Verslag Conferentie Passend verbinden op Walcheren 21 juni 2017

Transcriptie

1 Verslag Conferentie Passend verbinden op Walcheren 21 juni 2017 Op een zeer warme woensdagmiddag 21 juni 2017 vond deze conferentie in gebouw Wielingen van het Scheldemond College plaats. De organisatie was in handen van de 3 Walcherse gemeenten, de 4 samenwerkingsverbanden passend onderwijs op Walcheren, Scalda en Qwestor gezamenlijk. Deze conferentie was voor bestuurders en uitvoerende professionals werkzaam op het snijvlak van (passend) onderwijs en jeugdhulp. De organisatie was blij verrast door het grote aantal deelnemers. Deze kwamen uit het onderwijs (zowel basis-, voortgezet-, speciaal- als middelbaar beroepsonderwijs) en uit de jeugdhulp (schoolmaatschappelijk werk, Juvent, Porthos, Indigo). Verder waren er ook bestuurders en beleidsmedewerkers aanwezig. In totaal woonden bijna 150 personen het centrale deel bij. Lezing 1 De middag startte met een lezing van Jorien van de Flier, procescoördinator bij GGD Zeeland en tevens regiobeheerder voor de Verwijsindex Zeeland. In haar bijdrage ging zij in op de omslag die met de Verwijsindex in Zeeland momenteel gemaakt wordt. Van een risico instrument naar een hulpmiddel om het professionele netwerk rondom jeugd in beeld te brengen én met elkaar te verbinden. Op de website van de conferentie is ook de meer uitgebreide PowerPoint presentatie over de Verwijsindex te vinden. De VIRZ blijkt juist voor het onderwijs een hele handige tool, omdat het domein overstijgend is: het legt de verbinding tussen zorg, onderwijs, werk/inkomen en veiligheid met als doel vroegsignalering en eenduidige samenwerking. Scholen/schoolbesturen kunnen zich aanmelden via jorien.vandeflier@ggdzeeland.nl. Lezing 2 De 2e lezing was van Peter Mol, directeur van Gedragondersteuning, training en advies. Onder de titel Handen ineen bij gedragsproblemen/gedragsstoornissen liet Peter ons zien wat passend onderwijs zou moeten zijn. Niet het aanpassen van structuren op school, maar juist niet-meetbare factoren als contact, loyaliteit, je bewust zijn van eigen onbedoelde invloed op de leerling, de manier van communiceren, reageren, betrokkenheid, verbondenheid. Peter gaf een aantal voorbeelden hoe vanuit betrokkenheid en relatie professionals met elkaar en met ouders zouden moeten samenwerken bij gedragsproblemen. Tijdens de pauze konden de aanwezigen een informatiemarkt bezoeken met zo n 15 deelnemende organisaties die op het gebied van onderwijs en jeugdhulp werkzaam zijn. Daarna werden er 7 workshops gehouden. De PowerPoint presentaties ervan staan eveneens op de conferentiesite. Aanvullend daarop volgt hieronder kort een verslag van elke workshop. Workshop 1. Van achtste groep-er naar brugpieper als je zorgleerling bent Onder leiding van Theo Hut zou een paneldiscussie plaatsvinden, maar er ontstond meteen een gesprek tussen aanwezigen over dit thema. 1

2 In een ideale wereld zou er een ononderbroken doorgaande lijn moeten zijn, echter deze is er nog niet. Wat is er dan nodig om deze wel te creëren? Communicatie! Belangrijk is dat je alle relevante informatie tot je beschikking hebt, bij voorkeur ruim van te voren. Het VO geeft aan dat zij pas goed kunnen starten als alle relevante informatie is overgedragen. PO en VO moeten elkaar beter kunnen vinden bij het aanpassen van de zorg/onderwijs voor de leerling. Vaak is er nog een grote slag te slaan bij de overdracht van de zorg van PO naar VO, een verantwoordelijkheid van de betrokken instantie! Het helpt niet voor de continuïteit van de zorg dat er twee aparte samenwerkingsverbanden zijn (voor PO en VO). De belangrijkste conclusie van de workshop is: Communicatie is van het allergrootste belang. Aanbevelingen: Nodig de VO collega s op de basisschool uit voor de warme overdracht/advies gesprekken; Kind op 1 en PVOW moeten samen onderzoeken of de overdracht van arrangementen soepeler kan verlopen; Vraag midden groep 8 al de arrangementen aan voor het VO. Workshop 2. Een hogere telefoonrekening, maar wel weer een kind geholpen! Door: Madeleine Weij en Linda Janssen. Uitgangspunt in deze workshop zijn de hobbels, blokkeringen en frustraties die professionals ervaren als zij zich zorgen maken en iets willen doen aan die situatie. Aan de hand van een casus wordt besproken hoe verbindingen kunnen worden gelegd, allereerst binnen school zelf. De boodschap is vooral om niet te denken in structuren maar de telefoon te pakken en te gaan bellen. Durf de regie te pakken! Stel een doel vast, bereid communicatie goed voor, deel geen zorgen maar deel je doel en doe het niet alleen. Zorg dat je met elkaar alle doelen behaalt en check dit bij elkaar. Tenslotte is verwezen naar enkele websites om een en ander na te lezen (zie presentatie). Conclusie: trommel je eigen clubje bij elkaar en denk buiten de bestaande structuren! Workshop 3. De Pedagogische relatie in VO en MBO Door: Marion van de Velde en Els Bus De centrale vraag in deze workshop is: hoe kunnen we het gat tussen VO en MBO kleiner maken, zodat de overstap van leerlingen makkelijker wordt gemaakt. Deelvragen: Welke kansen zien we om de overstap van het VO naar MBO te verbeteren? Waar kunnen verbindingen gelegd worden? Op welk moment? En hoe? Alvorens met een casus te beginnen wordt eerst ingegaan op de basisbehoeften, de soorten leerlingen en de verschillen tussen het VO en MBO. Basisbehoeften Die basisbehoeften (de basis van Pedagogische Tact) zijn: relatie, autonomie en competentie. Er wordt aangegeven dat de pedagogische relatie erg belangrijk is. Soorten leerlingen Er zijn 2 soorten leerlingen, namelijk de zelfsturende leerling en de leerling die structuur nodig heeft. De zelfsturende leerling redt het wel met autonomie. De leerling die structuur nodig heeft redt het niet altijd. Verschil VO en MBO In het VO is meer aandacht voor de pedagogische relatie dan in het MBO, waar deze relatie moeilijk te bepreken blijkt. Er wordt uitgegaan dat ze de vaardigheden hebben. MBO 2

3 docenten hebben summier aandacht voor de pedagogische relatie en verwachten meer autonomie. Conclusie: een goede overdracht van VO naar MBO betekent een betere samenwerking tussen de beide schoolsoorten. Dit kan uitval van leerlingen voorkomen. Aanbevelingen om de overstap van VO naar MBO te verbeteren. Uitleg over de studiewijzer. Hier moet in het VO al mee worden begonnen; Zorg in ieder geval voor een warme overdracht van VO naar MBO, die ontbreekt nu; Wijs een buddy aan. Nadeel: de problemen kunnen dan bij een andere leerlingen worden neergelegd. Een suggestie is om een oudere leerling aan een MBO nieuwkomer toe te wijzen; Verbeter de introductie op het MBO; Zorg voor een goede en juiste intake; Nodig de mentor van de vorige school uit; Zorg voor een goede relatie met de leerlingen. Een goed voorbeeld van samenwerking is het leertraject Pre mbo. Dit traject heeft als doel om vmbo-leerlingen via een doorlopende leerlijn succesvol te laten doorstromen naar mbo niveau 2. Het gaat om leerlingen waarvan verwacht wordt dat zij (om diverse redenen) niet in staat zijn een regulier vmbo-diploma te behalen. Workshop 4 Van Opleiding naar Werk Door: Jan Raaijman Jan Raaijman is projectleider van een landelijk project Van opleiding naar werk (VONW) van KBA Nijmegen in samenwerking met de MBO-raad. Aan dit project nemen 11 pilotscholen (ROC s) deel en 15 volgscholen, waaronder Scalda. Het project richt zich dus in eerste instantie op mbo-jongeren, maar biedt ook aanknopingspunten voor jongeren uit andere vormen van onderwijs. In zijn workshop gaat Jan Raaijman in op 3 vragen: 1. Gaat het hier om een vergeten doelgroep? Er wordt relatief veel aandacht gegeven in diverse projecten aan jongeren in het vso of mbo-niveau 1 in de overgang van onderwijs naar arbeid, maar nog nauwelijks aan mbojongeren met een beperking die een diploma op niveau 2, 3 of 4 behalen; 2. Wat gebeurt er al? De pilotscholen zijn alle op hun manier bezig met de problematiek van jongeren met een beperking, om de overgang naar arbeid soepeler te laten verlopen. Jan Raaijman onderscheidt hierin 6 fasen, te beginnen bij de instroom in de opleiding en via het behalen van een diploma naar het werk vinden en het behouden van werk. Vooral aan deze twee laatstgenoemde fasen wordt op dit moment door ROC s nog weinig aandacht besteed. Een diploma betekent immers nog geen baan, zeker niet voor jongeren met een beperking; 3. Hoe gaat het verder? Er zijn in het kader van het project al veel instrumenten ontwikkeld. Deze komen in oktober van dit jaar beschikbaar voor de ROC s in de vorm van een toolbox. Maar daarnaast moet er ook beleidsmatig nog veel ontwikkeld worden. Zowel op landelijk niveau als in de regio moet door beleidsmakers aandacht besteed worden aan deze doelgroep, o.m. door de verbinding te leggen tussen onderwijs en gemeentelijke voorzieningen en vb. UWV. De conferentie had niet voor niets de naam Passend verbinden op Walcheren meegekregen! 3

4 Workshop 5. Ieder kind dat thuiszit, is er één te veel aanpak langdurig schoolverzuim Door: Neelke Fincke-Swillens en Roland van der Meule. Via een presentatie wordt aangegeven wat er ontwikkeld is voor de aanpak van thuiszitters, zowel landelijk als op Walcheren. Vervolgens wordt er aan de hand van de casus van Anna naar de praktijk gekeken. De deelnemers in de workshop worden gevraagd mee te denken over het verloop van de verschillende problematiek waar Anna en haar omgeving (school en thuissituatie) mee geconfronteerd wordt. Over een periode van 3,5 jaar hebben zo n 15 professionals op Walcheren zich met Anna bezig gehouden, is er 25 keer een multidisciplinair overleg geweest waar 6 verschillende hypotheses uit voort zijn gekomen. Conclusie: er lijkt op papier veel geregeld te zijn, maar in de praktijk moet echt doorgepakt worden om de doorlooptijd van dit soort casuïstiek te versnellen en in het belang van de jeugdigen te handelen om thuiszitten op Walcheren beter aan te pakken. Workshop 6. Hoe zit het eigenlijk met de privacy? Door: Edmee de Frêtes en Martijn van Poecke. Via een korte presentatie werden de bevindingen van de Zeeuwse leertuin privacy met aanwezigen gedeeld. Daarna ging men met elkaar in gesprek over waar deelnemers in de praktijk tegenaan lopen. Daarbij kwamen de volgende vragen en casussen naar voren: Mogen instellingen in een overleg met diverse partners (multidisciplinair overleg) individuele casussen bespreken? Hierbij is van belang dat altijd eerst met ouders/kind gesproken wordt over welke informatie je met wie wilt delen. Daarnaast moet het doel van het overleg duidelijk zijn. Bij een multidisciplinair overleg mogen alleen deelnemers aanwezig zijn, die een taak hebben. Verschillende organisaties hanteren een verschillend regime: JGZ moet ouders altijd toestemming vragen. Gemeenten mogen die toestemming juist niet vragen, zij zijn vanuit de wet gerechtigd gegevens te delen; Wat leg je vast wanneer je ouders spreekt over delen gegevens? Maak een verslag en onderteken dit verslag samen, zodat beiden over de juistheid van de inhoud van het verslag overeenstemming hebben; Hoe omgaan met gescheiden ouders? Gescheiden ouders hebben de plicht elkaar te informeren; Hoe omgaan met stiefouders die van de biologische ouders gescheiden zijn, maar wel de ouderrol vervullen? Loop de in de presentatie genoemde stappen door: doel bepalen, gesprek kind, afweging maken, jezelf toetsen; Casus: een leerling heeft een OTS. Voor alles wat doorgegeven wordt aan de toeziend voogd, is toestemming van de ouders nodig. Is deze toestemming er niet, doet de voogd niets met de informatie. Kan dit? Ga altijd eerst het gesprek met de ouders aan. Geven de ouders geen toestemming, beargumenteer dan waarom je bepaalde info wel gaat delen. Leg vast waarom je info deelt. Het belang van het kind staat bovenaan; Hoe regel je informatieoverdracht tussen de peutergroep en de basisschool? Ook deze overdracht moet met de ouders besproken worden. Conclusie: belangrijk is om beargumenteerd aan te geven waarom je gegevens wel of niet deelt. Vervolg: de vragen/casussen worden meegenomen naar de Zeeuwse leertuin. Via de REA vindt terugkoppeling plaats. Workshop 7. Versterken van de integrale aanpak op school en thuis Door: Bart van Kessel. Dit thema kwam uit de monitor van het Nederlands Jeugdinstituut, die in februari 2017 is afgenomen op Walcheren, als verbeterpunt naar voren. Het lijkt logisch om dan naar structuren te kijken. Ook nodig, maar het gaat in de eerste plaats toch om mensenwerk. Lukt 4

5 het kinderen, jongeren, hun ouders en alle professionals om elkaar te vinden, om samen op één lijn te komen, de samenwerking vorm te geven en gezamenlijk successen te bereiken die tot nu toe nog niet werden gerealiseerd? De workshop gaat in op factoren die verandering mogelijk maken en regels voor succesvol samenwerken (zie presentatie). Verbinding vindt plaats op 4 lagen: inhoud, procedure, omgang en gevoelens/emotie (IPOG-model). Betrokkenheid wordt zichtbaar in 6 stappen, waarbij steeds de vraag gesteld kan worden: hebben we hier commitment over? Tenslotte worden voor alle lagen van het IPOG-model een aantal adviezen gegeven. Conclusie: verbinden is mensenwerk en start met betrokkenheid en een goede relatie. Ga daarom allereerst op de koffie! Afsluiting Dagvoorzitter Marcel van As sloot de conferentie af met een aantal quotes, die hij in een rondgang langs de workshops opgepikt had: Je moet weten waar je partner loopt Geef elkaar de hand en geef aan waarom je hier naartoe gekomen bent? Het is relevanter om het denkproces en de afweging te registreren. Dit is belangrijker dan het daadwerkelijke besluit. Het is belangrijk om een vertrouwenspersoon te hebben die je door het proces begeleidt, los van vakinhoud. Wie heeft er nu nog een lijntje met dit meisje? Kun jij aangeven wat jou nú zou kunnen helpen? Zit je er bovenop? Of sta je ernaast? Eindconclusie PASSEND VERBINDEN = relatie, betrokkenheid, communicatie, pak indien nodig de regie, pak door en doe het samen. Vlissingen, Dick Aarden 5