Kinderrechtentop 20 november Ronde Tafel Discussie. LHBTI-kinderen. Organisatoren: COC.

Transcriptie

1 Kinderrechtentop 20 november 2014 Ronde Tafel Discussie LHBTI-kinderen Organisatoren: COC.

2 Rein Anspach, moderator, opent de bijeenkomst. Strak in pak gestoken en goed voorbereid spreekt hij het gezelschap toe over de tijdsplanning en de gang van zaken tijdens de Ronde Tafel Discussie. Daarna nemen sprekers Suzanne van Rossenberg (COC Nederland/Middlesex University), Aike Pronk (COC Nederland) en Jonah Lamers (The Genderbread Kit) het woord. Zij breken het ijs op interactieve wijze: elke deelnemer noemt niet alleen zijn naam en de organisatie, woonplaats of school, maar ook hoe hij of zij het liefst wil worden aangesproken. Tegelijkertijd ontvangt iedereen een strookje met een vraag over seksuele identiteit, seksuele oriëntatie of seksualiteit in het algemeen. Het zijn opwarmertjes om zelf over na te denken of om met elkaar te delen, zoals wanneer werd jij je ervan bewust dat je homo, lesbisch, bi of hetero was? Brainstormsessie over kinderrechten Tenslotte wordt er een casus geïntroduceerd over Chris, die 12 jaar oud is en zowel thuis als op school tegen vervelende, kwetsende en onveilige situaties aanloopt. Het is duidelijk dat de rechten van Chris worden geschonden.in de eerste brainstormsessie gaan vier groepen uiteen om de vraag te beantwoorden: Hoe kunnen de rechten van Chris gehonoreerd worden? Wat is daarvoor nodig? De rechten van Chris in deze casus zijn: het recht om gehoord te worden het recht op informatie het recht op veiligheid het recht op non-discriminatie het recht op zelfexpressie, genderexpressie het recht op zorg en ondersteuning Chris moet in de eerste plaats van deze rechten op de hoogte zijn. Leraren moeten ook op de hoogte zijn; de school als organisatie dient daar verantwoordelijkheid in te nemen. Een leerling merkt op dat Chris ook juist buiten school op zoek kan gaan naar een veilige omgeving. Bijvoorbeeld in sport, muziek of iets anders: als het daar veilig voelt en voldoende zelfvertrouwen heeft opgeleverd, is Chris ook sterker in situaties op school. Al pratend rijst ook de vraag over het schenden van LHBTI-kinderrrechten: is het een individueel probleem of de verantwoordelijkheid van een organisatie als collectief? Jongeren uit heel Nederland Er zijn jongeren uit alle windstreken op de Ronde Tafel Sessie afgekomen: uit o.a. Haarlem, Leiden, Utrecht, Nijmegen en Groningen hebben zich leerlingen aangemeld. Sommigen zijn actief in de Gay Straight Alliance op hun eigen school, anderen komen uit het Jong&Outnetwerk van COC Nederland. Ze zijn niet op hun mondje gevallen en geven maar al te graag hun mening, met name aan al die beleidsmedewerkers en directeuren die over hùn onderwijs en zorg beslissen! De jongeren vinden dat aandacht voor LHBTI er al in de onderbouw moet zijn. Als het al veilig is om uit de kast te komen, dan is het meestal pas in de hogere klassen. Docenten kunnen zaken rondom dit onderwerp bovendien veel minder goed uitleggen: Laat ons het zelf maar doen! Waarom wordt niet gefaciliteerd dat oudere leerlingen de jongere kunnen informeren en voorlichten? Leerlingen luisteren veel beter naar hun eigen medeleerlingen dan naar een leraar zo ontstaat er meer ruimte om het over seksuele oriëntatie of identiteit te hebben, of om uit de kast te komen. Waar de voorlichting dan over moet gaan?

3 In elk geval niet over halfnaakte dansende mannen op een boot, zoals de foto s in het boek van maatschappijleer. De beeldvorming mag weleens verruimd worden: smaken verschillen. Leerlingen krijgen nooit eens te horen dat je in principe alles kunt zijn. Voorlichting over LHBTI moet niet gaan over een probleem, maar over diversiteit! Het gaat niet alleen om het recht op informatie, maar ook nog eens over het recht op de juiste informatie. Met name in de onderbouw mankeert het daaraan, zowel voor leerlingen als voor de omgeving. Leerlingen weten te weinig over hun eigen omstandigheden en conditie, en als ze het al bespreken in een één op één mentorgesprek, waarin homoseksualiteit als probleem wordt bestempeld, dan weet de professional maar al te vaak niet hoe hij het gesprek moet voeren, laat staan waarnaartoe hij kan doorverwijzen. Je moet naar het COC stappen, zeggen de leerlingen, het melden bij de Roze Olifant, hulptroepen inschakelen. Er zijn genoeg scholen die een succesvol diversiteitsbeleid hebben, die ervaring hebben met goed onderwijs over LHBTI-issues, waar de Gay Straight Alliance goed zichtbaar is en veel activiteiten organiseert. De jongeren hebben een helder advies: Laat die scholen met en zonder ervaring met elkaar samenwerken en op bestuurlijk niveau tips en informatie uitwisselen. De leerlingen zijn het er unaniem over eens dat hun stem wel sterker gehoord mag worden. Lesmethoden zouden ontwikkeld of bijgesteld moeten worden met en voor leerlingen zelf. Ze willen dolgraag. Maar wie nodigt hen uit? Als het gaat om genderexpressie en seksediversiteit komt het gesprek al snel op wc-hokjes op school. Het is voor kinderen die worstelen met hun identiteit een belemmering om naar het toilet te gaan als dat onlosmakelijk samenhangt met de keuze voor M of V. Het ligt voor de hand om de bordjes weg te halen: toiletten voor iedereen! Er wordt wel opgemerkt dat dat weer voor andere problemen kan zorgen, bijvoorbeeld bij jongeren met een andere culturele achtergrond. Hoe houd je de rechten van àlle kinderen in het achterhoofd? Brainstormsessie over plichten uit de omgeving De tweede brainstormsessie is een vervolg op de casus over Chris. Deze ronde staat in het teken van de plichten van de omgeving: overheid, zorgverleners, docenten. Hoe komen professionals, overheid, scholen de plichten na die ervoor zorgen dat Chris begrepen wordt, de juiste ondersteuning krijgt, zich gelukkiger voelt en dat de schoolprestaties verbeteren? Ter inspiratie ontvangen alle deelnemers een handout met wensen voor het jaar Dat het klimaat op veel scholen nog niet bepaald veilig is bevestigt een jonge deelnemer: Ik ben écht niet van plan om op school uit de kast te komen. In de tweede ronde komt opnieuw naar voren dat er veel meer moet worden geluisterd naar kinderen. Spreek mét hen in plaats van òver hen, klinkt het in de verschillende subgroepen. En stimuleer ook schoolartsen om dat te doen, de JGZ is onvoldoende toegerust om de juiste vragen te stellen. Hier ligt een taak van bijvoorbeeld GGD Nederland om jongerenparticipatie te stimuleren. Er is al een klantenpanel dat ouders en jongeren vertegenwoordigt, maar LHBTI staat daar nog onvoldoende op het netvlies. Het project De Gezonde School van GGD Nederland en RIVM kent een pijler Relaties en Seksualiteit: daar zou aandacht voor, en informatie over LHBTI aan moeten worden toegevoegd. Zo zouden ook zorgcoördinatoren op school geïnformeerd moeten worden. Rechten zijn zo lastig af te dwingen, merken verschillende deelnemers op. LHBTI-emancipatie zet altijd in op mentaliteit en cultuurverandering door dialoog, maar soms is dat te vrijblijvend. Bepaalde deuren blijven dicht. Het is wel mogelijk om bijvoorbeeld bij de Kinderombudsman te melden dat een school niet wil meewerken aan seksuele voorlichting, of een GSA. Schooldirecties kunnen dwingender worden aangesproken dan nu gebeurt, ook gezien de plicht tot voorlichting. Er is veel behoefte aan zichtbaarheid en aan rolmodellen die het voor

4 jongeren zelf en voor hun omgeving makkelijker maken. Hoe creëer je mogelijkheden tot debat, ontmoeting, uitwisseling? Bij Dance4Life wordt gewerkt met ambassadeurs als rolmodellen die verbonden zijn met een bepaald doel of doelgroep. Hadden UNICEF of de Kinderombudsman maar een zichtbare ambassadeur voor kinderrechten vanuit de doelgroep. Een andere lastige kwestie is: hoe meet je de veiligheid? Het enige wat je kunt meten is of kinderen hun omgeving als veilig ervaren. Dat zou kunnen in de jongerenvragenlijst/ jeugdmonitor die bij de oudere kinderen zélf wordt afgenomen. De NJR heeft een panel waarin elk jaar over wisselende onderwerpen vragen worden gesteld. Ook daar is ruimte voor (meer) participatie van LHBTI-jongeren. Samenwerking tussen scholen, tussen jongerenorganisaties en tussen jongeren onderling is een steeds terugkerend item in alle subgroepen. De werkelijkheid is weerbarstig, maar uit het Ronde Tafel-gezelschap borrelen de energie en de ideeën. In de laatste minuten is het vechten tegen de klok om de poster in te vullen. Over één ding zijn de aanwezigen het eens: wij willen na vandaag met elkaar verder! Eén van de commitments is dan ook, om een vervolg te geven aan de denktank en de Ronde Tafel-sessie of het nu via facebook of in een tweemaandelijks overleg zal zijn, na deze top is het niet afgelopen. Het begint pas. RTD LHBTI in staccato Kinderrechten die in het geding zijn: het recht om gehoord te worden informatierecht recht op veiligheid recht op non-disciminatie vrijheid van (gender)expressie recht op zorg en ondersteuning Uitdaging: LHBTI-kinderen ervaren een taboe op seksuele, gender- en seksediversiteit. Zij kunnen zich niet uiten, voelen zich niet gezien en ervaren hun omgeving als onveilig en nietrespectvol. Docenten, zorgcoördinatoren en hulpverleners zijn onvoldoende toegerust om over seksuele oriëntatie, genderidentiteit en seksediversiteit te praten. Oplossing: minder denken in hokjes en labels GSA s uitbreiden met leerlingen op school als waakhond alle professionals MOETEN (bij)geschoold worden er is behoefte aan LHBTI-rolmodellen meer luisteren naar kinderen en jongeren: participatie creëren

5 Commitment: voortzetting van LHBTI-kinderrechten-community of platform (COC, GSA, denktankleden) Jongeren gaan elkaar en hun docenten zélf voorlichten en informeren (GSA-jongeren) Voortzetting samenwerking tussen RutgersWPF, Movisie en andere organisaties Pressie blijven uitoefenen met betrekking tot lhbti-onderwijs en leermaterialen (OCW) LHBTI-issues opnemen in de vragenlijsten voor jongeren in de jeugdgezondheidszorg (NCJ)