Januari maart Erkenningsnummer: P Dit project wordt ondersteund binnen het Actieplan, een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap.

Transcriptie

1 ACG- I N F O B L A D Driemaandelijks tijdschrift, uitgegeven door de Astronomische Contact Groep vzw Verantwoordelijke uitgever: Carl Vandaele, Elverdingestraat 93, 8900 Ieper afgiftekantoor Ieper 1 Januari maart 2018 Erkenningsnummer: P Dit project wordt ondersteund binnen het Actieplan, een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap.

2 2 ACG infoblad januari - maart 2017: inhoudstafel 1. Aankomende activiteiten Nieuwjaarsmaaltijd Supernova SN 2017 EAW... 4 Informatie bij voorbladfoto Opname van NGC 6946 gemaakt op 30 januari 2018 met de NMPT 68 door het V filter en 240 sec belicht.

3 3 1. Aankomende activiteiten 1. Waarnemingsavonden Er zijn nog 2 waarnemingsavonden gepland: de eerste vrijdag van februari en van maart, vanaf 20u. Inschrijven is niet nodig, de activiteit gaat wel enkel door als het weer het toelaat. 2. Kinderkijkavond, 24 maart om 19u30 Op 24 maart is het in AstroLAB kinderkijkavond. De avond start met een interactief halfuurtje over wat er te zien is aan de hemel. Daarna gaan we naar de koepel, kijken we door de sterrenkijkers en zoeken we nog even naar sterrenbeelden. En wat als het regent? Dan laten we de sterren binnen fonkelen met 3D-animaties. De kinderkijkavond is er voor kinderen tussen 7 en 12 en begeleidende volwassenen. 3. Sterrenkijkdagen 23 en 24 februari vanaf 19u Maak kennis van dichtbij met de nachthemel! AstroLAB is open vanaf 19u. Kom langs om waar te nemen met de telescopen in beide sterrenwachten. Bij slecht weer is er een vervangprogramma voorzien met onder andere een 3D-voorstelling. Mochten er leden zijn die graag komen helpen op een van beide dagen of op allebei de dagen, alle hulp is meer dan welkom! Geef gerust een seintje via info@astrolab.be 4. Lezingen Zoals jullie waarschijnlijk al gemerkt hebben, worden er op AstroLAB in het voorjaar geregeld lezingen georganiseerd. Dit zijn de eerstvolgende: Kiezen in quantumfysica: van deeltje/golf tot quantumcomputer 20 april - 20u In het kader van Erfgoeddag met als thema kiezen, verkennen we de wereld van het allerkleinste waar niets vaststaat en de natuur constant aan het "kiezen" is. Max Planck kreeg de Nobelprijs natuurkunde 1918 voor het introduceren van een heel nieuw principe in de natuurkunde wat leidde tot de quantumtheorie en die de natuurkunde in de 20 eeuw op z'n kop zette. We plukken er vandaag nog de vruchten van. De lezing wordt gegeven door Prof. Dirk Ryckbosch (UGent), die je een rondleiding geeft in de vreemde wereld van het allerkleinste, waar niets nooit zeker is. work 25 mei 20u Evolutie iedereen heeft er van gehoord en iedereen heeft er wel een of andere mening over. Iedereen kan er zijn zeg over doen, maar de processen en mechanismen achter evolutie en het ontstaan van de mens zijn veelal minder duidelijk. Een verklaring voor het ontstaan van soorten is lang onderwerp geweest van heel wat discussie. Aan de hand van de titel van het meesterwerk van Charles Darwin, On the origin of species by means of natural selection or the preservation of favoured races in the struggle for life worden de kernbegrippen achter evolutie en evolutietheorie toegelicht. Hoe alles met elkaar verweven kan zijn, met soortvorming als eindresultaat, wordt geïllustreerd aan de hand van de evolutie van de Darwinvinken. Een boeiende lezing die gebracht wordt door Prof. Dr. Dominique Adriaens.

4 4 2. Nieuwjaarsmaaltijd Op zaterdag 10 maart 2018 worden we omstreeks 19.30u. verwacht in het stijlvolle en gezellige kader van Hostellerie Kemmelberg (Kemmelbergweg 34 te 8965 Kemmel) voor de nieuwjaarsmaaltijd. Voor slechts 42 kan U deelnemen aan deze gastronomische maaltijd. U kunt zich inschrijven door rechtstreekse overschrijving op rekeningnummer BE van Astronomische Contact Groep vzw. U kunt uw aanwezigheid ook laten weten via info@astrolab.be. Graag inschrijven voor 1 maart. Menu s voor de tieners zijn mogelijk voor slechts Supernova SN 2017Eaw Op 13 mei 2017 ontdekte Patrick Wiggins een supernova in het sterrenstelsel NGC Meteen was dit de derde supernova die Wiggins ontdekte na deze in NGC 3888 in de Grote Beer en SN 2014G. Deze supernova van het type IIP kreeg de naam SN 2017EAW. Een supernova is het verschijnsel waarbij een ster op spectaculaire wijze explodeert. De uitbarsting is herkenbaar aan de enorme hoeveelheid licht die hierbij wordt uitgestraald. De ster vlamt op met de lichtkracht van honderden miljoenen tot meer dan een miljard zonnen. Supernovae ontstaan via twee mechanismen: ten eerste zijn ze het natuurlijke levenseinde van alle zware sterren (supernovae van de typen Ib, Ic en II); ten tweede kunnen witte dwergen in nauwe dubbelsterren zich ontwikkelen tot een supernova (type Ia). De chemische elementen met een atoomnummer groter dan dat van ijzer danken hun ontstaan aan supernovae, dus alles wat in ons zit ook! In de Catalogus van beroemde sterrenstelsels wordt NGC 6946, Pyrobolus Cygni of het Vuurwerkstelsel genoemd vanwege het recordaantal gevonden supernova's. Het werd ontdekt door William Herschel op 9 september NGC 6946 is sterk verduisterd door interstellaire materie van ons Melkwegstelsel, omdat het vrij dicht bij het galactische vlak ligt. De diameter van NGC 6946 is ongeveer lichtjaren of ongeveer een derde van de grootte van onze eigen Melkweg. In de afgelopen eeuw zijn tien supernova's waargenomen in de armen van dit stelsel, dat geclassificeerd is als een starburst-sterrenstelsel: SN 1917A, SN 1939C, SN 1948B, SN 1968D, SN 1969P, SN 1980K, SN 2002hh, SN 2004et, SN 2008S en SN 2017eaw. Dit maakt het het meest productieve Melkwegstelsel voor dit type evenement over een periode van 100 jaar. Ter vergelijking: ons Melkwegstelsel, dat het dubbele aantal sterren heeft als NGC 6946, produceert gemiddeld één supernova-gebeurtenis per eeuw. Maar ook hier speelt de interstellaire materie ons parten, omdat sommige richtingen verduisterd zijn. Met de NMPT68 van AstroLAB werd de ster de eerste keer waargenomen op 21 mei 2017 en die had toen een magnitude van in V licht. (De V van visueel in het UBV fotometrische filtersysteem). 8 maanden later na ongeveer 60 waarnemingen is de ster teruggevallen tot magnitude 17.

5 5 Opnames gemaakt met de NMPT 68 van AstroLAB IRIS. De opname van 21 mei 2017 is 60 sec. belicht, terwijl deze van 22 januari 2018, 240 sec belicht is telkens door een Johnson-Cousins fotometrisch V filter. AAVSO metingen van SN 2017EAW in V licht. De grafiek is samengesteld uit waarnemingen van 51 amateurs. De gele punten zijn de meetpunten van AstroLAB IRIS. Franky Dubois