DINSDAG 28 NOVEMBER 2017
|
|
- Theodoor van der Pol
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DINSDAG 28 NOVEMBER 2017
2 Kennis delen NIEUW 2018: Merosch linkedin.com/company/merosch merosch.nl merosch.nl/living-lab
3 Programma Inloop koffie / thee Welkom intro Merosch Arnoud Matser (dagvoorzitter vanuit Merosch) Kennismakingsronde deelnemers, eigen vragen toelichten Actuele ontwikkelingen wet- en regelgeving (EPA, EED, Wet milieubeheer, etc.) Alfred van Kessel (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) Praktijkvoorbeelden Er is zoveel te verdienen Rene Vonk (Energiemissie) Pauze Toelichting project EPA-U en EED-regeling Gemeente Amsterdam M. van Helden (Gemeente Amsterdam) Monitoringservaringen uit de praktijk Arnoud Matser (Merosch) Afsluiting Arnoud Matser (dagvoorzitter Merosch) Einde / Borrel *Het is de bedoeling dat er tussendoor interactie is en ontstaat, dus voel je vrij om vragen te stellen.
4 Missie: Het moet en kan beter! Arnoud Matser Merosch
5 Medewerkers
6 Prachtige projecten Energieneutrale school Kapelle Renovatie gymzaal 1955 Merwedekanaalzone Utrecht Circulair Hofstad Houten Gasloze wijk Kanaleneiland Energieneutraal RijswijkBuiten Renovatie VO Comenius Lyceum Circulair Buiksloterham A dam Energieneutrale IKC Zeven Zeeën
7 Kennismakingsronde
8 Regelgeving en handhaving rondom duurzame gebouwen Energielabel C verplichting kantoren Ed Blankestijn/Alfred van Kessel RVO.nl Merosch Open Source 8 28 november 2017
9 Energielabel C voor kantoren Pijler energiebesparing in energieakkoord 100 PetaJoule (PJ) extra energiebesparing in PJ dienstensector, 12 PJ industrie Afgesproken investeringspakket Energielabel C-verplichting kantoren 8,6 PJ in 2023 Verkenning naar uitbreiding andere sectoren Merosch Open Source 9 28 november 2017
10 Waarom beginnen met eisen energielabel kantoren? Merosch Open Source november 2017
11 De verplichting in het kort Verwacht wordt dat ieder kantoor groter dan 100m 2 in 2023 minimaal energielabel C moet hebben. Dit betekent een Energie-Index van 1,3 of beter. Uitzonderingen: Kantoor(ruimte) gebruikt als nevenfunctie (<50% gebruiksoppervlak heeft kantoorfunctie) Monumenten (Rijk/prov./gem.) *beschermde stads- en dorpsgezichten behoren hier niet toe Binnen 2 jaar te slopen/ transformeren/ onteigenen panden Merosch Open Source november 2017
12 Voldoet u al? Groene vs Bruine kantoren, PropertyNL november 2017
13 Voldoet u al? Merosch Open Source november 2017
14 Naar een geldig Energielabel C Merosch Open Source november 2017
15 Naar een geldig Energielabel C Vraag een maatwerkadvies aan U vindt een gekwalificeerd adviseur op Verken de volgende financiële regelingen EIA [W] Energieprestatieverbetering bestaande bedrijfsgebouwen ISDE zonneboilers, warmtepompen & biomassaketels SDE+ hernieuwbare energietechnieken; biomassa, geothermie, water, wind, zon MIA\Vamil voordelig investeren in milieuvriendelijke technieken Voer de maatregelen uit Laat een nieuw energielabel opstellen Uw adviseur meldt het label af Merosch Open Source november 2017
16 Schatting stand van zaken Kantoren : panden 85 miljoen m² oppervlakte kantoren met energielabel kantoren met label C of hoger >20% voldoet nu aan wetgeving ca. 53% Merosch Open Source november 2017
17 Wat kost het naar C-label? EIB onderzoek Totaal bijbehorende geschatte investering: 1 mrd euro Groene vs Bruine kantoren, PMerosch Open Source ropertynl november 2017
18 Wat kost het naar A-label? EIB onderzoek Totaal bijbehorende geschatte investering: 1,4 mrd Merosch Open Source november 2017
19 Voorbeeld F -> C Maatregelen (met invloed op het energielabel): - conventionele TL verlichting vervangen door LED verlichting met daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie. - de (HR) beglazing in de buitengevel is voorzien van zonwerende folie. Overige maatregelen: - Werk in de avonduren: thuiswerk - ICT deels extern - Koffie-automaten vervangen door energiezuinige - Isolatie van verticale verbinding tussen bouwlagen Bouwjaar: 2001 Aanpassingen: Merosch Open Source 28 november 2017
20 Voorbeeld G -> A Maatregelen (met invloed op het energielabel): - Plaatsen van een gasabsorptiewarmtepomp als eerste warmte-opwekkier - Na-isoleren van alle buitenwanden (ongeïsoleerde spouwmuren) - Ca 40% van de conventionele TL en PL armaturen ombouwen en/of vervangen door LED armaturen. - Gebalanceerd mechanisch ventilatiesysteem zonder warmteterugwinning (WTW) en zonder debietregeling vervangen door een gebalanceerd mechanisch ventilatiesysteem met WTW en debietregeling. Bouwjaar: 1930(?) Aanpassingen: Merosch Open Source november 2017
21 Bewegen? Merosch Open Source november 2017
22 Beweging door Wetgeving Vanaf 2023 label C Energiebesparende maatregelen TVT 5 jaar Marktwerking Financiers Streep door de (her)financiering van panden zonder groen label. Merosch Open Source november 2017
23 Het is belangrijk voor Het milieu Omdat ± 40% CO2 uitstoot voortkomt uit gebouwen De gebruikers Omdat goed onderhouden gebouwen bijdragen aan veiligheid, comfort en gezondheid van gebruikers De kosten Omdat het kosten bespaart op energie en onderhoud Merosch Open Source november 2017
24 Het levert op Verlaagd risico op belegging Gebruikstevredenheid Huurinkomsten Economische veroudering Exploitatiekosten Kans op leegstand Imagovoordelen Financiële incentives door overheid en banken Merosch Open Source november 2017
25 Start nu met verduurzamen Anticipeer op de toekomst Hulpmiddel Mutatiemomenten/DMOP Let op huurcontract Maak gebruik van subsidies Merosch Open Source november 2017
26 Handhaving De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) beboet 26 eigenaren van utiliteitsgebouwen wegens de verkoop van een gebouw zonder energielabel. Utiliteitsgebouwen zijn gebouwen die niet voor wonen zijn bedoeld. Met een energielabel kan de koper zien hoe energiezuinig het gebouw is en waar mogelijkheden liggen voor verbetering. De hoogste boete bedraagt ruim euro. Merosch Open Source november 2017
27 Optimaliseer beheer Groot besparingspotentieel beter inregelen klimaatinstallaties Merosch Open Source november 2017
28 Aanvulling Erkende Maatregelen Wet Milieubeheer per 2018 Energie registratie- en bewakingssysteem (EBS) Borgen optimale energiezuinige instellingen van klimaatinstallaties voor verwarming, -koeling en ventilatie. automatisch registeren van energieverbruik het analyseren van energieverbruik en/of aansturing door een EBS. EBS heeft een rapportagefunctie met overzicht van energieverbruik per dag, week en jaar per kalenderjaar Merosch Open Source november 2017
29 Voor welke sectoren EBS verplicht per 2018? EML voor bedrijfstakken EBS 1. metalelektro en mkb-metaal Nee 2. autoschadeherstelbedrijven Nee 3. gezondheidszorg- en welzijnszorginstellingen Ja 4. kantoren Ja 5. onderwijsinstellingen Ja 6. commerciële datacenters Nee 7. rubber- en kunststofindustrie Nee 8. levensmiddelenindustrie Nee 9. agrarische sector Nee 10. mobiliteitsbranche Nee 11. sport en recreatie Ja 12. hotels en restaurants Ja 12. drukkerijen, papier en karton Nee 14. bedrijfshallen Nee 15. bouwmaterialen Nee 16. meubels en hout Nee 17.tankstations en autowasinrichtingen Ja, tankstations 18. verf en drukinkt Nee 19. detailhandel Ja Merosch Open Source november 2017
30 Nieuwbouw: BENG eisen 2021 EPC wordt vervangen. Overheidsgebouwen 2019 Merosch Open Source november 2017
31 Niets doen kan niet meer. Iedere gram CO2 telt. Merosch Open Source november 2017
32
33
34
35
36
37
38
39 ?
40 Pauze
41 Energie audit van gemeente Amsterdam Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
42 Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
43 Gemeentelijk beleid 20% energiebesparing in 2020 t.o.v Reductie CO 2 en streven naar CO 2 neutraliteit in 2030 Toepassen van alle energiebesparende maatregelen binnen de levensduur. Werkprogramma Verduurzaming Vastgoed Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
44 Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
45 Op welke wijze Conditiemeting en EPA-U maatwerk advies - Hoe zit het gebouw en de installaties in elkaar? - Welke elementen kunnen energie besparen en hoeveel energie gebruiken deze? - Kan bij vervanging van deze elementen energie bespaard worden? Is deze maatregel een duurzame keuze? - Wat is het financiële plaatje? Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
46 Resultaat Aanpak gemeente Amsterdam Inzicht in energielabel, energieverbruik, uitgevoerde en uit te voeren maatregelen per pand Uitvoeringsplan voor implementatie van deze maatregelen, gekoppeld aan meerjarenonderhoud Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
47 Integratie van duurzaamheid in het MJOP/MJOB Energiebesparende maatregelen worden opgenomen in het meerjaren onderhoudsplan/-budget Energiebesparing en terugverdientijd worden berekend en verrekend met de investering Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
48 Deelresultaat energie audit/epa U maatregelen Primair GJaar van uitvodrage EEV (Vermeden C Investering exclring excl. BTW. TVT NCW Status LED-verlichting 430 2,6% 26, , ,81 32, onzeker Aanwezigheidsdetectie 480 2,9% 29, , ,48 12, onzeker kantoren, vergaderzalen + magazijn en keuken BG Toepassen zon PV 230 1,4% 14, , ,51 22, onzeker Verbeteren dakisolatie 330 2,0% 15, , ,91 33, onzeker Isoleren gevel ,2% 61, , ,61 15, onzeker Isoleren leidingen koelmachines 14 0,1% 0,9 680,00 90,00 7, voorwaardelijk Optimaliseren warmteopwekkingssysteem 9 0,1% 3, ,00 197,00 12, onzeker Beperken bedrijfsperiode klimaatinstallaties (afstemmen op gebouwgebruik) 323 1,9% 17,0 500, ,00 0, voorwaardelijk Toepassen nachtverlaging 441 2,7% 23, , ,00 0, zeker verwarmingsinstallatie Inregelen comfortinstallaties 257 1,5% 14, , ,00 1, onzeker Nader onderzoek oorzaak hoge basislast elektriciteit ,5% 99, , ,00 0, voorwaardelijk Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
49 Resultaten berekeningen Opvallend: LED en PV panelen zijn investeringen met een lange terugverdientijd Isolatiemaatregelen aan het gebouw hebben een lange terugverdientijd, maar juist in combinatie met het meerjarenonderhoud zeker rendabel. Optimalisatie van de klimaatregelingen en verlaging van de basislast verdienen zich snel terug. Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
50 Conclusie Energiemonitoring is essentieel Inzicht op jaar-/maand/-week/-dag/-uurbasis: voorwaarde is dan slimme bemetering en een goede tool om al de gegevens te verwerken en te presenteren. Doel bepalen, niet alleen energieverbruik, ook factuurcontrole en CO2-emissie berekening. Via Invoegen Koptekst en voettekst kunt u de tekst wijzigen
51 Arnoud Matser Merosch Monitoringservaringen uit de praktijk
52 Projecten Energieneutrale stadsdeelwerf Energieneutrale school Kapelle Kantoor Kwakernaak Renovatie HAVO De Hof Energieneutrale IKC Zeven Zeeën Energieneutrale school Haarlem
53 Energieneutrale Stadsdeelwerf Conclusies na 2 jaar monitoring: PV presteert volgens prognose (minus kleine storing) SPF verwarming wordt niet gehaald SPF koeling wordt wel gehaald Onbalans WKO Luchtkwaliteit wordt gehaald Vervolgactie: Regeltechnische optimalisatie om balans te herstellen en rendement te halen Resultaat: Goed rendement en balans WKO
54 Energieneutrale school Kapelle Conclusies na 1 jaar monitoring Luchtwarmtepomp levert 100% warmte door storing w/w-warmtepomp Geen gegevens beschikbaar PV 2017 door gebruiker COP s niet goed te herleiden door foutieve bemetering Comforteisen zomer en winter worden gehaald Nooit hoger dan 950PPM (sommige ruimten meter verkeerd geplaatst) Vervolgacties: Acties richting beheerpartij WKO Opnemers verplaatst Resultaat: Tevreden eindgebruiker, 0 restpunten én
55 Energieneutrale school Kapelle 2016/2017 Omschrijving Eenheid Waarde Geleverde hoeveelheid warmte Geleverde hoeveelheid koude Gebruikte hoeveelheid elektriciteit Gebruikte elektriciteit conform eis [kwh th /j ] [kwh th /j ] [kwh e /j] [kwh e /j] Afwijking [kwh e /j] Bonus/malus ( 0,10 per kwh) [ /j] -777
56 Kantoor Kwakernaak Eerste conclusies na monitoring: Onbalans WKO (koudeoverschot) Warmtepomp en WKO regeltechnisch niet optimaal Thermisch vervuilen warme bron -> laag rendement verwarmen Naregelingen functioneren niet goed Bedrijfshal vorstvrij ontworpen, 12 graden gebruikt Geen goed onderhoud en adequate storingsopvolging Vervolgacties Vloer loods in zomer en LBK gebruiken voor regeneratie bron Flow: flow regeling bron aanpassen naar temperatuurregeling Resultaat: Balans in de bron
57 Renovatie HAVO De Hof Conclusies na 1 jaar monitoring: LBK s staan dag en nacht aan Logging ontbreekt Pompen blijven draaien zonder warmtevraag Geen vakantieprogramma ingesteld Comfort in zomer en winter wordt gehaald CO2-concentratie niet boven 950PPM Vervolgacties Eenvoudige regeltechnische optimalisaties Resultaat: Energetisch voldoet het aan de verwachtingen
58 Energieneutrale IKC Zeven Zeeën Conclusies na 1 jaar monitoring: Verschillende meters geven geen goede waarde Bovengrens CO2-concentratie op 200PPM CV-installatie niet goed ingeregeld LBK verbruiken meer elektra dan verwacht Comfort zomer en winter voldoet niet vanwege gebruikersafhankelijkheid Regeling lucht werd niet goed gebruikt, dus luchtkwaliteit soms niet voldoende Vervolgacties: Enkele eenvoudige aanpassingen Eigen klokprogramma LBK uitschakelen Gebruikers instrueren, vervolgens naregelingen gebruikersonafhankelijk gemaakt CV opnieuw ingeregeld Resultaat: Klachten opgelost, energiegebruik LBK omlaag en 0 restpunten!
59 Energieneutrale school Haarlem Conclusies na 2 jaar monitoring: Zonnecollectoren werken niet (goed), daardoor hoger gasgebruik Kloktijden niet juist ingesteld (vakantieprogramma) Meerdere kleine optimalisaties (stooklijnen, pompregelingen, etc.) Vervolgacties: Geen Resultaat: Zeer tevreden gebruikers en
60 Relaties in plaats van prestaties
61 Algemene conclusies Ingebruikname oplevering Bij WKO s monitoring noodzakelijk om te kunnen optimaliseren Verwachtingen goed gecommuniceerd? Goede oplevering noodzakelijk Handhaving storingsopvolging nodig? Gebruikers goed geïnstrueerd? Duurzame relatie = duurzame installatie
62 Bedankt voor merosch.nl merosch.nl/living-lab
Energielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Ed Blankestijn Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 28 september 2017 Energielabel C voor kantoren Pijler
Nadere informatieEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Ed Blankestijn, Selina Roskam Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 2 Vakbeurs Energie - RVO.nl Energielabel
Nadere informatieEnergielabel C verplichting voor kantoren
Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Selina Roskam Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 2 Vakbeurs Energie - RVO.nl Energielabel C voor kantoren
Nadere informatieMAANDAG 27 NOVEMBER 2017
MAANDAG 27 NOVEMBER 2017 Kennis delen NIEUW 2018: Merosch Open Café @Merosch_ @Merosch_Llab linkedin.com/company/merosch merosch.nl merosch.nl/living-lab Programma 13.00 Inloop koffie / thee 13.30 Welkom
Nadere informatieAlles over wetgeving, subsidies en beleid
Alles over wetgeving, subsidies en beleid 20 maart 2018 Selina Roskam kennismakelaar duurzame utiliteitsbouw Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 20 maart 2018 Hogeschool Inholland Alkmaar: Duurzaam
Nadere informatieEnergielabel C- verplichting. kantoren. Nationale EPA Kwaliteitsdag. voor 5/4/2017. Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO.
Energielabel C- verplichting voor kantoren Nationale EPA Kwaliteitsdag 5/4/2017 Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO.nl) Pijler energiebesparing 100 PJ additionele energiebesparing in 2020
Nadere informatieEnergielabel C- verplichting voor. kantoren. Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017. Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO.
Energielabel C- verplichting voor kantoren Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017 Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO.nl) Pijler energiebesparing 100 PJ additionele energiebesparing
Nadere informatieWetgeving helpt bij de eerste stap
Wetgeving helpt bij de eerste stap Bij de verduurzaming van utiliteitsbouw Selina Roskam Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Wetgeving helpt bij de eerste stap Verduurzamen van utiliteitsbouw Selina
Nadere informatieWorkshop informatieplicht energiebesparing. Stem op Rolia als plattelandspionier bij VPRO Tegenlicht
Workshop informatieplicht energiebesparing Stem op Rolia als plattelandspionier bij VPRO Tegenlicht https://pioniers.op.vpro.nl/ Wat houdt de informatieplicht energiebesparing in? Tim von Harras & Roos
Nadere informatieMerosch Open Source. Verduurzamen bestaande scholen, de kansen en knelpunten
Merosch Open Source Verduurzamen bestaande scholen, de kansen en knelpunten Vragen 1. Welke kennis/informatie moet u als schoolbestuur/gemeente hebben om een goede afweging tussen beschikbare concepten
Nadere informatieENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat ENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER Patrick Dijk RWS WVL/kenniscentrum InfoMil Stef Strik EZK/DG Klimaat en Energie 4 juli 2019 1. Wat komt
Nadere informatieWarmtepomp voor (w)elke oplossing? Van idealistische oriëntatie naar realistische aanpak. Ronald Schilt
Warmtepomp voor (w)elke oplossing? Van idealistische oriëntatie naar realistische aanpak. Ronald Schilt Inhoud Voorstellen Warmtepomp in breder perspectief Valkuilen en uitdagingen Voorbeeldproject Missie:
Nadere informatieWelkom bij het webinar
Welkom bij het webinar Informatieplicht Energiebesparing Jeroen van der Tang Public Policy Manager Duurzaamheid Selina Roskam Kennismakelaar Duurzame Utiliteitsbouw v o o r d e d i g i t a l e e c o n
Nadere informatieVerkenning Utiliteitsbouw
Verkenning Utiliteitsbouw Robin Niessink Aanleiding In de Kamerbrief van 28 november 2016 over energiebesparing schrijft minister Blok (BZK, 2016): In de Borgingscommissie is besloten dat er naast de label
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
Nadere informatieEnergieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0
Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de
Nadere informatieMerosch Open Source. Verduurzamen bestaande scholen, de kansen en knelpunten
Merosch Open Source Verduurzamen bestaande scholen, de kansen en knelpunten Vragen 1. Welke kennis/informatie moet u als schoolbestuur/gemeente hebben om een goede afweging tussen beschikbare concepten
Nadere informatieBuilding Holland 2018
Building Holland 2018 17-19 april 2018 Nut en noodzaak van Bodemenergie bij energielabel verbetering Utiliteit Paul Gerats Adviseur Energie SweBru Bureau organisatie: Ingenieursbureau voor binnenklimaat
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieEnergielabel en Bodemenergie
Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische
Nadere informatieEnergiezuinig en comfortabel wonen in Rijswijk; een initiatief van Stadsgewest Haaglanden
Energiezuinig en comfortabel wonen in Rijswijk; een initiatief van Stadsgewest Haaglanden Welkom door wethouder Dick Jense Rob Klokman Ecostream Wat kunt u verwachten deze avond Wat is Wonen++ Energiebesparende
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31
Nadere informatieBeeldvormende Bijeenkomst
Beeldvormende Bijeenkomst Verduurzamen gemeentelijke vastgoedvoorraad (op basis EPA-U maatwerkadviezen) 22 maart 2016 Inleiding / doel van deze presentatie Uw raad te informeren en meenemen in de systematiek
Nadere informatie4 Energiebesparingsadvies
4 Energiebesparingsadvies 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het energiebesparingsadvies voor het gebouw gepresenteerd. Allereerst wordt een inventarisatie gegeven van de reeds getroffen en onderzochte
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Nadere informatieSamen de beste zorg dichtbij
Samen de beste zorg dichtbij Wie is Omring? Zorg aan huis, wonen met zorg, revalidatiecentra en behandelteams Eén van de grootste zorgorganisaties voor ouderenzorg in Nederland Meer dan honderd jaar haar
Nadere informatieEnergie besparen is makkelijker met erkende maatregelen
Energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen Selina Roskam Energievakbeurs 2016 Voorstellen: Selina Roskam Kennismakelaar Duurzaam bouwen RVO-expert Energieprestatiecontracten en ESCo s Te volgen
Nadere informatieMinisymposium energiebesparing 4 juni 2019
Minisymposium energiebesparing 4 juni 2019 Welkom Gert Abma Voorzitter ENC Programma Achtergrond gemeente Capelle - Patrick Bakker De Wet op milieubeheer & top 10 business cases Klimaatroute- Bas van den
Nadere informatieEnergieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)
Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden
Nadere informatienearly Zero Energy Buildings
nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn
Nadere informatieEnergiebesparing door handhaving van energie afspraken
Energiebesparing door handhaving van energie afspraken Uitvoeringsorganisatie voor bodem, bouw en milieuwetgeving Nationaal Energie Congres 2016 16 juni 2016 Patrick.teunissen@odnzkg.nl Rode draad De Nationale
Nadere informatieZonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager
Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager Als facilitair manager bent u verantwoordelijk voor de huisvesting. Daarmee ook voor het energiegebruik van de huisvesting. In deze
Nadere informatieResultaten energiescan Golfclub Zwolle
Resultaten energiescan Golfclub Zwolle! Resultaten energiescan Golfclub Zwolle Hoog elektraverbruik door verlichting en ventilatie Hoge prijs voor energie Besparingspotentieel van 13.000 op energiekosten
Nadere informatiePROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF
PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per
Nadere informatieEnergiebesparing is investeren in de toekomst
Energiebesparing is investeren in de toekomst Hoe energieprestatiecontracten leiden tot gegarandeerde energiebesparing Selina Roskam Energievakbeurs Voorstellen: Selina Roskam Kennismakelaar Duurzaam bouwen
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015
energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik
Nadere informatieDiscussienota Tertiaire Sector. BAU+ studie: Energie- en broeikasgasscenario s voor het Vlaamse gewest verkenning beleidsscenario s tot 2030
Discussienota Tertiaire Sector BAU+ studie: Energie- en broeikasgasscenario s voor het Vlaamse gewest verkenning beleidsscenario s tot 2030 Katleen Briffaerts 1 Inhoud Inleiding Aannames Beleidsdoelstellingen
Nadere informatieCO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs
CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie! OVVIA is een energie diensten leverancier OVVIA investeert in CO2 reductie; oa energiebesparing, hernieuwbare energie
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe
energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)
Nadere informatieHet voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen
Aangeboden door: Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen Rob Timmermans MFP Het klimaatakkoord Is het van belang hoe jouw klant denkt over het klimaatakkoord? De meeste
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieKennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal
Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties
Nadere informatieeen toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening Wethouder Johan Aalberts 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper,
Nadere informatieDe bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant
De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim
Nadere informatieEnergielabel interessanter voor u: financieel en wetgeving
Energielabel interessanter voor u: financieel en wetgeving Ed Blankestijn, RVO adviseur Energielabel Utiliteitsbouw Energievakbeurs 5/10/16 Energielabel Stand van zaken nu Handhaving Label, financiële
Nadere informatieKees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
Nadere informatieEnergiebesparing bedrijven Soester Zakenkring
Energiebesparing bedrijven Soester Zakenkring 9-9 - 2016 09-09-2016 1 Even voorstellen Michiel van Dalen Teamleider handhaving bedrijven RUD Utrecht Erik Wishaupt Adviseur energiebesparing en energiebeleid
Nadere informatieinstallatie-arm ontwerpen verleden tijd?
installatie-arm ontwerpen verleden tijd? 1 situatie tot enkele jaren geleden was duurzaamheid bij klimaatinstallaties comfort en vooral energiebesparing de koplopers bij het besparen op het energie waren
Nadere informatieIntegrale duurzame gebiedsontwikkeling
Integrale duurzame gebiedsontwikkeling Merosch Kenniscafé 9 maart 2018 Uiteenlopende projecten Circulair Buiksloterham A dam Wisselspoor Utrecht Merwedekanaalzone Utrecht Circulair Hofstad Houten Leidsche
Nadere informatieFinanciële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit. RVO.nl. VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni Constan Custers. RVO.
Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl VvE-bijeenkomst Haarlem Dinsdag 25 juni 2019 Constan Custers RVO.nl 06-25068342 Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen.
Nadere informatieDuurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017
Duurzaam verwarmen met Waterstage Programma Green Igloo Wet en regelgeving Subsidie en rente tarieven EnMosy voor prestatie garantie Green Igloo Care voor kwaliteitsborging Green Igloo Concept Totaalconcept
Nadere informatieDen Haag Klimaatneutraal Een grote ambitie die past bij een grote stad
Den Haag Klimaatneutraal Een grote ambitie die past bij een grote stad Ramses Blauw Intechno Ingenieursburo & Henry Terlouw Beleidsmedewerker Klimaat Den Haag VNG Congres 26 november 2008 Presentatie Energiebesparing
Nadere informatieWelkom. Moderator: Wietse Walinga. Op Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch
Welkom Moderator: Wietse Walinga Op Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis s-hertogenbosch Programma 9.40 uur Kansen voor Zorgvastgoed vanuit Nationaal Energieakkoord Door: Henk Postema & Marten Valk 10.15 uur
Nadere informatieRoute kaart naar aardgasvrij
Route kaart naar aardgasvrij Aanpak en benadering Bewoner/eigenaar: Comfort / gezondheid Lagere woonlasten Waarde / toekomst Maatregelen: Isolatie en ventilatie Installatie Duurzame energie No-Regret 2
Nadere informatieDUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht
1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige
Nadere informatieEnergiebesparing Gemeente Huizen
Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke
Nadere informatieIsolatie in de praktijk Raoul Santibanez
Isolatie in de praktijk Raoul Santibanez Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieEnergiebesparing in kantoorgebouwen, de techniek of de gebruiker. Hans Korteweg Energievakbeurs 4 oktober 2016
Energiebesparing in kantoorgebouwen, de techniek of de gebruiker Hans Korteweg Energievakbeurs 4 oktober 2016 Introductie Welkom bij Maintenance for Energy Ik ben Hans Korteweg, mijn opleiding is MTS-E,
Nadere informatieWie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.
Van 0-meting tot haalbare business case Meer informatie: www.w-e.nl www.gprsoftware.nl ir. Janny Stevens (stevens@w-e.nl) ir. Saskia van Hulten (hulten@w-e.nl) Wie zijn wij? W/E adviseurs www.w-e.nl Saskia
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat straat Parklaan nummer 21 bus 0001 bestemming appartement type - softwareversie 9.16.9 berekende energiescore (kwh/m²jaar): 387 De energiescore laat toe om de heid van appartementen
Nadere informatieRapportage Energiebesparingsverkenner
Rapportage Energiebesparingsverkenner Deze rapportage biedt u een overzicht van de door u geselecteerde pakketten aan energiebesparende maatregelen en de indicatieve resultaten hiervan. In de bijlage van
Nadere informatiePilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma
11 juni 2019 Pilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma Uitgevoerd door: In samenwerking met: Wat gaan we doen? Projectactiviteiten
Nadere informatieKwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk
Kwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk Advies aan Minister Kamp Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. RijswijkBuiten 3. Kwantitatieve bevindingen 4. Advies aan Minister Kamp
Nadere informatieBijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)
Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c
Nadere informatieStichting Stimular. Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen. De werkplaats voor duurzaam ondernemen
Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen Hoorn, 12 december Marc Herberigs m.herberigs@stimular.nl 010 238 28 26 Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam
Nadere informatiePré Wonen Postbus CA HAARLEM Etalage Geprint op : Blekersvaartweg 48 D. galerijwoning
Pré Wonen Postbus 2008 2002 CA HAARLEM www : www.prewonen.nl Etalage Geprint op : 24-08-2016 Adres Blekersvaartweg 48 D Postcode 2101 CD Plaats HEEMSTEDE Omschrijving Woning Type galerijwoning Wijk omschrijving
Nadere informatieInstallatiescan Scholen
Installatiescan Scholen Rapportageformulier (in te vullen door de installateur) Januari 2016 School Installatiebedrijf Datum Naam school Adres school Telefoon school Naam contactpersoon Naam bedrijf Telefoon
Nadere informatieIs investeren in energiebesparende producten nog interessant?
Is investeren in energiebesparende producten nog interessant? Energie verwarming en SWW Stijgende prijzen woningen zonder spouwisolatie Woningen met enkel glas Woningen zonder dakisolatie 2 1 Energie elektriciteit
Nadere informatieActielijst Erkende Maatregelen
1/11 Actielijst Erkende Maatregelen Code Actie Mijn situatie Wanneer? Ventileren van een Ruimte GC1 Ventilatiekanalen isoleren De ventilatiekanalen zijn niet geïsoleerd, het ventilatiesysteem staat tijdens
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat certificaatnummer 20120515-0001118936-00000005-8 nummer postnummer Voorhavenlaan 33 9000 bus gemeente A 101 Gent bestemming type appartement - softwareversie 1.3.3 berekend
Nadere informatieEnergielabel en Bodemenergie
Energielabel en Bodemenergie 27 juni 2017 Masterclass WKO Installaties Paul Gerats Adviseur energie SweBru Bureau organisatie Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische installaties sinds 1956,
Nadere informatieQ & A Energielabel en Energie-Index ing. Michel Klaassen
Q & A Energielabel en Energie-Index 18-01-2018 ing. Michel Klaassen Intro: ing. Michel Klaassen Sinds 2015 bouwkundig netwerkpartner van Vastgoed Belang Per 01-01-2017 coördinator landelijk bouwkundig
Nadere informatieEen nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis
KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop
Nadere informatieInfo sessie warmtepompen met bodem energie
Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie straat Boomsesteenweg_WI nummer 397 bus 4 bestemming appartement type - softwareversie 9.18.0 berekende energiescore (kwh/m²ar): 316 De energiescore
Nadere informatieVerduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving
Verduurzamen van de gebouwde omgeving Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Voorstellen: Ir. Esther Gerritsen Adviseur duurzame gebouwinstallaties team coördinator energie
Nadere informatie2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar?
Erik Franke Franke Architekten 1 oktober 2008 Den Haag 2008: 7 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar! 2020: 8 miljoen woningen belasten ons milieu onevenredig zwaar? 2020: 4,3 miljoen
Nadere informatieTabel 5.6 Aangewezen erkende maatregelen voor energiebesparing voor commerciële datacenters
Commerciële datacenters Bedrijven met activiteiten voor transport, bewerking en opslag van data door het extern beschikbaar stellen van serverruimten en ICT-apparatuur. Ter indicatie de SBI-codes die voor
Nadere informatieRapportage energielabel. Kantoorpand Molensteijn PT De Meern
Rapportage energielabel Kantoorpand Molensteijn 60 3454 PT De Meern EPA-U Energielabel Datum inspectie : 16-07-2015 Datum rapportage : 12-08-2015 Status rapportage : definitief Objectgegevens Aard gebouw
Nadere informatie410 De energiescore laat toe om de energiezuinigheid van appartementen te vergelijken.
nummer postnummer Fruithoflaan 120 bus 33 2600 gemeente Antwerpen bestemming appartement type - bouwjaar 1973 softwareversie 1.5.2 berekende energiescore (kwh/m²jaar): 410 De energiescore laat toe om de
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat straat Sint-Bernardsesteenweg nummer 269 bus 3 bestemming appartement type softwareversie 1.3.3 berekend energieverbruik (kwh/m2): 379 Het berekende energieverbruik is een inschatting
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat straat Kwikstaartlaan nummer 29 bus bestemming appartement type - softwareversie 9.19.0 berekende energiescore (kwh/m²jaar): 289 De energiescore laat toe om de heid van appartementen
Nadere informatieVan Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
Vri jteken i ng sbed i ng De meeste maatregelen die opgenomen zijn op dit certificaat, zijn op dit moment kosteneffectief of kunnen dat worden binnen de geldigheidsduur van het certificaat. Mogelijk zijn
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat bestemming type appartement softwareversie 1.3.3 berekend energieverbruik (kwh/m 2 ): 191 Het berekende energieverbruik is een inschatting van de energiezuinigheid van het appartement.
Nadere informatieCursus Verwarm je woning. 1. Inleiding 2. Verwarmingssysteem 3. Ventilatie 4. Subsidies en leningen 5. Uitnodiging voor bezoeken producten
Cursus Verwarm je woning 1. Inleiding 2. Verwarmingssysteem 3. Ventilatie 4. Subsidies en leningen 5. Uitnodiging voor bezoeken producten DUW Parkstad DUW is een initiatief van Stichting EnviAA in samenwerking
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatiebestaand gebouw met woonfunctie
Energiezuinigheid van de gebouwschil energiezuinig niet energiezuinig gemiddelde U-waarde van de gebouwschil Energiezuinigheid van de verwarmingsinstallatie energiezuinig niet energiezuinig gemiddeld installatierendement
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat straat Bosuil nummer 27 bus 28 bestemming appartement type - softwareversie 9.17.4 berekende energiescore (kwh/m²jaar): 144 De energiescore laat toe om de heid van appartementen
Nadere informatiebestaand gebouw met woonfunctie
Energiezuinigheid van de gebouwschil energiezuinig niet energiezuinig gemiddelde U-waarde van de gebouwschil Energiezuinigheid van de verwarmingsinstallatie energiezuinig niet energiezuinig gemiddeld installatierendement
Nadere informatieRENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE
RENOVATIE KANTOOR NOTITIE ENERGIEBESPARING EN INVESTERINGEN INHOUDSPOGAVE SAMENVATTING 0. INLEIDING 1. ISOLATIE 2. INSTALLATIE 3. RAMEN EN KOZIJNEN 4. ZONWERING EN KOELING 5. VERLICHTING DIA duurzame auteur:
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieTotale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2 Industrie Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 1% besparing op gas en elektra per jaar. Totaal is dat 8 % besparing in 2020. Opbrengst: 100 kiloton.
Nadere informatieenergieprestatiecertificaat
energieprestatiecertificaat bestaand gebouw met woonfunctie straat Minister A. De Taeyestraat nummer 8 bus bestemming type eengezinswoning gesloten bebouwing softwareversie 9.16.9 berekende energiescore
Nadere informatieGevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen
Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie & exploitatie
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatieProgramma. 1. Welkom 2. Introductie wijkaanpak 3. Resultaten maatwerkadviezen 4. Informatieronden 5. Aanbod lokale bedrijven 6.
Programma 1. Welkom 2. Introductie wijkaanpak 3. Resultaten maatwerkadviezen 4. Informatieronden 5. Aanbod lokale bedrijven 6. Afsluiting Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Nadere informatie