Versie vastgesteld op 30 mei 2018 ABTN. ING CDC Pensioenfonds. Geldend vanaf 1 januari 2018 TRANSPARANT OVER ELKE FASE

Transcriptie

1 Versie vastgestel op 30 mei 2018 ABTN ING CDC Pensioenfons Gelen vanaf 1 januari 2018 TRANSPARANT OVER ELKE FASE

2 Inhousopgave 1. Inleiing 3 2. Missie en visie Doelstelling, missie en visie Uitgangspunten van Stichting ING CDC Pensioenfons Beleggingsbelei en risicohouing Pensioenuitvoering en communicatie Uitbesteing Governance & compliance De organisatie Stichting ING CDC Pensioenfons Organisatieschema De fonsorganen Extern toezicht Uitbestee werkzaamheen Verslaggeving Uitvoeringsovereenkomst Pensioenaanspraken Kernelementen van e Basispensioenregeling Eigen beheer en herverzekering Waareringsgronslagen van e balans Technische voorziening Beleggingen Reserves (Minimaal) vereist eigen vermogen Premiebelei Feitelijke premie Vaststelling kostenekkene premie Overige bepalingen Financiële sturingsmielen Risico s ie e onverminere uitvoering van e regeling bereigen Sturingsmielen Perioieke toetsing Risicobeheersingsmaatregelen Benchmarks en (integrale) vermogensbeheerkosten...41 Bijlage 1: Actuariële gronslagen en veronerstellingen 43 Bijlage 2: Ervaringssterfte ING CDC Pensioenfons 44 Bijlage 3: Berekening vereist eigen vermogen De functie van het VEV en e afspraken in e Uitvoeringsovereenkomst Toepassing van het stanaarmoel oor ING CDC Pensioenfons Toelichting op het risicoprofiel van ING CDC Pensioenfons ten behoeve van e beooreling van e toereikenhei van het stanaarmoel...50 Bijlage 4: Minimaal vereist eigen vermogen 51 Bijlage 5: Verklaring inzake beleggingsbeginselen 51 Bijlage 6: Financieel crisisplan Risico s en crisissituaties Maatregelen ter voorkoming van crisissituaties en herstel van crises Kritisch niveau van e (beleis-)ekkingsgraa en inzet van herstel- en kortingsmaatregelen Evenwichtige belangenafweging bij crises en communicatie bij crises...63 Bijlage 7: Nooproceure Bijeenroepen van het bestuur op zeer korte termijn Besluitvorming gericht op bereigingen en kansen in risicosituaties Intensieve monitoring en rapportage Terugkeer naar normale situatie Beleggingsbelei en risicobelei Doelstelling van het fons en beleggingsbelei Het strategische beleggingsbelei en het ingroeipa Matching portefeuille Return portefeuille Risiconorm...39 TRANSPARANT OVER ELKE FASE 2

3 1. Inleiing Vanaf 1 januari 2014 vallen e meewerkers van ING oner een nieuwe pensioenregeling, een CDC-pensioenregeling (Collective Define Contribution). Stichting ING CDC Pensioenfons werkt volgens een oor het bestuur vastgestele actuariële en berijfstechnische nota (ABTN), zoals beoel in artikel 145 van e Pensioenwet en het aaruit voortvloeiene Besluit Financieel Toetsingskaer (Besluit FTK). De ABTN geeft e centrale criteria aan op basis waarvan het (financiële) belei van het fons wort gevoer. Deze ABTN is vastgestel in e bestuursvergaering van 30 mei Missie en visie 2.1. Doelstelling, missie en visie Het fons heeft als oel pensioenen te verstrekken ingeval van ouerom, arbeisongeschikthei en overlijen van (gewezen) eelnemers of pensioengerechtigen, volgens e bepalingen van het pensioen- reglement. De pensioenregelingen ie ING CDC Pensioenfons uitvoert, ienen te kwalificeren als een collectieve beschikbare premieregeling (Collective Define Contribution oftewel CDC-pensioenregeling) waarop e werkgever IFRS-accounting (IAS 19R) met DC classificatie kan toepassen. Het fons voert e pensioenregeling ie e werkgever met e vakorganisaties is overeengekomen pruent uit in het belang van e eelnemers en anere belanghebbenen. Waarom bestaat het fons? Het fons is opgericht om binnen e kaers van e pensioenovereenkomst (ie is opgestel oor e werkgever en e vakorganisaties), vanuit het perspectief van e eelnemers en met behou van het CDCkarakter van e regeling, e pensioenresultaten op lange termijn te optimaliseren. Wat is e visie van het fons? Ingrijpene aanpassingen van het Neerlanse pensioenstelsel in samenhang met veraneringen in e samenleving zorgen voor onzekerhei bij e eelnemers over e opzet en waarevasthei van hun toekomstige pensioen. ING CDC Pensioenfons kan geen invloe uitoefenen op eze externe factoren maar er wel voor zorgen at eelnemers voloene inzicht hebben in hun te bereiken pensioeninkomen en in staat zijn zelf verantwoorelijkhei te nemen voor aanvullene maatregelen als het verwachte resultaat tegenvalt. Daarbij passen helere beleiskaers, een goe pensioenfonsbestuur en eerlijke communicatie. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 3

4 Waar staat het fons voor? Het berijfscreo is lean en mean met een no-nonsense stijl van opereren en gericht op een kostenefficiënte uitvoering. Hoe bereikt het fons zijn oelen? Het belei richt zich op het realiseren van e verwachte pensioenresultaten voor e eelnemers oor: 1. Het voeren van een pruent pensioen- en beleggingsbelei. 2. Een kostenefficiënte werkwijze. 3. Het belei ient bij te ragen aan het verhogen van het pensioenbewustzijn oor begrijpelijk te communiceren over e financiële positie van het fons en e impact ie eze mogelijk heeft op het pensioen van eelnemers. Deelnemers moeten in staat gestel woren om levensfasebewuste pensioenkeuzes te maken op basis van uielijke informatie en (online) tools Uitgangspunten van Stichting ING CDC Pensioenfons De uitgangspunten van het belei van het fons zijn een verlenge en een naere uitwerking van e statutaire oelstelling van het fons: het uitvoeren van CDC-pensioenregelingen van ING en zijn groepsmaatschappijen. Bij e oprichting van het fons en bij e onerbrenging van e CDC-pensioen- regeling zijn e omgevingsconities gecreëer ie zeker in e voorzienbare toekomst bepalen zijn voor e uitgangspunten van het te voeren beleggingsbelei, e risicohouing, het pensioen- en communicatie- belei, het uitbesteingsbelei en e organisatie-inrichting van het fons. Van belang hierbij zijn met name: Het fons is gestart zoner een (collectieve) waareoverracht vanuit Pensioenfons ING en zoner een startkapitaal of beginbalans: e fonsbalans wort sins 1 januari 2014 van maan tot maan op- gebouw vanuit e sins 1 januari 2014 toegekene pensioenrechten. Daaroor bevinen e bij het fons onergebrachte pensioenen zich nagenoeg volleig in e opbouwfase van e verzekeren. Dit betekent at het fons een op lange termijn gericht beleggingsbelei kan en ook moet voeren. Ter illustratie: in e eerste 15 jaren van het fons zullen miner an 6% van e pensioenen tot uitkering komen. Het fons is een onernemingspensioenfons ten behoeve van ING en zijn groepsmaatschappijen. Het fons is aarmee uitvoerer van een arbeisvoorwaare (pensioen) en het richt zich in zijn belei en uitvoering uitsluiten op e kerntaak van een optimale en kostenefficiënte uitvoering van e bij haar onergebrachte CDC-pensioenregeling(en) van ING. Het fons zal belei voeren at erop is gericht at het CDC-karakter van het fons niet in gevaar komt en zal zich onthouen van hanelingen ie het CDC-karakter kunnen aantasten. Het fons heeft tot opracht om bij te ragen aan het koopkrachtbehou van e bij haar onergebrachte pensioenen. Dit betekent at het beleggingsbelei niet uitsluiten gericht is op een kosten- efficiënte uitvoering van e nominale rechten en op het beschermen aarvan, maar at het fons in zijn beleggingsbelei een renementsstreven inbouwt waarbij nominale zekerheen en toeslagambities evenwichtig woren gebalanceer. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 4

5 Het fons is ervan oorrongen at bij een CDC-pensioenregeling e premie geen sturingsmiel is en at eelnemers collectief aan beleggingsrisico blootstaan en at binnen het eelnemerscollectief verplicht sprake is van soliariteit. Het fons zal volleig transparant zijn naar e verzekeren over e gelopen risico s en e gemaakte uitvoeringskosten en het fons streeft ernaar om herverelingen binnen het verzekerencollectief zoveel mogelijk te beperken. Bij een CDC-pensioenregeling begrenst ING zijn pensioenrisico en zijn e beleggings- en langlevenrisico s overgeragen aan het verzekerencollectief: het fons richt zijn communicatie over renementen, risico s en nagestreefe toeslag primair in vanuit het perspectief en het belang van e verzekeren en vanuit e wettelijke eisen ie e Pensioenwet aan eze communicatie stelt. Het fons voert e arbeisvoorwaare pensioen uit voor ING, maar is zelf geen partij bij e pensioenovereenkomst en stelt zich in iscussies tussen werkgever en werknemersorganisaties te allen tije neutraal op. Risicoekkingen ie in e pensioenovereenkomst(en) woren afgesproken voert het fons kostenefficiënt uit, maar overigens onthout het fons zich van optionele of aanvullene proucten en richt zijn berijfsvoering primair in naar het beheer van e basis CDC-pensioenregeling. De organisatie-inrichting (bestuursmoel, inrichting bestuursbureau, uitbesteingspartners) is zo eenvouig en kostenefficiënt mogelijk en het fons streeft proactief naar efficiencyvoorelen met eventuele anere aan ING verbonen pensioenfonsen. De uitgangspunten van eenvou en kostenefficiëntie gelen ook bij e invulling van het balansbeheer en bij e keuze en aansturing van uitbesteingspartners Beleggingsbelei en risicohouing De beleggingsbeginselen van het fons zijn naer uitgewerkt in het beleggingsplan en in e Verklaring inzake Beleggingsbeginselen (zie bijlage 5). De belangrijkste zijn: Het fons belegt volgens e pruent person beginselen. De uale oelstelling van nominale rechten beschermen en renement genereren om eventueel toeslagen te kunnen verlenen, beheert het fons operationeel oor e balans in te richten naar een matching portefeuille en een return portefeuille. Beleggingen met een passieve stijl beheren, tenzij actieve selectie noig is en aantoonbaar toegevoege waare biet. Beleggingen moeten begrijpelijk, verhanelbaar (liquiiteit), objectief waareerbaar zijn en moeten bij aanvang geen onacceptabele risico s bevatten. Onerkennen van risico s en sturen in e strategische en tactische vermogensvereling zijn e belangrijkste stappen in het balansbeheer en het beleggingsproces. Uitgangspunten op het vlak van Maatschappelijk Verantwoor Beleggen (MVB) vormen een integraal onereel van het belei. De strategische afhankelijkhei van eren moet beperkt blijven. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 5

6 De risicohouing leit het fons af uit het karakter van e CDC-pensioenregeling, e oor het fons in perioiek overleg met e sociale partners besproken pensioenoelstellingen, het wettelijk toetsingskaer en e invulling van e risicobereihei ie het fons passen vint bij e samenstelling van het verzekeren- collectief en e rijphei van het fons. Het fons hanteert e volgene uitgangspunten: Het vereist eigen vermogen (VEV) (en een aarvan afgeleie tracking error ) is e primaire inicator voor het risicobuget op 1-jaarstermijn. De banbreete voor het vereist eigen vermogen (bij het strategisch belei in e evenwichtssituatie) is 19% - 21%. Het toetsingskaer vereist at het fons stuurt op e DNB RTS als verplichtingen benchmark van e nominale rechten. Strategische risicokeuzes woren mee op basis van e marktrente en op basis van een realistische toeslagambitie gebaseer. Het (VEV-) risicobuget wort evenwichtig gesprei ingezet, us niet eenzijig op één of enkele risicocategorieën. Het fons zet geen risicobuget in op categorieën waar twijfel bestaat aan e toegevoege waare (zoals actief beheer) of waar met effectieve beheersing risico kan woren verlaag (zoals liquiiteits- en operationele risico s). Door e hoge uration kiest het fons ervoor om e maximale wettelijke hersteltermijnen te hanteren bij een reservetekort en stelt het fons bij een reservetekort e strategische vermogensvereling niet noozakelijkerwijs bij, tenzij het toetsingskaer aartoe wingt of als marktverwachtingen ingrijpen veraneren. Op basis van eze uitgangspunten is e genoeme banbreete bij het strategische VEV vastgestel en bepaalt het bestuur van jaar tot jaar hoe eze banbreete kan woren ingevul. Deze keuzes zijn uitgewerkt in het beleggingsplan en samengevat weergegeven in hoofstuk 10 van eze ABTN en in e Verklaring inzake beleggingsbeginselen. Jaarlijks voert het fons in het eerste kwartaal een haalbaarheistoets uit op basis van het voorgeschreven moel en e oor DNB gepubliceere economische scenarioset. In eze haalbaarheistoets toetst het fons in hoeverre het verwachte pensioenresultaat op fonsniveau aansluit bij e onergrens ie het fons beleismatig heeft geformuleer en in hoeverre het verwachte pensioenresultaat oner een slechtweerscenario afwijkt van het gemiel verwachte pensioenresultaat. Het pensioenresultaat wort hierbij geefinieer als e som van alle verwachte reële uitkeringen conform het pensioenbelei van het fons, geeel oor e som van alle verwachte reële uitkeringen inien altij geïnexeer wort (op basis van prijsinex) en er geen vermineringen van pensioenrechten of verlagingen van opbouwpercentages plaatsvinen. De horizon van eze haalbaarheistoets is conform e Regeling Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling 60 jaar, waarbij veronerstel wort at het huiige belei en e huiige financiële opzet van het fons (in het bijzoner: e premiefinanciering) over e gehele horizon gelijk blijven. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 6

7 ING CDC Pensioenfons heeft 90% van het verwachte pensioenresultaat als onergrens voor het verwachte pensioenresultaat geformuleer. De maximale spreiing tussen het pensioenresultaat in een slechtweerscenario en het verwachte pensioenresultaat stelt het fons op 25% Pensioenuitvoering en communicatie Het communicatiebelei van ING CDC Pensioenfons is geformuleer in het communicatiebeleisplan. ING CDC Pensioenfons zal bovengemiel aanacht besteen aan het creëren van bewustzijn bij e werknemers over e risico s van een CDC-pensioenregeling. Werknemers van ING mogen geen vermijbare aministratieve belasting onervinen van e overgang van hun pensioenopbouw van Stichting Pensioenfons ING naar ING CDC Pensioenfons en waar mogelijk richt het fons zijn processen zoanig in at eelnemers aministratief ontlast woren. Pensioenuitvoering gaat gepaar met kosten en met operationele risico s: oor e CDC-pensioenregeling(en) eenvouig te houen en oor zich te beperken tot zijn kerntaken probeert het fons kosten te besparen en operationele risico s te vermijen. Het fons heeft e ambitie om zoveel mogelijk igitaal te communiceren. Dit is in het belang van e eelnemers, omat het fons zoveel mogelijk inzicht wil geven in het te bereiken pensioeninkomen en e mogelijkheen om at pensioeninkomen aan te vullen wanneer at noig is Uitbesteing Het fons heeft een hoge uitbesteingsgraa en besteet processen bij voorkeur uit aan externe (markt)-partijen met het oog op het behalen van schaalvoorelen, continuïteitsvoorelen en een hoog en constant kwaliteitsniveau. Het fons hanteert een uitgebrei uitbesteingsbelei en neemt een actieve houing aan in e aansturing en e monitoring van uitbesteingspartners. Het fons hout via een bestuursbureau oorlopen toezicht op het presteren van uitbesteingspartners, het fons vermijt een eenzijige afhankelijkhei en het fons schroomt niet om uitbesteingspartners te vervangen ie niet (langer) iensten leveren op marktconforme conities of ie e afgesproken kwaliteitseisen niet halen Governance & compliance Het fons is het onernemingspensioenfons verbonen aan ING en zal zich onthouen van activiteiten ie e goee naam en reputatie van ING kunnen schaen. Het fons staat oner zelfstanig toezicht van DNB en AFM. Compliance met wet- en regelgeving en integriteit staan voorop in e berijfsvoering. Het fons waarborgt at interne en externe toezichtprocessen onverstoor kunnen verlopen en at interne en externe toezichthouers hun taak vrij kunnen uitvoeren. Het fons conformeert zich in zijn berijfsvoering aan e gerags- en integriteitscoes ie van toepassing zijn op pensioenfonsen. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 7

8 3. De organisatie 3.1. Stichting ING CDC Pensioenfons Stichting ING CDC Pensioenfons (het fons) is op 2 oktober 2013 opgericht ten behoeve van e uitvoering van e per 1 januari 2014 in werking getreen CDC-pensioenregeling. Meewerkers in ienst van ING Bank Personeel B.V. nemen vanaf 1 januari 2014 eel aan eze CDC-pensioenregeling als zij oner e cao vallen of als zij een Personal Employment Contract hebben waarop e pensioenovereenkomst van toepassing is. Voor meewerkers ie na 1 januari 2014 in ienst treen, vangt het eelnemerschap vanaf e atum van iniensttreing aan. Tevens nemen vanaf 1 januari 2015 e leen van e raa van bestuur van ING Bank N.V. en ING Groep N.V. eel aan e CDC-pensioenregeling als e pensioenovereenkomst op hen van toepassing is. De pensioenregeling van ING CDC Pensioenfons wort gekarakteriseer als een collectieve beschikbare premieregeling ( collective efine contribution, ofwel CDC-pensioenregeling) waarvoor e werkgever IFRS-accounting (IAS 19) met DC classificatie kan toepassen. Kern van e regeling is at e werkgever jaarlijks een premie beschikbaar stelt, waarbij het fons met eze vaste premie streeft naar pensioenverwerving op basis van het mielloonstelsel. De werkgever geeft geen garanties en heeft na het voloen van e premie en zijn bijrage in e uitvoeringskosten geen enkele financiële verplichting meer jegens het fons. Organisatie Het fons kent een paritair bestuur, een verantwooringsorgaan en sins 1 januari 2017 een raa van toezicht. De bestuurlijke organisatie van het fons is vastgeleg in e statuten. Voor alle aan het fons verbonen personen gelt e geragscoe. Voor verbonen personen ie tevens ING-meewerker zijn, gelt bovenien e Orange Coe. Personen ie irect of inirect bij transacties van het fons in financiële instrumenten betrokken zijn of over voorwetenschap kunnen beschikken zijn als insier aangemerkt. Voor hen zijn in e geragscoe specifieke regels voor het verrichten van eigen transacties opgenomen. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 8

9 3.2. Organisatieschema In onerstaan organogram zijn e bij ING CDC Pensioenfons betrokken (groepen van) belanghebbenen, e belangrijkste uitbesteingspartners en e inrichting van het bestuursbureau weergegeven. Vakbonen Werkgever Custoian (State Street) Raa van Toezicht DNB Financiële aministrateur (AZL) Verantwooringsorgaan AFM Pensioenaministrateur (AZL) Aviseren Actuaris (Mercer) Klachten- en geschillencommissie Bestuur ING CDC Pensioenfons Algemeen Directeur Certificeren Actuaris (Milliman) Beleggen Finance & Risk Pensioen en Communication Accountant (Mazars) Senior Beleggen Finance Pensioen Juriisch Website support (Strangelove) Risk Communicatie Aviseur fiscaal en juriisch (a hoc) Actuariaat Governance & Compliance Compliance officer (Partner in compliance) Investment Control Secretariaat Algemeen ICT (ING) TRANSPARANT OVER ELKE FASE 9

10 3.3. De fonsorganen Bestuur Per 1 januari 2017 kent het fons een nieuw governancemoel. Daarover heeft intensief overleg plaats- gevonen met alle stakeholers, waarbij narukkelijk is gekeken naar een toekomst waarin ING en NN Group, vooralsnog gelijkblijvene belangen hebben gezien het karakter en e uur van e Pensioenovereenkomst. Ook is uitvoerig aanacht bestee aan e omvang van het bestuur, het vraagstuk van e personele unies, e zetelvereling, e iversiteit in het bestuur, e voorracht van e bestuursleen, e omvang en samenstelling van het verantwooringsorgaan en e inrichting van het intern toezicht. Dit heeft uiteinelijk gelei tot e volgene, bree geragen, keuzes: Een paritair bestuursmoel. Twee besturen met ieer acht bestuurers, waarvan vier voorgeragen oor e werkgevers en vier voorgeragen oor e werknemers (waarvan twee oor e vakbonen en twee oor e onernemingsraen). Hierbij gelt het principe van one man, one vote. In beginsel hebben zeven bestuursleen zitting in beie besturen, aarnaast hebben ING CDC Pensioenfons en NN CDC Pensioenfons ieer 1 bestuurer voorgeragen oor e vakbonen ie geen li is van het anere bestuur. Waar mogelijk en nuttig gezamenlijke bestuursvergaeringen, waaroor eenhei in belei en operatie zo veel mogelijk gewaarborg wort. Eén raa van toezicht bestaane uit rie leen, ie geheel onafhankelijk zijn. Deze raa van toezicht heeft het intern toezicht op zowel ING CDC Pensioenfons en NN CDC Pensioenfons. Een verantwooringsorgaan at voor elk van beie fonsen bestaane uit vier leen, waarvan twee vertegenwoorigers van e werkgever en tweevertegenwoorigers van e eelnemers. Eén bestuursbureau at beie besturen onersteunt. Samenstelling Het bestuur bestaat uit 8 bestuursleen: Twee bestuursleen zijn voorgeragen oor e werkgever ING. Eén bestuursli is voorgeragen oor e FNV. Eén bestuursli is voorgeragen oor e Unie. Twee bestuurersleen zijn voorgeragen oor e werkgever NN Group. Eén bestuursli is voorgeragen oor e Groeps Onernemingsraa van ING. Eén bestuursli is voorgeragen oor e Groeps Onernemingsraa van NN Group. Het bestuur benoemt een bestuursli en volgt aarbij in principe e voorracht van e voorragene partij, tenzij e voorgeragen kaniaat niet in voloene mate aan het opgestele geschiktheisprofiel voloet. Tevens wijst het bestuur een benoeming af inien e raa van toezicht van ooreel is at e kaniaat niet voloet aan e profielschets. Inien het bestuur een voorgeragen kaniaat afwijst, stelt het bestuur e voorragene partij aarvan zo spoeig mogelijk - en met voloene reenen omklee - in kennis. Het bestuur zal e voorragene partij verzoeken om op een zo kort mogelijke termijn een anere kaniaat voor te ragen. Voorat het bestuur uiteinelijk e kaniaat kan benoemen, vint toetsing plaats bij DNB. Bestuursleen kunnen tweemaal woren herbenoem en kunnen geurene vijf jaar na aftreen geen zitting nemen in anere organen van het fons. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 10

11 Het bestuur heeft uit zijn mien een voorzitter, een vice-voorzitter en een secretaris benoem. Tevens heeft het bestuur portefeuillehouers aangewezen per cluster van eskunigheisgebieen. Hieroner zijn e clusters en e bijbehorene eskunigheisgebieen aangegeven. Cluster Balansbeheer Finance & Risk Pensioen & communicatie Deskunigheisgebie Beleggingen Aministratieve organisatie en interne controle, uitbesteing, financieel-technische en actuariële aspecten Financieel-technische en actuariële aspecten, wet- en regelgeving, pensioenregelingen en -soorten, communicatie en governance Per cluster zijn ten minste rie bestuursleen portefeuillehouer. Het fons kent aarnaast een klachten- en geschillencommissie, waarin twee portefeuillehouers van het cluster Pensioen & communicatie zitting hebben. Het bestuur heeft een aviseren actuaris aangestel, ie het bestuur op actuarieel en financieel technisch gebie van aviezen voorziet en op verzoek eelneemt aan bestuursvergaeringen. De aviseren actuaris aviseert het bestuur in ieer geval bij: De beooreling van fonsocumenten, beleisstukken c.q. aviezen op actuarieel gebie. De interpretatie van het perioieke ALM -onerzoek (als basis voor het beleggingsbelei). De berekening van e premie voor een bepaal boekjaar. Het te voeren pensioen-, toeslag- en financieringsbelei. Deskunighei en competenties Het bestuur heeft een Geschiktheisplan opgestel waarin e eisen zijn opgenomen ie aan e iniviuele bestuursleen en aan het bestuur als geheel woren gestel. In it plan is per cluster van eskunigheisgebieen aangegeven wat e benoige en aanwezige eskunighei is. Ook heeft het bestuur hierin een aantal generieke en specifieke competenties geformuleer en streeft naar evenwicht in e competenties in ie zin at alle competenties in elk geval in voloene mate vertegenwoorig zijn in het bestuur. Dit is vastgeleg in een competentiematrix. Om het bestuurlijk hanelen van het bestuur te toetsen aan e oelstellingen van het fons en e wettelijke eisen ie aan fonsbesturen woren gestel, voert het bestuur jaarlijks een zelfevaluatie uit. Het bestuur kan zich hierbij laten onersteunen oor een onafhankelijke ere. Diversiteit Om e geschikthei van het bestuur te borgen gelt at bij het ontstaan van een vacature het bestuur mee aan e han van e geschiktheismatrix vaststelt over welke eskunighei en competenties een nieuw bestuursli ient te beschikken. Het bestuur hecht, gelet op het belang van betrokkenen bij een aequaat bestuur pensioenfons, grote waare aan e geschikthei van e bestuurers. Daarnaast hecht het bestuur ook aan iversiteit in alle organen van het fons en zeker ook in het bestuur zelf. Daarbij gaat het niet alleen om geslacht en leeftij, maar ook om verschillen in achtergron en competenties van e TRANSPARANT OVER ELKE FASE 11

12 iverse bestuursleen, om zo te kunnen bijragen aan e benoige verscheienhei aan vaarigheen, culturen en zienswijzen in het bestuur en aan e representativiteit en herkenbaarhei van e belanghebbenen. Dit betekent at bij e invulling van vacatures in het bestuur e kwaliteit (kennis, kune en ervaring) en professioneel gerag van een kaniaat voorop staat. Echter, bij keuze tussen meerere kaniaten met gelijke geschikthei ook wort gekeken naar aspecten als geslacht en leeftij en zal woren meegewogen of een kaniaat competenties en invalshoeken inbrengt ie ertoe bijragen at besluitvorming vanuit verschillene invalshoeken en perspectieven plaatsvint. Dit wort oor het bestuur vastgeleg in een profiel at, naat it oor e raa van toezicht is goegekeur, wort overleg aan e voorragene partij met het verzoek een kaniaat voor te ragen ie aan het profiel voloet. De toetsing of e voorgeragen kaniaat aawerkelijk voloet, geschiet oor het bestuur. Vervolgens legt het bestuur e kaniaat voor aan e raa van toezicht, ie e kaniaat kan afwijzen als eze niet aan het profiel voloet. Omat er sprake is van een nieuw fons is it iversiteitsbelei een ingroeimoel, at vorm krijgt via een rooster van aftreen voor e zittene bestuursleen. Hierbij zij aangeteken at bij e overgang naar het nieuwe bestuursmoel per 1 januari 2017 e naruk is geleg op continuïteit in het bestuur. De bestuursleen ie al zitting haen in beie fonsen zijn op at moment aarom herbenoem. Dit betekent at alleen nog invulling is gegeven aan het iversiteitbelei bij e vervulling van e vacatures in verantwooringsorganen, e voorracht voor een nieuw bestuursli per 1 januari 2017 en e werving van leen voor e nieuwe raa van toezicht. De volgene stap moet woren gezet bij e vacatures ie ein 2018 ontstaan. Hiertoe is een rooster van aftreen van e huiige bestuursleen opgestel. Omat continuïteit een belangrijke voorwaare is voor het goe functioneren van een bestuur. woren ook inspanningen geaan om toekomstige bestuurers te rekruteren en op te leien. Taken en bevoegheen Het bestuur van het fons is verantwoorelijk voor het besturen van het fons, communicatie met verzekeren, e governance van het fons, het uitvoeren van e pensioenregeling, het voeren van het financieel beheer, het beheer van het fonsvermogen en het beheersen van e risico s ie het fons loopt. De bevoegheen van het fonsbestuur zijn vastgeleg in e statuten van het fons. Het betreft oner anere: Het aangaan van aen van beheer en beschikking. Het aangaan van overeenkomsten tot het verkrijgen, vervreemen of bezwaren van registergoeeren. Het vaststellen en wijzigen van fonsocumenten en het pensioenreglement. Het benoemen van e irecteur, e integraal risicomanager, e compliance officer en externe aviseurs. Het benoemen van e voorzitter en e leen van e raa van toezicht, na binene voorracht van het verantwooringsorgaan. Het benoemen van leen van het verantwooringsorgaan Het verlenen van opracht aan e registeraccountant en aan e waarmerken actuaris. Het vereffenen van e zaken van het fons. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 12

13 Besluitvorming Ten behoeve van e besluitvorming heeft ieer bestuursli één stem. Besluiten van het bestuur kunnen rechtsgelig woren genomen als een meererhei van e stemmen bij e vergaering aanwezig of vertegenwoorig is. Een aantal besluiten kan statutair slechts bij gekwalificeere meererhei van stemmen woren genomen, zoals besluiten over oner anere fusie, liquiatie, splitsing van het fons of wijziging van e statuten. Overleg Naast e reguliere bestuursvergaeringen vinen overleggen plaats met e werkgever, e leen van het verantwooringsorgaan en e leen van e raa van toezicht. Verer vint in beginsel tweemaal per jaar een gezamenlijk overleg plaats met (vertegenwoorigers van) e werkgever en (vertegenwoorigers van) e vakorganisaties. Bestuursbureau Het bestuursbureau onersteunt het bestuur bij e uitvoering van zijn bestuurstaken en bij het invullen van e bestuurlijke regiefunctie en e benoige eskunighei om ten aanzien van e uitbesteingspartijen over voloene countervailing power te beschikken. Daarnaast is e agelijkse uitvoering van het beleggingsbelei opgeragen aan het bestuursbureau en is het bestuursbureau belast met e uitvoering van het balansbeheer van het fons. Het bestuursbureau staat oner leiing van e irecteur ie verantwooring aflegt aan het bestuur. In het kaer van e onersteuning van het bestuur bij e uitvoering van e bestuurstaken is het bestuursbureau verantwoorelijk voor e beleisvoorbereiing en beleisuitvoering. Het bestuursbureau voorziet het bestuur van e informatie ie hierbij van belang is. Met betrekking tot e onersteuning bij e bestuurlijke regiefunctie monitort het bestuursbureau e werkzaamheen van e uitbesteingspartijen en e naleving oor ie partijen van afgesproken service- en kwaliteitsniveaus. Bij het bestuursbureau werkt een integraal risicomanager. Het fons heeft aarnaast een externe compliance officer aangestel. Beien vervullen ze een rol in e borging van e beheersing van e integriteitsrisico s en e aarmee samenhangene beleisreglementen, te weten: Het integriteitsbelei De geragscoe De klokkenluiersregeling De incientenregeling Oner integriteitsrisico verstaat het fons het risico van aantasting van e reputatie alsmee een bestaane of toekomstige bereiging van het pensioenvermogen of het resultaat van het fons als gevolg van een ontoereikene naleving van (toezichts-)wet- en regelgeving. De integriteitsrisico s kunnen oner anere voortkomen uit: Belangenverstrengeling Benaeling van eren Fraue TRANSPARANT OVER ELKE FASE 13

14 Voorwetenschap Onoirbaar hanelen De integriteitsrisico s woren op een systematische wijze geanalyseer. Aan e han van e uitkomsten van e risicoanalyse zijn beheersmaatregelen getroffen. De beheersmaatregelen en e wijze waarop e monitoring plaatsvint zijn in het integriteitsbelei beschreven. In e geragscoe zijn regels en richtlijnen vastgestel ter voorkoming van belangenconflicten tussen het zakelijk belang en privé-belangen van verbonen personen bij het fons en ter voorkoming van misbruik van vertrouwelijke informatie. Tevens zijn aarin richtlijnen opgenomen voor het omgaan met uitnoigingen en geschenken van zakelijke relaties en met privé-transacties. In e incientenregeling is beschreven op welke wijze een (vermoeen van een) incient kan woren gemel en e wijze waarop wort omgegaan met en e vastlegging van het incient. In e klokkenluiersregeling is beschreven hoe een misstan, al an niet anoniem, kan woren gemel. De hierboven genoeme regelingen hebben als oel het waarborgen en hanhaven van het vertrouwen van belanghebbenen in het fons, alsmee het voorkomen at het fons betrokken raakt bij hanelingen ie in strij met e wet zijn of ie maatschappelijk onbetamelijk zijn. ING CDC Pensioenfons heeft een klachten- en geschillenregeling waaroner verzekeren, esgewenst anoniem, klachten en geschillen kunnen melen Verantwooringsorgaan Het bestuur van het fons legt verantwooring af aan het verantwooringsorgaan over het belei en e wijze waarop het belei wort uitgevoer. Daarnaast heeft het verantwooringsorgaan een aviserene rol (zie taken en bevoegheen). Samenstelling en zittingstermijn Het verantwooringsorgaan bestaat uit vier leen: Twee leen vertegenwoorigen e eelnemers van het fons. Twee leen vertegenwoorigen e werkgever. De werkgever raagt e leen ie e werkgever vertegenwoorigen voor, het bestuur benoemt eze. In 2014 zijn e leen ie e eelnemers vertegenwoorigen oor e Groepsonernemingsraa van ING benoem. Deze proceure is in 2014 aangepast. Vanaf 2015 te benoemen leen ie e eelnemers vertegenwoorigen woren miels (rechtstreekse) verkiezingen oor e eelnemers gekozen en vervolgens oor het bestuur benoem. Leen van het verantwooringsorgaan kunnen geen li zijn van het bestuur of van e raa van toezicht van het fons. Inien e onerlinge getalsverhouing tussen pensioengerechtigen en eelnemers aartoe aanleiing geeft, treet of treen vertegenwoorigers van pensioengerechtigen toe tot het verantwooringsorgaan. Over e exacte invulling van eze getalsverhouing zullen het bestuur en het verantwooringsorgaan te zijner tij afspraken maken. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 14

15 De zittingstermijn van e leen van het verantwooringsorgaan beraagt vier jaar. Een li van het verantwooringsorgaan kan eenmaal woren herbenoem als vertegenwooriger van ezelfe geleing. Het verantwooringsorgaan heeft een rooster van aftreen opgestel om continuïteit te bewaken. Taken en bevoegheen Samengevat komen e taken en bevoegheen van het verantwooringsorgaan op het volgene neer. Het verantwooringsorgaan: Heeft e bevoeghei een ooreel te geven over het hanelen van het bestuur aan e han van het jaarverslag, e jaarrekening en anere informatie, waaroner e beviningen van het intern toezicht (bij het fons ingevul oor e raa van toezicht), over het oor het bestuur uitgevoere belei, evenals over beleiskeuzes voor e toekomst. Dit ooreel wort, samen met e reactie van het bestuur aarop, beken gemaakt en in het jaarverslag opgenomen. Heeft recht op overleg met e raa van toezicht. Is bevoeg een eskunige te raaplegen inien it reelijkerwijs noozakelijk is voor e vervulling van zijn taak. Wort in e gelegenhei gestel avies uit te brengen over: Het belei inzake beloningen. De vorm en inrichting van het intern toezicht. De profielschets voor e leen van e raa van toezicht. Het vaststellen en wijzigen van e interne klachten- en geschillenproceure. Het vaststellen en wijzigen van het communicatie- en voorlichtingsbelei. Gehele of geeeltelijke overracht van e verplichtingen van het fons of e overname van verplichtingen oor het fons. Liquiatie, fusie of splitsing van het fons. Het sluiten, wijzigen of beëinigen van e uitvoeringsovereenkomst. Het omzetten van het fons in een anere rechtsvorm, beoel in artikel 18 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De samenstelling van e feitelijke premie en e hoogte van e premiecomponenten. Overleg Het verantwooringsorgaan komt tenminste vier keer per jaar bij elkaar. Daarnaast zijn er ten minste twee overlegvergaeringen per jaar met (een afvaariging van) het bestuur van het fons. Tijens eze overleggen woren aangelegenheen aan e ore gestel waarover het bestuur en verantwooringsorgaan overleg wenselijk achten. Het verantwooringsorgaan wort onersteun oor het bestuursbureau van het fons Raa van toezicht ING CDC Pensioenfons heeft zijn intern toezicht vormgegeven via een raa van toezicht. Samenstelling en zittingstermijn De raa van toezicht bestaat uit rie onafhankelijke personen ie op geen enkele anere wijze betrokken zijn bij het functioneren van het fons. De leen van e raa van toezicht woren na binene voorracht van het verantwooringsorgaan oor het bestuur voor een perioe van vier jaar benoem en TRANSPARANT OVER ELKE FASE 15

16 kunnen maximaal één keer woren herbenoem, op basis van een binen avies van het verantwooringsorgaan. Omat e raa van toezicht op 1 januari 2017 is gestart kan e raa voor e eerste perioe afwijkene termijnen afspreken. De benoeming vint plaats oner e opschortene voorwaare at DNB binnen e aarvoor gelene termijn geen bezwaar heeft gemaakt tegen benoeming, an wel heeft laten weten in ter stemmen met e benoeming. De voor e raa van toezicht te benoemen personen mogen op geen enkele wijze verbonen zijn en ook e afgelopen perioe van 5 jaar niet zijn geweest aan het fons, het verantwooringsorgaan, e externe accountant, e externe actuaris of overige partijen waaraan het fons werkzaamheen heeft uitbestee. Zij mogen bovenien niet werkzaam zijn of betrokken zijn en ook e afgelopen perioe van 5 jaar niet zijn geweest bij ING an wel NN Group of aaraan verbonen (ochter) onernemingen en geen eelnemer, gewezen eelnemer of pensioengerechtige van het fons zijn. Dit gelt niet voor personen ie li zijn geweest van e visitatiecommissie van het fons. Taken en bevoegheen De raa van toezicht staat het bestuur ter zije en stelt zich op als gesprekspartner van het bestuur. De raa van toezicht heeft e volgene taken: Het toezicht houen op het belei van het bestuur en op e algemene gang van zaken in het fons. Het toezicht houen op een aequate risicobeheersing en op evenwichtige belangenafweging oor het bestuur. Verantwooring afleggen over uitvoering van zijn taken en uitoefening van e bevoegheen aan het verantwooringsorgaan en vastlegging aarvan in het jaarverslag. Het melen van het isfunctioneren van het bestuur aan het verantwooringsorgaan en aan partijen ie bevoeg zijn tot e voorracht van e bestuursleen. Het melen van het isfunctioneren van het bestuur aan e toezichthouer DNB inien e tot voorracht van bestuursleen bevoege partijen niet binnen een, naar tevreenhei van e raa van toezicht reelijke termijn hanelen. De mogelijkhei om e bestuurers te schorsen of te ontslaan wegens isfunctioneren. De mogelijkhei om een voorgenomen benoeming van een kaniaat-bestuurer te beletten inien eze niet voloet aan e profielschets. Een profielschets opstellen voor e voorzitter en e leen van e raa van toezicht. Aan e goekeuring van e raa van toezicht zijn onerworpen e bestuursbesluiten tot vaststelling van: Het jaarverslag en e jaarrekening. De profielschets voor bestuurers. Het belei inzake beloningen, met uitzonering van e beloning van e raa van toezicht. De gehele of geeeltelijke overracht van e verplichtingen van het fons of e overname van verplichtingen oor het fons. Liquiatie, fusie of splitsing van het fons. Het omzetten van het fons in een anere rechtsvorm. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 16

17 Overleg De raa van toezicht vergaert ten minste viermaal per jaar waarvan eenmaal om e rapportage intern toezicht over het afgelopen jaar vast te stellen. De raa van toezicht kan alleen besluiten nemen inien ten minste twee leen hun stem kunnen uitbrengen. Vergaeringen van e raa van toezicht en het bestuur vinen plaats zo vaak als een van beien it noig acht, maar ten minste elk kwartaal. Daarnaast vergaert e raa van toezicht ten minste tweemaal per jaar met het verantwooringsorgaan Accountant en actuaris Het bestuur heeft Mazars als externe accountant benoem. Deze is belast met e wettelijke controle van e jaarrekening van het fons. De externe accountant beooreelt e opzet en e werking van e oor het fons getroffen beheersingsmaatregelen voor zover eze relevant zijn voor e controle van e jaarrekening. De externe accountant legt verantwooring af aan het bestuur oor miel van een accountantsrapport en geeft een verklaring af bij e jaarrekening. Het bestuur heeft Milliman benoem als waarmerken actuaris. Deze is verantwoorelijk voor e jaarlijkse beooreling van e pensioenvoorzieningen van het fons, e gehanteere actuariële gronslagen, e kostenekkene premie, e toepassing van e pruent person bepalingen en overige wettelijk voorgeschreven onerelen van e Pensioenwet en het toetsingskaer. Op basis van eze beooreling geeft e waarmerken actuaris jaarlijks een actuariële verklaring af, inclusief een toelichten en verklaren rapport. Als waarborg voor e onafhankelijkhei verricht e waarmerken actuaris geen avieswerkzaamheen ten behoeve van het fons Uitbestee werkzaamheen ING CDC Pensioenfons heeft elen van e berijfsprocessen uitbestee aan externe partijen. Aan uitbesteing is voor het fons een aantal risico s verbonen. Het bestuur heeft aarom belei vastgestel met betrekking tot e selectie van uitbesteingspartners en e beheersing van e risico s ie samenhangen met uitbesteing. Uitgangspunt bij uitbesteing is at het bestuur te allen tije verantwoorelijk blijft voor e beheersing van het oor het fons uit te voeren belei, ook voor het geeelte van e werkzaamheen at is uitbestee. Voorat oor het bestuur tot uitbesteing van werkzaamheen wort besloten, voert e integraal risicomanager een risicoanalyse voor het bestuur uit om te beoorelen of en oner welke omstanigheen e beleismatige oelstellingen en ranvoorwaaren voor uitbesteing kunnen woren gerealiseer. Inien tot uitbesteing wort besloten wort het uitbesteingsproces, zoals at is vastgeleg in het uitbesteingsbelei, oorlopen. Aan e han van e uitkomsten van het selectieproces, bepaalt het bestuur welke partij e werkzaamheen voor het fons gaat uitvoeren en volgen e contractsonerhanelingen. Om ervoor te zorgen at e kwaliteit en continuïteit van e uitbestee werkzaamheen blijven zijn gewaarborg, toetst het bestuursbureau in opracht van het bestuur of het fons voloene in control blijft en of e wijze waarop e uitbestee werkzaamheen woren uitgevoer conform e gemaakte afspraken en kwaliteit is. Het bestuursbureau heeft hiertoe regulier overleg met e uitbesteingspartijen en ontvangt (verantwoorings)rapportages over e uitvoering van e uitbestee werkzaamheen. Daarnaast kunnen TRANSPARANT OVER ELKE FASE 17

18 ook controles bij e uitbesteingspartijen zelf plaatsvinen en woren eisen gestel aan onafhankelijke certificering oor e uitbesteingspartners van hun processen. De integraal risicomanager van het fons aviseert het bestuur over e vraag of het fons voloene in control is met betrekking tot e uitbestee processen. Inien het bestuur van mening is at het fons onvoloene in control is, zal het bestuur via het bestuursbureau maatregelen treffen om it te herstellen. Pensioenaministratie AZL aministreert e bij ING CDC Pensioenfons onergebrachte pensioenregeling. Daartoe is een overeenkomst afgesloten inzake e uitbesteing van taken in het kaer van e pensioenuitvoering, inclusief een service level agreement en een bewerkersovereenkomst ter waarborging van e bescherming van ata in overeenstemming met privacywetgeving. Perioiek rapporteert AZL over e aan haar uitbestee werkzaamheen en is er overleg tussen AZL en het bestuursbureau over operationele zaken. De uitbestee taken betreffen met name: Pensioenaministratie en (wettelijke) eelnemerscommunicaties (waaroner het pensioenloket voor e eelnemers). Financiële aministratie en (voorbereiing van) externe rapportages. Actuariële en pensioen-juriische iensten. Bewaarneming van effecten en beleggingsaministratie De bewaarneming van e effecten vint tot 1 maart 2017 plaats bij KAS BANK N.V. Vanaf 1 maart 2017 zijn eze werkzaamheen onergebracht bij State Street International GmbH (hierna: State Street). Datzelfe gelt voor e beleggingsaministratie, e (voorbereiing van) externe rapportages over beleggingen, e monitoring van beleggingsrichtlijnen, e meting van beleggingsrenementen en bepaale risicomanagementiensten. De ienstverlening van State Street is vastgeleg in iverse overeenkomsten, waaroner e bewaarovereenkomst, een service level agreement en ienstenspecificaties. Beheergeeelte van e beleggingen Het vermogen wort binnen e oor het bestuur ingestele kaers gemonitor, geïmplementeer en aangestuur oor het bestuursbureau. De allocatie en e matching portefeuille wort oor het bestuursbureau aangestuur en beheer. Voor e invulling van e return portefeuille wort gebruik gemaakt van oor externe vermogens beheerers beheere iscretionaire manaten en/of (beursgenoteere) beleggingsfonsen. Compliance officer De functie van compliance officer voor het fons wort sins 1 april 2016 beklee oor Partner in Compliance. De compliance officer ziet toe op e naleving van e geragscoe en e jaarlijkse rapportage hierover. Tevens hout e compliance officer toezicht op e eugelijkhei en effectiviteit van e interne regels en proceures en geeft hij gevraag én ongevraag avies over e uitleg en toepassing van e geragscoe. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 18

19 3.6. Verslaggeving Berijfsvoering Het bestuur ontvangt van het bestuursbureau maanelijks een interne financiële rapportage en op kwartaalbasis een interne integrale rapportage. Na afloop van e maan wort e financiële positie gerapporteer aan het bestuur en aan DNB. Het bestuur heeft oorlopen (igitaal) toegang tot kritische balans- en beleggings ata en bij overschrijing van afgesproken richtlijnen woren bestuur en bestuursbureau irect geïnformeer. Het fons publiceert via zijn website openbare maanberichten en kwartaalberichten. Rapportages aan toezichthouers woren ingeien oor AZL, na goekeuring oor het bestuursbureau. Uitvoeringskosten De werkgever vergoet e uitvoeringskosten. Jaarlijks stelt het bestuur een begroting vast voor e kosten ie het fons in het komen boekjaar verwacht te maken. Het fons legt eze begroting voor aan e werkgever. De begroting is taakstellen. Dat betekent at inien geurene het jaar mocht blijken at e werkelijke kosten hoger zijn an e begrote kosten, eze overschrijing in eerste instantie binnen e gelene begroting moet woren opgelost. Wanneer at niet mogelijk blijkt, an treet het bestuur in overleg met e werkgever over een mogelijke uitbreiing van e begroting. Op kwartaalbasis wort aan het bestuur gerapporteer over e ontwikkeling van e werkelijke kosten ten opzichte van e begroting en e verwachting van e kosten voor het gehele jaar. Jaarverslaggeving Het boekjaar van het fons valt samen met het kalenerjaar. 4. Uitvoeringsovereenkomst De werkgever heeft een collectieve arbeisovereenkomst gesloten, waarin een pensioenovereenkomst is opgenomen. De pensioenovereenkomst bevat e bepalingen over e CDC-pensioenregeling. Deze CDC-pensioenregeling kwalificeert oner e International Financial Reporting Stanars (IAS 19R) als Define Contribution (DC) en ient te blijven kwalificeren als DC. De weerzijse rechten en verplichtingen voor werkgever en fons zijn in een uitvoerings overeenkomst vastgeleg. De uitvoeringsovereenkomst is in werking getreen op 1 januari 2014 en op 1 januari 2015 gewijzig in verban met e nieuwe pensioenovereenkomst tussen e sociale partners, het gewijzige fiscale regime voor pensioenen en het gewijzige Financieel Toetsingskaer voor pensioenfonsen. Per 1 januari 2016 is e uitvoeringsovereenkomst gewijzig, omat DNB e curve heeft gewijzig ie gebruikt wort om e waare van e verplichtingen van het fons te bepalen. De looptij van e uitvoeringsovereenkomst is van 1 januari 2015 tot en met 31 ecember 2018 en wort aarna stees voor een perioe van vijf jaar verleng, tenzij één van e partijen e uitvoeringsovereenkomst (tussentijs) opzegt. In e CDC-pensioenregeling wort pensioenverwerving in een mielloonregeling nagestreef op basis van vaste premie. De vaste premie wort jaarlijks bereken volgens een vaste methoiek ie in e uitvoeringsovereenkomst naer is beschreven. De financiële verplichtingen van e werkgever richting het fons zijn TRANSPARANT OVER ELKE FASE 19

20 beperkt tot e expliciet in e uitvoeringsovereenkomst genoeme verplichtingen, an wel e in e uitvoerings overeenkomst benoeme situaties. Het risico at e mielen van het fons niet toereiken zijn om e beooge pensioenen op te bouwen en uit te betalen, ligt volleig bij e (gewezen) eelnemers en pensioengerechtigen. Het fons wijst e (gewezen) eelnemers en pensioen gerechtigen in zijn communicatie op it risico. Karakteristieken zoals vastgeleg in e uitvoeringsovereenkomst De CDC-pensioenregeling heeft e volgene karakteristieken: ING CDC Pensioenfons streeft naar een mielloonregeling met voorwaarelijke toeslagverlening op basis van e consumentenprijsinex alle huishouens afgelei. De verschulige premie is alleen beoel voor e beooge toekenning oor het fons van pensioenaanspraken in at jaar (het jaar van premiebetaling) voor e eelnemers en voor eventuele toekomstige voorwaarelijke toeslagen aarop. De verschulige premie is aarom narukkelijk niet bestem om reigene verminering van al opgebouwe pensioenaanspraken en -rechten te voorkomen en/of vermineringen uit het verleen te compenseren. De verschulige premie is evenmin bestem om achterblijvene toeslagverlening op in het verleen opgebouwe (voorwaarelijke) pensioenaan spraken en -rechten te compenseren. Wanneer e vooraf afgesproken vaste totale premie niet voloene is om e beooge pensioenopbouw voor at jaar te financieren, zal er navenant miner pensioen in at jaar woren opgebouw. De premie wort narukkelijk niet verhoog. Wanneer voorzien wort at e vaste totale premie structureel niet voloene is om e beooge pensioenopbouw te financieren, zal e beooge pensioenopbouw navenant woren verminer. De werkgever heeft met het betalen van e verschulige premie en zijn bijrage voor e uitvoeringskosten volleig aan zijn financiële verplichtingen volaan. Er bestaat narukkelijk geen enkele bijstortingsverplichting voor e werkgever. Wanneer het fons in een situatie van ekkingstekort of reservetekort komt en niet zelfstanig binnen e wettelijke termijnen zijn beleisekkingsgraa weet te herstellen, woren e opgebouwe en ingegane pensioenen verminer. Evenmin wort bijgestort als e toeslagambitie niet volleig wort gerealiseer. Wanneer e beleisekkingsgraa van het fons volgens e wettelijke normen een premiekorting of een premierestitutie zou toestaan, wort eze niet verleen. In plaats aarvan zal het bestuur in beginsel besluiten extra toeslagen te verlenen, met inachtneming van e beperkingen ie aaraan gestel kunnen zijn oor fiscale wetgeving en oor het Financieel Toezichtskaer. In e uitvoeringsovereenkomst zijn tevens e volgene zaken geregel: Vaststelling van e pensioenpremie en uitvoeringskosten. Betaling van e pensioenpremie en uitvoeringskosten. Het betalingsvoorbehou van e werkgever. Verminering van pensioenaanspraken en -rechten. De informatieverstrekking over en weer. Toeslagverlening. Vaststellen en wijzigen van het pensioenreglement. Niet of te laat betaale pensioenpremies en/of uitvoeringskosten. Werkzaamheen ie het fons ten behoeve van e werkgever en verzekeren verricht. TRANSPARANT OVER ELKE FASE 20

21 Geschillen. Duur en beëiniging van e overeenkomst. Het bestuur voert e pensioenovereenkomst en e uitvoeringsovereenkomst zoanig uit at e karakteristieken van e CDC-pensioenregeling in stan blijven 5. Pensioenaanspraken ING CDC Pensioenfons voert vanaf 1 januari 2014 e Basispensioenregeling 67 uit. De Basispensioenregeling 67 is op 1 januari 2015 gewijzig in verban met e nieuwe pensioenovereenkomst tussen e sociale partners, het gewijzige fiscale regime voor pensioenen en het gewijzige Financiële Toetsingskaer voor pensioenfonsen. De Basispensioenregeling 67 is een CDC-pensioenregeling. Kern van e regeling is at e werkgever jaarlijks een volgens een vaste methoiek vastgestele premie (hierna in eze paragraaf te noemen: vaste premie) beschikbaar stelt, waarbij oor het fons met eze vaste premie wort gestreef naar pensioenverwerving op basis van het mielloonstelsel. De werkgever geeft voor e pensioenverwerving geen garanties en heeft geen verplichting om méér te betalen an e vaste premie. Hierna woren e hoofkenmerken weergegeven. Daarbij wort waar noig onerschei gemaakt tussen werknemers op wie e cao (hierna in eze paragraaf te noemen: cao-werknemers) van toepassing is, werknemers met Personal Employment Contract (hierna in eze paragraaf te noemen: PEC-werknemers) en leen van het bestuur van e werkgever (hierna in eze paragraaf te noemen: bestuurers) waarmee op iniviuele basis een pensioenovereenkomst is gesloten. Inien e werknemers tezamen woren beoel, wort over werknemers gesproken Kernelementen van e Basispensioenregeling 67 De Basispensioenregeling 67 wort aan e han van e kernelementen van e regeling naer toegelicht. Toetreingsleeftij Voor cao-werknemers vangt het eelnemerschap aan op 1 januari 2014 an wel e latere ag van iniensttreing bij e werkgever. Voor PEC-werknemers vangt het eelnemerschap aan op 1 januari 2014, an wel e latere atum waarop zij PEC-werknemer woren. Voor bestuurers vangt het eelnemerschap aan op 1 januari 2015 an wel e latere atum waarop zij bestuurer zijn geworen. Karakter Pensioenregeling Omat er narukkelijk wort gestreef naar pensioenopbouw op basis van mielloon is eze pensioenregeling in e zin van e Pensioenwet een uitkeringsovereenkomst. Omat e pensioenregeling gebaseer is op een premie ie wort vastgestel volgens een vooraf vastgestele methoiek is eze pensioenovereenkomst volgens e internationale boekhoukunige regels een premieovereenkomst. Pensioensalaris cao-werknemers Het pensioensalaris bestaat uit e volgene beloningselementen: TRANSPARANT OVER ELKE FASE 21