OR & bestuurder. Procederen: Druk zetten als nodig. Procederen in de praktijk. Procederen in de praktijk

Transcriptie

1 OR & bestuurder Procederen: Druk zetten als nodig Hoe zinvol is dreigen met de rechter? Montse Rodríguez, juni 2018 Procederen in de praktijk Wie heeft er vanuit de OR geprocedeerd tegen de bestuurder, of daarmee gedreigd? Procederen in de praktijk Wanneer overweegt de OR naar de rechter te stappen c.q. daarmee te dreigen? 1

2 Wanneer procederen? - Heeft de OR een materieel (proces)belang? Nadeel werknemers Nadeel onderneming - Zijn er geschonden (procedure)regels? Procederen in de praktijk Waar gaat het om? Inhoud? Het proces? Gebrek aan vertrouwen? Iets anders? OR: choose your battles! Procederen door de OR Procedure bij de OK ex art. 26 WOR Procedure bij de Ktr. - ex art. 27 WOR - algemene geschillenregeling ex art. 36 WOR - art. 96 Rv-procedure Kort geding/voorlopige voorziening 2

3 Procedureel/Geschonden rechten: Geen/niet tijdig advies vragen; Geen wezenlijke invloed kunnen uitoefenen (art. 25 lid 2 WOR). Adviesaanvraag onvoldoende gemotiveerd (art. 25 lid 3 en 27 lid 2WOR). Informatierecht: Er is ontoereikende informatie aan de OR verstrekt. Overlegrecht: In strijd met art. 24 lid 1 WOR geen (tijdig) overleg met OR. Het medezeggenschaptraject is onzorgvuldig doorlopen. Bestuurder komt een gemaakte afspraak niet na (vb. art. 32 WOR convenant, arbeidsvoorwaardenregeling met OR) Materieel / Inhoudelijk: Fundamenteel oneens met een voorgenomen beslissing van de bestuurder (advies-/instemmingstraject), toets: Bij afweging van de betrokken belangen kon bestuurder in alle redelijkheid niet tot zijn besluit komen (vb. OR Fundis inzake participatie in t Lage Land Ziekenhuis). Dispuut inz. vergoeding kosten juridische bijstand. Maar Gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen Zie: OR APM Terminals/APM Terminals (OK mei 2018 (ECLI:NL:GHAMS:2018:1616)) Procedureel: Sterke zaak voor OR. Protocol liep vooruit op adviesaanvraag (personele gevolgen van besluit tot aankoop van 2 kranen). Ondernemer kon in redelijkheid niet komen tot besluit tot vaststelling transitieprotocol Echter, gevraagde voorzieningen tot terugdraaien protocol werden afgewezen; Ongeoorloofde inbreuk in rechten/onderhandelingen met vakbonden, disproportioneel. Verklaring voor recht = Phyrrus overwinning voor de OR. 3

4 Overleg met de bestuurder? Stelling De OR wordt tijdens de overlegvergadering (of ander overleg) tijdig door de bestuurder geïnformeerd over relevante (adviesplichtige / instemmingsplichtige) trajecten. EENS? / ONEENS? Geheimhouding (art. 20 WOR) 4

5 De overlegvergadering: art. 24 lid 1 WOR Nalco-beschikking: ECLI:NL:GHAMS:2016:5232 Bestuurder kan zich niet verschuilen achter het feit dat de plannen eerder ontwikkeld zijn op een hoger niveau binnen het concern waarvan hij zelf op dat moment ook geen weet had. De verplichting om de OR tijdig te informeren rust op de ondernemer, en binnen concernverband zal de juridische entiteit die het besluit voorbereidt ervoor dienen te zorgen dat de bestuurder die het overleg voert met de OR op lokaal niveau tijdig geïnformeerd is om zijn wettelijke taak richting OR te kunnen vervullen. Geoordeeld werd dat het feit dat Nalco het voorschrift van artikel 24 WOR niet heeft nageleefd en ook overigens overleg heeft nagelaten, in het traject daarna niet is geheeld. Slotsom: Bestuurder kon in redelijkheid niet tot zijn besluit komen. Inschakelen deskundige Adviesrecht ex art. 25 lid 1 sub n WOR Externe deskundige (buiten de onderneming) Adviesplichtig onderwerp, voorgenomen besluit zal op het advies van de deskundige steunen. Informatierecht OR Fundamentele gegevens om advies/reactie instemmingsverzoek te kunnen geven Geen of onvoldoende info, kan leiden tot negatief advies; OR vraagt info schriftelijk op en bepaalt zelf welke info hij nodig heeft. OK 2010 Media Groep Limburg (OK ECLI:NL:GHAMS:2010:BN 1709) 5

6 Beroep ex art. 26 WOR Gerechtshof Amsterdam, IJdok 20 Kerncijfers Beroepsprocedure; Bron: Jaarverslagen OK Beroep ex art. 26 WOR Tegen voorgenomen besluiten die adviesplichtig zijn; - géén advies aan OR gevraagd; - advies van de OR is niet gevolgd; of - indien na advies feiten of omstandigheden bekend geworden zijn, die mogelijk tot een ander advies hadden geleid Essentie: Advies moet op een zodanig moment worden gevraagd dat het van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit (art. 25 lid 2) Adviesplichtige besluiten: - Voldoende concreet - Voorgenomen besluit, pas definitief (onomkeerbaar) na advies OR - Keuze gemaakt door bestuurder uit mogelijkheden/alternatieven 6

7 Beroep ex art. 26 WOR Intentieverklaring (LOI) adviesplichtig? HR 7 okt. 1998, JAR 1998/251inz. Samenwerking NS Reizigers/NZH Vervoersmaatschappij LOI: Partijen zijn voornemens te onderzoeken of een samenwerkingsverband kan worden gerealiseerd Persbericht inz. voorgenomen samenwerking; OR nog niet geïnformeerd. Hoe concreet en gedetailleerd is de LOI? Zijn er onomkeerbare rechtsgevolgen? In hoeverre is er nog ruimte voor andere opties? Beroepsprocedure - Termijn De termijn voor het instellen van het beroep is één maand Aanvang termijn: vanaf de dag van schriftelijke mededeling door de bestuurder van het besluit aan de OR Geen advies gevraagd?: Termijn: vanaf de dag waarop OR reikwijdte besluit heeft onderkend of redelijkerwijze kon kennen Beroepsgrond Het beroep: bij verzoekschrift Grond verzoekschrift: - Dat de ondernemer bij de afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot zijn besluit had kunnen komen (art. 25 lid 4 WOR) - Bezwaren OR, allen reeds aan de orde gekomen bij verleend advies 7

8 Beroepsprocedure Behandeling: 4 tot 6 wk ter zitting, tenzij spoed (1 a 2 wk), uitspraak binnen 4 weken De onredelijkheid van het besluit kan gelegen zijn in: - de wijze van totstandkoming (spelregeltoetsing) - de inhoud (marginale toetsing) Akzo Nobel (OK 12 mei 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:1978) Echter: Fundis Groep (OK 27 februari 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:556) Onredelijk: - Te laat / niet - Geen overzicht beweegredenen/gevolgen - Afwijking advies OR niet / onvoldoende gemotiveerd Beroepsprocedure Voorlopige voorzieningen (alleen bij zwaarwichtig belang): - Verplichting tot gehele of gedeeltelijke intrekking besluit en ongedaan maken aanwijsbare gevolgen besluit; - Verbod handelingen te (doen) verrichten ter uitvoering van (een deel van) het besluit. Kosten: voor rekening ondernemer mits - Vooraf gemeld bij bestuurder (Kantonrechter Venlo 15 juli 2002 (JAR 2002/272)) OK inzake Uniface: Intrekking besluit tot verkoop Uniface OK 10 oktober 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:4123 8

9 Enkele feiten: 2e helft 2016: Uniface en Marlin (aandeelhouder/belanghebbende) huren OV1: : Februari 2017 OV2: voorwaarden) OV3: : : : : deskundigen in inzake voorbereiding eventuele verkoop Uniface. OR geïnformeerd over verkenning mogelijke verkoop (proces in early stage) OR stuurt Assesments points aan Uniface ( thoughts and concerns ) Veilingproces daarvoor al in volle gang (36 gegadigden; 153 partijen benaderd) Aandacht gericht op adviesaanvraag over herfinanciering Uniface nadat potentiële koper zich heeft teruggetrokken (positief advies onder OR geïnformeerd over voorgenomen verkoop Uniface; biedingsproces afgerond Signing Protocol getekend door verkoper/koper inzake overdacht aandelen in Uniface. OR ontvangt gebrekkige adviesaanvraag inzake voorgenomen verkoop Uniface OR adviseert negatief. Marlin neemt besluit ondanks negatief advies OR Bezwaren van de OR In strijd met art. 24 lid 1 WOR heeft geen tijdig overleg plaats gevonden. Ten onrechte is geen advies gevraagd over het inschakelen van deskundigen (art. 25 lid 1 onder n WOR). De OR heeft geen wezenlijke invloed kunnen uitoefenen (art. 25 lid 2 WOR). De adviesaanvraag is onvoldoende gedocumenteerd en gemotiveerd (art. 25 lid 3 WOR). Er is ontoereikende informatie aan de OR verstrekt. Het medezeggenschaptraject is onzorgvuldig doorlopen. Overwegingen OK - OR niet tijdig om advies gevraagd; Advies niet van wezenlijke invloed; - Geen adviesaanvragen adviesopdrachten aan de deskundigen; - Geen inhoudelijke reactie op de Assessment points van OR terwijl biedingsproces in volle gang was; - Voorafgaand aan adviesaanvraag geen tijdig / adequaat overleg over verkoop; geen inhoudelijke mededelingen over voorgenomen verkoop en geen afspraken over tijdstip en wijze betrokkenheid OR (schending overlegplicht art. 24 WOR); - Signing protocol: niet langer vrijblijvend tegenover elkaar (ook bij negatief advies toch verkoop); geen wezenlijke invloed OR; - Niet tijdig cq. toereikende informatie verstrekt; adviesaanvraag ongedocumenteerd, pas na verzoek & korte reactietermijn, geen reactie op assessment points; Onduidelijk waarom concept koopovereenkomst niet is gedeeld met OR 9

10 Conclusie OK Verweerders zijn in hun zorgplicht ten aanzien van een goed verloop van het adviestraject te kort geschoten Besluit onvoldoende gemotiveerd (alternatieven / bezwaren OR) De ondernemer had in redelijkheid niet tot het bestreden besluit kunnen komen. Gevolg: - Besluit tot verkoop Uniface aan Idera moet worden ingetrokken - Gevolgen moeten ongedaan worden gemaakt - Geen uitvoeringshandelingen. Les: Zorgplicht medezeggenschap De zorgplicht om het goede verloop en effectiviteit van de medezeggenschaptraject te waarborgen rust eerst en vooral op de bestuurder. (Zie ook OK ECLI:NL:GHAMS:2013:BZ9689 inz. KRO/NCRV, gefaseerde besluitvorming) Het ligt vooral op de weg van de bestuurder om een heldere en adequate communicatie na te streven en de OR effectief, tijdig en zo volledig mogelijk te informeren over (de achtergronden en de gevolgen van) het voorgenomen besluit. Daarbij dient in het oog gehouden te worden dat het in beginsel niet aan de bestuurder maar aan de OR is om te bepalen welke informatie hij nodig heeft om verantwoord advies te kunnen geven. Art. 27 WOR Instemmingsrecht: Voorgenomen besluiten over het sociale beleid (art. 27 WOR) Vaststelling, wijziging of intrekking van algemene regeling voor de in de onderneming werkzame personen Geen instemmingsrecht: wijziging van primaire arbeidsvoorwaarden primaat cao Individuele regelingen 10

11 Gevolgen na besluit 27 WOR Definitief besluit Ondernemingsraad heeft niet ingestemd. Roept de nietigheid van het besluit in. Besluit mag niet worden uitgevoerd. Ondernemingsraad heeft ingestemd. Besluit mag worden uitgevoerd. De bestuurder kan vervangende toestemming aan de kantonrechter vragen. Besluit heeft directe werking De kantonrechter verleent vervangende toestemming. Het besluit mag alsnog worden uitgevoerd. De kantonrechter verleent geen vervangende toestemming. Het besluit mag niet worden uitgevoerd. Inroepen van de nietigheid Actie OR op grond van art. 27 lid 5 WOR; uitvoeren besluit ondanks onthouden instemming OR Nietigheid niet van rechtswege: OR moet actief beroep op nietigheid doen! - Tijdig: binnen één maand - Schriftelijk Verzoek om staken uitvoeringshandelingen Vervaltermijn: niet tijdig inroepen nietigheid: gemiste kans! Vervangende toestemming kantonrechter Actie ondernemer op grond van art. 27 lid 4 WOR - als de OR niet heeft ingestemd; of - als de OR niet binnen een redelijke termijn een beslissing heeft genomen om al dan niet in te stemmen Vervangende toestemming als: - de beslissing van de OR om geen instemming te verlenen onredelijk is; of -het voorgenomen besluit van de ondernemer wordt gevergd door zwaarwegende bedrijfsorganisatorische, bedrijfseconomische of bedrijfssociale redenen. Onterecht beroep OR op nietigheid? Besluit ondernemer is altijd geldig geweest! 11

12 Algemene geschillenregeling Art. 36 lid 1 WOR: Iedere belanghebbende kan de ktr. verzoeken te bepalen dat de ondernemer of de OR gevolg dient te geven aan hetgeen bij of krachtens deze wet is bepaald omtrent: - Het instellen of in stand houden van een OR; - Het vaststellen van een voorlopig of definitief reglement van de OR - De kandidaatstelling voor en de verkiezing van de leden van de OR, en omtrent - Het bekendmaken van agenda s en verslagen van de vergaderingen. Art. 36 lid 2 WOR: (alle overige nalevingsverzoeken) De OR en de ondernemer kunnen de kantonrechter verzoeken te bepalen dat de ondernemer, onderscheidenlijk de OR gevolg dient te geven aan hetgeen bij of krachtens deze wet is bepaald, een en ander voor zover dit van de ondernemer onderscheidenlijk de OR afhangt. Vordering: naleving van de WOR en de op grond daarvan gemaakte afspraken (uitz: art. 25 en 27 WOR) Bemiddeling Bedrijfscommissie niet meer verplicht Art. 96 Rv-procedure OR en bestuurder gezamenlijk Overeenstemming over de (aard/omvang van de) rechtsvraag Rechtsgevolgen staan ter vrije bepaling van partijen N.B. Niet elke zaak leent zich hiervoor. Mogelijke voordelen: Partijen kunnen zelf een rechter kiezen Afspraken over het al dan niet instellen van hoger beroep Mogelijk minder kostbaar Gezamenlijke bereidheid tot oplossing te willen komen kan onderlinge verhouding bevorderen Tot slot: Kort Geding / voorlopige voorziening Doel: Staking uitvoeringshandelingen van ondernemer Procedure bij de kantonrechter (27 WOR) of Ondernemingskamer (25/26 WOR) Spoedeisend belang (rechten van derden) Nadelen ondernemer: Kostbaar, reputatieschade, praktische problemen Hoger beroep instellen binnen 4 weken 12

13 Kosten van de procedure Kosten: ondernemer (art. 22 WOR) - kosten redelijkerwijs nodig voor de taakuitoefening van de OR; en - indien geen budget: mits ondernemer tevoren ervan op de hoogte is gebracht Bezwaar ondernemer tegen maken van/omvang van kosten? OR kan geschil voorleggen aan kantonrechter ex art. 36 lid 2 WOR De leden van de OR kunnen niet persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor de kosten van een externe deskundige De OR kan niet in de proceskosten worden veroordeeld Voorkomen van procedures OR dient ook het belang van de onderneming, niet alleen het belang van de werknemers Procedures zetten de verhoudingen op scherp (Dreigen = Doorzetten) Vanuit beide kanten belang om procedures te vermijden (kosten/reputatieschade/onrust) Tactisch: afzien van procedure in ruil voor afspraken. Voorkomen van procedures Ultieme doel: (wezenlijke) Invloed uitoefenen. Verschillende stadia in advies-/instemmingstraject; Hoe kan de OR de meeste invloed uitoefenen zonder te procederen? Tips: Afspraken maken over betrokkenheid OR Convenant (32 WOR) voorstellen! Dreigen met procedure => drukmiddel in onderhandelingen! Eventueel Mediation & maken van afspraken 13

14 Vragen? Montse Rodríguez Escudero E: T: / M: WOR-app Download nu de unieke WOR-app met toelichting op artikelen uit de WOR en vele tips en tricks! Scan de QR-code of ga met uw smartphone naar 14