Gegevensdeling binnen een organisatie. An Vijverman.

Transcriptie

1 Gegevensdeling binnen een organisatie An Vijverman Advocaat-partner DEWALLENS & PARTNERS Het Geïntegreerd Elektronisch Dossier, een uitdaging!, Sinterklaassymposium georganiseerd door Kind & Gezin Kind en Gezin Academie, Brussel 2 december 2016

2 actoren binnen de organisatie Kind & Gezin artsen verpleegkundigen gezinsondersteuners (niet medisch geschoold) opvoedingsondersteuners (pedagogen) regio-teamverantwoordelijken (verantwoordelijk voor coaching verpleegkundigen en gezinsondersteuners bepaalde regio)

3 bekendmakingsverbod (gezondheids)gegevens In principe: bekendmakingsverbod: - beroepsgeheim (artikel 458 Strafwetboek): Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en met een geldboete van honderd tot vijfhonderd euro. cf. artikel 55 e.v. Code van Geneeskundige Plichtenleer - art. 7, 1 Privacywet: verbod om gezondheidsgegevens te verwerken

4 wie moet beroepsgeheim respecteren? Noodzakelijke vertrouwenspersoon die beroepshalve een taak vervult in de gezondheidszorg (zelfs indien niet medisch geschoold), zoals: - arts - ombudsfunctie - hoofdgeneesheer - ziekenhuisdirecteur/directiepersoneel - verpleegkundige - admin. personeel ziekenhuis (indien vertrouwensband met patiënt) - verzorgend personeel - admin. personeel ziekenfonds/ocmw (indien vertrouwensband met patiënt) - kinesitherapeut - verzekeraar - ambulancier - leden Orde - paramedici - maatschappelijk assistent - psycholoog - welzijnsmedewerkers

5 bekendmakingsverbod binnen K&G artsen vallen onder het beroepsgeheim: verpleegkundigen gezinsondersteuners opvoedingsondersteuners = allen vertrouwenspersoon in de gezondheidszorg (zelfs indien niet medisch geschoold) NIET: regio-teamverantwoordelijke (MAAR discretieplicht!)

6 wat houdt beroepsgeheim in? 1. Wat is een geheim? - feiten, gegevens, beslissingen, oordelen, meningen die verborgen moeten worden gehouden - niet beperkt tot strikt medische gegevens die rechtstreeks de gezondheidstoestand betreffen (bvb ook financiële gegevens, informatie over beroep, familiale toestand, enz,) 2. Wat is een toevertrouwd geheim? - al dan niet uitdrukkelijk toevertrouwd - zelf vastgesteld door hulpverlener 3. Uit hoofde van beroep of staat? ter kennis van de geheimgerechtigde om reden van diens beroep of in omstandigheden die tot de normale uitoefening van het beroep behoren

7 noodtoestand als uitzondering op bekendmakingsverbod Gegevensdeling tussen zorg/hulpverleners kan wel in volgende gevallen: noodtoestand (hulp aan persoon in nood art 422bis Strafwetboek) - belangenconflict kiezen voor schending van beroepsgeheim en opgeven van belangen beschermd door beroepsgeheim kiezen voor hoger of gelijkwaardig belang dat in gevaar is: fysieke integriteit, leven, eer, goede naam? (er is onmiddellijk gevaar voor zichzelf of voor een derde) - op dat moment redelijkerwijze geen andere keuze - wie beoordeelt? - voorbeeld: HIV-besmetting kind of vermoeden kindermishandeling melden aan gezinsondersteuner

8 toestemming of zorgrelatie als uitzonderingen op bekendmakingsverbod wettelijke verplichting of toelating - schriftelijke toestemming patiënt met gegevensdeling cf. art. 7, 2, a) Privacywet OF - therapeutische- of zorgrelatie tussen patiënt en ontvanger cf. art. 7, 2, j) Privacywet ( verwerking is noodzakelijk voor doeleinden van preventieve geneeskunde of medische diagnose, het verstrekken van zorg of behandelingen aan de betrokkene of een verwant [ ] en de gegevens worden verwerkt onder toezicht van een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg ) gedeeld beroepsgeheim indien therapeutische/zorgrelatie: geen toestemming patiënt vereist

9 voorwaarden gekoppeld aan zorgrelatie MAAR: overige voorwaarden Privacywet moeten ook worden nageleefd: betrokkene (patiënt) wordt geïnformeerd omtrent doorgifte doorgifte gezondheidsgegevens enkel naar ontvanger onder verantwoordelijkheid beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg doorgifte ook gedekt door aangifte Privacycommissie cf. 5 cumulatieve voorwaarden gedeeld beroepsgeheim: door het beroepsgeheim gebonden hulpverleners (= geheimplichtigen) hulpverlener(s) aan wie informatie meegedeeld wordt moet betrokken zijn bij de concrete hulpverlening + moet optreden met dezelfde finaliteit de gegevensdeling moet noodzakelijk zijn in het licht vd continuïteit of de kwaliteit van de hulp (NEED to know!) niet méér delen dan wat noodzakelijk is om relevante informatie te krijgen! de gegevensdeling moet het belang van de patiënt dienen patiënt moet behoorlijk geïnformeerd zijn over de doorgifte

10 concreet gegevens delen binnen Kind & Gezin OFWEL delen owv noodtoestand OFWEL delen op basis van toestemming patiënt OFWEL delen cf. voorwaarden art. 7, 2, j Privacywet/gedeeld beroepsgeheim: tussen geheimplichtigen artsen verpleegkundigen gezinsondersteuners opvoedingsondersteuners met (preventieve) zorgrelatie tav patiënt patiënt wordt over gegevensdeling geïnformeerd de gegevensdeling is in het belang van de patiënt de gegevensdeling is beperkt tot wat noodzakelijk is om patiënt te kunnen helpen

11 welke gegevens zijn noodzakelijk voor welke actoren binnen Kind & Gezin? de facto: best werken met 2 onderscheiden clusters: gezondheidsgegevens niet-gezondheidsgegevens = noodzakelijke info voor arts/verpleegkundige (vb. anamnese, klinisch onderzoek) = noodzakelijke info voor arts/verpleegkundige + opvoedingsondersteuner+ gezinsondersteuner

12 delen gezondheidsgegevens - gezondheidsgegevens: kunnen in beginsel enkel gedeeld worden tussen artsen/verpleegkundigen met zorgrelatie tav patiënt reden: in beginsel enkel voor hen noodzakelijk - de facto: alle artsen/verpleegkundigen K&G toegang tot alle dossiers van hun regio (een zorgrelatie wordt verondersteld) + indien het GED geen zorgrelatie herkent (bvb. patiënt van buiten zorgregio): enkel toegang mogelijk mits overrulen (verantwoording opgeven) - in principe geen toegang door opvoedingsondersteuners + gezinsondersteuners (zeker geen automatische zorgrelatie) TENZIJ: geldige verantwoording (vb: noodtoestand) én onder verantwoordelijkheid arts/verpleegkundige

13 delen niet-gezondheidsgegevens - niet-gezondheidsgegevens: vallen ook onder beroepsgeheim! kunnen ook enkel gedeeld worden tussen actoren met zorgrelatie tav patiënt - de facto: alle actoren K&G (dus ook gezinsondersteuners en opvoedingsondersteuners): toegang tot alle dossiers van hun regio (een zorgrelatie wordt verondersteld) + indien het GED geen zorgrelatie herkent (bvb. patiënt van buiten zorgregio): enkel toegang mogelijk mits overrulen (verantwoording opgeven) - regio-teamverantwoordelijken: geen zorgrelatie tav patiënt kunnen in GED geen patiëntgegevens inzien, ook geen nietgezondheidsgegevens enkel toegang tot context en planningsgegevens

14 controle loggings - cruciaal: controle nadien van opgegeven verantwoordingen (via logging van de toegangen en via controle vd loggings/audit trails) zoniet: systeem niet werkbaar + onvoldoende bescherming privacy mogelijke sancties: ontslag (om dringende reden) vb: * Rechtbank Den Haag 2 juni 2010: rechtmatig ontslag om dringende reden secretaresse die EPD patiënt voor zuivere privédoeleinden had ingezien * UZ Leuven: ontslag werknemer die in 2008 onrechtmatig EPD Yves Leterme had ingezien probleem: loggings niet altijd systematisch gecontroleerd (vaak enkel in gevoelige dossiers van bvb VIPS of enkel op basis van een klacht of vermoeden van onrechtmatige toegang)

15 controle loggings - suggestie voor adequate controle loggings: pop-up met laatste 50 (of minder) laatste overrulings of loggings op scherm behandelende arts bij openen GED voordelen: nadelen: * overzichtelijk voor behandelende arts * 50 (of minder) = overzienbaar aantal * behandelende arts = best geplaatst om rechtmatigheid toegang andere zorgverleners in te schatten * veiligheid = afhankelijk van bereidheid behandelende arts om effectief pop-ups op te volgen * = bijkomende verantwoordelijkheid (+ risico op aansprakelijkheid) behandelende arts indien geen actie tav onrechtmatige toegang

16 patiënt informeren over gegevensdeling - enkel gegevens (gezondheidsgegevens + niet-gezondheidsgegevens) delen indien patiënt = voorafgaandelijk geïnformeerd over gegevensdeling - patiënt informeren over: naam en adres verantwoordelijke voor de verwerking (K&G) categorieën actoren met wie welke gegevens kunnen worden gedeeld (zorgrelatie) doeleinden waarvoor gegevens kunnen worden gedeeld (verlenen van preventieve zorg) recht op inzage en verbetering - hoe? via website, folders, inschrijvingsdocument, enzoverder

17 verzet patiënt tegen gegevensdeling naar actor met zorgrelatie vraag kan begrijpelijk zijn - vb: ouder van het kind is zelf ook werkzaam in K&G, kennis vd ouders is werkzaam in K&G, etcetera bescherming privacy = des te gevoeliger - cf: hubs en metahub: patiënt kan er ook aangeven dat bepaalde individuele zorgverleners zijn EPD via hubs/metahub niet mogen inzien

18 verzet patiënt tegen gegevensdeling naar actor met zorgrelatie mogelijke houdingen K&G - ofwel resolute weigering om toegang te beperken (alle patiënten gelijk behandelen en privacy voor iedereen even goed beschermen) patiënten uitgebreid informeren over bescherming privacy binnen K&G (toelichten toegangsbeheer, toegepaste controles en sancties) = belangrijk! vragen tot beperking toegang reduceren! - ofwel bereidheid om toegang te beperken (zeker bij een ouder werkzaam in K&G) via strikter beveiligings- en controlesysteem tav bepaalde actoren (cf. systeem voor VIPS) GED enkel toegankelijk voor nominatief opgegeven actor(en) of voor actoren van 1 dienst risico: noodgevallen

19 verzet patiënt tegen gegevensdeling naar actor met zorgrelatie mogelijke tussenoplossing voor noodgevallen Bij verzoek (ouders)patiënt tot beperking toegang: - alle actoren met zorgrelatie kùnnen in theorie toegang hebben tot GED (= veiliger!) - maar uitgesloten actoren met zorgrelatie: waarschuwing bij elke poging tot toegang: enkel toegang in noodgevallen + na toestemming patiënt (voor zover mogelijk) - voorwaarde: patiënt wordt voorafgaandelijk en duidelijk geïnformeerd over deze tussenoplossing

20 Besluit Gegevensdeling binnen de organisatie Kind & Gezin (via GED) = mogelijk MITS - beperken deling tot actoren met zorgrelatie - beperken deling tot informatie die noodzakelijk is voor de actor om zijn taak uit te oefenen - patiënt moet voorafgaandelijk geïnformeerd worden over gegevensdeling - toestemming niet vereist, tenzij er geen zorgrelatie is - noodtoestand kan ook voldoende reden zijn voor gegevensdeling - alternatief: patiënt vragen zelf informatie te delen met een actor

21 Ik dank u voor uw aandacht! Nog vragen?