Profiel van de Bioscoop-markt

Transcriptie

1 De Jaargang: 2009 Bioscoop in beeld Profiel van de Bioscoop-markt Profiel van de Bioscoop-markt De Bioscoop in beeld is een gratis publicatie van Van Spronsen & Partners horeca-advies

2 Inhoudsopgave Brancheontwikkeling Consument Interessante ontwikkelingen Blikje buitenland Interview met Y. Bredewold Trends en ontwikkelingen Toekomstvisie

3 Brancheontwikkeling In tien jaar tijd is het aantal bioscopen met ruim 12% afgenomen Schaalvergroting & schaalverkleining In 2008 telt Nederland 131 bioscopen en 30 filmtheaters. Het aantal bioscopen is vanaf 2003 met bijna 8,5% afgenomen en ten opzichte van tien jaar geleden zelfs ruim 12%. Daarentegen is het aantal filmtheaters vrij stabiel gebleven. In de grafiek hiernaast is de ontwikkeling weergegeven van het aantal bioscopen en filmtheaters. Gezamenlijk bieden deze gelegenheden in stoelen, waarvan stoelen in de filmtheaters, en vertonen zij op 664 doeken verschillende films. Het aantal stoelen is ten opzichte van 2003 met ruim 3% toegenomen en ten opzichte van 1999 zelfs bijna 14,5%. In 2008 beschikt de gemiddelde bioscoop in Nederland over 4,5 zalen en 180 stoelen per zaal. In 2003 was dit nog 3,8 zalen met gemiddeld 190 stoelen per zaal. Er is dus sprake van schaalvergroting in het totaal aantal zalen, maar een schaalverkleining in het aantal stoelen per zaal. aantal zalel/bioscopen Ontwikkeling bioscopen en filmtheaters in Nederland bioscopen doeken stoelen aantal stoelen *1.000 Bron: Jaarboek 2008, NVB en NVF Recette en bezoek Recette en bezoek In de grafiek hiernaast is de ontwikkeling van het aantal bezoeken en de totale recette (exclusief horeca-bestedingen) weergegeven. In 2007 bedroeg de opbrengst 159,7 miljoen, waarvan bijna 50% van afkomstig is uit top 20 films, de zogenaamde kas-krakers. Dit komt neer op ruim 1.500,= omzet per bioscoopstoel. De totale omzet van de bioscopen is van 1998 tot 2007 jaarlijks met gemiddeld 3,7% gestegen. Ten opzichte van de gemiddelde jaarlijkse inflatie van 2,2%, is de waarde dus jaarlijks met gemiddeld 1,5% gestegen. Bruto recette (*mlj) bruto recette (*mlj) bezoek (*mlj) Bron: Jaarboek 2008, NVB en NVF en CBS Bezoek (*mlj) Bron: Jaarboek 2008, NVB en NVF Bioscoopdichtheid Jongeren tussen 12 en 23 jaar zijn de belangrijkste doelgroep voor bioscopen. De bioscoopdichtheid geeft het aantal jongeren per bioscoopstoel weer. In de tabel zijn de drie grote steden (Amsterdam, Rotterdam en Den Haag) apart vermeld en dus niet meegenomen in de desbetreffende provincies. De drie grote steden beschikken over de hoogste dichtheid. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de bioscopen in de drie grote steden een regionale functie bekleden. De provincie Utrecht beschikt over de laagste dichtheid. Theoretisch gezien is hier nog ruimte voor uitbreiding. aantal stoelen aantal jongeren jongeren per stoel Zuid-Holland ,2 Utrecht ,4 Gelderland ,2 Friesland ,9 Noord-Brabant ,8 Overijssel ,2 Noord-Holland ,2 Flevoland ,7 Groningen ,7 Zeeland ,3 Limburg ,4 Drenthe ,5 3 grote steden ,6 Nederland ,6 Bron: Jaarboek 2008, NVB en NVF en CBS 2

4 Brancheontwikkeling Filmtheaters De filmtheaters beschikten in 2007 over een marktaandeel van circa 4,5% en ontvingen 5,2% van het totale aantal bezoekers. In 2002 was dit nog 3,5% marktaandeel en 4,4% van de bezoekers, een lichte stijging dus. Vanwege de vertoning van voornamelijk art-house films, is het filmtheater vooral onder hoogopgeleiden populair. Ook bij de filmtheaters is sprake van schaalvergroting in het aantal zalen en schaalverkleining in het aantal stoelen per zaal. In 2002 beschikten de filmtheaters gemiddeld over 1,9 zalen en 84 stoelen per zaal. In 2007 beschikten zij over 2,5 zalen met gemiddeld 80 stoelen per zaal. Bioscoopexploitanten De bioscoopmarkt in Nederland wordt gedomineerd door vier grote ketens, waarvan Pathé de grootste is met een marktaandeel van bijna 37% van de totale omzet. JT Bioscopen (20%), Minerva (11%) en Wolff (9,6%) zijn de overige grootste ketens. Pathé is de enige van deze ketens die in de drie grote steden opereert. De overige ketens zijn voornamelijk in de middelgrote steden gevestigd. Deze vier ketens ontvangen gezamenlijk ruim 77% van de bezoekers, ruim 77% van de totale recette in ons land en beschikken over bijna 69% van alle stoelen, hoewel nog niet de helft (48%) van het totaal aantal bioscopen en filmtheaters deel uitmaakt van deze ketens. De vier grote ketens beschikken gezamenlijk over 77 bioscopen, ruim 390 doeken en bijna stoelen. Dit is te verklaren door de grotere capaciteit aan stoelen en zalen. In 2008 is het gemiddeld aantal zalen per bioscoop bij de grote ketens (vijf) groter ten opzichte van 3,6 zalen bij de overige commerciële bioscopen. Tevens ligt het gemiddeld aantal stoelen per zaal hoger, namelijk 195 stoelen in de grote ketens ten opzichte van 150 stoelen in de overige commerciële bioscopen. 3

5 Consument Bezoekersprofiel De tabel hiernaast geeft het bezoekers- en niet-bezoekersprofiel van bioscopen weer. Volgens het ContinuVrijeTijdsOnderzoek van het NRIT blijkt dat de totale gemiddelde besteding tijdens een bezoek aan de bioscoop in ,30 per persoon was. Aan horeca en retail besteedt men gemiddeld 3,40. De duur van een bioscoopbezoek is gemiddeld 3 uur en 27 minuten. De gemiddelde top-20 film duurt circa 2 uur, dus een bezoeker besteedt gemiddeld bijna anderhalf uur buiten de film om, in de bioscoop.dit betekent een kans voor de horeca. De koopmoeitebereidheid voor een bezoek is ruim 17 kilometer. Het vaakst wordt hiervoor de auto gepakt. Verder vindt 22% van alle bioscoopbezoeken op zaterdag plaats in vergelijking met gemiddeld 12% op doordeweekse dagen. Een bezoek aan de bioscoop is voornamelijk s middags en s avonds populair. De groepsgrootte bij een bezoekje aan de bioscoop is gemiddeld 3,1 personen. Personen die in 2007 niet naar de bioscoop zijn geweest -leeftijd: zijn vaker 40+ Bron: Bioscoopmonitor 2007, NVB en NVF Minder frequente bezoekers (1-2 keer) -vaak jonger dan 55 jaar -wonen vaker in regio Noord -wonen vaker in de 3 grote steden -zijn vaak alleenstaand of tweepersoons-huishouden -komen vaker uit een lagere sociale klasse -zijn relatief vaker lager opgeleid (LBO, MBO) -huishoud-grootte veelal 3 of meer personen -relatief vaak midden tot hogere sociale klasse -opleiding vaker HBO+ Frequente bezoekers (3 keer of vaker) -zijn relatief jong (12-29 jaar) -wonen vaker in de 3 grote steden -huishoud-grootte veelal 3 of meer personen -relatief vaak midden tot hogere sociale klasse -opleiding vaker HBO+ Jongeren Jongeren tussen de 12 en 17 en tussen 18 en 23 jaar gingen in 2007 respectievelijk 3,3 en 3,95 keer per jaar naar de bioscoop. Totaal ging de Nederlander gemiddeld tussen de 1,4 en 1,7 keer naar de bioscoop. Volgens het Centraal Bureau voor Statistiek zal het aantal autochtonen jongeren tussen de 12 en 23 jaar afnemen tot 2025 met bijna 8%, terwijl het aantal allochtone jongeren gaat toenemen (+7,1% tot 2025). Uit onderzoek (Crok et al, 2002) is gebleken dat de allochtone jongeren minder gebruik maken van het culturele- en uitgaansaanbod in ons land. Echter, door verdere integratie zal de populariteit van bioscopen bij allochtone jongeren toenemen. Door het aanbod meer op deze groep aan te passen wordt het aantrekkelijker voor deze groep jongeren de bioscoop te bezoeken. Door bijvoorbeeld LadiesNights, kinderfeestjes of GayNights worden ook andere doelgroepen aangesproken om het gemiddeld aantal jaarlijkse bezoeken te vergroten. 4

6 Consument Bezoekfrequentie en motieven In 2007 zijn de belangrijkste motieven om naar een bepaalde top-20 film te gaan de verhaallijn, reclame op televisie of aanbevelingen van anderen. Ten opzichte van 2006 is het belang van de verhaallijn, de acteurs en actrices en de trailer in de bioscoop toegenomen. Reclame heeft een grote invloed op de bekendheid van films. De belangrijkste kanalen hiervoor zijn televisie, reclame in bioscopen, of kranten en dagbladen. 67% van de bioscoopbezoekers geeft aan een filmreclame op televisie gezien te hebben. Daarnaast is reclamemateriaal in de bioscoop (46%) en de krant of dagblad (41%) nog steeds een sterk medium. In de tabel hiernaast is duidelijk te zien is dat de bezoekfrequentie in de drie grote steden een stuk hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. De bezoekfrequentie van bioscoopbezoekers per maand ligt in 2007 gemiddeld op 0,27 keer. De bezoekfrequentie per maand is in januari (0,42) en februari (0,41) het hoogst. Ook juli (0,31), december (0,29) en augustus (0,28) scoren relatief hoog. 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Gem 1,74 Bron: Bioscoopmonitor 2007, NVB en NVF Gemiddelde bezoekfrequentie per regio 2,35 Drie grote steden 1,67 1,11 1,7 Rest west Noord Oost Zuid ,84 Bereik Van alle Nederlanders van vier jaar of ouder gaat 49% één of meerdere malen per jaar naar de bioscoop. Het bereik is het hoogst onder jongeren van 12 tot 17 en 18 tot 23 jaar, respectievelijk 80% en 81% in Ook onder kinderen van 4 tot 11 jaar is het bereik met 75% hoog. In Nederland heeft de regio Noord het laagste bereik met 44% en de drie grote steden het hoogste bereik met 57%. In de figuur hiernaast wordt het maandelijkse bereik onder bioscoopbezoekers weergegeven. In januari en februari is het bereik het hoogst met 31% en 27%. In de maanden april en juni is het bereik met 14% het laagst. Bron: Bioscoopmonitor 2007, NVB en NVF 5

7 Foto is eigendom van Van Spronsen & Partners horeca-advies Een 35mm filmrol zal in de bioscopen langzaam plaatsmaken voor diverse digitale technieken als High Definition.

8 Interessante ontwikkelingen Foto s afkomstig van En home.planet.nl Foto afkomstig van Foto afkomstig van Foto afkomstig van Filmfestivals Het Nederlands Filmfestival werd in 2008 door mensen bezocht, ten opzichte van 2003 is dit een stijging van 38% (2003: bezoekers). Het Film Festival Rotterdam ontvangt al enkele jaren achtereen bezoekers. Op filmfestivals worden voornamelijk onafhankelijke art-house films vertoond, waardoor er geëxperimenteerd kan worden met film. Meer mensen raken dus geïnteresseerd in art-house films, wat een positief effect heeft op de vraag naar filmtheaters. Mengfuncties Het Metropolis in Antwerpen beschikt over 24 zalen, waarvan de grootste een capaciteit heeft van circa 750 personen. Op en rond het complex bevinden zich verschillende cafés, restaurants en een cd/dvd winkel. Bezoekers hebben de mogelijkheid om een hele dag of avond door te brengen op het complex. Inbreiding Het Pathé Tuschinski in Amsterdam is meer dan alleen een bioscoop. De bioscoop wordt gebruikt voor galapremières, congressen, feesten en concerten. Op deze manier combineert de bioscoop meerdere functies. Tijdens het bekijken van een film kan tevens een wijnarrangement worden besteld wat zorgt voor hogere bestedingen per bezoeker. MustSee bioscopen De zalen van dit nieuwe concept van Minerva en Wolff Cinema Group zijn uitgerust met een Club-gedeelte. Dit aparte Club-gedeelte heeft stoelen en banken van verschillende afmetingen met een ieder een eigen tafeltje. De rest van de zaal is in normale opstelling ingericht. Op deze manier krijgen de bezoekers een extra keuzeoptie en wordt de opbrengst per vertoonde film vergroot, omdat de prijs van een Club Seat hoger ligt dan een normale stoel. Recentelijk is er een nieuwe MustSee bioscoop in Breda geopend, waarmee het totaal op vier bioscopen komt. 7

9 Blikje buitenland In dit onderdeel bekijken we verschillende bioscopen in het buitenland. Hierin zijn verschillende ontwikkelingen te ontdekken. Voornamelijk het belevingsaspect en de uitstraling als luxe zien we terug in het buitenland. Interieur als beleving Het AMC Pacific Place Cinema in Hong Kong is een zeer futuristische bioscoop. Buiten het futuristische design zijn alle stoelen van leer en extra ruim. Zelfs de bewegwijzering is aangepast aan de futuristische look. De ticketbox lijkt meer op de receptie van een chique hotel en aan de speciaal ontworpen Aqua-bar zijn tien soorten mineraalwater te koop. Foto afkomstig van In deze bioscoop wordt veel aandacht besteed aan het interieur. Door middel van het interieur wordt de beleving vergroot. Grotere doeken als beleving In enkele bioscopen van Greater Union and Birch Carrol & Coyle Cinemas (Australië) zijn gigantische doeken van 25 meter doorsnee geplaatst. In deze zalen zijn eveneens grotere stoelen en digitaal geluid aangebracht. Door deze grotere afmetingen wordt de beleving geïntensifieerd. In andere bioscopen van ditzelfde concern is het mogelijk om te genieten van GoldClass cinema. Dit zijn kleine zalen voor personen waar een compleet menu geserveerd wordt, bestaande uit verschillende kleine hapjes. Er is tevens een ober beschikbaar of je kan plaatsnemen in de GoldClass lounge. Op deze manier wordt er meer luxe en service geboden aan de gast. Fotoafkomstig van Foto afkomstig van Luxe als beleving Deze exclusieve privé club in Londen, The Rex Cinema and Bar heeft een warm jaren 30 interieur met veel pluche en kristallen kandelaars. In de bar worden diverse cocktails geserveerd. Tevens wordt er een uitgebreide wijn- en champagnekaart aangeboden. De bioscoopzaal biedt ruimte aan 75 personen en is voorzien van ruime, luxe stoelen. Diverse beroemdheden als Justin Timberlake, Usher en Britney Spears hebben deze bioscoop al bezocht. The Rex is een goed voorbeeld van hoever luxe en comfort doorgevoerd kunnen worden in een bioscoop. 8

10 Interview met Y. Bredewold Youry Harvey Bredewoldis senior manager Marketing & Concessions bij de grootste bioscoopexploitant van Nederland, PathéBioscopen. Met een marktaandeel van bijna 37% is het interessant om te horen hoe zij tegen ontwikkelingen in de markt aan kijken. Zijn er in de toekomst minder bezoekers te verwachten gezien de demografische ontwikkelingen? (vergrijzing, toename aantal allochtone jongeren) Wij verwachten in de toekomst niet minder bezoekers dan nu. De demografische ontwikkelingen laten een duidelijke daling zien van de groep tot 25 jaar (onze core doelgroep is jaar), maar we zien ook dat er kansen bestaan om ouderen (50+ bios), allochtonen (bijv. bollywoodfilms scoren erg goed) en andere doelgroepen meer aan te spreken (gay nights, ladies nights, meezingbioscoop, kinderfeestjes). De gemiddelde frequentie van bioscoopbezoek zal in deze categorieën stijgen en de daling van de jeugd compenseren. Daarnaast zien we dat initiatieven als depathé Unlimited Card (met deze kaart krijg je onbeperkt toegang tot alle reguliere filmvoorstellingen in alle Pathé bioscoopen in Nederland) voor een enorme stijging in het aantal bezoeken per jaar per persoon zorgen in de categorie tot 25 jaar. Dus er zijn ook mogelijkheden om de jeugd vaker naar de bioscoop te laten gaan en ondanks de daling in aantal personen toch op hetzelfde niveau te blijvendanwelte stijgen. Het totaal aantal bioscoopstoelen in Nederland daalt. Hoe is deze ontwikkeling te verklaren? Er worden meer zalen gebouwd/verbouwd met minder stoelen. De trend is het aanbieden van kleinere zalen. Zo ontstaan er hogere bezettingspercentages. Niet iedere film kan een zaal met 750 stoelen wekenlang vullen. Een stoel kun je maar één keer verkopen. Lege stoelen betekenen definitief omzetverlies. In feite verschillen we niet veel van hotels en hun streven naar hoge kamerbezettingen. Meer zalen bieden daarnaast ook meer mogelijkheden om een diversiteit aan films en alternative content te kunnen aanbieden. Kortom, liever acht zalen met ieder 150 stoelen dan een bioscoop met drie zalen van 500 stoelen. In welke ontwikkelingen ziet u potentie voor de branche? Een ontwikkeling met potentie is digitale cinema (we blijven onszelf dan onderscheidenvan de home cinema sets) en alternative content (bijv. live concerten, live opera, live sportevenementen etc). We bieden dit sinds een jaar aan en daar is enorm veel behoefte aan. Via satellietverbindingen en uitstekende beeld- en geluidsfaciliteiten (soms in combinatie met 3D) zorg je voor een volwaardig alternatief voor het evenement an sich. Ziet u piraterij of de opmars van YouTube e.d. als een bedreiging voor de branche? Bioscoopbezoek is al jaren gestabiliseerd tot licht stijgend. Ondanks alle bedreigingen als piraterij blijft het voor velen een avondje uit. En dat is ook wat wij bieden. Welke ontwikkelingen zijn volgens u het meest bedreigend voor debioscoopbranche? Bedreigend is eigenlijk alleen piraterij. De branchevereniging schat in dat, door piraterij, 50% van de totale omzet op jaarbasis wordt gemist. Dat zijn gigantische percentages. Het is moeilijk je er tegen te wapenen, maar via o.a. Stichting Brein wordt er al het mogelijke aan gedaan. Een kleine bedreiging is de steeds korteretijd tussen release van de film en van dedvd. Echter, wij zien nog steeds dat een dvd kijken door de consument als een 'tussendoortje' gepland wordt of iets wat de kinderen bezig houdt. Het aspect van een avondje uit zijn kan het nooit vervangen. En op een groot scherm een film zien is toch anders dan op een 42" scherm. 9

11 Trends & Ontwikkelingen Beleving en horeca Met digitale cinema komen de films op een schijfje of via de satelliet de bioscoop binnen. Op deze manier kunnen bioscopen ook live voetbalwedstrijden of operavoorstellingen vertonen. Tevens is het mogelijk om effecten toe te voegen in de film zoals waterdruppels en geur. Dit draagt bij aan de beleving tijdens de film. Horecaconcepten doen zijn intrede binnen de bioscopen. Eind 2008haaldePathé Bioscopen het bekende Franse loungeconcept Buddha bar naar zijn vestiging aan het Leidseplein in Amsterdam. De opening hiervan staat rond het einde van de zomer op de planning. Op deze manier willen zij een compleet avondje uit bieden. In de toekomst moet het bij Pathé mogelijk zijn om je kaartje aan tafel tijdens het diner te bestellen en dat de bediening een seintje geeft wanneerde film begint. Foto afkomstig van In--house activiteiten In-house activiteiten kunnen op verschillende manieren toegepast worden. Zoals op de foto te zien is, is het mogelijk om een traditionele opstelling te behouden en voor de bezoekers een tafeltje toe te voegen waar men een maaltijd kan nuttigen. Voor of tijdens de film kan een (thema)diner worden geserveerd geheel in stijl van de film. Wanneer de zaal niet gebruikt wordt voor filmvertoning, kan een zaal worden gebruikt voor bijvoorbeeld lezingen of vergaderingen. Zo worden bijvoorbeeld de zalen van Pathé Schouwburgplein in Rotterdam gebruikt als collegezaal voor Erasmus studenten geneeskunde. Piraterij Uit het interview is gebleken dat de branchevereniging schat dat de bioscopen circa 50% van hun omzet mislopen door piraterij. Via onder andere Stichting Brein wordt er alles aan gedaan om dit tegen te gaan. In Frankrijk en Engeland bestaat al een strengere wetgeving die ervoor kan zorgen dat mensen die herhaaldelijk illegaal films downloaden van internetgebruik ontzegd kunnen worden door hun provider. 10

12 Trends & Ontwikkelingen Yield management Bedenker van EasyCinema, Stelios Haji-Ioannou (EasyJet), zag dat de gemiddelde zaalbezetting in Engelse bioscopen laag was. Door de toepassing van yield management daalt de prijs van een kaartje tijdens de niet-populaire uren, waardoor de gemiddelde bezetting kan stijgen. Ook is het mogelijk om je kaartje ruim van te voren te kopen, waardoor de prijs lager is. Naarmate de vertoningdatum nadert, stijgt de prijs eveneens. Echter, de grote filmdistributeurs zagen hier niet zoveel in, omdat zij van mening waren dat deze aanpak niet leidt tot meer bezoekers en hogere omzetten. De distributeurs krijgen een vast percentage van de filmopbrengst en vreesden voor hun omzet door de mogelijk lagere prijzen van filmtickets. EasyCinemakreeg geen premièrefilms aangeleverd en heeft in 2006 na drie jaar zijn deuren moeten sluiten. Met deze prijsafspraak tussen bioscopen en filmdistributeurs wordt concurrentie tussen bioscopen erg lastig. Men concurreert niet zozeer op prijs, maar eerder op locatie en faciliteiten. Tevens blijkt hieruit dat de macht van de filmdistributeurs zeer groot is. Film verhuur-en verkoopmarkt Volgens cijfers van de Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluiddragers (NVPI) blijkt dat de verhuurmarkt van video s en dvd s tussen 2003 en 2005 zijn omzet met 30% zag dalen tot 107 miljoen. De verkoopmarkt van deze schijfjes groeit echter jaar na jaar. Zo werd er in 2003 nog voor 323 miljoen verkocht, in 2007 was dit gestegen tot 350 miljoen (+8%). De grootste groei ligt bij de verkoop van (televisie)series. Deze series nemen inmiddels 26% van de totale dvd-omzet voor hun rekening. Tevens zorgt een succesvolle film in de bioscoop voor een verhoogd succes in de losse verkoop erna. 11

13 Toekomstvisie Schaalvergroting/schaalverkleining In de toekomst verwachten wij dat de schaalvergroting en schaalverkleining zal doorzetten. Bioscopen zullen groter worden, maar wel kleinere zalen aan gaan bieden. Tevens zal de daling in het aantal bioscopen aanhouden. Multifunctionaliteit In de toekomst zal het aantal faciliteiten, zoals cafés en restaurants, binnen een bioscoop zich uitbreiden. Tevens zien wij mogelijkheden in het verhuren van zalen voor bijvoorbeeld congressen en colleges tijdens daluren van de bioscoop. Ook live concerten zullen in de toekomst in meer bioscopen vertoond worden. Product & Innovatie In de toekomst verwachten wij een tweedeling binnen de bioscoopbranche. Enerzijds vindt de opkomst van de zogenaamde servicebioscoop plaats. Door hogere eisen vanuit de consument zal het serviceniveau in bioscopen stijgen. In kleinere bioscopen in middelgrote steden was het al langer mogelijk om bijvoorbeeld een drankje te bestellen tijdens de film. In de grotere bioscopen zal deze ontwikkeling zich ook voordoen. Anderzijds is de toename aan populariteit van filmtheaters. Door de stijgende interesse in filmfestivals zal de vraag naar filmtheaters doorzetten, evenals de groei in het aantal filmtheaters. Terug naar zwart-wit films? De vergrijzing en ontgroening van de maatschappij heeft ook effect op de bioscoopbranche. Om deze veeleisende consumenten tevreden te houden moet de komende jaren veel aandacht komen voor veiligheid en bereikbaarheid (ook voor gehandicapten) van bioscopen. Volgens onderzoek van Koninklijke Horeca Nederland vinden ouderen dit namelijk erg belangrijk tijdens een bezoek. Er kan ook gedacht worden aan speciale filmdagen voor ouderen. Dit heeft als gunstig effect dat de dagbezetting wordt vergroot. 12

14 Bronnenlijst: Continu VrijeTijdsOnderzoek Jaarboek 2008, NVB en NVF Bioscoopmonitor 2007 De Toekomst van de Bioscoop, afstudeeronderzoek 2007 Nederland houdt van dvd, NVPI Allochtone jongeren in Nederland factsheet, E. Nieuwenhuizen, Deze uitgave is van Van Spronsen & Partners horeca-advies, onderdeel van de Van Spronsen & Partners Groep. Van Spronsen & Partners Hiertoe behoren tevens de volgende onafhankelijke bedrijven: personeel en salarissystemen, administratieve dienstverlening en trainingen. Onder het motto Anders denken, anders doen zijn wij al 21 jaar actief binnen de horeca- en leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal. De werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfs-doorlichtingen, en rendements-verbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe horecaconcepten, het opstellen van marketing-communicatieplannen en het geven van management-ondersteuning. Voor een compleet overzicht van ons dienstenpakket verwijzen wij u graag naar onze website Hier kunt u tevens terecht voor dagelijkse horeca-gerelateerde nieuwsberichten, diverse horecakennisdocumenten, een lijst van onze referenties en alle andere uitgaven van onze brancheprofielen. Bezoek nu ook de nieuwe website van Van Spronsen & Partners.