Info-books. Toegepaste Informatica. Deel 20 : Algoritmen en programmeren in Access en Excel (Basis) AL20. Jos Gils Erik Goossens

Transcriptie

1 Info-books AL20 Toegepaste Informatica Deel 20 : Algoritmen en programmeren in Access en Excel (Basis) Jos Gils Erik Goossens

2 Hoofdstuk 6 Lusstructuren of iteraties 6.1 Probleemstelling Het gebeurt dikwijls dat in een programma een aantal stappen meermaal herhaald moeten worden en dat je daardoor met een ellenlange programmacode zit. Lussen bieden de mogelijkheid om bepaalde stukken programmacode een aantal keren na mekaar uit te voeren. 6.2 Soorten lussen Men onderscheidt drie soorten lussen: de begrensde herhaling; Bijv.: Ik voer de actie koekje eten vijfmaal uit. Een bepaalde actie wordt een op voorhand gekend aantal keren herhaald. de herhaling met aanvangsvoorwaarde; Bijv.: Zolang ik honger heb voer ik telkens opnieuw de actie koekje eten uit. De herhaling hangt af van een aanvangsvoorwaarde. Het gevolg daarvan is dat ik geen koekje zal eten als ik geen honger heb. de herhaling met afbreekvoorwaarde. Bijv.: Ik eet koekjes totdat mijn honger over is. Pas na het eten van een koekje vraag ik mij af of mijn honger over is. Met deze herhaling zal ik altijd minstens één koekje eten, of ik honger heb of niet, dat maakt niet uit. 6.3 Lusstructuren zijn noodzakelijk Probleemstelling: Bepaal alle delers van een willekeurig geheel getal, bijvoorbeeld 10. Een eenvoudig algoritme zou zijn: Stel het deeltal gelijk aan 10 Stel de deler gelijk aan 0 Verhoog deler met 1 [deler is nu 1] Deel het deeltal door de deler. Is er geen rest dan is deze deler een deler en zet je de deler in een uitvoerstring. Verhoog de deler met 1 [deler is nu 2] Deel het deeltal door de deler. Is er geen rest dan is deze deler een deler en zet je de deler in een uitvoerstring. 68 Algoritmen en programmeren J. Gils E. Goossens

3 Verhoog de deler met 1 [deler is nu 10] Deel het deeltal door de deler. Is er geen rest dan is deze deler een deler en zet je de deler in een uitvoerstring. Druk de uitvoerstring met de delers af. De programmacode zou als volgt kunnen zijn: Sub Deelbaar2() Const condeeltal As Integer = 10 Dim intdeler As Integer, struitvoer As String struitvoer = "" intdeler = 0 intdeler = intdeler + 1 If condeeltal Mod intdeler = 0 Then struitvoer = struitvoer + Str(intDeler) + " / " End If... De programmacode in het vet zal tienmaal herhaald moeten worden. Omdat het deeltal in een variabele geplaatst wordt, kun je de code gewoon nog negen maal kopiëren en je programma is klaar. Niet vergeten ook de uitvoer nog toe te voegen. TIP In dit programma heeft een invoer via een InputBox weinig zin: voor een ander deeltal dan 10 moet de programmacode aangepast worden. Opdracht 1. Voeg deze procedure toe aan een algemene module en test de werking via het venster DIRECT. Hoe zou je de code moeten wijzigen om alle delers van 20 te vinden? Zou dat veel tikwerk vragen? 6.4 De begrensde herhaling For Step Next Dit is een lusstructuur om een bepaald instructieblok een vast aantal keren uit te voeren. Voor <lusvariabele> van <beginwaarde> tot <eindwaarde> Acties Volgende <lusvariabele> For <teller> = <startwaarde> To <eindwaarde> [step <stapgrootte>] <instructieblok> Next [<teller>] Kenmerken: de beginwaarde en de eindwaarde kunnen ook variabelen zijn; de stapgrootte is de waarde waarmee de beginwaarde zal toenemen om de eindwaarde te bereiken; J. Gils E. Goossens Algoritmen en programmeren 69

4 indien geen stap vermeld wordt, veronderstelt men dat de stap één is. Probleemstelling: Bepaal alle delers van een willekeurig geheel getal. Probleemanalyse Definieer de nodige variabelen. Maak de uitvoerstring leeg. Voer het deeltal in. Herhaal deeltal-aantal keren, begin bij deeltal=1 Deel het deeltal door de deler. Is er geen rest dan is deze mogelijke deler een deler: zet de deler in een uitvoerstring. Verhoog de deler met 1. Als de deler kleiner is dan het deeltal moet de lus herhaald worden. Druk de delers af. Structogram Declareer de variabelen intdeeltal, intdeler, struitvoer, intteller Initialiseer de variabelen Maak struitvoer leeg Invoer van deeltal Voor <intteller> van <1> tot <intdeeltal> bepaal de rest van de deling Ja Is de rest gelijk aan 0 Nee Volgende <intteller> Druk het resultaat af Programmacode deler naar uitvoerstring Sub Deelbaar3() Dim intdeeltal As Integer, intdeler As Integer, struitvoer As String Dim intteller As Integer intdeeltal = InputBox("Geef het deeltal", "Delers zoeken") struitvoer = "" For intdeler = 1 To intdeeltal If intdeeltal Mod intdeler = 0 Then struitvoer = struitvoer + Str(intDeler) + " / " End If Next intdeler 70 Algoritmen en programmeren J. Gils E. Goossens

5 MsgBox "De delers van " + Str(intDeeltal) + " zijn " + vbcrlf + _ struitvoer End Sub Opdrachten 2. Voeg deze procedure toe aan een algemene module en test de werking via het venster DIRECT. Welke zijn de delers van 1024? Welke zijn de delers van 1234? 3. Voer via een InputBox() een zin in en verwijder alle spaties tussen de verschillende woorden. Druk het resultaat af. Voeg deze procedure SPATIESWEG() toe aan een algemene module en test de werking via het venster DIRECT. Schrijf de programmacode met behulp van de bijgevoegde analyse. Declareer de variabelen. Maak de uitvoerstring leeg. Voer een zin in. Bepaal de lengte van de zin. Herhaal evenveel keren als er letters in de zin zijn en begin met de eerste letter. o neem de intteller-ste letter. o Is die letter een spatie? Indien Nee: voeg ze aan de uitvoerstring toe. o Verhoog intteller en herhaal de lus als intteller nog niet gelijk is aan de lengte van de zin. Druk het resultaat af. Noteer hieronder de programmacode. TIP strletter = Mid(strWoord, intteller,1) neemt de intteller-ste letter uit een woord. strwoord = strwoord + strletter bouwt een nieuwe uitvoerstring op. J. Gils E. Goossens Algoritmen en programmeren 71

6 Besluit De iteratie of herhaling geeft de mogelijkheid om bepaalde acties een aantal keren te herhalen. Men onderscheidt drie types van herhalingen: een vast aantal herhalingen; For Step Next de herhaling hangt af van een beginvoorwaarde; Do While <voorwaarde> Loop Do Until <voorwaarde> Loop Als aan de voorwaarde niet voldaan is worden de acties binnen de lus nooit uitgevoerd. de herhaling hangt af van een eindvoorwaarde. Do Loop While <voorwaarde> Do Loop Until <voorwaarde> De acties binnen de lus worden altijd minstens eenmaal uitgevoerd. Wat je moet kennen en kunnen het verschil tussen de verschillende iteratiestructuren verklaren en dat met voorbeelden illustreren; in concrete situaties een verantwoorde keuze maken wat de gebruikte iteratiestructuur betreft. Sleutelwoorden aanvangsvoorwaarde, afbreekvoorwaarde, begrensde herhaling, lusvariabele, oneindige lus Opdrachten 8. Lussen a. Welke lusstructuur is het eenvoudigst te formuleren? b. Welke lusstructuur kun je altijd toepassen? c. Bij welke lusstructuur worden de lusinstructies minstens 1 keer uitgevoerd? d. Welke lusstructuren kunnen aanleiding geven tot een oneindige lus? Los de volgende opdrachten op. Maak altijd eerst een probleemanalyse, dan een structogram, indien nodig een objectentabel en een formulier en schrijf ten slotte het programma. 9. Van een woord dat via een Inputbox ingevoerd wordt, worden tekens onder mekaar afgedrukt. De eerste regel toont 1 letter, elke volgende regel telkens een letter meer. Het resultaat wordt in een MsgBox getoond. Noem deze procedure LETTERSINWOORD1 en roep ze op vanuit het venster DIRECT. 78 Algoritmen en programmeren J. Gils E. Goossens

7 Noteer hier de programmacode. 10. Een variant van de vorige oefening drukt alle letters onder mekaar in een MsgBox af, voorafgegaan door het nummer van de letter. Noem deze procedure LETTERSINWOORD2 en roep ze op vanuit het venster DIRECT. Noteer hier de wijziging t.o.v. het vorige programma. 11. Een priemgetal is een getal dat alleen door zichzelf en door 1 deelbaar is. Schrijf een programma PRIEMEN() dat alle priemgetallen tot een bepaald geheel getal afdrukt. Maak eerst een duidelijke probleemanalyse. De uitvoer gebeurt via een MsgBox. Druk de priemgetallen onder mekaar af. Roep de procedure op vanuit het venster DIRECT. Je zult hier gebruik moeten maken van een lus in een lus. Noteer hier de programmacode van de uitvoer. 12. Voer via een formulier een woord of zin in en een letter die gezocht moet worden. Als de letter in het woord voorkomt wordt ze door een asterisk vervangen. Ook het aantal maal dat de letter voorkomt wordt in een tekstvak afgedrukt. De uitvoervakken zijn alleen maar zichtbaar na klikken op de Zoek-knop en verdwijnen na klikken op de Afvegen-knop. Een probleemanalyse is hier zeker geen overbodige luxe. Noem dit formulier FRMLETTERSZOEKEN. J. Gils E. Goossens Algoritmen en programmeren 79

8 TIPS Ook de tekst op de label van het tekstvak dat het aantal letters aangeeft is veranderlijk. Deze tekst kun je wijzigen via de eigenschap Caption (opmaak). lblaantal.caption = "Aantal " + strletter + "'s:" Zet de uitvoervakken bij het ontwerpen van het formulier standaard op nietzichtbaar. Gebruik de eigenschap Visible om de uitvoervakken terug zichtbaar te maken. 13. Schrijf een programma dat een getal in zijn factoren splitst. Doe de invoer en uitvoer via een formulier en noem het FRMFACTOREN. Maak zeker eerst een probleemanalyse! Noteer hieronder de programmacode van de lusstructuur. 80 Algoritmen en programmeren J. Gils E. Goossens