Nieuwsbrief KNNV-Breda

Transcriptie

1 Nieuwsbrief KNNV-Breda Maart-april-mei 2018 Uitgave 9-1 De KNNV is de vereniging voor veldbiologie. De KNNV maakt mensen enthousiast voor natuurstudie, natuureducatie en natuurbeleving Website: E: T: secretariaat: (076) Banknr NL94 INGB Agenda Voor excursies: Aanmelding per of per telefoon bij de excursieleider. Datum Activiteit Plaats en tijd of info bij zo 04 mrt Wandeling Turfvaart Breda Binnenste Buiten uur, hoek Talmastraat/Heuvelbrink, Breda do 15 mrt Bestuursvergadering uur, Jacques Rovers za 17 mrt Mossenexcursie, Binnenpolder uur, Terheijden, olv Marleen Smulders di 20 mrt Gewestelijke vergadering KNNV-Zuid uur, Tilburg, Jacques Rovers ma 26 mrt Jaarvergadering KNNV-Breda De Wegwijzer, Jacques Rovers ma 26 mrt Lezing Bloeiende bermen uur, De Wegwijzer, Breda wo 04 apr Workshop mossen uur, Wolfslaar, Colinda van Meer di 10 apr Aftrap vlinderseizoen Wolfslaar, Jan Woolderink di 10 apr Lezing Nachtvlinders uur, Wolfslaar Breda, Vlinderstichting za 14 apr Landelijke vergadering KNNV Secretaris di 17 apr Amfibieën-cursus, theorie uur, Wolfslaar, Jeroen van Delft za 21 apr Verkenningstocht Turfvaart eo BredaBiBu, Charles Schils za 28 apr Amfibieëncursus, excursiedag uur, Erik vd Hoeven za 28 apr Excursie Plantloon en Baardwijkse Overlaat uur, Smeelelaan 124 Waalwijk. vr 15 jun Start week Invasieve exoten za 16 jun Midzomerplantenjacht Floron 30 jaar Jacques Rovers vr/za 22 jun of 23 jun Nachtvlinders bekijken Meer informatie in de volgende nieuwsbrief za 30 jun Grassen workshop Boerderij Wolfslaar, Jacques Rovers Wat is er het komende jaar zoal te verwachten jaar KNNV-Breda? Een bijzonder jaar 2018: We bestaan dit jaar 111 jaar. Een bijzonder getal, zodat we het dit jaar een beetje willen vieren en extra aandacht aan de activiteiten van de afdeling willen schenken. Er zit zeker ook dit jaar weer iets voor u bij. Wat hebben we zoal op het programma staan in 2018: a) Een basiscursus amfibieën, bestaande uit een cursusavond en een praktijkdag in april. Deze cursus wordt georganiseerd door onze prille en nog kleine werkgroep amfibieën. Doel is meer actieve belangstelling voor de amfibieën op te wekken. Wellicht ook nieuwe deelnemers aan de werkgroep. b) Een gespreide themadag - lezing en een excursie over Nachtvlinders. De lezing op 10 april en de excursie tijdens de Nationale Nachtvlindernacht van 22/23 juni. c) Een aantal diverse themadagen, georganiseerd door de werkgroepen: - themadag Zeggen, tijdens het Floronkamp op 2 juni - themadag Grassen op 30 juni - themadag Mieren in augustus - themadag Scheppen in de sloot op 16 september - themadag Paddenstoelen in september en oktober - themadag Mossen in november - nog in de planning: themadag Vleermuizen. Elke themadag bestaat uit een deel theorie in de ochtend en aansluitend een excursie in de middag. Een themadag is gericht op belangstellende natuurliefhebbers die meer over het betreffende thema te weten willen komen. Er is geen specifieke voorkennis vereist. 1

2 De werkgroepen hebben een eigen programma voor hun activiteiten. U bent van harte welkom om eens kennis te maken en mee te doen. Sommigen werkgroepen zijn klein en kunnen zeker enthousiaste leden gebruiken. Meedoen aan een cursus of een themadag is een goede start. De werkgroepen zijn: plantenwerkgroep, mossenwerkgroep, amfibieënwerkgroep, paddenstoelengroep, vlindergoep, libellenwerkgroep, vissenwerkgroep en zoogdierenwerkgroep, d) Om dit jaar een extra feesttintje te geven organiseren we in het najaar een dagexcursie langs diverse landschappen in de regio. Vervoer met een bus. e) We starten met een mooie lezing over bloeiende bermen, direct na de jaarvergadering op maandag 24 maart. We beginnen de jaarvergadering daarom om 18 uur met soep en broodjes. Kom! Jan Woolderink 26 maart, uur - Jaarvergadering met aansluitend lezing Bloeiende bermen, vlinders en bijen smullen ervan! Aanvang: uur met soep en broodjes. Locatie: Gemeenschapshuis De Wegwijzer, Steendorpstraat 2, Breda Agenda 1. Opening door de voorzitter en aftrap KNNV Vaststellen notulen van de jaarvergadering 2017, gepubliceerd op de website 3. Mededelingen en ingekomen stukken 4. Verslagen over 2017: - jaarverslag 2017 van de secretaris - jaarverslagen van de werkgroepen - financieel verslag van de penningmeester - verslag van de kascommissie over de jaarstukken Goedkeuring van de jaarstukken van 2017 en decharge van de penningmeester : - begroting benoeming leden kascommissie - programma benoeming vertegenwoordigers in Gewestelijke Raad, Vertegenwoordigende Vergadering(en) en Beleidsraad KNNV 7. Bestuurswijziging a. Voordracht Liesbeth van der Sluijs als algemeen bestuurslid b. Jan Woolderink en Jacques Rovers willen zich terugtrekken en zijn op zoek naar vervangers Kandidaten kunnen zich opgeven tot 8 dagen voor de vergadering. 8. Samenwerking met andere natuurverenigingen: - Natuurplein De Baronie, samenwerking KNNV en IVN, landelijk en regionaal 9. Huldiging jubilarissen 10. Rondvraag 11. Sluiting - Bij aanvang van de vergadering om uur worden soep en broodjes geserveerd (aangeboden door ter gelegenheid van KNNV Breda 111). - De verslagen zijn vanaf 12 maart op te halen van de website. Verder zijn de verslagen en financiële stukken verkrijgbaar via het secretariaat. Ze zijn ook beschikbaar vanaf een half uur voorafgaande aan de vergadering. - Verzoek! In verband met bestelling van soep en broodjes laat even weten of je op de jaarvergadering aanwezig bent. Graag aanmelden vóór 20 maart via breda@knnv.nl of telefonisch maart, 20 uur: Lezing Bloeiende bermen, vlinders en bijen smullen ervan! 2

3 Bloemrijke bermen vormen de laatste restjes natuur buiten onze natuurgebieden, alle reden om deze groene linten door het landschap te koesteren. Edwin Dijkhuis, verbonden aan Floron zal u vertellen waarom bermen voor flora en fauna zo belangrijk zijn en Jeroen Stoutjesdijk zal laten zien hoe je bermen op een verantwoorde wijze ecologisch kunt beheren. Plaats: Gemeenschapscentrum Wegwijzer, Steendorpstraat 2 in Breda. De toegang bedraagt 3, - (incl. koffie, thee). Bermen staan sterk in de belangstelling. Dat is niet voor niks. Door het zeer intensieve gebruik van ons land worden plaatsen waar wilde planten, vogels, insecten en zoogdieren nog een plek kunnen vinden steeds schaarser. Bermen vormen een groene verbindingsweg tussen de natuurgebieden en worden in dat opzicht steeds belangrijker. Bermen zijn de vervangers geworden van kruidenrijk grasland dat buiten de natuurgebieden nagenoeg uit het landschap is verdwenen. Voor soorten als Echte guldenroede, Grasklokje en Knolsteenbreek ligt het merendeel van de groeiplaatsen zelfs in de wegbermen. Veel van deze plantensoorten, belangrijke waard- en nectarplanten voor insecten, zijn helaas al uit de bermen verdwenen. Alle reden om deze laatste stukjes groen te koesteren en hieraan aandacht te schenken. Om een goed beeld van de bermen in ons land te krijgen zijn de Vlinderstichting en Floron vorig jaar gestart met het project Mijn berm bloeit, waarin de situatie van de bermen in Nederland in kaart wordt gebracht. Met deze gegevens willen beide organisaties gericht ondersteuning bieden om de kwaliteit van de bermen te verbeteren. In 2018 loopt dit project nog en ook u kunt daar op een eenvoudige wijze een steentje aan bijdragen (zie ) Daarnaast is de Vlinderstichting dit jaar zelfs gestart met een Keurmerk voor bermbeheer, Kleurkeur, om een beter beheer van bermen te stimuleren. Bermbeheer moet meer zijn dan zo goedkoop mogelijk de berm maaien. Tijdens de lezing zal Edwin Dijkhuis, verbonden aan soortenorganisatie Floron (Floristisch Onderzoek Nederland) mede namens de Vlinderstichting ingaan op de rol van (bloeiende) bermen op flora en fauna en dit met een aantal voorbeelden toelichten. Ook zal hij ingaan op het 2 e jaar van Mijn berm bloeit en welke rol u daar als natuurliefhebber kunt spelen. Voor dit doel is een speciale kaart met nectarplanten ontwikkeld die op die avond wordt uitgereikt. Jeroen Stoutjesdijk, ecoloog van de gemeente Breda, mede verantwoordelijk voor het bermbeheer in de gemeente Breda, zal u laten zien hoe je tot een succesvol bermbeheer komt, wat daar zoal bij komt kijken en welke punten van belang zijn om succesvol te blijven. 10 april - Lezing Nachtvlinders Het is alweer een aantal jaren geleden dat we aandacht hebben besteed aan nachtvlinders. Om een en ander weer eens voor het voetlicht te brengen hebben we op twee momenten in het jaar een activiteit mbt nachtvlinders. Eerst houdt Jurriën van Deijk, nachtvlinderspecialist van de Vlinderstichting, op 10 april een lezing over nachtvlinders. En vervolgens, tijdens de Nationale Nachtvlindernacht, in het weekeinde van 22/23 juni zal Erik-Jan Beenakkers een nachtvlinderexcursie voor zijn rekening nemen. De lezing en de excursie zijn bestemd voor iedereen die in nachtvlinders geïnteresseerd is. Jan Woolderink Cursus amfibieën 17 april en 28 april Zoals reeds eerder aangekondigd organiseert de amfibieënwerkgroep in het voorjaar van 2018 een basiscursus amfibieën. Waar en wanneer De lesavond is op dinsdag 17 april a.s. en begint om uur in het duurzaam leslokaal van Boerderij Wolfslaar in Breda. Adres: Wolfslaardreef 95, 4838 SN Breda. De veldwerkdag is op zaterdag 28 april a.s. en begint om uur en eindigt om uur. Verzamelen in hetzelfde duurzaam leslokaal van Boerderij Wolfslaar. Het eigenlijke veldwerk vindt plaats op loopafstand. Aanmelding Bij secretariaat KNNV-Breda, breda@knnv.nl onder vermelding van naam, adres en de aanduiding Amfibieëncursus. Zie de bijgevoegde folder voor meer gegevens. 3

4 28 april: Gewestelijke excursie 28 april Plantloon en Baardwijkse Overlaat Tijd: uur, verzamelen om 9.30 uur bij: Parkeerplaats tegenover café-restaurant Het Galgenwiel, Burgemeester, Smeelelaan 124, Waalwijk. Indien je wilt carpoolen of leden wilt meenemen neem dan even contact op met dan proberen we een en ander te organiseren. Contact KNNV-Tilburg: Stella Wesel ( of In verband met reservering bij de horecagelegenheid Het Galgenwiel graag opgave vóór 14 april bij Stella Wesel. Programma In de ochtend doen we Plantloon aan. Het bosrijke Plantloon met zijn statige lanen, middeleeuwse hoeves, dijkjes en lieflijke graslanden kent een eeuwenoude geschiedenis. In ecologisch en cultuurhistorisch opzicht is het een pareltje. Plantloon maakt onderdeel uit van Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen en ligt tegen de zuidkant van Waalwijk. Omdat Plantloon een sterk contrast vormt met het dynamische stuifzandlandschap verderop, vraagt dit gebied ook een heel ander beheer, wat recht doet aan het bijzondere karakter van dit landgoed. Daarom heeft Natuurmonumenten in 2013 in overleg met de omgeving de Natuurvisie Landgoed Plantloon opgesteld. Deze natuurvisie kun je via internet downloaden. s Middags gaan we naar de Baardwijkse Overlaat, een gebied dat grotendeels eigendom is van Natuurmonumenten en ligt ten oosten van Waalwijk. Het gebied was vroeger onderdeel van de Beerse Overlaat. Soms was het water van de Maas, de Aa en de Dommel niet af te voeren en werd het onder andere opgevangen in de Beerse Overlaat. Grote gebieden (stroomafwaarts en zuidelijk van de Maas) kwamen dan onder water te staan. Om het water naar het westen te begeleiden werden er dijken (zoals de Heidijk) in het noorden gebouwd en in het zuiden begrensden de hogere zandgronden het water. De Baardwijkse Overlaat kenmerkt zich door uitgestrekte vennen, eiken-, berkenbos, grazige weilanden, een productiebos in verval met veel dood hout, poelen met riet, beschermende wallen met doornstruiken. Op veel gebieden grijpt Natuurmonumenten in om de diversiteit niet kwijt te raken. Zo werd met succes de vogelkers bestreden en er wordt ook gebruik gemaakt van grazend rundvee om de verbossing beheersbaar te houden. De verschillende spoelgaten geven onderdak voor kikkers en salamanders. Op de oevers en poelen zien we het Braziliaans vederkruid, Moerashertshooi en Stijve moerasweegbree. Libellenwerkgroep Jeroen Stoutjesdijk gaat met belangstellenden vanaf begin mei om de twee weken libellen opzoeken in het terrein bij Wolfslaar. In de tweede helft van de zaterdagochtend, bij goed weer. Een goede manier om libellen te leren kennen. Wil je (een keer) meelopen? Stuur een naar breda@knnv.nl. Breda Binnenste Buiten Goedbezochte lezing Bavelse Leij Een vijftigtal toehoorders bezochten 25 januari de lezing over de Bavelse Leij in Het Klooster te Bavel. Als in een stroomversnelling duikelden de beelden van stadsecoloog Jeroen Stoutjesdijk over elkaar. Hij somde de maatregelen op die er in de afgelopen 25 jaar zoal genomen zijn. Van de aanleg waterpark Bavelse Leij, het herstel van beekdalen op de flanken van het Sint Annabos en Ulvenhoutsebos tot hermeandering, zuiveringsmoeras, vistrappen, loopplanken. En met welk resultaat? De vestiging van nieuwe populaties van onder andere beekjuffer, rivierdonderpad en ijsvogel bevestigen dat niet alleen de waterkwaliteit maar het hele stroomgebied aanzienlijk verbeterd is. De Bavelse Leij heeft zich ontwikkeld tot een van de meest natuurrijke beken van West-Brabant. Maar het werk is nog niet af. Met de verwerving van het brongebied, de landschappelijke driehoek bij Nieuw_IJpelaar en herinrichting van het gebied tussen Bavelselaan en Landgoed Wolfslaar zou één van zijn levenswerken af zijn. Dan kan hij met een gerust hart met pensioen. Als een ervaren schipper voerde Erik van der Hoeven (coauteur Breda Buiten) het publiek mee van bron tot monding, met fraaie dia s van landschap, flora en fauna. Foto s gemaakt door leden van Fotoclub G&B lieten zien dat je ook zonder precies te weten hoe elk beestje, plantje of paddenstoel heet, kunt genieten van hun pure schoonheid. 4

5 Programma 2018 Met deze lezing sloten we het tweede jaar Breda Binnenste Buiten af. Komend jaar richten we ons op het stroomgebied van Bijloop en Turfvaart. In het verschiet ligt een tentoonstelling over 400 jaar Turfvaart in het Princenhaags museum begin september. In dezelfde periode een tweetal lezingen één over de geschiedenis van de Turfvaart en één over het beekdallandschap van de Bijloop, een fietstocht, een zoveel-soortendag en een landschaps-wandeltocht van bron tot monding. Op 4 maart kun je het mondingsgebied van beide waterlopen verkennen met een IVN wandeltocht vanaf de Talmastraat. (14.00 uur, hoek Talmastraat/Heuvelbrink,Breda) Op 21 april maken we met leden van Fotoclub G&B en deelnemers Breda Binnenste Buiten een verkenningstocht door het buitengebied, waarbij we de Turfvaart, de dreven van de Rith en het dal van de Bijloop bij de EVZ Hazardweg zeker aandoen. Als je belangstelling hebt, ben je welkom. Meer informatie volgt op Charles Schils Natuurplein de Baronie Binnen Natuurplein de Baronie is het idee om een werkgroep Natuurontwikkeling op te richten verder uitgewerkt. Gedacht wordt aan een werkgroep met als doel: stimulering van ontwikkeling van nieuwe natuur en van instandhouding bestaande natuur, door - betrokkenheid via samenwerking, kennisuitwisseling, duiding van inventarisaties en onderzoek; - bundeling en ontwikkeling van expertise. Wordt vervolgd. Mossenwerkgroep 17 maart en 4 april Op zaterdag 17 maart gaan we mossen inventariseren onder leiding van Marleen Smulders, coördinator van de mossenwerkgroep van KNNV-Eindhoven, in de Binnenpolder van Terheijden. De nadruk zal liggen op pioniersoorten en mossen van slootkanten/moeras. Aanvang uur! Startplaats: even opvragen. De laatste activiteit van dit voorjaar is op woensdag 4 april, om uur, in het duurzaam leslokaal van Wolfslaar. We kunnen dan onder andere de mossen van de excursie van 17 maart naar de Binnenpolder nader bekijken. Colinda van Meer Vioolkrullen op straat Jan Woolderink Het jaar begon goed aan de Teteringsedijk in Breda. Jacques Rovers ontdekte kleine gele bloemetjes langs een gloednieuwe rotonde: Amsinckia micrantha. De Nederlandse naam is kleinbloemige amsinckia. De Engelstalige naam van het geslacht is fiddleneck. Deze naam is afgeleid van de bloeiwijze. De stengel draagt een groot aantal kleine bloempjes en buigt aan de bovenzijde iets om op een manier die aan de hals met krul van een viool doet denken. Zo n bloeiwijze noemen we een schicht. De kleinbloemige amsinckia behoort tot de familie van de ruwbladigen. Van oorsprong komt de plant voor in het westen van Noord- Amerika. In het begin van de vorige eeuw is hij, waar-schijnlijk met graantransporten, in ons land terecht gekomen. Je kunt hem vinden op akkers, in bermen, op omgewerkte grond en in de duinen De wetenschappelijke naam van het geslacht komt van Wilhelm Amsinck ( ), burgemeester van Hamburg en beschermheilige van de botanische tuin aldaar. Micrantha betekent kleinbloemig. Normaal gesproken bloeit de plant in de mei, juni en juli. De planten bij de rotonde waren dus behoorlijk in de war. Erik van der Hoeven Neptunusmos 5

6 Excursies en lezingen West Brabantse Vogelwerkgroep Vroege Vogelexcursie (geluiden) op: zo 18 mrt, wo 28 mrt, zo 08 apr, wo 18 apr, zo 29 apr Aanmelden bij Marjo Bijl-Lips: / marjo.lips@planet.nl. do 19 apr Lezing uur in de Wegwijzer, Breda Zie voor meer informatie de website: Natuurwandelingen IVN Mark en Donge Zo 04 mrt Turfvaart. Turf in de stad. Een wandeling in het kader van Breda Binnenste Buiten. Vertrek uur, vanaf hoek Talmastraat/Heuvelbrink, 4812 GR Breda. Zo 11 mrt Chaamse bossen. Bomen. Vertrek uur, vanaf Rest. De Steengroeve, Industriestraat 24, 4861 PR Chaam. Zo 25 mrt Landgoed Wallsteijn. Water. Vertrek uur, vanaf Herberg t Pannehûske, Roosendaalsebaan 4, 4885 JK Achtmaal. Zo 08 apr Heilige Driehoek. Cultuur en natuur. Vertrek uur, vanaf Boerenbond, Zandheuvel 95, 4901 HV Oosterhout. Zo 15 apr Ulvenhoutse bossen. pril voorjaar. Vertrek uur, vanaf Uitspanning De Fazanterie, St. Annadreef 2, 4851 RC Ulvenhout (parkeer op de Sint Annadreef). Zo 29 apr 't Merkske. Grillige grens. Vertrek uur, vanaf De Castelhoeve, Groeske 2, 5114 AE Castelré Zie voor meer informatie de website van IVN Mark & Donge: 6