ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAFT

Transcriptie

1 ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAFT GESKIEDENIS VRAESTEL 2 EIND JAAR EKSAMEN NOVEMBER 2015 GRAAD 6 PUNTE: 40 TYDSDUUR: 1 UUR

2 NAAM EN VAN: NAAM VAN SKOOL: INSTRUKSIES Beantwoord al die vrae. Skryf die antwoorde in die ruimtes wat voorsien is. Skryf leesbaar en netjies. VRAAG 1 Is die volgende stellings WAAR of ONWAAR? 1.1 Suid Afrika het vir die eerste keer in 1990 ʼn demokratiese land geword. (1) 1.2 Die Konstitusie van Suid Afrika is die oppergesag wet van die land. (1) 1.3 In Suid Afrika, is die Parlement saamgestel uit twee huise, naamlik die Nasionale Vergadering en die Konstitusionele Hof. (1) 1.4 Tradisionele genesers gaan van die standpunt af uit dat siektes nie net die liggaam beïnvloed nie, maar die verstand en die gees ook, (1) 1.5 Edward Jenner het inenting teen pokke ontwikkel. (1) SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 2 NOVEMBER 2015

3 VRAAG 2 Pas die konsep in KOLOM A by die korrekte stelling in KOLOM in B. Skryf jou antwoord in KOLOM in C, bv 2.1 F KOLOM A KOLOM B KOLOM C 2.1 Regterlike A. Gebruik kruie Fatima Meer B. Klein lewende bakterieë wat 2.2 siektes veroorsaak. 2.3 Inheemse C. Regters van ʼn land. 2.3 medisyne 2.4 Antibiotika D. ʼn Dokument wat die regte van 2.4 kinders beskerm. 2.5 Handves van E. Gebore op 12 Augustus 1928 in 2.5 Kinderregte Durban. F. Medisyne wat kieme dood maak. G. Die Hoofregter van Suid Afrika. VRAAG 3 Kies die regte antwoord uit die keuses. Skryf SLEGS die korrekte letter neer in die ruimte wat voorsien is, bv 1.1 A Byvoorbeld Bakterieë A A. Klein lewende dinge wat siektes kan veroorsaak B. Ongeneeslike siektes C. Medisyne 3.1 Inenting (1) A. Drink van pille B. ʼn Manier waarin ʼn klein hoeveelheid van die siekte ingespuit word in die liggaam om die liggaam sterk te maak daarteen in die toekoms. C. ʼn Dodelike siekte SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 3 NOVEMBER 2015

4 3.2 Pasteurisasie (1) A. Die proses om ʼn koei te melk. B. Poeierige bestanddeel. C. ʼn Proses wat keer dat melk suur word. 3.3 Robert Koch (1) A. Het pokke ontdek B. Is bekend omdat hy die bakterieë geïdentifiseer het, wat bloedvergiftiging, miltsiekte en tuberkulose veroorsaak. C. Het muf op brood ontdek. 3.4 Narkose (1) A. ʼn Metode wat help dat jy nie pyn voel nie. B. Naam van ʼn dokter. C. ʼn Oudste siekte. 3.5 Bloedoortapping (1) A. Verwyder bloed uit die liggaam B. Die proses om bloed na ʼn persoon se liggaam oor te dra. C. Om ʼn tand uit te trek. SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 4 NOVEMBER 2015

5 VRAAG 4 Voltooi die ruimtes in die tabel deur die naam van die plant te voltooi of watter siekte die plant genees. PLANT SIEKTE WAT DIE PLANT GENEES 4.1 Hoodia Gordoni 4.2 Genees maagpyn en rugpyn 4.3 Aalwyn 4.4 Help met hoë bloeddruk, bloedsirkulasie en velinfeksies. 4.5 Vir snye, uitslag, omlope, brandwonde, droë vel, spierkrampe en pyne. VRAAG Bestudeer die gevallestudie en beantwoord die vrae wat volg. Gevallestudie - Pius Langa : Hoofregter en Hoof van die Grondwetlike Hof Pius Langa is op 25 Maart 1939, in Bosbokrand, Mpumalanga gebore. Hy het twee grade in die Regte aan die Universiteit van Suid Afrika verwerf. In die 1960 jare, het hy in die Departement van Justisie as ʼn bode gewerk. Hy was as advokaat tot die Hooggeregshof in Junie 1977 toegelaat. Gedurende die 1980 jare en die vroeë 1990 jare was hy deel van die Demokratiese Front en betrokke by die werksaamhede van die Konvensie vir die demokratiese Suid Afrika. Hy het die Vrylatingskomitee vir Nelson Mandela gestig, Nasionale Vereniging van Demokratiese Proklureurs en komitees om die vrylating van politieke gevangenis te bespoedig. Pius Langa het minderbevoorregtes met SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 5 NOVEMBER 2015

6 wetsaangeleenthede gehelp. Hy het hom beywer om die lewensstandaard van gemeenskappe te verbeter deur burgerlike komitees te organiseer en die jeug by ontspanningsklubs te lei. In 2001 was hy as Adjunk Hoofregter van Suid Afrika aangestel. In Junie 2005 is hy deur Thabo Mbeki as Hoofregter en hoof van die Konstitusionele hof aangestel. Hy het in 2009 afgetree. (Aangepas uit : Via Afrika Social Sciences) Noem TWEE (2) dinge wat Pius Langa gedoen het om mense te help. (2) In watter jaar was Pius Langa as ʼn advokaat tot die Hooggeregshof toegelaat? (1) Gee DRIE (3) redes waarom jy dink dat Pius Langa ʼn goeie keuse was om die Hoofregter en die Hoof van die Konstitusionele Hof te wees. (3) SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 6 NOVEMBER 2015

7 5.2 Ontwerp ʼn TYDLYN gebasseer op die volgende gebeure Pius Langa was as Hoofregter in Suid Afrika aangestel Pius Langa was in Bosbokrand, Mpumalanga gebore Pius Langa het in die Departement van Justisie as n bode begin werk Pius Langa was as Adjunk Hoofregter van Suid Afrika aangestel. (4) (10) VRAAG 6 Bestudeer die bron en beantwoord die vrae wat volg. Hartchirurgie - Christiaan Barnard en die wêreld se eerste hartoorplanting. In 1967 het Dokter Christian Barnard ʼn span dokters en verpleegkundiges gelei in die wêreld se heel eerste menslike hartoorplanting. Hy het die siek hart van Louis Washkansky verwyder en dit vervang met die hart van n vrou wat kort tevore in ʼn motorongeluk oorlede is. Louis Washkansky het net vir 18 dae geleef, maar die operasie het aan die wêreld bewys dat dit moontlik was om die hart van ʼn mens te vervang. Oorplantingsoperasies kan slegs vars organe gebruik. Organe soos niere en harte moet verwyder word uit die liggame van mense wat kort tevore gesterf het. Deesdae word ongeveer 3500 hartoorplantings elke jaar gedoen. (Aangepas uit : Almal Verstaan) SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 7 NOVEMBER 2015

8 6.1 In watter jaar is die eerste hartoorplanting gedoen? (1) 6.2 Dink jy dit is reg of verkeerd om organe van dooie mense se liggame te gebruik? Gee EEN (1) rede vir jou antwoord. (2) 6.3 Veronderstel dat jy ʼn joernalis is. Wat sal die hoofopskrif van jou koerant wees, nadat Chris Barnard die eerste hartoorplanting gedoen het? (2) 6.4 Skryf ʼn paragraaf van DRIE (3) sinne oor hoe Chris Barnard die hartoorplanting gedoen het. (3) GROOTTOTAAL 40 (8) SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 8 NOVEMBER 2015

9 ALGEMENE ONDERWYS EN OPLEIDING SOSIALE WETENSKAPPE FINAL DRAFT GESKIEDENIS VRAESTEL 2 MEMORANDUM / NASIEN RIGLYNE NOVEMBER 2015 GRAAD 6 PUNTE: 40

10 VRAAG Onwaar 1.2 Waar 1.3 Onwaar 1.4 Waar 1.5 Waar VRAAG C 2.2 D 2.3 A 2.4 F 2.5 B VRAAG B 3.2 C 3.3 B 3.4 A 3.5 B VRAAG 4 PLANT SIEKTE WAT DIE PLANT GENEES 4.1 Hoodia Gordonii Keer dat mense honger voel. 4.2 Buchu Genees maagpyn en rugpyn. 4.3 Alwyn Velsorg, brandwonde, byte en juk. 4.4 Wilde knoffelblom Help vir hoë bloeddruk, bloedsirkulasie en velinfeksies. 4.5 Afrika aartappel Vir snye, uitslag, omlope, brandwonde en droë vel. SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 2 JUNIE 2015

11 VRAAG Het die minderbevoorregtes met wetssake gehelp. Het burgerlike organisasies georganiseer, leiding aan die jeug gegee en ontspanningsklubs gestig. Deelgeneem aan komitees wat hulle beywer het vir die vrylating van politieke gevangenis. (2) (Enige TWEE (2) relevant antwoord) Junie 1977 (1) Hy was ʼn goeie keuse omdat hy hard werkend was. Toegewy om die minderbevoorregtes te help in regssake/wetsaangeleenthede. Betrokke in komitees vir die vrylating van politieke gevangenis.. Het burgerlike organisasies georganiseer, leiding aan die jeug gegee en ontspanningsklubs gestig. (3) _ 1939 Pius Langa was in Bobokrand gebore _ 1960 Pius Langa het in die Departement van Justisie as ʼn boodskapper gewerk _ 2001 Pius word Adjunk Hoofregter _ 2005 Pius was as Hoofregter in Suid Afrika aangestel (4) (10) VRAAG (1) 6.2 Dit is reg omdat die lewens van mense gered word wat baie siek is. Dit is verkeerd omdat die liggame van dooie mense gerespekteer moet word. (Enige ander relevante antwoord). (2) 6.3 'Baanbrekersoperasie ' (2) 'Ongelooflike operasie' (Enige ander relevante antwoord) SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 3 JUNIE 2015

12 6.4 Chris Barnard het ʼn span dokters en verpleegkundiges gelei in die hartoorplanting. Hy het die siek hart van Louis Washkansky verwyder en dit vervang met die hart van ʼn vrou wat kort tevore oorlede is. Louis Washkansky het net vir 18 dae geleef, maar die operasie was ʼn sukses. (3) (8) GROOTTOTAAL 40 SOSIALE WETENSKAPPE GRAAD 6 4 JUNIE 2015