VERSLAG Bopz-arts studiebijeenkomst voorjaar 2018 dag 1

Transcriptie

1 VERSLAG Bopz-arts studiebijeenkomst voorjaar 2018 dag 1 Datum : 2018 Tijd Locatie Sprekers Verslaglegging : 10:00-16:00 uur : Regardz De Eenhoorn, Amersfoort : mr. dr. B.J.M. (Brenda) Frederiks mr. S.M. (Sofie) Steen : P.P. (Peggy) van der Bildt Inleiding. De Wet Bopz, die op 17 januari 1994 in werking trad, met als doel een verantwoorde toepassing van vrijheidsbeperkingen en om de patiënt te beschermen tegen machtsmisbruik en willekeur, wordt op 1 januari 2020 vervangen door de Wet zorg en dwang (Wzd). Dit omdat de Wet Bopz te weinig rechtsbescherming bood voor VG/PG, te veel was gericht op het wegnemen van de stoornis en niet paste bij de specifieke kenmerken van de VG/PG. Deze vervangende wet (Wzd) is al in 2008 ingediend bij de Tweede Kamer en uiteindelijk in september 2013 door de Tweede Kamer aangenomen. Daarna werden er op 14 februari 2017 een aantal wijzigingen aangenomen die door middel van amendementen en moties werden ingediend. In januari 2018 is de Wzd dan eindelijk ook door de Eerste Kamer aangenomen en deze zal vanaf 1 januari 2020 in werking treden. Het is van belang dat zorginstellingen al vast hun blik naar de toekomst richten. Reden waarom de docenten vandaag veel aandacht besteden aan deze wet, want ook al treedt deze pas in vanaf 2020 het is van belang dat er nu al wordt gekeken naar wat je kunt toepassen en of er procedures kunnen worden afgestemd op de nabije toekomst zodat je als zorginstelling in 2020 al bent ingericht op de uitvoering. Echter juridisch gezien blijft de Wet Bopz nog wel gelden tot 1 januari Sprekers. Mevrouw mr. dr. B.J.M. (Brenda) Frederiks is gezondheidsjurist en studeerde rechten, met als afstudeerrichting gezondheidsrecht en -wetenschappen (Beleid en beheer gezondheidszorg). In 2004 promoveerde Brenda op de rechtspositie van mensen met een verstandelijke handicap en in 2005 begon zij bij het VUmc als universitair docent gezondheidsrecht aan de faculteit geneeskunde, gezondheidswetenschappen en rechten. Zij is enige tijd werkzaam geweest als inspecteur gehandicaptenzorg en was betrokken bij de tweede evaluatie van de Wet Bopz. Verder is Brenda hoofdredacteur van Journaal Ggz en recht, lid van de redactie Jurisprudentie verplichte zorg en lid van jurist Centraal Tuchtcollege gezondheidszorg. Mevrouw mr. S.M. (Sofie) Steen behaalde in 2014 haar masters staats- en bestuursrecht alsmede gezondheidsrecht aan de Universiteit Amsterdam. Sinds 1 augustus 2016 werkt Sofie als advocaat op het gebied van gezondheidsrecht bij KBS Advocaten. Daarvoor was zij werkzaam als junior onderzoeker en docent gezondheidsrecht bij het VUmc, afdeling sociale geneeskunde. Verder is Sofie redactielid van zowel Journaal Ggz en recht en het tijdschrift Zorg & Recht in Praktijk (ZIP). In voornoemde hoedanigheid zijn beide juristen door Medilex gevraagd om het startschot te geven voor de 8-daagse opleiding Bopz-arts, met op de eerste interactieve contactdag als onderwerp: Van Wet Bopz naar Wet zorg en dwang (Wzd)

2 De voorstelronde maakt duidelijk dat er sprake is van met name Specialisten Ouderengeneeskunde waarvan er een aantal al benoemd zijn als Bopz-arts, een aantal waarnemend dan wel samenwerkend, een aantal die op termijn taken gaan overnemen van de bestaande Bopz-arts, maar ook Bopz-artsen die behoefte hebben aan kennis over de nieuwe Wet zorg en dwang. Bij slechts twee van de cursisten is sprake van geoormerkte uren voor Bopz-taken. Dat is overigens niet verplicht vanuit de wet, maar het is wel belangrijk om dit met de RvB op te nemen dan wel te regelen. Zeker als er daarnaast ook geen sprake is van administratieve ondersteuning. De cursisten hebben vragen over onder andere: de grenzen van de nieuwe wet; goede zorg/wonen; het melden bij de Inspectie; omgang met complexe patiënten; de verhouding tussen de Wgbo en de Wzd; e.v. Deze en alle overige vragen komen vandaag aan de orde of worden tijdens de cursusdagen vervolgd dan wel uitgediept. De docenten geven bij de introductie een aantal adviezen mee. Het eerste advies is dat een Bopz-arts in een Bopz-commissie geen voorzittersrol vervult en daarnaast is het belangrijk om de taken en bevoegdheden van de Bopz-arts met de RvB vast te leggen. Na de introductie volgt uitleg over de Wet Bopz en de Wzd, middels de PowerPoint presentatie (Juridische) introductie Wet Bopz naar Wet zorg en dwang. DEEL 1: De Bopz-arts in de psychogeriatrie. Als je strikt kijkt naar de wet Bopz dan geeft dat met betrekking tot de taken van de Bopz-arts niet heel veel verduidelijking. Deze worden wel duidelijk middels het Model taakomschrijving Bopz-arts in het verpleeghuis Nota Bene: Het model taakomschrijving bevindt zich in de PowerPoint presentatie en is terug te vinden op de website van Verenso: praktijkvoering/modellen_en_procedures/model-taakomschrijving-bopz-arts-in-het-verpleeghuis. Vervolgens wordt aan de hand van een aantal stellingen uitleg gegeven over de taken, bevoegdheden en benoembaarheidseisen van een Bopz-arts in de psychogeriatrie. De Bopz-arts is verantwoordelijk voor de invoering, verlenging en beëindiging onvrijwillige opneming van mensen met een psychogeriatrische aandoening. De besluitvormingsprocedure en vastlegging in het behandel- en zorgplan valt onder de verantwoordelijkheid van een Bopzarts. De benoembaarheidseisen maken duidelijk dat: een Bopz-arts geregistreerd moet zijn als specialist ouderengeneeskunde, minimaal 3 jaar werkervaring heeft als arts binnen de verpleeghuiszorg (met een minimale aanstelling van 16 uur per week), deskundig is omtrent de strekking en reikwijdte van de Wet Bopz en beschikt over een taakomschrijving. DEEL 2: Introductie Wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen. Na deze korte introductie wordt, middels het overzicht Reikwijdte Wet Bopz, duidelijk gemaakt wanneer er sprake is van de Wet Bopz en wanneer van de Wgbo. De Wet Bopz: geldt voor psychiatrie, PG, VG en regelt gedwongen opname en (eventueel) gedwongen zorg; geldt alleen binnen aangemerkte Bopz-locaties en is alleen van toepassing op cliënten die met een Bopz-machtiging, of gedwongen (RM/IBS/artikel 60), zijn opgenomen. Medicatie wegens een somatische (Wgbo) aandoening valt niet binnen de Wet Bopz. Mocht echter door het nalaten van een medische handeling een ernstig nadeel ontstaan, dan kan dat, mits goed beargumenteerd, wel plaatsvinden. Relevant is wel of de cliënt wilsonbekwaam ter zake is. Dat valt nu nog onder de Wgbo maar in de Wzd is dit aangepast. Echter tot die tijd geldt nog wel de bestaande regel. De Wgbo: geldt binnen de gehele zorg waar en/of wanneer de Bopz niet geldt of als iets niet door de Bopz is geregeld. ( Alle somatische aspecten van de zorg ook in Bopz-instellingen; voor vrijwillig opgenomen patiënten; wanneer iets niet is geregeld in de Wet Bopz, bijvoorbeeld recht op informatie/privacy. ) Voor de Wgbo geldt geen meldplicht van gedwongen zorg, wel geldt de Wgbo in principe voor alle somatische aspecten van de zorg. Om het onderscheid duidelijk te maken tussen de Wgbo en de Bopz t.a.v. dwang, zoals dit nu is geregeld, kan de hiernavolgende tabel worden gehanteerd. Nota Bene: Als iemand onder de Bopz is opgenomen dan geldt de Wgbo alleen voor een beperkt aantal situaties gericht op somatiek en alleen als iemand vrijwillig is opgenomen. Bij onvrijwillige opname geldt de Wgbo alleen voor zorg bij somatische zaken, maar dan moet er wel écht sprake zijn van een ernstig nadeel. Als de cliënt aangeeft dat hij niet wil en er is geen sprake van een ernstig nadeel dan kan onder de Wgbo niets plaatsvinden. Zeker niet zo lang de cliënt nog wilsbekwaam terzake is. 2

3 Wgbo-dwang gericht op somatiek; gericht op vrijwillig kader; dwang alleen mogelijk indien: - ingrijpende verrichting, - ernstig nadeel voorkomen, - wilsonbekwaam ter zake, - Indien mogelijk instemming vertegenwoordiger. Wet Bopz-dwang gericht op gevaar veroorzaakt door stoornis; gedwongen kader; bepalingen voor gedwongen opname, dwangbehandeling, vrijheidsbeperkingen; geldt alleen binnen aangemerkte locaties. Opnamemogelijkheden. Opnamemogelijkheden zijn er na een (V)RM, IBS (gedwongen) of een artikel 60 procedure (geen bereidheid-geen bezwaar). Bij opname met een RM/IBS is afhankelijk van de problematiek een geneeskundige verklaring van een SO/psychiater/AVG-arts vereist. Een handige leidraad voor Bopz-machtigingen tot verblijf (VRM/IBS/Art. 60) is onderstaand schema uit de presentatie. Voorlopige RM Voortgezette RM Inbewaringstelling Artikel-60-procedure Gevaar Nog steeds gevaar Onmiddellijk dreigend gevaar Gevaar in de vorm van cliënt heeft zorg nodig en kan zichzelf niet buiten de instelling handhaven of in de vorm van overlast bij anderen Opname = noodzakelijk Opname = nog steeds noodzakelijk Opname = noodzakelijk Opname = noodzakelijk Geneeskundige verklaring niet bij behandeling betrokken SO of psychiater Geneeskundige verklaring geneesheerdirecteur of SO of psychiater Melding (bij bijv. politie/riagg/crisisdienst/huisarts) Beoordeling door het CIZ Verzoek bij OvJ Verzoek bij OvJ Geneeskundige verklaring psychiater, SO (bij voorkeur niet betrokken bij patiënt) PG of VG; geneeskundige verklaring niet nodig OvJ beoordeelt en evt. verzoek bij rechter OvJ beoordeelt en evt. verzoek bij rechter Verzoek bij burgemeester Cliënt stemt niet in, maar verzet zich ook niet ( geenbereidheid-geen-bezwaar ) Patiënt krijgt advocaat, rechter beoordeelt Patiënt krijgt advocaat, rechter beoordeelt Na beoordeling evt. toekenning IBS CIZ kent eventueel artikel 60 indicatie toe Rechter geeft event. RM voor max. 6 mnd. Rechter geeft event. voortgezette RM af Indien nodig vraagt OvJ binnen paar dagen voortzetting van verblijf (RM) aan bij rechter Indicatie verloopt als: bereidheid, of verzet Nota Bene: Op 1 februari 2014 is een wijziging van de Veegwet VWS 2013 aangenomen. Hiermee is de Wet Bopz gerepareerd en krijgt de AVG en de SO de wettelijke mogelijkheid die haar/hem in staat stelt om geneeskundige verklaringen op te stellen in het kader van aanvragen IBS en (V)RM. Een geneeskundige verklaring mag alleen worden ingevuld door een onafhankelijk deskundige (SO, AVG of psychiater). Vergeet niet om goed uit elkaar te houden wie de verklaring invult en wie deze ondertekent. Bij een RM kan een SO of psychiater de aanvraag invullen waarna de Bopz-arts de aanvraag toetst en ondertekent, mits de Bopz-arts niet de behandelend arts is. Is dat wel het geval, dan moet een andere behandelaar het onderzoek verrichten en de aanvraag invullen. De behandelaar mag niet ook de ondertekenaar zijn van de geneeskundige verklaring. Dit om hiermee de onafhankelijkheid te borgen. (Voor een VRM wordt een termijn van 1 jaar gehanteerd t.a.v. de onafhankelijkheid.) 3

4 Wanneer is er sprake van een dwangbehandeling. Gaat de cliënt akkoord dan is er geen sprake van een vbm of gedwongen zorg. Leidend hierbij is het verzet van de cliënt dat boven die van een mentor, curator of familie gaat. Het criterium voor dwang is dus Verzet! De behandeling moet dan volstrekt noodzakelijk zijn, waarbij rekening moet worden gehouden met proportionaliteit (behandeling in verhouding tot het verzet/gevaar); subsidiariteit (is er geen lichtere maatregel mogelijk/zijn er alternatieven); doelmatigheid (is de behandeling wel effectief of wordt deze al te lang ingezet zonder dat het probleem verminderd). Beperkingen artikel 40 lid 1-3. Een gedwongen opname op grond van de Wet Bopz is een ingrijpende beperking van vrijheid. In de wet is geregeld dat patiënten tijdens een gedwongen opname belangrijke vrijheden behouden, zoals de vrijheid om post te ontvangen, te bellen en/of bezoek te ontvangen. De behandelaar kan deze vrijheden niet zomaar beperken. Een gedwongen opgenomen cliënt heeft het recht om zich in en rond het ziekenhuis te bewegen. Dat betekent echter niet dat een cliënt verplicht is om op de afdeling te blijven. Een verbod om de afdeling af te gaan is een beperking van de bewegingsvrijheid. Dat geldt ook als hij alleen onder begeleiding van een verpleegkundige naar buiten mag. Dit valt onder dwang en mag alleen in bepaalde situaties. (Artikel 40 lid 3.) Noodsituatie (Middelen & Maatregelen) artikel 39. Deze kunnen worden toegepast in een tijdelijke noodsituatie die door een patiënt, als gevolg van een stoornis, wordt veroorzaakt. Deze maatregel mag maximaal 7 dagen worden toegepast en is dan nog niet vastgelegd in het zorgplan, maar dat kan wel de volgende stap zijn. Het gaat hier om acuut gevaar dat niet was te voorzien. De vijf aandachtspunten van de M&M omvatten: Fixatie; Afzondering; Gedwongen voeding/vocht; Gedwongen medicatie en Separatie. Is er sprake van gedwongen behandeling voor korte duur (maximaal 7 dagen) dan geldt artikel 39. Artikel 38 gaat in op het moment dat de dwangbehandeling voor langere tijd moet worden toegepast na deze termijn van 7 dagen en als het zorgplan wordt aangepast. Huisregels (artikel 45). Huisregels mogen alleen gebruikt mogen worden: Mits deze noodzakelijk zijn voor het faciliteren van een ordelijke gang binnen de locatie. Hierbij is het algemene niveau van belang en het besluit mag dus niet gericht zijn op het individu. In de eigen kamer is sprake van een privé ruimte en daar gelden de huisregels niet. Echter, mocht een cliënt zich bijvoorbeeld niet houden aan een verbod op alcohol op zijn kamer, waar dit in het belang is voor haar/zijn welzijn, dan kunnen afspraken daarover in het zorgplan worden vastgelegd Overigens geldt dat niet voor een verbod op roken in de privé ruimte aangezien dat door andere wetgevingen wordt geregeld. Artikel 40a. Een cliënt moet volgens artikel 40a schriftelijk geïnformeerd worden over de gronden waarop de maatregel is genomen, over de mogelijkheid tot het inschakelen van een patiëntvertrouwenspersoon en het uitoefenen van haar/zijn klachtrecht en/of het recht om bezwaar te maken. Artikel 40 a geldt voor artikel 38, 39 en 40 vormen van vrijheidsbeperking. Verlof en ontslag (artikel 46a jo. Artikel 61 lid 1; voor RM, IBS en artikel 60). Doorslaggevende criterium voor verlof is: Voor zo ver en voor zo lang het verantwoord is om de cliënt buiten de inrichting te laten verblijven. De beslissing/eindverantwoordelijkheid ligt bij de Bopz-arts en mag niet gedelegeerd worden. Verder is de Bopz-arts verantwoordelijk voor het toetsen van de criteria, waarbij in de ouderenzorg geldt dat ook artikel 60 cliënten recht hebben op verlof. Het verlof is niet bedoeld voor een ambulante behandeling, dan is er sprake van oneigenlijk gebruik. Voorwaardelijk ontslag is bedoeld voor een dag/paar dagen, om te kijken of het thuis weer lukt en mag niet worden toegepast om iemand tijdelijk thuis te laten wonen. Is dat laatste het geval dan moet de RM/IBS worden beëindigd. Dat hoeft niet als iemand een dagje uit gaat met de familie, mits de familie hiervoor een verzoek heeft ingediend bij de Bopz-arts. 4

5 Melden bij IGJ. De IGJ heeft op haar website een tabel opgenomen, op basis van welke wetsartikelen Bopzaangemerkte instellingen verplicht zijn om melding te doen. Meer informatie hierover, en ook digitale meldingsformulieren, zijn te vinden op de website van de IGJ. De tabel is ook te vinden in de PowerPoint presentatie die tijdens de cursus op dag 1 is uitgereikt. Deel 3: De Wet zorg en dwang. De Wzd is vier maal ingrijpend gewijzigd en uiteindelijk gelijkgetrokken met de Wvggz. (Het exemplaar in de congresmap is de meeste actuele versie.) De Wzd geeft meer duidelijkheid over onvrijwillige zorg, omdat er strengere criteria zullen gaan gelden. De kernaspecten van het wetsvoorstel Wzd omvat een aantal belangrijke aanpassingen zoals: een ruimere reikwijdte; de cliënt moet centraal staan (iedere patiënt krijgt een zorgverantwoordelijke); er komen strengere criteria voor onvrijwillige zorg; de CVP wordt verplicht; bij de IGJ is sprake van toezicht op afstand en; de eindverantwoordelijkheid ligt bij de RvB. Reikwijdte Bij de onderdelen reikwijdte wordt duidelijk voor wie de Wzd geldt: - Cliënt (artikel 1 lid 1 sub c): Persoon van wie uit een verklaring van een terzakekundige arts waaruit blijkt dat deze cliënt is aangewezen op zorg zoals bedoeld in de Wet langdurige zorg vanwege een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap. - Zorg (artikel 1 lid 4): De zorg van een zorgaanbieder jegens een cliënt die kan bestaan uit bejegening, verzorging, verpleging, behandeling, begeleiding, bescherming, beveiliging en onvrijwillige zorg als bedoeld in artikel 2. - Bij een AMvB kunnen ziektes en aandoeningen worden aangewezen die voor de toepassing van deze wet, en de daarop berustende bepalingen, worden gelijkgesteld met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap waarbij geldt: a. De ziekte/aandoening zal dezelfde gedragsproblemen of regieverlies als een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap kunnen veroorzaken; b. De benodigde zorg in verband met deze geragsproblemen of regieverlies is vergelijkbaar met de zorg die nodig is bij een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap; c. Deze gedragsproblemen of dit regieverlies kan leiden tot een ernstig nadeel. - De Wzd is in beginsel cliëntvolgend, ook voor vrijwillige cliënten, waarbij het uitgangspunt is: vrijwillige zorg. Onvrijwillige opname: In de nieuwe wet bestaat de mogelijkheid om cliënten vrijwillig op te nemen, de vraag is echter voor welke cliënten dit gaat gelden. Zeker binnen de ouderenzorg, aangezien dit meer speelt bij de VG waar cliënten niet met een artikel 60 in aanmerking komen voor een onvrijwillige opname. Echter, als er sprake is van een vrijwillige opname, en de cliënt gaat zich tegen meerdere onderdelen verzetten, dan is het aan de Bopz-arts om te oordelen hoe het verloop is. Op een bepaald moment zal er toch sprake moeten zijn van een RM. Deze nieuwe bepaling biedt wel de mogelijkheid binnen de zorg om bij vrijwillig opgenomen patiënten onvrijwillige zorg toe te passen. Bijvoorbeeld onvrijwillig douchen waar geen RM bij hoort waardoor dit nu buiten de scope van de Bopz-arts valt. Nieuw overigens is dat de zorginstelling straks niet meer met de OvJ krijgt te maken, dat loopt dan via het CIZ alwaar de toetsing plaatsvindt. Onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg is opgenomen in artikel 2 van de wet en omvat: Zorg waartegen de cliënt of vertegenwoordiger zich verzet. Er bestaan volgens deze wet 9 vormen van onvrijwillige zorg: toedienen van vocht/voeding/medicatie; beperken bewegingsvrijheid; insluiten, uitoefenen van toezicht op betrokkene; onderzoek aan kleding of lichaam; onderzoek van woon- of verblijfruimte; controle op aanwezigheid van gedragsbeïnvloedende middelen; het aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten en het beperken van het recht op ontvangen van bezoek. Er zijn drie uitzonderingen te weten: insluiten, beperkingen van de bewegingsvrijheid en gedragsmedicatie buiten de richtlijnen om bij geen verzet van de cliënt/ vertegenwoordiger. 5

6 Relevant is geen verzet en wilsonbekwaamheid bij cliënt. Vrijwillige zorg is het uitgangspunt waarbij er (cliënt, zorgverlener en partner/familie) een zorgplan wordt opgesteld waarin alle afspraken en ook rituelen worden vastgelegd en dus ook de besluitname tot het instellen van een dwangmaatregel. (Zie het stappenplan m.b.t. opnemen vrijwillige zorg in het zorgplan en uitvoeren onvrijwillige zorg. Dit stappenplan is opgenomen in het document van Vilans Wet Zorg en Dwang en bevindt zich in de congresmap.) Zorgverantwoordelijke/Wzd-arts/rol huisarts. De zorgaanbieder moet voor iedere cliënt een zorgverantwoordelijke aanwijzen die onder meer verantwoordelijk is voor het zorgplan, evaluaties, onvrijwillig zorg in het zorgplan e.v. In de Wzd zou geen sprake meer zijn van een Bopz-arts, echter hier is in aanloop naar de wet veel discussie over gevoerd en op 14 februari 2017 is er een amendement aangenomen waarbij de Wzd-arts werd geïntroduceerd. Deze vervult dadelijk een vergelijkbare rol als de huidige Bopz-arts. Dat mag dan zijn een SO, AVG of andere deskundige arts, waarbij nieuw is dat deze niet persé in dienst hoeft te zijn van de zorgaanbieder. Tot slot komt er in de nieuwe wet ruimte om meer externe deskundigheid in te schakelen, bijvoorbeeld ter advisering in de afbouw van onvrijwillige zorg. De Wzd-arts heeft daarin uiteindelijk wel het laatste woord en mag het besluit van de externe deskundige, indien niet in het belang van de cliënt, overrulen. Er is geen sprake van een bindend advies maar van het (eventueel) verkrijgen van een ander inzicht. Bopz accommodatie. Een Bopz-erkenning kan op een locatie (per adres), maar ook per afdeling worden aangevraagd. Is er al sprake van een PG-afdeling, waar een somatische afdeling wordt omgebouwd naar een gesloten afdeling, dan moet er een Bopz-aanmerking worden aangevraagd. Deze aanvraag moet worden ingediend bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Inspectie toetst of de locatie/afdeling voldoet aan de eisen. Wanneer er nu al sprake is van een Bopzlocatie, dan wordt deze straks in de nieuwe wet (Wzd) automatisch omgezet naar een accommodatie in de zin van die wet. (Zie ook website waar de criteria voor een Bopz-aanmerking zijn terug te vinden.) Registratieverplichting/melden IGJ. In de nieuwe wet is sprake van een registratieverplichting, waarbij de gegevens digitaal beschikbaar moeten zijn (artikel 17 lid 1) en eens per halfjaar moet er een overzicht aan de IGJ worden gezonden, waarin omschreven alles wat er dat afgelopen jaar is gebeurd op het gebied van onvrijwillige zorg. Dat betreft alleen onvrijwillige zorg waartegen verzet was (art. 17 lid 2). Clientvertrouwenspersoon en Klachtrecht. Nu is alleen in de psychiatrie een CVP verplicht, maar in de nieuwe Wzd geldt dat deze ook voor de ouderenzorg verplicht wordt gesteld. De CVP verleent advies en bijstand aan cliënten en signaleert tekortkomingen. De nadere eisen worden nog in een AMvB opgesteld, maar voor nu is al wel duidelijk dat deze landelijk wordt gefinancierd en dat de zorginstelling dat niet meer zelf hoeft te financieren. Verder heeft de zorginstelling de plicht om of aangesloten te zijn bij een Wzd-klachtencommissie of daar zelf over te beschikken. De instelling moet dat dan ook kenbaar maken (hetzij via website en/of het mededelingenbord). Tot slot moet er een rechtstreekse toegang zijn tot die commissie. Nota Bene: De CVP en de klachtenfunctionaris kunnen niet één en dezelfde persoon zijn. Resumerend. Het uitgangspunt van het wetsvoorstel Wzd is dat de cliënt zelf moet instemmen met de geboden ondersteuning/zorg. Hulpverleners moeten hier zo veel als mogelijk aan voldoen, tenzij de wensen van de cliënt in strijd zijn met goed hulpverlenerschap. 6