Goedemiddag, mijn naam is Peter van Steensel

Transcriptie

1 Goedemiddag, mijn naam is Peter van Steensel Ik ben directeur van het Programmabureau Groene Hart, de werkorganisatie van de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart Ik ga u iets laten zien over de ontwikkelingen in het Groene Hart en leg dan de verbinding naar de metropoolregio s om het Groene Hart heen Maar voor dat ik daar op in ga, even kort iets over het Groene Hart zelf 1

2 Het Groene Hart is het grootste van de 20 nationale landschappen, voor het eerst in de jaren 50 door het Rijk in beleid vastgelegd als buffer tegen de oprukkende verstedelijking. Naast drie provincies zijn er 69 gemeenten met grondgebied in het Groene Hart (inclusief alle grote steden!), ca. 50 gemeenten hebben een substantiële hoeveelheid oppervlakte in het Groene Hart (15% of meer van hun grondgebied). En er zijn ook nog 5 waterschappen actief in het Groene Hart. De drie provincies, gemeenten en waterschappen zijn vertegenwoordigd in de Stuurgroep. Ook de voorzitter van de Stichting Groene Hart, een maatschappelijke organisatie, zit in de Stuurgroep. Het Nationaal Landschap Groene Hart is aangesloten bij het Nederlandse Servicenet Nationale Landschappen (Bart Krol voorzitter!) en Eurorparc, de Europese club voor nationale parken en landschappen. 2

3 We zijn in 2030! Het Groene Hart is een geliefd uitloopgebied van de stedelingen uit de Randstad. Zij kunnen gebruikmaken van aantrekkelijke fiets-, wandel- en vaarroutes om rust en ruimte te vinden. De groene en blauwe ruimte is gecombineerd met cultuurhistorische elementen die versterkt, goed zichtbaar en beleefbaar gemaakt zijn. De Limes en verschillende Copelandschappen zijn met elkaar verbonden en prijken, naast Kinderdijk, de Stelling van Amsterdam en de Hollandse waterlinies, op de lijst van Unesco werelderfgoed. De stedeling wordt verwend door een professionele gastvrijheidseconomie met horeca, musea en andere bezienswaardigheden. Zij vinden een gevarieerd aanbod van recreatievoorzieningen en agrotoerisme. Ruimtelijke kwaliteit bij ontwikkelingen is vanzelfsprekend. Door innovatie, duidelijke keuzes en slimme oplossingen is dit mogelijk gemaakt zonder het landschap te verrommelen. Decentrale energiewinning is bijvoorbeeld fraai ingepast in het landschap en op de erven. De agrarische sector blijft de drager van het open landschap waarin men geld verdient met melkveehouderij (van gras tot glas), oude en vooral nieuwe teelten en (meer en nieuwe) streekproducten. De stedelingen consumeren deze streekproducten graag. Op basis van een plan voor de logistiek van de toekomst (elektrisch rijden en varen) is de bestaande infrastructuur hierop aangepast. Dit is een stuk van een concept-toekomstblik die ik gemaakt heb na bestudering van ongeveer 20 publicaties die over het Groene Hart zijn verschenen in de periode Publicaties over verschillende onderwerpen. Van bodemdaling tot kwaliteitsgidsen voor landschappen en van een economisch kloppend Groene Hart tot stiltegebied en historisch landschap. Van Ruimtelijke ordening tot innovatie en hergebruik. Er is veel geschreven en onderzocht als het gaat om het Groene Hart.

4

5

6 Vraag is natuurlijk: Staat in zo n concept toekomstblik wat goed is voor Nederland, de Randstad en/of de metropoolregio s? Wat is er al en wat moet er nog komen of misschien wel wat moet of gaat er (soms) vanzelf verdwijnen? Met wie ga je daarover nadenken? Doe je dat met alleen Groene Harters of juist in een breder gezelschap of beiden? Ik ben zeker voor dat laatste! Het maken van een Perspectief Groene Hart als voorloper op de Omgevingsvisies van Provincies en gemeenten, waar de Stuurgroep een begin mee heeft gemaakt, zal dan ook op die wijze plaats gaan vinden.

7 Er zijn overigens ook veel publicaties over andere regio s in de Randstad zoals de Zuidvleugel (sinds vorig jaar de metropoolregio Rotterdam-Den Haag) Daar is bijvoorbeeld ook een economische agenda gemaakt. Datzelfde geldt voor de Economic Board Utrecht en de Amsterdam Economic Board. Van deze laatste verscheen begin deze week een bericht dat de metropoolregio Amsterdam kan groeien naar 2 miljoen inwoners! Dat soort ontwikkelingen moeten ervoor gaan zorgen dat de regio s en dus ook de BV Nederland mondiaal concurrerend blijven. En wat betekent dat dan voor de strategie van het Groene Hart?

8 Jullie kennen mogelijk het recente onderzoek Blind Spot (metropolitan landscapes in the global battle for talent) waarin gekeken wordt naar de verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving in 10 metropoolregio s waaronder de Nederlandse Deltametropool. Gelukkig (en dat is een persoonlijke verzuchting) concludeert dit onderzoek dat de bedrijvigheid die metropolitane regio s aan zich willen binden sterk leunt op de beschikbaarheid van hoog opgeleid personeel. Dit hoog opgeleide personeel kiest haar woonplaats mede op basis van de kwaliteit van leven, blijkt uit vestigingsplaatsonderzoek en city-ranking wereldwijd. Aanwezigheid en de gebruiksmogelijkheden van een attractief landschap met de aanwezigheid van Groen spelen een duidelijke rol in die woonplaatskeuze.

9 Voor steden en metropoolregio s is het dus belangrijk om de bevolkingsgroei op te vangen en te verdichten. De Deltametropool met een ruim cultuurrijk Central Park: Het Groene Hart. Diezelfde Blindspotstudie geeft aan dat de (kern)steden meer massa en dichtheid nodig hebben en dat verbindingen binnen steden en naar buiten, van metropoolregio tot internationaal, beter en sneller moeten (fietsruimte, regionaal, netwerk, fiets-spoor) met name in de zgn. last mile in de stad en regio. Vraag is dan wel waar die last mile zich bevind? Iedereen weet dat de groene ruimte en openheid van het Groene Hart de afgelopen 100 jaar fors is afgenomen door de vele grote en kleine uitbreidingen van woonwijken en bedrijventerreinen. De last mile verschuift en helaas in de praktijk maar 1 kant op (voor de duidelijkheid: vanuit het Groene Hart bezien van buiten naar binnen) Boris Johnson, oud burgemeester van Londen deed daarover de volgende uitspraak: If we build on the green belt you will never get the brownfield regeneretion In mijn bijdrage aan het Programmaboekje heb ik nog een onderzoek van de Vereniging Deltametropool in samenwerking met het College van Rijksadviseurs verwerkt dat op hetzelfde neerkomt.

10 Op dit moment is er echter ook sprake van behoorlijke leegstand van kantoren en gebouwen terwijl de steden juist meer behoefte hebben aan huisvesting voor jonge hoogopgeleide werknemers. Herstructurering en vernieuwbouw zijn daar zeer geschikt voor. Hier ziet u bijvoorbeeld een fabriek omgebouwd tot appartementen aan de Oude Rijn.

11 Is er op basis van al die publicaties en onderzoeken nu dan ook al sprake van een gelijkluidende aanpak in de metropoolregio s en het Groene Hart? Ik durf de stelling aan dat dit niet het geval is. Er wordt niet of nauwelijks echt met elkaar gesproken laat staan dat er een gezamenlijke Randstadagenda is. Mijn pleidooi is dan ook om de plannen over de toekomst van de metropoolregio Nederland en daarmee ook voor het Groene Hart vooral gezamenlijk te maken. Het is veel krachtiger en effectiever om gezamenlijk te bepalen hoe we elkaars sterke en zwakke punten kunnen aanvullen en versterken en dan de toekomstagenda op te stellen. Dus niet 'alleen voor ons eigen' maar 'samen voor ons allemaal'! Tenslotte is de Randstad inclusief het Groene Hart een uniek gebied in de wereld. Kunnen we als regio s samen de handen ineen slaan? Of kunnen we niet zonder het Rijk voor de broodnodige coördinatie hiervan? De Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart wil hierover graag in gesprek met de metropoolregio s te beginnen in de Randstad.

12 Mijn stellingen op basis van mijn betoog zijn: 1. De BV Nederland heeft baat bij een groot Groene Hart in de Randstad 2. Het Groene Hart als Central Park kan alleen in gesprek met de metropolen 3. Samen denken en samenwerken maakt de toekomstagenda voor de metropoolregio NL sterker

13 Dank voor uw aandacht! 13

14 Op onze website bij relevante documenten is o.a. dit filmpje te vinden over de ontwikkelingen en resultaten in het Groene Hart over de afgelopen 3 jaar. Dat filmpje is niet door ons gemaakt maar door de Rabobank in samenwerking met gemeenten, LTO, NCO/NCW. Het is altijd beter als anderen vertellen welke voortgang het Groene Hart boekt dan dat wij dat zelf doen. Als er straks nog ergens tijd en gelegenheid is zal ik dit nog even laten zien. Het duurt een kleine 4 minuten en geeft een goed beeld van wat er al bereikt is in het Groene Hart. U kunt het natuurlijk ook zelf even opzoeken op internet. 14