplossing voor zogenaamd economisch onrendabele ODF gebieden (overigens hebben we daar een heel andere kijk op, maar waarover later meer) hebben we dat nu wel gedaan. Na analyse van het gehele VULA aanbod of beter gezegd WBA FttH type 2 komen tot de conclusie dat het helemaal niet interessant is voor landelijke toetreders, laat staan kleine regionale spelers. Naar onze overtuiging vormen de upfont investeringen van het WBA FttH type 2 aanbod een enorme toegangsbarrière, deze liggen zelfs hoger dan de ODF toegangsbarrières. Een nieuwe landelijk partij is een kleine 12 mio lichter alvorens ze 1 klant aansloten hebben. Nog afgezien of een nieuwe toetreder dit op tafel legt stijgen de e kosten bij een groei van aansluitingen in 3 jaar tijd naar 25 mio. Hier is weinig calculatie voor nodig om te weten dat er geen nieuwe partijen in de markt zijn die dit kunnen of willen financieren. Voor de kleine regionale partijen is het zo mogelijk nog erger. Als ze regionaal aansluitingen willen realiseren zijn ze alleen al aan eenmalige investering in WBA type2 6 mio kwijt. Nu hebben we KPN nog niet over dit aanbod gesproken maar zoals het er nu ligt heeft het niets meer met toegang te maken. Wij concluderen vooralsnog dat het aanbod hooguit interessant kan zijn voor een partij met een grote bestaande MDF base, maar greenfield partijen kunnen hier niets mee doen. Hier komt nog bij dat het huidige aanbod met de bandbreedte afhankelijk tarieven helemaal geen mogelijkheden biedt om onze retail proportie van 1Gbit/s te ondersteunen. Laat staan dat er een winstmarge te maken valt. De netrebel propositie heeft een retail opbrengst van 31 excl BTW, dat is prima werkbaar in een ODF model maar bij een VULA inkoop van meer dan 29 per lijn plus alle overige VULA kosten is er een negatieve marge. Om ACM een idee te geven. netrebel heeft haar eerste ODF gebied van adressen in Houten technische uitgerold voor [ ] inclusief apparatuur. Nu is dit misschien niet helemaal te vergelijken met landelijke toegang, maar de ODF toegangs barrières zijn wel vele malen lager. In geval ACM het nodig acht zullen we deze informatie in detail met haar delen en horen we dat graag. We verzoeken ACM nog eens een keer te kijken naar de kleinere regionale mogelijkheden m.b.t. de VULA toegangsverplichtingen uit het ontwerpbesluit temeer de kans dat er nog landelijke partijen die zich aandienen naar ons idee niet erg groot zullen zijn. Vooruitlopen op onze discussie met KPN heeft dit VULA FttH of beter gezegd WBA FttH type 2 aanbod alle schijn van een strategisch productontwerp met onbillijke voorwaarden en buitensporige prijzen resulterend in volledige marge uitholling. netrebel Pagina 7 van 8

8 netrebel B.V. Hoewel we begrijpen dat de ACM verschillende stakeholders heeft in dit proces vinden wij het belangrijk dat ook kleinere startende partijen in de toekomst de mogelijkheid blijven houden om toe te treden in de breedbandmarkt. We hopen dat we u hebben kunnen overtuigen ook met hen rekening te houden in uw marktbesluit We hopen een nuttige bijdrage te leveren met onze reactie. Mocht de ACM interesse hebben in een uitgebreide toelichting dan komen we graag langs om deze te geven. Met vriendelijke groet, Sijmen Kooiman Algemeen directeur netrebel B.V. Patrick Neuerburg Algemeen directeur netrebel B.V. netrebel Pagina 8 van 8