HET HISTORISCH REFERENTIEKADER

Transcriptie

1 HET HISTORISCH REFERENTIEKADER 1. DE TIJD PERIODISERING DE PERIODISERING VAN DE WESTERSE GESCHIEDENIS GEBEURTENISSEN SITUEREN IN DE TIJD DE HISTORISCHE PERIODES IN ANDERE SAMENLEVINGEN TIJDREKENING HET ANCIEN REGIME DE NIEUWSTE TIJD EN DE EIGEN TIJD BEGRIPPEN IN VERBAND MET TIJD SOORTEN SAMENLEVINGEN DE RUIMTE KAARTEN RUIMTELIJKE BEGRIPPEN DE DOMEINEN DE VIER MAATSCHAPPELIJKE DOMEINEN VERBANDEN EN WISSELWERKINGEN OVERZICHT BEGRIPPEN ALGEMENE HISTORISCHE BEGRIPPEN STRUCTUURBEGRIPPEN...31 Referentiekader / p.1 van 38 / versie 2019

2 HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING HET CONGRES VAN WENEN BESLISSINGEN Herstel van de macht van de vorstenhuizen Herstel van het Europese machtsevenwicht Nieuwe bondgenootschappen GEVOLGEN VAN HET CONGRES VAN WENEN BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...8 Het Congres van Wenen / p.1 van 8 / versie 2019

3 DE ECONOMISCHE VERANDERINGEN IN DE 19E EEUW 1. DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE DE EERSTE INDUSTRIËLE REVOLUTIE De start: Groot-Brittannië De eerste industriële revolutie in België DE TWEEDE INDUSTRIËLE REVOLUTIE Kenmerken Industriële centra GEVOLGEN VAN DE INDUSTRIALISERING ECONOMISCHE GEVOLGEN Het industrieel kapitalisme De consumptiemaatschappij De economische crisis SOCIALE GEVOLGEN Milieu Verstedelijking Werkloosheid Proletarisering DE 19DE-EEUWSE SAMENLEVING DE ARBEIDERS DE RIJKE BURGERIJ VERGELIJKINGEN DE IR DE INDUSTRIËLE ONTWIKKELING VAN DE BRICS SAMENLEVING TEN TIJDE VAN DE IR AGRARISCHE SAMENLEVINGEN SAMENLEVING TEN TIJDE VAN DE IR DE POSTINDUSTRIËLE SAMENLEVING BELGIË ANDERE GEÏNDUSTRIALISEERDE LANDEN BELGIË TIJDENS DE IR BELGIË VANDAAG...16 De economische veranderingen in de 19de eeuw / p.1 van 18 / versie 2019

4 HET SOCIALISME EN DE ONTVOOGDING VAN DE ARBEIDERS 1. HET SOCIALISME VERLICHTE VOORLOPERS HET UTOPISCH SOCIALISME DE ARBEIDERSBEWEGING IN GROOT-BRITTANNIË HET WETENSCHAPPELIJK SOCIALISME (= MARXISME) Inleiding Visie op mens, geschiedenis en samenleving Marx en het kapitalisme Marx en het communisme DE SOCIAALDEMOCRATIE HET ANARCHISME DE ARBEIDERSBEWEGING DE SOCIALISTISCHE ARBEIDERSBEWEGING Algemeen België Het socialisme in Vlaanderen vandaag DE CHRISTELIJKE ARBEIDERSBEWEGING Algemeen België DE KOMMUNISTISCHE PARTIJ VAN BELGIË (KPB) REALISATIES TEN VOORDELE VAN DE ARBEIDERS ALGEMEEN BELGIË VERZUILING...23 Het socialisme en de ontvoogding van de arbeiders / p.1 van 25 / versie 2019

5 LIBERALISME EN NATIONALISME 1. HET BEGRIP IDEOLOGIE HET LIBERALISME TYPERING ONTSTAAN John Locke De verlichting Het eigenlijke ontstaan van het liberalisme NATIONALE ONTWIKKELINGEN Groot-Brittannië Frankrijk België HET LIBERALISME VANDAAG HET NATIONALISME ONTSTAAN KENMERKEN GEVOLGEN RICHTINGEN CONCRETE VOORBEELDEN De eenmaking van Duitsland De eenmaking van Italië Het ontstaan van België HET NATIONALISME VANDAAG In België Elders Liberalisme en nationalisme / p.1 van 22 / versie 2019

6 KUNSTSTROMINGEN KIES ÉÉN STROMING 1. ROMANTIEK REALISME IMPRESSIONISME ART NOUVEAU EN JUGENDSTIL (DUITS) EXPRESSIONISME SURREALISME KUBISME...17 Op de site vind je links naar beeldmateriaal bij elke stroming. Kunststromingen / p.1 van 18 / versie 2019

7 CULTURELE ONTWIKKELINGEN 1 1. DENKSTROMINGEN ABOLITIONISME EUGENETICA FIN DE SIÈCLE POSITIVISME ROMANTIEK SOCIAAL DARWINISME DE EVOLUTIE VAN WETENSCHAP EN TECHNIEK ALGEMENE SCHETS BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN MIGRATIE DE MIGRATIE IN DE NIEUWSTE TIJD Kenmerken Reacties DE MIGRATIE IN DE EIGEN TIJD Begrippen Kenmerken van de migratie na Gevolgen van migraties Reacties Migratiestromen DE VLUCHTELINGENCRISIS Situering Migratieroutes naar Europa...30 Culturele ontwikkelingen 1 / p.1 van 31 / versie 2019

8 HET MODERN IMPERIALISME 1. BEGRIP EN SITUERING DE MOTIEVEN VAN DE IMPERIALISTEN GEVOLGEN VAN HET IMPERIALISME DE BELGISCHE KOLONISATIE VAN CONGO KONGO VRIJSTAAT BELGISCH KONGO INVLOED VAN DE KOLONISATIE VAN KONGO OP DE BELGISCHE SAMENLEVING OP DE POLITIEKE SITUATIE OP DE RELATIE MET ANDERE EUROPESE LANDEN...14 Het modern imperialisme / p.1 van 16 / versie 2019

9 RUSLAND EN DE SOVJET-UNIE 1. HET RUSSISCHE TSARENRIJK IN DE 19DE EEUW POLITIEKE EN SOCIAAL-ECONOMISCHE SITUATIE HET RUSSISCH IMPERIALISME SOCIALE VERANDERINGEN EN POLITIEKE ONRUST Toenemende spanningen Eerste Revolutie (1905) REVOLUTIES EN HET ONTSTAAN VAN DE SOVJET-UNIE DE FEBRUARIREVOLUTIE Oorzaken Verloop VAN FEBRUARIREVOLUTIE NAAR OKTOBERREVOLUTIE Dubbele machtsstructuur Op te lossen problemen De terugkeer van Lenin Nieuwe opstand De Kornilov-affaire DE OKTOBERREVOLUTIE VAN OKTOBERREVOLUTIE NAAR SOVJET-UNIE Eerste weken na de Oktoberrevolutie Vrede van Brest-Litovsk Einde van de democratie Burgeroorlog Laatste jaren van Lenin DE SOVJET-UNIE ONDER STALIN STALIN GRIJPT DE MACHT ECONOMISCHE POLITIEK TOTALITAIRE SAMENLEVING...27 Rusland Sovjet-Unie / p.1 van 29 / versie 2019

10 DE EERSTE WERELDOORLOG 1. OORZAKEN EN MECHANISMEN DE FRANS-PRUISISCHE OORLOG KOLONIALE CONFLICTEN DE BALKAN ECONOMISCHE RIVALITEIT BONDGENOOTSCHAPPEN BEWAPENINGSWEDLOOP EN MILITARISME FATALE MISREKENINGEN DE AANLEIDING HET VERLOOP HET VON SCHLIEFFEN-PLAN HET EIGENLIJKE VERLOOP LOOPGRAVENOORLOG BELANGRIJKSTE GEVOLGEN VAN DE OORLOG DE VREDESVERDRAGEN NA DE EERSTE WERELDOORLOG HET VERDRAG VAN VERSAILLES KIEM VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG DE VOLKENBOND De Eerste Wereldoorlog / p.1 van 27 / versie 2019

11 DE ECONOMISCHE CRISIS 1. EEN STUKJE ECONOMISCHE THEORIE VRIJEMARKTECONOMIE PLANECONOMIE OF CENTRAAL GELEIDE ECONOMIE GEMENGDE ECONOMIE JOHN MAYNARD KEYNES EN HET KEYNESIAANS BELEID HET NEOLIBERALISME DE JAREN TWINTIG DE VS EUROPA DE BEURSCRASH VAN 1929 EN DE GROTE CRISIS DE CRASH VAN WALL STREET DE GROTE DEPRESSIE DE WERELDWIJDE ECONOMISCHE CRISIS AANPAK VAN DE CRISIS IN DE VS DE KREDIETCRISIS VAN De economisch crisis / p.1 van 25 / versie 2019

12 DE OPKOMST VAN HET FASCISME 1. WAT IS FASCISME? HET FASCISME IN ITALIË ONTSTAAN EN ONTWIKKELING KENMERKEN VAN DE FASCISTISCHE STAAT HET FASCISME IN DUITSLAND: HET NAZISME ONTSTAAN MACHTSOVERNAME IDEOLOGIE KENMERKEN VAN HET NAZI-REGIME HET BELEID TEGENOVER DE JODEN HET FASCISME IN SPANJE KENMERKEN VAN DE DEMOCRATIE...16 Opkomst van het fascisme / p.1 van 19 / versie 2019

13 DE TWEEDE WERELDOORLOG 1. OORZAKEN JAPAN ITALIË DUITSLAND CONCLUSIE HET VERLOOP VAN DE OORLOG EERSTE PERIODE (1939 TOT 1942) Europa Azië KEERPUNT Slag bij Midway Slag bij El Alamein Slag om Stalingrad TWEEDE PERIODE (1942 TOT 1945) Europa Azië KENMERKEN VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG ALGEMEEN BEZETTING Bezetting door Duitsland Bezetting door Japan OORLOGSECONOMIE DE HOLOCAUST ( ) DE GEVOLGEN VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG DE GROTE VREDESCONFERENTIES JALTA POTSDAM Tweede Wereldoorlog / p.1 van 33 / versie 2019

14 DE VERENIGDE NATIES 1. INLEIDING ONTSTAAN ORGANISATIE HOOFDORGANEN Algemene Vergadering Veiligheidsraad Secretariaat Internationaal Gerechtshof De economische en Sociale Raad De Trustschapraad DE VN-FAMILIE VAN ORGANISATIES VN-programma s en -fondsen Gespecialiseerde en andere organisaties DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELEN: DE UNIVERSELE VERKLARING VAN DE RECHTEN VAN DE MENS ANDERE VERWEZENLIJKINGEN VAN DE VN PROBLEMEN EN KRITIEK...22 De VN / p.1 van 23 / versie 2019

15 DE EU 1. DE OORZAKEN VOOR DE OPRICHTING VAN DE EU DOELSTELLINGEN DE BELANGRIJKSTE FASEN IN HET EUROPESE EENMAKINGSPROCES DE POLITIEKE ORGANEN EN DE WERKING VAN DE EU DE INVLOED VAN DE EUROPESE WETGEVING OP DE NATIONALE WETGEVING HOE KOMT EEN EUROPESE WET TOT STAND? PRIMAIRE EN AFGELEIDE WETGEVING SOORTEN AFGELEIDE WETGEVING Verordeningen Richtlijnen Besluiten Aanbevelingen Adviezen DE ACTUELE UITDAGINGEN VAN DE EU...9 Dit document verwijst naar onderdelen van de brochure "Europa onder de loep" die gratis te downloaden is via de site. De Europese Unie / p.1 van 11 / versie 2019

16 DE KOUDE OORLOG EN DE VAL VAN HET COMMUNISME 1. OORZAKEN EN ONTWIKKELING VAN DE KOUDE OORLOG SITUERING EN VERLOOP Fase 1: Fase 2: 1953 tot eind jaren Fase 3: Eind jaren 70 tot BELANGRIJKE CONFLICTEN UIT DE KOUDE OORLOG De oorlog in Korea ( ) De Cubacrisis (1962) Vietnam (met VS: ) Praagse Lente (1968) Afghaanse invasie van de USSR ( ) CHRONOLOGIE VAN DE KOUDE OORLOG DE IMPLOSIE VAN HET COMMUNISME DE GEVOLGEN VAN HET VERDWIJNEN VAN HET COMMUNISME DE SOVJET-UNIE DE OOSTBLOKLANDEN DE REST VAN EUROPA Algemene gevolgen De hereniging van Duitsland DE WERELD HET COMMUNISME VANDAAG...22 De Koude Oorlog en de Val van het Communisme / p.1 van 23 / versie 2019

17 DE ACTUELE INTERNATIONALE VERHOUDINGEN 1. DE VS EN RUSLAND SINDS DE ROL VAN DE BRICS DE GROTE VIJF DE BRICS EN DE INTERNATIONALE VERHOUDINGEN TOELICHTINGEN Het IMF De Wereldbank De Wereldhandelsorganisatie DE ROL VAN DE EU ECONOMISCHE POSITIE VAN DE EU ROL IN EN BETEKENIS VOOR DE INTERNATIONALE VERHOUDINGEN VAN UNIPOLAIRE NAAR MULITPOLAIRE WERELDORDE FUKUYAMA HUNTINGTON Actuele internationale verhoudingen / p.1 van 17 / versie 2019

18 DEKOLONISATIE 1. INLEIDING KAARTEN OORZAKEN VAN DE DEKOLONISATIE DE DEKOLONISATIE IN AZIË DE DEKOLONISATIE IN AFRIKA KONGO DE DEKOLONISATIE METEEN NA DE ONAFHANKELIJKHEID MOBUTU LAURENT KABILA JOSEPH KABILA RELATIE MET BELGIË POLITIEK REALISME VERSUS PRESTIGE POSITIE VAN DE VOORMALIGE KOLONIES IN DE WERELD BELANGRIJKE FIGUREN GANDHI LUMUMBA MAO MANDELA NASSER GEVOLGEN VAN DE DEKOLONISATIE...21 Dekolonisatie / p.1 van 24 / versie 2019

19 ISRAËL EN DE PALESTIJNSE KWESTIE 1. VOORGESCHIEDENIS HET ONTSTAAN VAN DE STAAT ISRAËL VERZET EN INTERNATIONALE SPANNINGEN TOEKOMST EN UITDAGINGEN ERKENNING VAN DE PALESTIJNSE STAAT ALS WAARNEMEND LID BIJ DE VN JERUZALEM DE PALESTIJNSE VLUCHTELINGEN WATER JOODSE NEDERZETTINGEN ARABISCHE PARTIJEN TEGEN ISRAËL...16 Israël en de Palestijnse kwestie / p.1 van 18 / versie 2019

20 CHINA 1. VOORGESCHIEDENIS GESCHIEDENIS NA DE BEGINJAREN DE HONDERD-BLOEMENCAMPAGNE EN DE GROTE SPRONG VOORWAARTS GROEIEND ISOLEMENT DE CULTURELE REVOLUTIE EINDE VAN HET ISOLEMENT EN VERNIEUWING STUDENTENPROTEST CHINA SINDS DE RELATIE MET DE VS, JAPAN EN RUSLAND JAPAN SOVJET-UNIE / RUSLAND DE VS UITDAGINGEN...14 China / p.1 van 16 / versie 2019

21 CULTUUR IN DE EIGEN TIJD 1. HET EMANCIPATIEPROCES IN DE JAREN 60 EN DE SEKSUELE REVOLUTIE DE EMANCIPATIE VAN DE VROUW Inleiding Tot de jaren De jaren 60 en 70: de tweede golf PROTESTBEWEGINGEN TEGEN GEZAG, DE OORLOG EN DE KERK DENKSTROMINGEN IN DE EIGEN TIJD ANDERSGLOBALISTEN NEGATIONISME NEOFASCISME PEGIDA (POST)MODERNISME SECULARISATIE Oorzaken van de secularisatie Gevolgen van de secularisatie...16 Cultuur in de eigen tijd / p.1 van 18 / versie 2019

22 PROPAGANDA 1. WAT IS PROPAGANDA? PROPAGANDATECHNIEKEN AFFICHES ALS PROPAGANDAMIDDEL NAZI-PROPAGANDA FILM BEELDENDE KUNST MUZIEK COMMUNISTISCHE PROPAGANDA SOVJET-UNIE CHINA NOORD-KOREA Propaganda / p.1 van 14 / versie 2019

23 GESCHIEDENIS VAN BELGIË 1. HET ONTSTAAN VAN BELGIË ACHTERGROND ONVREDE IN DE BELGISCHE GEBIEDEN DE BELGISCHE REVOLUTIE VAN 1830 EN DE BELGISCHE ONAFHANKELIJKHEID DE JONGE BELGISCHE STAAT DE VLAAMSE BEWEGING (tot 1914) DE EERSTE WERELDOORLOG DE BELGISCHE OORLOGSINSPANNINGEN BEZET BELGIË DE FRONTBEWEGING HET INTERBELLUM POLITIEK SOCIAAL DE VLAAMSE BEWEGING Belang van de oorlog voor de Vlaamse Beweging Kenmerken van de Vlaamse Beweging tijdens het interbellum Vlaamse verwezenlijkingen CRISIS VAN DE DEMOCRATIE DE TWEEDE WERELDOORLOG ECONOMIE EN DAGELIJKS LEVEN IN BEZET BELGIË ( ) COLLABORATIE VERZET DE NAOORLOGSE PERIODE REPRESSIE DE KONINGSKWESTIE ONTZUILING SCHOOLSTRIJD EN SCHOOLPACT VAN UNITAIRE NAAR FEDERALE STAAT INLEIDING GROEIENDE TEGENSTELLINGEN IN DE JAREN 50 EN VAN UNITAIR NAAR FEDERAAL IN 4 STAPPEN DE HUIDIGE STRUCTUUR VAN BELGIË DE FEDERALE STAAT HET REGIONAAL EN COMMUNAUTAIR NIVEAU HET PROVINCIAAL NIVEAU HET GEMEENTELIJK NIVEAU ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN VLAAMSE POLITIEKE PARTIJEN SOCIAAL-ECONOMISCHE ONTWIKKELING NA DE VERZORGINGSSTAAT Ontstaan van de verzorgingsstaat De werking van de verzorgingsstaat Problemen van de verzorgingsstaat DE ACTIEVE WELVAARTSSTAAT HET NEOLIBERALISME IN BELGIË...62 Geschiedenis van België / p.1 van 60 / versie 2019