Benut de kansen van social media

Transcriptie

1

2 Ethiek Extra Time?

3

4

5 Benut de kansen van social media Kans om gesprekken te voeren met vakcollega s Medisch onderwijs Verbeteren van de relatie met de patiënten Zorg op afstand Trots te delen en imago te verbeteren

6

7

8 Electronisch Medisch Dossier Aangemaakt en beheerd door HV Electronisch gezondheidsdossier Systematische verzameling van populaties Persoonlijk Medisch Dossier Keuze van de patiënt of consument

9 Evoluerende hulpverleningscontext Contextueel werken Emancipatie van de cliënt Ontvoogding Participatie Onderhandelingsrelatie Patiënten- en cliëntenrechten Dossiervorming Registratie Informatisering Toenemende overheidsregulering & -subsidiëring Toezicht door overheid 9

10 Maatschappelijke visies Traditionele visie Medische benadering vanuit zorgverleners Specifieke waarden: zorgverlening en beschermwaardigheid Professionele verantwoordelijkheid van zorgverleners Moderne visie Benadering van emancipatie en vermaatschappelijking vanuit zorgvrager Specifieke waarden: autonomie en privacy Eigen verantwoordelijkheid en geïnformeerde toestemming van zorgvrager Relationele visie Benadering vanuit samenwerking: relatie, integratie en counseling Specifieke waarde: vertrouwen Verantwoordelijkheid van alle betrokkenen

11 Sociale netwerken kunnen het gedrag van mensen beïnvloeden door? Een vertrouwensrelatie op te bouwen (door persoonlijke informatie te delen) Ergens bij te horen (en ook te bereiken wat een ander bereikte) Zelfwaarde en zelfvertrouwen op te bouwen (door onderlinge steun) Beloond worden voor goed gedrag (zoals het opleiden van een hond met snoep) Zich empowered te voelen (een groter zelfvertrouwen = zelfcontrole)

12

13

14 Onderscheid wat openbaar is en privé Doe geen uitspraken op social media die u ook niet bij de koffieautomaat of voor de microfoon van het nieuws/journaal zou doen

15 Denk aan de reikwijdte Door wie kan het allemaal worden gelezen

16 Stelling 1 Beroepsgeheim is niet meer van deze tijd, en in hoge mate onbruikbaar in de gezondheids- en welzijnszorg

17 Beroepsgeheim Artikel 458 Strafwetboek Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken buiten het geval dat ze worden geroepen om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en een geldboete van honderd tot vijfhonderd euro. 17

18 Beroepsgeheim Achterhaald? : of voor een parlementaire onderzoekscommissie (toevoeging) Gezondheidszorgberoepen Artsen Tandartsen, vroedvrouwen Kinesitherapeuten, verpleegkundigen, paramedici» zorgkundigen

19 Beroepsgeheim Wie? Bijzondere wettelijke bepalingen Voorbeelden: OCMW-Wet, Jeugdbeschermingswet, Decreet Bijzondere Jeugdbijstand, Decreet Integrale Jeugdhulp, CLB-Decreet, GGZ-Decreet, Decreet Algemeen Welzijnswerk, reglementering i.v.m. bemiddeling 19

20 Test U ontvangt een vriendschapsverzoek, van iemand wiens naam u bekend voorkomt. Op de profielpagina staat de pasfoto van een hond. Als u de uitnodiging accepteert ziet u dat dit een voormalige patiënt van u is

21 Test (2) Later stuurt de patiënt u een bericht dat zij verhinderd is op de eerstvolgende afspraak. Tegelijkertijd geeft ze bijkomende informatie over het laatste gesprek

22 Test (3) terloops laat ze weten dat ze leuke foto s van u in zwembroek heeft gevonden op het net.

23 Geen vrienden met patiënten Breng zoveel mogelijk een scheiding aan tussen uw persoonlijke en professionele gebruik van social media Het is verstandig om online persoonlijke relaties met huidige of voormalige patiënten te vermijden Als u via social media wil communiceren, zorg dan voor voldoende informatie voor patiënten.

24 Garandeer de vertrouwelijkheid Neem bij gebruik van social media de regels van het beroepsgeheim en privacy in acht Garandeer de anonimiteit van de patiënt en publiceer geen tot de patiënt herleidbare informatie

25 Stelling 2 De basis voor een goede hulpverlening is een vlotte en efficiënte uitwisseling van informatie.

26 Beroepsgeheim Wie? Waarom verplichting tot geheimhouding Individueel belang patiënt moet hulpverlener in vertrouwen kunnen nemen en informatie kunnen onthullen uit zijn persoonlijk leven (art 8 EVRM). Hierdoor komt hulpverlener in machtspositie. DUS geheimhouding om machtsmisbruik tegen te gaan. Maatschappelijk belang Zonder geheimhouding zou men zich niet wenden tot HV en dus eigen gezondheid of volksgezondheid in gevaar brengen

27 Stelling 3 Ook administratieve en logistieke dienstverleners (vb. Poetshulp) zijn gebonden door het beroepsgeheim.

28 Beroepsgeheim Wie? Vertrouwensberoep * Vertrouwensrelatie is essentiële voorwaarde voor uitoefening van de functie * Cliënten/patiënten zijn genoodzaakt (en niet uit vrije wil) zich tot hen te wenden en hen in vertrouwen te nemen - Cliënt/patiënt heeft hulp nodig en moet in ruil deel van privacy prijsgeven aan zorgverlener - Zorgverlener krijgt geen vertrouwen zonder garantie van geheimhouding en kan zijn beroep niet uitoefenen dus niet: kapper, journalist, bankbediende, ook niet: poetshulp, technisch- of administratief medewerker,. 28

29 Beroepsgeheim Wie? Vrijwilliger bij tele-onthaal? Arts die in opdracht van een verzekeringsmaatschappij iemand medisch onderzoekt?

30 Beroepgeheim Discretieplicht verschilpunten Beroepsgeheim Discretieplicht In belang van vertrouwensrelatie Geldt t.a.v. iedereen In belang van de dienst of onderneming Geldt niet t.a.v. collega s, oversten Zwijgrecht t.o.v. rechter Strafsanctie Geen zwijgrecht t.o.v. rechter Arbeidsrechtelijke of tuchtrechtelijke sanctie 30

31 uitzonderingen Getuigenis in rechte Spreekrecht en zwijgrecht Enkel tegenover een rechter, niet tgo politie Wet die verplicht geheimen bekend te maken Vb. Aangifte besmettelijke ziekten, kennisgeving bevalling/aangifte geboorte, aangifte arbeidsongevallen, medisch verslag gedwongen opname, aangifte getuige van aanslag.

32 uitzonderingen Art 458bis SW Eenieder die uit hoofde van zijn staat of beroep houder is van geheimenen hierdoor kennis heeft van een misdrijf ( ) gepleegd op een minderjarige of op een persoon die kwetsbaar is ten gevolge van leeftijd, zwangerschap, partnergeweld, een ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrekof onvolwaardigheid ( ) KAN dit misdrijf ter kennis brengen van de procureur des konings.

33 458 bis Misdrijven Aanranding van de eerbaarheid en verkrachting Doodslag en moord Kindermoord, vergiftiging, opzettelijk toebrengen van lichamelijke schade Verminking van genitaliën van een persoon van het vrouwelijke geslacht Verlating of in behoeftige toestand achterlaten van minderjarigen en onbekwamen Onthouding van voedsel en verzorging aan minderjarigen en onbekwamen

34 Stelling 4 In een team van hulpverleners moet alle informatie kunnen gedeeld worden

35

36 Toon respect Houdt u aan de nettiquette Onthoud u van ongepaste en ongefundeerde commentaren en uitspraken in de social media, zowel jegens patiënten als jegens collega s en jegens de organisatie

37 Spreek uw collega aan Spreek uw collega aan als die op een onprofessionele wijze info verspreidt Bepreek kritiek persoonlijk en reageer niet in het openbaar

38 Volg gedragsregels van de werkgever Let op disciplinaire risico s

39 Van beroepsgeheim naar Grenzen aan de informatieuitwisseling

40 Zorgvuldig omgaan met informatie-uitwisseling 4 handvaten In functie van de cliënt Ten voordele van de hulpverlening Zoveel als mogelijk in overleg met en toestemming van de cliënt Wat zou je zelf willen! - delen van informatie, niet delen van beroepsgeheim - Niet afwentelen van strafrechtelijke verantwoordelijkheid

41 Beroepsgeheim Definitie: De plicht van hulpverleners om zowat alles wat men verneemt over de cliënt of ontdekt bij de uitoefening van zijn beroep of functie niet aan anderen bekend te maken Wat is een geheim? Reikwijdte: Personen die beroepshalve een taak vervullen in de gezondheids- en welzijnszorg art. 458sw) Onthaalbedienden, secretariaatsmedewerkers, poetspersoneel,? Sanctie: Met opzet geheimen bekend maken Kraken van PC s, dossiers vergeten op trein,

42 Overleg centraal Van informed consent naar negotiated consent Transparantie: wie is wie? Overlegproces Geen eenmalig gebeuren maar een proces dat tijd vraagt: bespreken, motiveren en streven naar consensus Uitzonderingen: Onmogelijkheid om toestemming te krijgen Ernstige schade aan fysieke of psychische gezondheid of integriteit Geen alternatieven om schade te voorkomen zonder de vertrouwelijkheid te schenden Alleen die info die noodzakelijk is om schade te vermijden

43 Zie ook Noodtoestand Art 422 bis: nood breekt wet Niet verlenen van hulp aan personen in ernstig gevaar is strafbaar In groot gevaar verkeren Constant, actueel en reëel Geen onderscheid in bron van gevaar» Zelfmoordpoging, verkeersongeval, onopzettelijke slagen Op de hoogte van het gevaar Ongeacht graad van doeltreffendheid van de hulp Zonder ernstig gevaar voor zichzelf of anderen Subsidiariteit Voor iedereen maar voor sommigen iets meer

44 Uitwisselen van informatie Vier doelgroepen Cliënt Team van zorgverleners Netwerk van zorgverleners Derden (vb. familie)

45 Cliënt Afbakening Individuele hulpverleningsrelatie Vertegenwoordiger of vertrouwenspersoon Algemene regel Strikte interpretatie beroepsgeheim Recht op informatie Informatie die begrijpelijk is (begripsvermogen) en die geen ernstig nadeel voor de gezondheid van de zorgvrager veroorzaakt Uitzondering Toestemming van de cliënt Cliënt is slachtoffer Enkel verbod op schending van geheim die feiten zou bekendmaken die aanleiding kunnen geven tot strafvervolging maar niet voor feiten waarvan cliënt slachtoffer is Getuigenis in rechte Enkel tgo werkelijke rechter Keuze tussen spreken of zwijgen Meldingsrecht Aangifte van seksueel misdrijf waarvan minderjarige slachtoffer is

46 Team van zorgverleners Afbakening Teams van professionele zorgverleners van verschillende beroepsgroepen die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een groep cliënten Duidelijk afgebakend in organigram van de voorziening Een duidelijke zorgopdracht Herkenbaar door de meeste cliënten als zorgverleners van een bepaalde afdeling of dienst (ook ambulante centra (CGG, familiehulp, PTZ, wit-gele-kruis, ) Op voorhand de cliënt inlichten over wie tot team behoort In overleg het delen van info motiveren aan de cliënt Algemene regel Gezamenlijk beroepsgeheim Informatie delen ZONDER telkens toestemming van cliënt Aandachtspunt Relevantiefilter Enkel die informatie die relevant is voor de zorg ( need to know ipv nice to know ) Vb. stagiair

47 Netwerk van zorgverleners Afbakening Hulpverleners die niet behoren tot het eigen team en die een welomschreven verantwoordelijkheid hebben voor de hulpverlening Vb. andere team, huisarts, justitiële instanties in het kader van gedwongen opname, vrijwilligers Algemene regel Gedeeld beroepsgeheim Informatie zoveel als mogelijk MET de toestemming van de cliënt Deelname van cliënt aan overleg of minstens feedback Aandachtspunten Andere hulpverlener is eveneens gebonden door beroepsgeheim Andere hulpverlener treedt op met dezelfde doelstelling tov de cliënt In een individueel zorgplan schriftelijk vastleggen welke functies of personen tot het netwerk behoren Toezicht door bvb een zorgcoördinator Onderscheid hulp en dienst verlening Mantelzorgers in netwerk? Opl. Als vertegenwoordiger of vertrouwenspersoon

48 Derden Afbakening Personen die GEEN verantwoordelijkheid dragen in de hulpverlening voor de cliënt maar wel betrokken kunnen zijn op de cliënt en zijn belangen Familie Bewindvoerder, interculturele bemiddelaar Personen betrokken bij tewerkstelling, woonfunctie, vrijetijdsbesteding Personen die een bank, verzekeringsmaatschappij, ziekenfonds vertegenwoordigen Politiële diensten, openbaar bestuur Vrienden Algemene regel Toestemming van de cliënt Overleg met teamleden

49 Drie vuistregels Cliënt heeft recht op geheimhouding van hetgeen hij in vertrouwen heeft meegedeeld De hulpverlener moet zich de vraag durven stellen waarom hij beter geplaatst zou zijn om bepaalde informatie over te maken aan een bepaalde dienst dan de cliënt zelf Let op informatievervorming (kringverhaal)

50 Zorgvuldigheidscriteria De hulpverlener moet zich de vraag durven stellen waarom hij beter geplaatst zou zijn om bepaalde informatie over te maken aan een bepaalde dienst dan de cliënt zelf Waarom? Met welk doel wordt info meegedeeld? Zorg of andere belangen? Met welke motieven wordt info meegedeeld Wie? Welke band heeft de persoon met de cliënt? Vertrouwensrelatie, zorgrelatie? Kan de cliënt de info begrijpen? Intellectueel, emotioneel? Wie is de meest geschikte infoverstrekker? Beste vertrouwensrelatie, deskundigheid, functie? Wat? Is de info relevant en betrouwbaar én in welke hoeveelheid meedelen Nice to know of need to know?; informatiebron? Hoe? Is de info vertrouwelijk meegedeeld? vb. Beveiliging van info,ontvanger gebonden aan beroepsgeheim, door de cliënt zelf? In welke omstandigheden wordt info meegedeeld? Kan de cliënt aanwezig zijn?