Hilde Bax We dagen studenten uit om naar zichzelf te kijken

Transcriptie

1 Hilde Bax We dagen studenten uit om naar zichzelf te kijken Ze gaf zelf al tien jaar bewegingsonderwijs in het voortgezet onderwijs toen ze in 1988 docent werd aan de Amsterdamse Alo (Academie voor Lichamelijke Opvoeding). Daar kreeg Hilde Bax jaarlijks een nieuwe groep studenten, waarvan de meesten zich vooral sporter voelden. Tijdens hun studie leerde ze hun nadenken over lesgeven in bewegen en plezier beleven aan bewegen. Want ik heb altijd de neiging vooral naar de positieve kanten van sport te kijken, zegt ze. Haar woning in Leimuiden is omgeven door water. Via de Ringvaart zijn de Zuid-Hollandse plassen op allerlei manieren bereikbaar. Dat is niet voor niets. Ik houd van H2O-sporten, zo drukt ze dat uit. Water in pure vorm om te zeilen, als schaatsijs of als sneeuw om te skiën en snowboarden. Maar ze kan ook met veel plezier vertellen hoeveel ontspanning het biedt als je alle concentratie moet aanwenden om dat golfballetje over een plas water te slaan. Voor Hilde Bax is sport vooral: plezier in bewegen. De spanning van een prestatie duurt niet langer dan het moment zelf: geweldig als het lukt, maar veel meer ambitie heeft ze eigenlijk niet. Een verloren tennis- of golfpartij heeft geen invloed op haar humeur. Dat competitieve speelt voor mij maar een kleine rol bij het genieten van sport. Ik kan echt heel fanatiek zijn tijdens het spel, maar relativeer m n verlies misschien wat te makkelijk, geeft ze als verklaring. De ambitie om de top te bereiken kent ze alleen van anderen: prachtig om vol bewondering naar te kijken en van te genieten, vooral in de takken van sport die ze zelf ook beoefent. Maar ze ergert zich als de euforie in de media opeens omslaat in negativisme. Zoals ze nu opeens inhakken op Marco van Basten, onbegrijpelijk is dat eigenlijk. Hij is nog maar een jonge coach! Zelf blinkt ze nergens écht in uit. Ik doe mee op een goed recreatief niveau en dat vind ik prima. Ik denk dat ik ook te veel takken van sport leuk vind om me ergens helemaal op te focussen, zegt ze. En vult terloops aan dat ze ook nog hockey en zaalvoetbal heeft gespeeld. Bij onderzoeken is gebleken dat mensen die veel verschillende bewegingsactiviteiten ondernemen, vaak tot op hoge leeftijd blijven sporten. Als je niet de nummer-1 hoeft te zijn, word je ook minder geconfronteerd met de negatieve kanten van sport, zoals gevoelens van falen en blessures. 104 sport en kennis

2 sport en kennis 105

3 Al in de brugklas wist ik dat ik gymleraar wilde worden. Schaamte Hilde Bax werd in 1956 geboren in Voorburg, maar groeide op in Arnhem. Dat was niet bepaald in een sportief gezin, vertelt ze. Mijn vader gaf niets om sport. Mijn moeder was een boerendochter uit het noorden van Groningen. Ze kwam uit een degelijk gereformeerd gezin en kreeg zelf geen kans aan sport te doen. Mijn kinderen mogen dat wel, zo had ze zich voorgenomen. Dus mocht ik mee op zeilkamp als ik dat leuk vond en heb ik leren skiën en paardrijden. Haar eerste sportervaringen deed ze dichter bij huis op. Bij de lagere school die ik bezocht werd een gymzaal gebouwd en ik wilde graag lid worden van de gymclub. Ik denk dat ik toen zeven of acht jaar oud was. Toen ik negen was mocht ik ook op tennis. Daar had ik kennelijk enig talent voor, want toen ik twaalf was, werd ik gevraagd voor een hogere groep. Eigenlijk was ik te jong om als klein meisje met die oudere pubers mee te doen. Wekelijks moest ik me tegenover de tennisleraar verantwoorden of ik wel iedere dag mijn trainingsprogramma had uitgevoerd zoals hij dat had voorgeschreven. Ik schaamde me voor de jeugdcommissie en de trainer als ik dat niet braaf iedere dag had gedaan. Ik ben van tennis afgegaan omdat ik hun ambitie niet waarmaakte. Gewoon een uurtje gymmen vond ik eigenlijk leuker. Toen ik ouder werd, ging mijn belangstelling al snel de kant van het lesgeven op. Al in de brugklas wist ik dat ik graag gymlerares wilde worden. Ik wilde naar de havo, omdat ik daarmee naar de Calo (Christelijke Academie voor Lichamelijke Opvoeding) zou kunnen, maar op aanraden van mijn ouders ben ik vwo gaan doen, zodat ik later meer kanten op zou kunnen gaan. Achteraf ben ik blij dat ik atheneum heb gedaan, omdat ik na de Calo ook bewegingswetenschappen ben gaan studeren. Pittig Aan die studie aan de Vrije Universiteit is ze begonnen toen ze in 1978 de eerstegraadsakte haalde aan de Calo. Ik heb er bijna tien jaar over gedaan, vertelt ze. Maar dat had alles te maken met het feit dat ze tegelijkertijd leraar bewegingsonderwijs was in Mijdrecht. De combinatie was soms pittig. Ik kreeg maar één vrijstelling. Maar ik had behoefte aan theoretische verdieping, naast de praktijk op school. Daar had ik overigens een prachtige baan. Toen ik er begon, gingen twee middelbare scholen - de Maranatha Mavo en de onderbouwdependance van het Herman Wesselink College - fuseren tot het Veenlanden College. We kregen als leraren de kans allerlei nieuwe dingen te bedenken om die school een eigen identiteit te geven. Sport mocht daarbij een grote rol spelen. In het laatste deel van haar studie bewegingswetenschappen liep ze stage op de Amsterdamse Alo. Soms moet je het toeval afdwingen. Ik kon er in 1988, ná 106 sport en kennis

4 In het sporten kunnen kinderen succeservaringen opdoen. die stage, twee dagen per week, aanvankelijk op projectbasis, als docent psychologie, filosofie en didactiek aan de slag, naast mijn werk op het Veenlanden College. Na twee jaar is dat uitgegroeid tot een baan van 75 procent. Daarmee kreeg Bax - die al tien jaar zelf ervaring had als leraar - te maken met jongeren die nog opgeleid moesten worden voor het bewegingsonderwijs. Voor velen van hen betekende het dat ze echt de knop om moesten zetten van het zelf sporten naar het beïnvloeden van bewegen en sportgedrag van kinderen. Ze moesten leren nadenken over methodiek en didactiek, een visie ontwikkelen op hun toekomstige vak. Zelf was ik op de Calo erg enthousiast over de filosofielessen van Jan Tamboer. Hij heeft mij echt geprikkeld om na te denken over wat sport en bewegen is en om ons te verplaatsen in denkers en denkbeelden. Voor mij was toen al duidelijk dat ik aan de VU de sociaal-agogische kant op zou gaan en niet wilde kiezen voor de medisch-biologische of bio-mechanische richting. Al heb ik ook in de snijkamer gestaan en me in de inspanningsfysiologie verdiept. Sinds augustus 2006 is Hilde Bax drie dagen per week vanuit de Alo werkzaam bij de KVLO, de Koninklijke Vereniging voor Leraren Lichamelijke Opvoeding. Ze werkt daar als beleidsmedewerker Hoofdbestuur. Ik heb geen lestaken meer, maar krijg de mogelijkheid verder te studeren, ook omdat ik de ambitie heb om te promoveren en heb kunnen participeren in het onderzoeksprogramma naar de Kwaliteit van lichamelijke opvoeding. Plezier In haar eigen beleving én in haar theoretische benadering van sport is het plezier in bewegen een wezenlijke factor. Sport en bewegen zijn wenselijke activiteiten. Je doet het omdat je het leuk vindt en daaraan ontlenen ze ook hun betekenis. Het is bovendien leuk om te leren bepaalde dingen beter te doen. In het sporten kunnen kinderen succeservaringen opdoen en daardoor staan ze meer open om verder te leren. Sporten doe je bij voorkeur ook niet alleen, maar met vriendjes en vriendinnetjes, of met klasgenoten. Als sportteam ervaar je wat het is om met elkaar op te trekken, hoe prettig het is om een maatje of een hele groep om je heen te hebben. Als je alleen sport uit rationele motieven, bijvoorbeeld omdat het zo gezond is of omdat je wilt afvallen, dan stopt het op een gegeven moment ook weer. Je moet het plezier van sport ervaren en beleven om het tot een duurzame waarde in je leven te maken. sport en kennis 107

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: De weerbare sporter Macht, misbruik en kwetsbaarheid Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op