VERSLAG Bopz-arts studiebijeenkomst najaar 2018 dag 1

Transcriptie

1 VERSLAG Bopz-arts studiebijeenkomst najaar 2018 dag 1 Datum : 2018 Tijd Locatie Sprekers Verslaglegging : 10:00-16:00 uur : Regardz De Eenhoorn, Amersfoort : mr. dr. B.J.M. (Brenda) Frederiks : P.P. (Peggy) van der Bildt Inleiding. De Wet Bopz, die op 17 januari 1994 in werking trad met als doel een verantwoorde toepassing van vrijheidsbeperkingen en om de patiënt te beschermen tegen machtsmisbruik en willekeur, wordt op 1 januari 2020 vervangen door de Wet zorg en dwang (Wzd). Dit omdat de Wet Bopz te weinig rechtsbescherming biedt voor VG/PG, te veel is gericht op het wegnemen van de stoornis en niet past bij de specifieke kenmerken van de VG/PG. Daar komt bij dat vrijheidsbeperkende maatregelen ook buiten de kaders van de Wet Bopz plaatsvinden en daar voorziet de Wet Bopz niet in. Al met al dus tijd voor een andere wet. Deze vervangende wet (Wzd) werd al in 2008 ingediend bij de Tweede Kamer, maar is uiteindelijk pas in september 2013 door de Tweede Kamer aangenomen. Vervolgens werden er op 14 februari 2017 nog een aantal wijzigingen aangenomen die door middel van amendementen en moties zijn ingediend. In januari 2018 is de Wzd ook door de Eerste Kamer aangenomen en deze zal uiteindelijk op 1 januari 2020 van toepassing zijn. Wel komt er nog een reparatiewet, waarbij de extern deskundige minder dominant aanwezig zal zijn en de Wzd-arts wordt (her)ingevoerd, daar deze in eerste instantie niet in de Wzd was opgenomen. Vergeet echter niet dat juridisch gezien de Wet Bopz nog blijft gelden tot 1 januari 2020 en dat deze ook daarna nog doorloopt. Per slot van rekening kan er tien jaar na dato van de tuchtklacht en nadat de nieuwe wet van toepassing is nog een klacht worden ingediend over de Wet Bopz, waardoor alle kennis van de Bopz ook daarna nog van belang is. Dat laat onverlet dat het van belang is dat zorginstellingen alvast hun blik naar de toekomst richten. Reden waarom de docent vandaag veel aandacht besteedt aan deze wet, want ook al treedt de Wzd pas in vanaf 2020 het is noodzakelijk nu al te kijken naar wat je kunt toepassen, of om procedures af te stemmen voor de nabije toekomst, zodat je als zorginstelling in 2020 al bent ingericht op de uitvoering. Spreker. Mevrouw mr. dr. B.J.M. (Brenda) Frederiks is gezondheidsjurist en studeerde rechten, met als afstudeerrichting gezondheidsrecht en -wetenschappen (Beleid en beheer gezondheidszorg). In 2004 promoveerde Brenda op de rechtspositie van mensen met een verstandelijke handicap en in 2005 begon zij bij het VUmc als universitair docent gezondheidsrecht aan de faculteit geneeskunde, gezondheidswetenschappen en rechten. Zij is enige tijd werkzaam geweest als inspecteur gehandicaptenzorg en was betrokken bij de tweede evaluatie van de Wet Bopz. Verder is Brenda hoofdredacteur van Journaal Ggz en recht, lid van de redactie Jurisprudentie verplichte zorg en lid van jurist Centraal Tuchtcollege gezondheidszorg. In voornoemde hoedanigheid is mevrouw Brenda Frederiks door Medilex gevraagd om het startschot te geven voor de 8-daagse opleiding Bopz-arts, met op de eerste interactieve contactdag als onderwerp: Van Wet Bopz naar Wet zorg en dwang (Wzd)

2 Introductie. Middels een aantal vragen, waaronder hoe lang ben je al werkzaam in de sector; is er sprake van ondersteuning bij de uitvoering van je werk (als Bopz-arts); wat is lastig aan de huidige wet en wat verwacht je van de nieuwe wet, krijgen de cursisten de gelegenheid om kennis met elkaar te maken. Daarna wordt aan de hand van een korte quiz getracht inzicht te krijgen over de huidige kennis van de deelnemers over de Bopz. Naar aanleiding van de introductieronde en de quiz zijn er al veel vragen. Hierna antwoorden, uitspraken, conclusies dan wel een aantal tips/doorverwijzingen naar diverse websites. - De Bopz-arts is verantwoordelijk voor de invoering, verlenging en beëindiging onvrijwillige opneming van mensen met een psychogeriatrische aandoening. De besluitvormingsprocedure en vastlegging in het behandel- en zorgplan valt onder haar/zijn verantwoordelijkheid. - De benoembaarheidseisen maken duidelijk dat: Een Bopz-arts geregistreerd moet zijn als Specialist Ouderengeneeskunde, minimaal 3 jaar werkervaring heeft als arts binnen de verpleeghuiszorg (met een minimale aanstelling van 16 uur per week), deskundig is omtrent de strekking en reikwijdte van de Wet Bopz en beschikt over een taakomschrijving. - Het management van de organisatie is gehouden aan het schriftelijk vastleggen van het formele takenpakket van de Bopz-arts. - Het model taakomschrijving voor de Bopz-arts is te vinden op de website van Verenso: - De IGJ heeft als criterium dat er 24 per dag een Bopz-arts beschikbaar moet zijn, echter dat is daadwerkelijk nergens terug te vinden. Daar komt bij dat het praktisch gezien onmogelijk is om 24 uur per dag een Bopz-arts beschikbaar te hebben. Wel is het belangrijk om bij afwezigheid van de Bopz-arts te zorgen voor een vervanger. Bedenk hierbij wel dat er daadwerkelijk sprake moet zijn van een Bopz-arts die de afwezige arts vervangt en dat daarvoor ook de hierboven genoemde benoembaarheidseisen gelden. Nota Bene: De Raad van Bestuur benoemt zowel de Bopz-arts als de waarnemend Bopz-arts. - Een Bopz-erkenning kan op een locatie (per adres), maar ook per afdeling worden aangevraagd. De aanvraag moet worden ingediend bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Inspectie toetst of de locatie/afdeling voldoet aan de eisen. Wanneer er nu al sprake is van een Bopz-locatie, dan wordt deze straks in de nieuwe wet (Wzd) automatisch omgezet naar een accommodatie in de zin van die wet. De toetsingscriteria voor een Bopz aanmerking zijn te vinden op de website van de IGJ: Na de introductieronde vangt de docent aan met een beknopte uitleg over de huidige Wet Bopz. DEEL 1: Introductie Wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen. - De Wet Bopz: geldt voor psychiatrie, PG, VG en regelt gedwongen opname en (eventueel) gedwongen zorg; geldt alleen binnen aangemerkte Bopz-locaties en is alleen van toepassing op cliënten die met een Bopz-machtiging, of gedwongen (RM/IBS/artikel 60), zijn opgenomen. Medicatie wegens een somatische (Wgbo) aandoening valt niet binnen de Wet Bopz. Mocht echter door het nalaten van een medische handeling een ernstig nadeel ontstaan, dan kan dat, mits goed beargumenteerd, wel plaatsvinden. Relevant is wel of de cliënt wilsonbekwaam ter zake is. Dat valt nu nog onder de Wgbo maar in de Wzd is dit aangepast. Let op: Tot aan de invoering van de Wzd geldt nog wel de bestaande regel. - De Wgbo: geldt binnen de gehele zorg waar en/of wanneer de Bopz niet geldt of als iets niet door de Bopz is geregeld. ( Alle somatische aspecten van de zorg ook in Bopz-instellingen; voor vrijwillig opgenomen patiënten; wanneer iets niet is geregeld in de Wet Bopz, bijvoorbeeld het recht op informatie/privacy. ) Voor de Wgbo geldt geen meldplicht van gedwongen zorg, wel geldt de Wgbo in principe voor alle somatische aspecten van de zorg. Als iemand onder de Bopz is opgenomen dan geldt de Wgbo alleen: voor een beperkt aantal situaties gericht op somatiek en alleen als iemand vrijwillig is opgenomen. Alle andere rechten van de Wgbo lopen gewoon door, zoals het recht op privacy e.d. De Wet Bopz is een lex specialis van de Wgbo. 2

3 Bij onvrijwillige opname geldt de Wgbo alleen voor zorg bij somatische zaken. In dat laatste geval moet er dan wel écht sprake zijn van een ernstig nadeel. Als de cliënt aangeeft dat hij niet wil, en er is geen sprake van een ernstig nadeel, dan kan onder de Wgbo niets plaatsvinden. Zeker niet zo lang de cliënt nog wilsbekwaam ter zake is. Om het onderscheid duidelijk te maken tussen de Wgbo en de Bopz t.a.v. dwang, zoals dit nu is geregeld, kan de hiernavolgende tabel worden gehanteerd. Wgbo-dwang gericht op somatiek (herstel somatische aandoening); gericht op vrijwillig kader; dwang alleen mogelijk indien: - ingrijpende verrichting, - ernstig nadeel voorkomen, - wilsonbekwaam ter zake, - indien mogelijk instemming vertegenwoordiger. Wet Bopz-dwang gericht op gevaar veroorzaakt door stoornis; gedwongen kader; bepalingen voor gedwongen opname, dwangbehandeling, vrijheidsbeperkingen; geldt alleen binnen aangemerkte locaties. Opnamemogelijkheden. Opnamemogelijkheden zijn er na een (V)RM, IBS (gedwongen) of een artikel 60 procedure (geen bereidheid-geen bezwaar). Bij opname met een RM/IBS is afhankelijk van de problematiek een geneeskundige verklaring van een SO/psychiater/AVG-arts vereist. Een handige leidraad voor Bopz-machtigingen tot verblijf (VRM/IBS/Art. 60) is onderstaand schema uit de presentatie. Hier wijzigt overigens straks in de Wzd niet zo heel veel in. Voorlopige RM Voortgezette RM Inbewaringstelling Artikel-60-procedure Gevaar (voortvloeiend uit de stoornis). Nog steeds gevaar. Onmiddellijk dreigend gevaar. Gevaar in de vorm van cliënt heeft zorg nodig kan zichzelf niet buiten de instelling handhaven, of in de vorm van overlast bij anderen. Opname = noodzakelijk. Opname = nog steeds noodzakelijk. Opname = noodzakelijk. Opname = noodzakelijk. Geneeskundige verklaring niet bij behandeling betrokken psychiater of AVG/SO. Geneeskundige verklaring niet bij behandeling betrokken geneesheer-directeur of psychiater, of AVG/SO. Melding (bij bijvoorbeeld politie/ Riagg/crisisdienst/ huisarts). Beoordeling door het CIZ. Verzoek bij OvJ. Verzoek bij OvJ. Geneeskundige verklaring psychiater, AVG/ SO (bij voorkeur niet betrokken bij patiënt). PG of VG; geneeskundige verklaring niet nodig. Verzet patiënt of verzet vertegenwoordiger. Verzet patiënt of verzet vertegenwoordiger. Verzet. Cliënt stemt niet in, maar verzet zich ook niet ( geen-bereidheidgeen-bezwaar ). OvJ beoordeelt en evt. verzoek bij rechter. OvJ beoordeelt en evt. verzoek bij rechter. Verzoek bij burgemeester. Verzoek bij CIZ ingediend (vaak tegelijker met indicatie voor WLZ). Patiënt krijgt advocaat rechter beoordeelt. Patiënt krijgt advocaat, rechter beoordeelt. Na beoordeling evt. toekenning IBS. CIZ kent eventueel artikel 60 indicatie toe. Rechter geeft event. RM voor max. 6 mnd. Rechter geeft event. voortgezette RM af (kan ook voor vijf jaar). Indien nodig vraagt OvJ binnen paar dagen voortzetting van verblijf (RM) aan bij rechter. NB: CIZ stelt in procedure dat vertegenwoordiger moet instemmen met artikel 60. Artikel 60 vervalt zodra sprake is van verzet tegen opname en verblijf. 3

4 Gedwongen zorg op grond van de Wet Bopz. Gaat de cliënt akkoord dan is er geen sprake van een vbm of gedwongen zorg. Leidend hierbij is het verzet van de cliënt dat boven die van een mentor, curator of familie gaat. Het criterium voor dwang is dus Verzet! Beperkingen artikel 40 lid 1-3. Een gedwongen opname op grond van de Wet Bopz is een ingrijpende beperking van vrijheid. In de wet is geregeld dat patiënten tijdens een gedwongen opname belangrijke vrijheden behouden, zoals de vrijheid om post te ontvangen, te bellen en/of bezoek te ontvangen. De behandelaar kan deze vrijheden niet zomaar beperken. Een gedwongen opgenomen cliënt heeft het recht om zich in en rond de instelling te bewegen. Dat betekent echter niet dat een cliënt verplicht is om op de afdeling te blijven. Een verbod om de afdeling af te gaan is een beperking van de bewegingsvrijheid. Dat geldt ook als hij alleen onder begeleiding van een verpleegkundige naar buiten mag. Dit valt onder dwang en mag alleen in bepaalde situaties. (Artikel 40 lid 1-3.) Noodsituatie (Middelen & Maatregelen) artikel 39. Deze kunnen worden toegepast in een tijdelijke noodsituatie die door een patiënt, als gevolg van een stoornis, wordt veroorzaakt. Deze maatregel mag maximaal 7 dagen worden toegepast en is dan nog niet vastgelegd in het zorgplan, maar dat kan wel de volgende stap zijn. Het gaat hier om acuut gevaar dat niet was te voorzien. De vijf aandachtspunten van de M&M omvatten: Fixatie; Afzondering; Gedwongen voeding/vocht; Gedwongen medicatie en Separatie. Is er sprake van gedwongen behandeling voor korte duur (maximaal 7 dagen) dan geldt artikel 39. Artikel 38 gaat in op het moment dat de dwangbehandeling voor langere tijd moet worden toegepast na deze termijn van 7 dagen en als het zorgplan wordt aangepast. Huisregels. Huisregels mogen alleen gebruikt mogen worden: Mits deze noodzakelijk zijn voor het faciliteren van een ordelijke gang binnen de locatie. Hierbij is het algemene niveau van belang en het besluit mag dus niet gericht zijn op het individu. In de eigen kamer is sprake van een privé ruimte en daar gelden de huisregels niet. Echter, mocht een cliënt zich bijvoorbeeld niet houden aan een verbod op alcohol op zijn kamer, waar dit in het belang is voor haar/zijn welzijn, dan kunnen afspraken daarover in het zorgplan worden vastgelegd. Overigens geldt dat niet voor een verbod op roken in de privé ruimte, aangezien dat door andere wetgevingen wordt geregeld. Let op: Artikel 40a. Een cliënt moet volgens artikel 40a schriftelijk geïnformeerd worden over de gronden waarop de maatregel is genomen, over de mogelijkheid tot het inschakelen van een patiëntvertrouwenspersoon en het uitoefenen van haar/zijn klachtrecht en/of het recht om bezwaar te maken. Artikel 40 a geldt voor artikel 38, 39 en 40 vormen van vrijheidsbeperking. Verlof en ontslag (artikel 46a jo. Artikel 61 lid 1; voor RM, IBS en artikel 60). Doorslaggevende criterium voor verlof is: Voor zo ver en voor zo lang het verantwoord is om de cliënt buiten de inrichting te laten verblijven. De beslissing/eindverantwoordelijkheid ligt bij de Bopz-arts en mag niet gedelegeerd worden. Verder is de Bopz-arts verantwoordelijk voor het toetsen van de criteria, waarbij in de ouderenzorg geldt dat ook artikel 60 cliënten recht hebben op verlof. Het verlof is niet bedoeld voor een ambulante behandeling, dan is er sprake van oneigenlijk gebruik. Voorwaardelijk ontslag is bedoeld voor een dag/paar dagen, om te kijken of het thuis weer lukt en mag niet worden toegepast om iemand tijdelijk thuis te laten wonen. Is dat laatste het geval dan moet de RM/IBS worden beëindigd. Dat hoeft niet als iemand een dagje uit gaat met de familie, mits de familie hiervoor een verzoek heeft ingediend bij de Bopz-arts. Toezicht door- en melden bij de Inspectie. De IGJ houdt toezicht op een verantwoorde behandeling, verpleging, verzorging en bejegening van patiënten. De inspecteurs hebben toezichtsbevoegdheden, zoals: het binnentreden van locaties, inlichtingen vragen en een inzage in de dossier van cliënten en daarnaast kunnen inspecteurs ook de verblijfstitel van de patiënten controleren en de Inspectie ontvangt van de zorgaanbieders de meldingsformulieren dwangbehandeling/middelen of maatregelen. 4

5 De IGJ heeft op haar website een tabel opgenomen op basis van welke wetsartikelen Bopzaangemerkte instellingen verplicht zijn om melding te doen. Meer informatie hierover, en ook digitale meldingsformulieren, zijn te vinden op: Artikel Wet Bopz Verplichte meldingen Sector Art. 14g lid 3 Beslissing van de behandelaar op verzoek om schriftelijke verklaring van einde voorwaardelijke machtiging. Art. 34 lid 2 Zelfbindingsverklaring. GGZ Art. 38 en 38c lid 5 Dwangbehandeling (aanvang en beëindiging). GGZ, GZ, V&V Art. 39 lid 3 Middel of maatregel (aanvang en beëindiging). GGZ, GZ, V&V Art. 43 lid 3 Afwijzing overplaatsingsverzoek. GGZ, GZ, V&V Art. 49 lid 2 Beslissing op ontslagverzoek. GGZ, GZ, V&V Art. 58 lid 1 en 3 Art. 58 lid 4 Maandlijst van patiëntnamen bij wie sprake is van: - Dwangopname; - Verlof langer dan 60 uur + eventuele voorschriften; - Voorwaardelijk verlof + voorwaarden; - Intrekking verlof en voorwaardelijk verlof; - Voorwaardelijk ontslag + voorwaarden; - Intrekking voorwaardelijk ontslag; - Ontslag; - Overlijden + doodsoorzaak. - Beëindigde inbewaringstelling + verslag. Ongeoorloofde afwezigheid en terugkeer na ongeoorloofde afwezigheid. Art. 58a Beëindiging voorwaardelijke machtiging. GGZ GGZ GGZ, GZ, *V&V (* geldt niet voor cliënten met een art. 60-opname.) GGZ, GZ, V&V Deel 2: De Wet zorg en dwang: Wat is er al bekend? De kernaspecten van het wetsvoorstel omvat een aantal belangrijke aanpassingen: ruimere reikwijdte; cliënt staat centraal (iedere patiënt krijgt een zorgverantwoordelijke); strengere criteria voor onvrijwillige zorg; een CVP wordt verplicht; de IGJ kent toezicht op afstand; de eindverantwoordelijkheid ligt bij de RvB. Reikwijdte Bij de onderdelen reikwijdte wordt duidelijk voor wie de Wzd geldt: - Cliënt (artikel 1 lid 1 sub c): Persoon van wie uit een verklaring van een ter zake kundige arts blijkt dat hij in verband met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap is aangewezen op zorg als bedoeld in het vierde lid, dan wel van wie het indicatieorgaan in een indicatiebesluit als bedoeld in de Wet langdurige zorg heeft vastgesteld dat een aanspraak op zorg bestaat als bedoeld in de Wet Langdurige Zorg (WLZ) vanwege een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap. - Alle cliënten met WLZ indicatie op grond van een PG aandoening vallen straks onder de Wzd. Somatische en lichamelijke cliënten vallen daar dus niet onder. Verder wordt de reikwijdte breder en het maakt daarbij niet uit of iemand vrijwillig of onvrijwillig is opgenomen. Als psychiatrie een rol gaat spelen, dan moet samen met het CIZ bepaald worden wat leidend is. Nota Bene: Nog niet duidelijk is waar cliënten met een Korsakov onder gaan vallen, dat zal op een later moment met een AMvB nader ingevuld worden. - Zorg (artikel 1 lid 3): Voor de toepassing van deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt onder zorg verstaan: de zorg van een zorgaanbieder jegens een cliënt die kan bestaan uit bejegening, verzorging, verpleging, behandeling, begeleiding, bescherming, beveiliging, en onvrijwillige zorg als bedoeld in artikel 2. 5

6 - Bij een AMvB (artikel 1 lid 4) kunnen ziekten en aandoeningen worden aangewezen die voor de toepassing van deze wet, en de daarop berustende bepalingen, worden gelijkgesteld met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap indien: a. deze ziekten en aandoeningen dezelfde gedragsproblemen of regieverlies als een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap kunnen veroorzaken; b. de benodigde zorg in verband met deze gedragsproblemen of regieverlies vergelijkbaar is met de zorg die nodig is bij een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap; c. deze gedragsproblemen kunnen of dit regieverlies kan leiden tot ernstig nadeel. - Tot slot: De Wzd is in beginsel cliëntvolgend, ook voor vrijwillige cliënten, waarbij het uitgangspunt is: vrijwillige zorg waarbij onvrijwillige zorg een ultimum remedium is. Onvrijwillige (gedwongen) opname: Een belangrijke wijziging in de Wet zorg en dwang is de procedure onvrijwillig verblijf, met name bij een aanvraag voor een RM. De criteria van de Wzd zijn in principe gelijk aan die van de Wet Bopz, echter het verzoek voor een RM moet in de Wzd worden ingediend bij het CIZ. Het CIZ gaat de procedure verder in gang zetten en levert vervolgens alle stukken aan bij de rechtbank. Er is dan ook een belangrijke rol voor het CIZ weggelegd, waar dit binnen de Bopz onder de OvJ viel. Het verzoek voor een IBS blijft ongewijzigd en valt ook bij de Wzd nog onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester. Nota Bene: in de PowerPoint staat nog een foute definitie, de juiste definitie is: zorg waartegen de cliënt of zijn vertegenwoordiger zich verzet. Onvrijwillige zorg. - Onvrijwillige zorg is opgenomen in artikel 2 (lid 1) van de wet en omvat: Zorg waartegen de cliënt of de vertegenwoordiger zich verzet. Hierbij is het verzet leidend. Er bestaan volgens deze wet 9 vormen van onvrijwillige zorg: toedienen van vocht/voeding/medicatie; beperken bewegingsvrijheid; insluiten, uitoefenen van toezicht op betrokkene; onderzoek aan kleding of lichaam; onderzoek van woon- of verblijf-ruimte; controle op aanwezigheid van gedragsbeïnvloedende middelen; aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten en het beperken van het recht op ontvangen van bezoek. Je hoeft alleen de onvrijwillige zorg te registreren en alleen de vormen met verzet moeten gemeld worden bij de Inspectie. - Onvrijwillige zorg mag alleen in een accommodatie, tenzij er sprake is van een AMvB. Er zijn drie uitzonderingen (artikel 2 lid 2): geen onvrijwillige zorg, wel stappenplan te weten: insluiten (een eigen kamer die op slot gaat, een voordeur die dicht gaat), beperkingen van de bewegingsvrijheid (bijvoorbeeld bedhekken) en gedragsmedicatie buiten de richtlijnen om bij geen verzet van de cliënt/vertegenwoordiger. Nota Bene: Separeren mag in de ouderenzorg niet, daar gelden allerlei regels voor, echter in de wet Bopz en ook de Wzd staat nergens aangegeven dat er niet afgezonderd mag worden. Er moet de mogelijkheid zijn om een deur af te sluiten, maar niet om de deur op slot te doen. Dat wil overigens niet zeggen dat alle deuren open moeten staan. Relevant bij onvrijwillige zorg is geen verzet, waarbij vrijwillige zorg het uitgangspunt is en er een zorgplan wordt opgesteld (cliënt, zorgverlener en partner/familie) waarin alle afspraken en ook rituelen worden vastgelegd en dus ook de besluit-name tot het instellen van een dwangmaatregel. Is er toch sprake van onvrijwillige zorg, maak dan gebruik van het stappenplan (artikel 10 e.v. en artikel 13 e.v.). Dit stappenplan is te vinden in de congresmap of op de website van Zorg voor beter. Geef bij trefwoord in: Stappenplan Zorg en Dwang of ga naar: Clientvertrouwenspersoon en Klachtrecht. In de Wzd geldt dat een CPV ook voor de ouderenzorg verplicht wordt gesteld. De nadere eisen worden nog in een AMvB opgesteld, maar voor nu is al wel duidelijk dat deze landelijk wordt gefinancierd en dat de zorginstelling dat niet meer zelf hoeft te financieren. Verder heeft een zorginstelling de plicht om aangesloten te zijn bij een Wzd-klachtencommissie of daar zelf over te beschikken. De instelling moet dat dan ook kenbaar maken (hetzij via website en/of het mededelingenbord). Tot slot moet er een rechtstreekse toegang zijn tot die commissie. Nota Bene: De CVP en de klachtenfunctionaris kunnen niet één en dezelfde persoon zijn. 6

7 Zorgverantwoordelijke/Wzd-arts/extern deskundige. De zorgaanbieder moet voor iedere cliënt een zorgverantwoordelijke aanwijzen die onder meer verantwoordelijk is voor het zorgplan, evaluaties, onvrijwillig zorg in het zorgplan, noteren (wettelijke) vertegenwoordiging e.v. De Wzd-arts, die uiteindelijk weer is teruggekeerd in de Wet zorg en dwang, vervult dadelijk een vergelijkbare rol als de huidige Bopz-arts. Dat mag dan zijn een SO, AVG of andere deskundige arts, waarbij nieuw is dat deze niet persé in dienst hoeft te zijn van de zorgaanbieder. Tot slot komt er in de nieuwe wet ruimte om meer externe deskundigheid in te schakelen, bijvoorbeeld ter advisering in de afbouw van onvrijwillige zorg. De Wzd-arts heeft daarin uiteindelijk wel het laatste woord en mag het besluit van de externe deskundige, indien dat niet in het belang van de cliënt is, overrulen. Er is geen sprake van een bindend advies maar van het (eventueel) verkrijgen van een ander inzicht Ontwerp besluit zorg en dwang. Dit besluit is een invulling van artikel 2a van de Wzd. Een centraal onderwerp daarbij is de ambulante zorg. In de nieuwe wet zal alles wat binnen de accommodatie is toegestaan ook mogelijk zijn buiten de accommodatie. Met andere woorden: Alle vormen die de wet kent mogen daarmee ook in de thuissituatie worden toegepast. Uiteraard zitten daar nog wel een aantal voorwaarden aan vast die je of meer moet plakken op het stappenplan van de wet. Daar komt bij dat als cliënten zich verzetten er alsnog een juridische status moeten worden aangevraagd. Registratieverplichting/melden IGJ. In de nieuwe wet is sprake van een registratieverplichting, waarbij de gegevens digitaal beschikbaar moeten zijn (artikel 17 lid 1). Eens per halfjaar moet een overzicht worden gezonden aan de IGJ, waarin omschreven alles wat er dat afgelopen jaar is gebeurd op het gebied van onvrijwillige zorg. Dat betreft dan alleen onvrijwillige zorg waartegen verzet was (art. 17 lid 2). Resumerend. Het uitgangspunt van het wetsvoorstel Wzd is dat de cliënt zelf moet instemmen met de geboden ondersteuning/zorg. Hulpverleners moeten hier zo veel als mogelijk aan voldoen, tenzij de wensen van de cliënt in strijd zijn met goed hulpverlenerschap. Gebruikte afkortingen, in zowel de PowerPoint presentatie als in dit verslag. AMvB : Algemene Maatregelen Van Bestuur. AVG : Arts voor Verstandelijke Gehandicapten. Bopz : Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. CVP : Cliënten Vertrouwens Persoon. GZ : Gezondheidszorg. GGZ : Geestelijke Gezondheidszorg. IBS : Inbewaringstelling. IGJ : Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. M&M : Middelen & Maatregelen. OvJ : Officier van Justitie. PG : Psychogeriatrie. RM : Rechterlijke Machtiging. RvB : Raad van Bestuur SO : Specialist Ouderengeneeskunde. VG : Verstandelijke Gehandicaptenzorg. VBM : Vrijheidsbeperkende maatregel. VRM : Voorlopige Rechtelijke Machtiging. V&V : Verpleegkundigen & Verzorgenden VWS : Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Wgbo : Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. WLZ : Wet Langdurige Zorg Wzd : Wet zorg en dwang. Wvggz : Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. 7